نقد انیمیشن منقرض شده (Extinct)

فلامزها که موجودات پشمالوی دوناتی فرمی هستند در جزیره‌ی گالاپاگوس زندگی می‌کنند. آن‌ها مثل یک تایر دور خود می‌چرخند و یک سوراخ دایره‌ای شکل بزرگ در وسط بدن خود دارند. فلامزها روز جشن گل و درست زمانی‌که چارلز داروین برای کشف آن‌ها به جزیره رفته بود منقرض می‌شوند. اما Op و Ed یک برادر و خواهر دردسرساز و سر به‌ هوا، همان هنگام  جذب گلی اسرارآمیز می‌شوند که آن‌ها را از قرن نوزدهم به زمان حال می‌رساند. حال این دو قهرمان بازیگوش باید جلوی انقراض هم‌نوعان خود را بگیرند.

موضوع سفر در زمان همیشه جذاب و مهیج بوده است و هر مخاطبی از هر سنی را قلقلک می‌دهد چراکه هر کسی با خود فکر می‌کند اگر می‌توانست به گذشته برود چه‌ کارها که نمی‌کرد! مثلا یک لحظه فکر کنید اگر یک گل اسرارآمیز داشتید و با آن می‌توانستید مسافر زمان شوید و به گذشته سفر کنید و یک گونه‌ی حیوانی منقرض شده را نجات دهید چقدر می‌توانست هیجان‌انگیز و وسوسه کننده باشد، این همان فکر زیبای انیمیشن است که جهان‌بینی‌اش را بر بستر آن دراماتیزه می‌کند که اما متاسفانه نمی‌تواند با قدرت به‌درون این ایده‌ی وسوسه کننده نفوذ کند و مخاطب را اندکی ناامید خواهد کرد. 

 کیفیت انیمیشن Extinct از معیارهای آثار غول‌هایی مثل پیکسار و دیزنی، دریم ورکس و... پایین‌تر است و خیلی از شخصیت‌هایش نیز آشنا به‌نظر می‌رسند، دایناسور منقرض شده، عصریخبندان، پرنده‌های باستانی، سگ سفید، اجتماع حیوانات و... همگی ارجاعات و یادآوری‌هایی از دیگر انیمیشن‌های شرکت‌های بزرگ هستند. طرح پیچیده‌ی سفر در زمان آنچنان پتانسیل بالایی برای درام و قصه دارد که در هر زمان و در هر شرایطی می‌توان از هیجان و تعلیقش لذت برد، حتی اگر آن قصه، انیمیشنی کودک پسند و ساده باشد.  

حال اگر به سراغ داستان منقرض شده برویم، در نگاه اول و ابتدای انیمیشن می‌توانیم آن را داستانی هدف‌دار برای کودکان ببینیم، چراکه برای این طیف سنی، در اوایل داستان، قصه سعی در تعریف کردن خودش را دارد و مخاطب می‌داند که در هنگام تماشای انیمیشن باید به‌دنبال چه چیزی بگردد. اما مسئله‌ای که در اینجا ممکن است قدری آزار دهنده باشد عدم انسجام اتفاقات داستان است که از طرفی هم فیلم‌نامه نتوانسته به‌درستی مهره‌هایش را کنار یکدیگر بچیند و چفت‌وبستی قابل قبول برای آن‌ها داشته باشد.

بیننده می‌داند که قضیه از چه قرار است و قهرمانان می‌خواهند به کجا برسند، اما اینقدر موقعیت‌ها و اتفاقات درهم و برهم پیش می‌رود که  قصه کمرنگ و کمرنگ‌تر خودش را ادامه می‌دهد تا جائیکه از داستان منقرض شده تنها پوسته‌ای بی‌حال و بی‌رمق باقی‌ می‌ماند. از انیمیشن منقرض شده اصلا نباید انتظار یک اثر عمیق و لایه‌ای همچون آثار پیکسار را داشته باشیم چراکه هرچه در این نمایش رخ می‌دهد، همگی اتفاقاتی سطحی هستند و هیچ فکر و جهان‌بینی عمیقی پشتش وجود ندارد.

این انیمیشن ماجراجویی خانوادگی، ایده‌های مضمونی کودکانه‌ای را دنبال می‌کند و هدفش نشان دادن دوستی‌ها، ارتباطات خانوادگی، تلاش برای کمک رساندن به یکدیگر، نوع دوستی، رشد شخصیتی و ... است، که البته Extinct نمی‌تواند خیلی پرداخت شده و حسابگر نمایش درستی از آن‌ها داشته باشد و این مضامین همانند شعارهایی در سطح انیمیشن باقی می‌مانند، به طوریکه مخاطب‌اش در درک و تجزیه و تحلیل آن‌ها در ناخودآگاه خود ناتوان می‌ماند. 

