حتما می‌دانید که یک فرد عادی برای حفظ سلامتی مطلوب و تأمین انواع ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیازش باید روزانه ۲ تا ۳ واحد میوه مصرف کند. اما اکثر ما با بی‌توجهی و به بهانه‌های مختلف از مصرف میوه طفره می‌رویم. یکی از این بهانه‌ها در دسترس نبودن میوه‌های تازه و آبدار در ماه‌های سرد سال است که البته کاملا موجه به‌نظر می‌رسد. اما این مشکل به‌راحتی حل می‌شود. شما می‌توانید در فصول سرد سال از میوه خشک شده استفاده کنید، چون مواد مغذی موجود در آنها تفاوت چندانی با میوه‌ی تازه ندارد. ضمنا مجبور نیستید به سراغ نوع آماده و بسته‌بندی آن بروید و کلی هزینه کنید. خشک کردن میوه در خانه، کار آسانی است که می‌توانید آن را به چند روش انجام دهید. همراه ما باشید، در این مطلب شما را با طرز تهیه میوه خشک در خانه به ۳ روش مختلف، آشنا می‌کنیم.
اصلا چرا باید میوه خشک کنیم؟
همان‌طور که می‌دانید درختان میوه، بوته‌ها و گیاهان توت در فصل تابستان، پر از بار و محصول هستند؛ بنابراین مصرف انواع میوه‌های تازه و محلی در این فصل، کار راحتی است اما با نزدیک شدن به پاییز، این میوه‌ها طعم شیرین و دل‌پذیرشان را از دست می‌دهند و بسیار کمیاب می‌شوند؛ اما اصلا نترسید. با جمع‌آوری میوه ها در فصل گرما – یعنی وقتی میوه‌های تازه و خوشمزه در بازار فراوان هستند – و ذخیره کردن آنها برای زمستان، دیگر لازم نیست نگران چیزی باشید.
هنگامی که بحث مصرف میوه در فصل سرما به میان می‌آید، شما سه گزینه پیش رو دارید: استفاده از میوه‌ی کنسروی، میوه‌ی منجمد یا میوه خشک.
در این مطلب قصد داریم به شما بیاموزیم که چگونه میوه خشک کنیم، یعنی میوه های تازه‌ی تابستانی را به میان‌وعده‌ای تبدیل کنیم که می‌توانیم در بقیه‌ی طول سال بخوریم. میوه خشک، ترد و شیرین است؛ بنابراین می‌توان گفت نوعی آب‌نبات طبیعی هستند که آماده کردن آنها به وسیله‌ی خاصی نیاز ندارد.
روش اول: خشک کردن میوه در فر
برای خشک کردن میوه در فر اول از همه به فر، کاغذ مومی یا لاینر‌های سیلیکونی و سینی فر یا توری‌های گرد مخصوص پیتزا نیاز دارید.
روش کار بسیار ساده است. فقط کافی است میوه ها را در دمای پایین گرم کنید تا آب آنها به‌قدر کافی تبخیر شود. با این کار، احتمال رشد باکتری‌ها به حداقل می‌رسد. مراحل کار از این قرار است:
۱. میوه‌ی موردنظرتان را آماده کنید
میوه ها و توت های رسیده یا کاملا رسیده را انتخاب کنید. آنها را با آب سرد بشویید. قسمت‌های لکه‌دار و خراب‌شان را جدا کنید. اگر میوه هسته یا دانه دارد، آن را بیرون بیاورید و ساقه‌ی توت‌ها را نیز جدا کنید. میوه‌ها را به‌صورت هم‌اندازه برش بزنید تا در مدت زمان یکسانی خشک شوند.
۲. پوست میوه ها را بگیرید (اختیاری)
برخی میوه ها مانند هلو، شلیل و سیب در صورتی که پوست‌شان گرفته شود، بهتر خشک می‌شوند. در پایین هر قطعه از میوه با چاقوی پوست‌کنی، یک علامت X ایجاد کنید. تکه‌های میوه را به‌مدت ۳۰ ثانیه در آب جوش بریزید و سپس به یک ظرف آب یخ منتقل کنید. با این کار پوست میوه‌ها به‌راحتی جدا می‌شود.
۳. آنها را بخیسانید
برای آنکه میوه ها ظاهر زیبایشان را حفظ کنند و میزان تغییر رنگ‌شان به حداقل برسد، آنها را در آب‌لیمو و آب بخیسانید. میوه‌ها را ۱۰ دقیقه درون این مخلوط قرار دهید، سپس در آبکش خالی کنید و با یک حوله‌ی بدون پرز به‌آرامی خشک کنید.