انیمیشن منقرض شده در جست‌وجوی فکر خاصی نیست و فقط باید به‌عنوان یک اثر سرگرم کننده و بدون  چالش  آن را تماشا کرد. کارکترهای نمایش برای کودکان مقداری غیرصمیمی هستند چراکه آن‌ها اجازه‌ی شناخته شدن از طرف مخاطب را نمی‌دهند. شخصیت‌ها آنچنان که باید نمی‌توانند در ناخودآگاه کودکان و نوجوانان نفوذ کنند و تقریبا می‌توان گفت که آن‌ها شبیه مجسمه‌های متحرکتی هستند که نقش‌هایشان را بدون روح بازی می‌کنند و هیچ جهان‌بینی خاصی را نیز از خود به‌نمایش نمی‌گذارند.

مثلا Ed و Op قهرمان‌های دردسرساز انیمیشن که قرار است هم‌نوعان خود را از انقراض نجات دهند تعریف خاصی از خود ارائه نمی‌دهند و نکته‌ی شخصیتی قابل استفاده‌‌ای برای کودکان را نیز با خود به‌همراه ندارند و این نکته تنها مربوط‌به این دو فلامل نمی‌شود تمام کارکترهای داستان از نبود یک شخصیت‌پردازی درست و حسابی رنج می‌برند. 

سگ سفید پشمالوی انیمیشن منقرض شده که بدمن ماجراست و قصد نابودی فلامز‌ها را دارد، اصلا ضد قهرمانی قدرتمند برای Ed و Op و دیگر شخصیت‌ها نخواهد بود و نمی‌تواند به‌اندازه‌ی کافی کششی مناسب را در کودک ایجاد کند و مبارزه‌ی خیر و شر را برای او جا بیاندازد. اگر از کودکی بعد از تماشای این انیمیشن بپرسیم که کدام شخصت را دوست داشتی؟ ممکن است بگوید که من اصلا چیزی از آن‌ها یادم نمی‌آید و شاید تنها چیزیکه از آن‌ها به‌خاطرش مانده باشد دونات‌های پشمالو شکل است.

موزیک و رقص خیلی وقت است که در میان آثار انیمیشنی جایگاه خاصی پیدا کرده است و می‌تواند مخاطبان را از هر سنی به خود جذب کند. موزیکی که در انیمیشن منقرض شده طراحی اجرا شده است، توانایی برقراری ارتباط با دیگر قسمت‌های انیمیشن را ندارد و به مانند کولاژی می‌ماند که به‌سختی به این اثر چسبیده است، چراکه هم جذابیت ظاهری و محتوایی ندارد و هم اینکه مخاطب نمی‌تواند ارتباط درستی را با آن برقرار کند.چیزیکه در این انیمیشن خوب از آب درآمده طراحی فلامزها است، چراکه طراحان از روانشناسی کودک و تجربه‌ی پیکسار به‌خوبی بهره برده‌اند و موجوداتی را طراحی و انیمه کرده‌اند که کودکان تا به کنون آن‌ها را ندیده‌اند و برایشان آشنایی دارند و از همه مهم‌تر اینکه می‌توانند آن‌ها را به‌راحتی برای خودشان در دفتر نقاشی بکشند و رنگ‌آمیزی کنند Extinct انیمیشنی است که پتاسیل بالای خود را برای تبدیل شدن به اثری عالی نادیده می‌گیرد و در سطح یک نمایش متوسط باقی می‌ماند. بااین‌حال منقرض شده می‌تواند انیمیشی سرگرم‌کننده برای مخاطب باشد. نکته‌ی مهمی که  منقرض شده می‌توانست بهتر از پس‌اش بربیاد عوض شدن شخصیت Ed و Op برادر و خواهر فلاملی است چراکه آن‌ها رشد شخصیتی مثبتی نصیبشان می‌شود و از دردسرساز بودن تبدیل به دو قهرمان می‌شوند، چیزیکه می‌تواند برای ناخودآگاه  کودکان فوق‌العاده تأثیرگذار باشد اما باز هم این قسمت از ماجرا بی سروصدا پیش می‌رود و خواهر فلامل ناگهان با یک سخن‌رانی از سمت برادرش متحول می‌شود و این همان داستان نصیحت است که دیگر در انیمیشن‌ها جواب نمی‌دهد.