۴. میوه ها را درون فر قرار دهید
فر را از قبل در دمای ۵۴ تا ۷۱ درجه‌ی سانتی‌گراد گرم کنید. برای میوه های برش‌خورده‌ی نازک مانند سیب یا هلو از درجه‌ی حرارت پایین‌تر استفاده کنید اما برای توت فرنگی ها و سایر توت‌های کامل از دمای بالاتر استفاده کنید. روی سینی فر را با کاغذ مومی بپوشانید. تکه‌های میوه را در یک لایه طوری بچینید که روی هم قرار نگیرند و کمی فاصله بین‌شان وجود داشته باشد. برای جلوگیری از جمع شدن (لوله شدن) میوه ها در حین خشک شدن، یک توری گرد مخصوص پیتزا یا یک لاینر سیلیکونی روی آنها قرار دهید. میوه ها را درون فر بگذارید و هر دو ساعت یک‌بار، سینی فر را بچرخانید.
چگونه می‌توانید بفهمید که میوه‌ها آماده‌اند؟
میوه خشک باید بافتی مانند چرم پیدا کند اما همچنان تا حدی منعطف باشد.
مدت زمان لازم برای خشک شدن میوه های مختلف در فر
مدت زمان لازم برای خشک شدن انواع میوه ها در فر از این قرار است:
- آلو: ۶ ساعت؛
- گلابی: ۶ ساعت؛
- هلو: ۶ ساعت؛
- موز: ۶ ساعت؛
- سیب: ۶ ساعت؛
- انگور: ۸ تا ۱۰ ساعت؛
- پوست مرکبات: ۸ تا ۱۰ ساعت؛
- گیلاس: ۱۲ ساعت؛
- توت‌فرنگی: ۱۲ ساعت؛
- زردآلو: ۱۲ ساعت.
آنها را نم‌زدایی کنید
وقتی میوه های خشک آماده شدند، آنها را از فر بیرون بیاورید و در ظرف‌های پلاستیکی یا شیشه‌ای بریزید. سر ظرف‌ها را برای ۴ تا ۵ روز باز بگذارید تا هرگونه رطوبت باقی‌مانده از فرایند خشک شدن بتواند تبخیر شود. هر روز، ظرف را تکان دهید تا میوه‌ها کمی جابه‌جا شوند.
پس از ۵ روز، در ظرف را ببندید و تا فصل برداشت بعدی (حدود ۱۰ ماه بعد) از این میوه های خشک لذت ببرید.
فکر نکنید که فقط باید تکه‌های میوه یا توت‌ها را خشک کنید. شما می‌توانید لواشک خانگی نیز درست کنید.
طرز تهیه لواشک ساده
۲ فنجان میوه خردشده و انواع توت را با ۱ فنجان آب در یک قابلمه بریزید و روی شعله‌ی متوسط بپزید تا زمانی‌که میوه ها نرم شوند. قابلمه را از روی حرارت بردارید و اجازه دهید خنک شود تا به دمای اتاق برسد. سپس میوه های پخته را با ۱ قاشق غذاخوری عسل و ۱ قاشق چای‌خوری آب لیمو مخلوط و له کنید. این مخلوط را روی سینی فری که روی آن را با کاغذ مومی پوشانده‌اید، پهن کنید و به‌مدت ۵ تا ۶ ساعت در فر ۶۰ درجه‌ی سانتی‌گراد قرار دهید تا خشک شود. اگر میوه ها پس از ۶ ساعت همچنان چسبناک بودند، یک ساعت دیگر نیز سینی را درون فر قرار دهید. پس از آماده شدن و سرد شدن لواشک، آن را با قیچی آشپزخانه به شکل‌های موردنظر ببُرید.
نکته‌ی سرآشپز: پوست گوجه‌فرنگی را نگه دارید
سعی کنید تا حد ممکن از هدر دادن مواد غذایی اجتناب کنید. پوست گوجه فرنگی ها معمولا دور ریخته می‌شود؛ به‌خصوص موقع درست کردن رب گوجه‌فرنگی در تابستان. اما لازم نیست آنها را دور بیندازید. می‌توانید پوست گوجه‌فرنگی‌ها را نگه دارید و خشک کنید.
پوست گوجه فرنگی خشک‌شده، یک تاپینگ (رویه) عالی برای پیش‌غذاهایی مانند کراستینی، انواع سالاد و حتی انواع پیتزا است. شما حتی می‌توانید پوست‌های خشک‌شده‌ی گوجه‌فرنگی را آسیاب و به مخلوط ادویه‌هایتان اضافه کنید. برای خشک کردن آنها، مراحل ذکرشده در بالا را دنبال کنید و حتما روی پوست‌ها را با کاغذ مومی یا یک توری گرد پیتزا بپوشانید تا در حین خشک شدن، جمع نشوند. آنها را به‌مدت ۱ تا ۲ ساعت در فر ۶۵ درجه‌ی سانتی‌گراد قرار دهید و پس از آن دستورالعمل‌های مربوط به نم‌زدایی را انجام دهید.
روش دوم: خشک کردن میوه در فضای باز
مراحل خشک کردن میوه در فضای باز از این قرار است:
۱. یک روز گرم را انتخاب کنید
درجه‌ی حرارت باید حداقل ۳۰ درجه‌ی سانتی‌گراد باشد (هرچه بالاتر باشد، بهتر است). همچنین توجه داشته باشید که خشک کردن میوه در فضای باز، چند روز طول می‌کشد بنابراین لازم است که هوا برای چند روز متوالی صاف و خوب باشد.
- رطوبت هوا نیز در حین خشک کردن میوه باید زیر ۶۰ درصد و هوا هم آفتابی و گرم باشد.
۲. میوه‌ها را روی سینی توری (مشبک) قرار دهید
از توری‌های استیل ضدزنگ، پلاستیکی یا فایبرگلاس با روکش تفلون استفاده کنید. میوه‌ها را در یک لایه‌ی یک‌نواخت و با کمی فاصله روی توری بچینید.
- اکثر سینی‌های چوبی نیز برای این کار مناسب هستند اما از چوب سبز، کاج، سدار، بلوط و چوب سرخ اجتناب کنید.
- همچنین از توری فلزی (توری فلزی گالوانیزه) نیز استفاده نکنید.
۳. سینی را زیر نور آفتاب قرار دهید
سینی میوه را روی دو عدد آجر قرار دهید تا از زمین فاصله بگیرد. روی آن را به‌طور شل (آزاد) با یک توری نازک بپوشانید و بگذارید زیر نور مستقیم خورشید بماند.
- مهم است که سینی را از زمین مرطوب دور نگه دارید. قرار دادن سینی روی آجر باعث می‌شود که هوا بهتر جریان پیدا کند و فرایند خشک کردن میوه سریع‌تر انجام شود.
- برای منعکس کردن نور بیشتر و سرعت بخشیدن به روند خشک شدن میوه‌ها، یک ورق آلومینیوم یا قلع در زیر سینی قرار دهید.
- پوشاندن روی سینی از میوه‌ها در برابر پرندگان و حشرات محافظت خواهد کرد.
- سینی را در شب در زیر یک سایه‌بان یا در یک جای سرپوشیده قرار دهید، چون هوای خنک شب می‌تواند میوه را دوباره مرطوب کند.
۴. میوه‌ها را بعد از چند روز جمع‌آوری کنید
خشک کردن میوه با استفاده از این روش، چندین روز طول می‌کشد. هر روز چند بار به میوه‌ها سر بزنید و بر روند خشک شدن آنها نظارت کنید. وقتی میوه ها چروکیده و جویدنی (ترد) شدند، آنها را جمع‌آوری کنید.
روش سوم: طرز خشک کردن میوه با استفاده از دستگاه میوه خشک کن
۱. میوه خشک کن را تنظیم کنید
میوه خشک کن را روی تنظیمات خشک کردن میوه قرار دهید. اگر خشک کن شما چنین تنظیماتی ندارد، درجه‌ی حرارت آن را روی ۵۷ درجه‌ی سانتی‌گراد تنظیم کنید.
۲. میوه ها را برای ۲۴ تا ۴۸ ساعت خشک کنید
میوه ها را در یک لایه‌ی تکی درون خشک کن بچینید. مقدار زمان دقیق خشک شدن به میوه و ضخامت آن بستگی دارد اما معمولا میوه‌ها پس از ۱ تا ۲ روز آماده هستند.
- برای جلوگیری از خشک شدن بیش‌ازحد میوه‌ها، بعد از ۲۴ ساعت اول آنها را مدام ببینید. سپس هر ۶ تا ۸ ساعت یک‌بار دوباره به میوه‌ها سر بزنید.
۳. میوه خشک شده را جمع‌آوری کنید
وقتی میوه ها خشک و ترد شدند، یعنی آماده هستند و می‌توانید آنها را جمع‌آوری کنید. میوه خشک را به‌آرامی فشار دهید؛ آنها باید نسبتا سفت باشند، چون رطوبت موجود در آنها بیرون کشیده شده است.
نگهداری و استفاده از میوه خشک
۱. آنها را در ظروف سربسته و در یک محل خنک نگهداری کنید
اکثر میوه های خشک شده اگر به این روش نگهداری شوند، ۹ تا ۱۲ ماه قابل استفاده هستند. میوه های خشک آماده و بسته‌بندی‌شده، بعد از باز شدن باید سریع‌تر مصرف شوند و ممکن است لازم باشد برای جلوگیری از فاسد شدن، آنها را در یک کیسه‌ی سربسته درون یخچال قرار دهید. این مسئله در مورد میوه های خشک شده خانگی که به‌طور کامل خشک نشده‌اند و تا حدی رطوبت دارند نیز صدق می‌کند.
۲. می‌توانید از میوه خشک در دستورات غذایی مختلف استفاده کنید یا آنها را به‌تنهایی بخورید
برخی از میوه‌های خشک را می‌توان با خیساندن در آب گرم یا آهسته جوشاندن دوباره آبدار و مرطوب کرد. این کار معمولا برای میوه‌های خشک‌شده‌ای مانند سیب، زردآلو، هلو، آلو و گلابی به‌کار می‌رود. انبه و پاپایا خشک‌شده را می‌توانید یک ساعت قبل از استفاده در آب سرد بخیسانید تا آبدار و مرطوب شوند.
