کیست میلیوم برآمدگی کوچک و سفیدی است که معمولا روی بینی و گونه‌ها ظاهر می‌شود. این کیست‌ها معمولا به‌صورت گروهی و چندتایی‌اند و به آنها میلیا گفته می‌شود. میلیا ممکن است در تمام سنین ایجاد شود؛ اما بیشتر در نوزادی شایع است. حتی اگر مستعد جوش التهابی نباشید، ممکن است میلیا داشته باشید. در این مقاله، با جزئیات بیشتری به این سؤال پاسخ می‌دهیم که میلیا چیست و چرا ایجاد می‌شود و چطور می‌توان آن را درمان کرد. با ما همراه باشید.
میلیا چیست؟
میلیا برآمدگی‌های گنبدی شکل کوچکی است که عمدتا سفید یا زرد بوده و زمانی ایجاد می‌شود که کراتین زیر سطح پوست جمع می‌شود. کراتین نوعی پروتئین محکم است که معمولا در بافت پوست، مو و سلول‌های ناخن یافت می‌شود. میلیا معمولا خارش یا درد ندارد؛ اما ممکن است موجب ناراحتی افراد شود. ملافه یا لباس‌های زبر میلیا را ملتهب یا قرمز می‌کنند.
کیست‌ها یا جوش میلیا معمولا روی صورت، بینی، لب‌ها، پلک‌ها و گونه‌ها ظاهر می‌شود. میلیا زیر چشم هم شایع است؛ اما در نواحی دیگر بدن، از جمله تنه و دستگاه تناسلی هم دیده می‌شود. میلیا اغلب با بیماری دیگری به‌نام مرواریدهای اپشتین (Epstein pearls) اشتباه گرفته می‌شود که در آن، کیست‌های سفید و زردِ بی‌خطر لثه و دهان نوزادان را درگیر می‌کند. همچنین اغلب میلیا را به‌اشتباه، جوش نوزاد می‌نامند.
علت ایجاد میلیا
در نوزادان
علت ایجاد میلیا در نوزادان شناخته شده نیست و اغلب با جوش نوزادان که به‌واسطه هورمون‌های مادر ایجاد می‌شود اشتباه گرفته می‌شود. برخلاف جوش نوزاد، میلیا التهاب یا تورم ندارد. نوزادانِ دارای میلیا اغلب با آن به دنیا می‌آیند؛ در حالی که جوش نوزاد معمولا ۲ تا ۴ هفته بعد از تولد ظاهر می‌شود.
در کودکان و بزرگ‌سالان
میلیا در کودکان و بزرگ‌سالان معمولا با آسیب پوستی مرتبط است که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سوختگی؛
- آسیب طولانی‌مدت از آفتاب؛
- استفاده طولانی‌مدت از کرم‌های دارای استروئید؛
- زخم‌های تاول‌دار مانند زخم ناشی از پیچک سمی؛
- روش‌های بازسازی پوست مانند درمابراسیون (خراشیدن پوست برای ازبین‌بردن چروک) یا استفاده از لیزر برای بازسازی پوست؛
- تاول زدن به‌دلیل بیماری پوستی از جمله بیماری پروانه‌ای، پمفیگوئید سیکاتریکال (نوعی بیماری خودایمنی تاولی) یا پورفیریا کاتنه تاردا (نوعی اختلال خونی است که روی پوست تأثیر می‌گذارد).
انواع میلیا
میلیا را می‌توان بر اساس سنی که کیست در آن ایجاد می‌شود یا عامل گسترش کیست دسته‌بندی کرد. همچنین به دسته‌های اولیه و ثانویه هم تقسیم می‌شود:
- نوع اولیه مستقیما با حبس‌شدن کراتین زیر پوست ایجاد می‌شود. این کیست‌ها معمولا روی صورت نوزادان یا بزرگ‌ترها دیده می‌شود.
- میلیای ثانویه ظاهر مشابهی دارد؛ اما معمولا بعد از مسدودکردن مجاری منتهی به سطح پوست ایجاد می‌شود که معمولا بر اثر جراحت، سوختگی یا تاول به وجود می‌آید.
میلیای نوزادی
میلیای نوزادی نوعی میلیای اولیه است و طی چند هفته از بین می‌رود. کیست‌ها معمولا روی صورت، پوست سر و بالاتنه دیده می‌شوند و در ۴۰ درصد نوزادان وجود دارند.
میلیای اولیه در کودکان و بزرگ‌سالان
کیست‌ها در اطراف پلک‌ها، پیشانی و روی ناحیه تناسلی ایجاد می‌شوند. میلیای اولیه پس از چند هفته یا چند ماه ناپدید می‌شود.
میلیای نوجوانان
به‌دلیل اختلالات ژنتیکی نادر که پوست را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد ایجاد می‌شود و شامل موارد زیر است:
- پاکونیا مادرزادی: این بیماری می‌تواند ناخن‌های ضخیم یا غیرعادی را ایجاد کند؛
- سندروم کارسینوم سلول بازال نووئید: این اختلال موجب سرطان سلول پایه‌ای می‌شود؛
- سندروم گاردنر: نوعی بیماری نادر ژنتیکی است و باگذشت زمان موجب سرطان روده بزرگ می‌شود؛
- سندروم بازکس-دوپر-کریستول (Bazex-Dupré-Christol syndrome): این سندروم روی رشد مو و توانایی عرق‌کردن اثر می‌گذارد.
میلیا اِن پلاک (en plaque)
این بیماری معمولا با اختلالات پوستی ژنتیکی یا خودایمن مثل لوپوس دیسکوئید یا خزۀ پوستی (لیکن پلان) مرتبط است. میلیای اِن پلاک ممکن است روی پلک‌ها، گوش‌ها، گونه‌ها یا فک اثر بگذارد. کیست‌ها می‌توانند چند سانتی‌متر قطر داشته باشند. این کیست‌ها بیشتر در خانم‌های میان‌سال دیده می‌شوند؛ اما در هر سن و جنسی ممکن است ایجاد شوند.
میلیای فورانی چندگانه (Multiple eruptive)
این میلیا شامل نواحی خارش‌دار است که روی صورت، بالای بازوها و تنه نمایان می‌شود. کیست‌ها اغلب در یک بازه زمانی ظاهر می‌شوند که از چند هفته تا چند ماه متغیر است.
میلیا پس از جراحت
این کیست‌ها در جایی که جراحت پوستی مثل سوختگی یا کهیر رخ داده اتفاق می‌افتد. همچنین ممکن است ملتهب بشوند و در حاشیه، قرمز و در مرکز، سفید شوند. بعضی مواد موجود در محصولات مراقبی پوست و آرایشی در بعضی افراد میلیا ایجاد می‌کنند. اگر پوست شما مستعد میلیا است، از محصولاتی که در آنها ترکیبات زیر به کار رفته است استفاده نکنید:
- پترولاتوم؛
- پارافین مایع؛
- روغن پارافین؛
- پترولیوم مایع؛
- روغن پترولیوم.
همه این موارد موادی معدنی‌اند که ممکن است موجب میلیا شوند. لانولین نیز تشکیل میلیا را افزایش می‌دهد.
تشخیص میلیا
پزشک با معاینه پوست شما و از ظاهر کیست میلیا را تشخیص می‌دهد.
درمان میلیا
در نوزادان
هیچ درمان واجبی برای جوش میلیا در نوزادان وجود ندارد. کیست‌ها معمولا طی چند هفته از بین می‌روند.
بهتر است سؤالات زیر را از پزشک بپرسید:
- این وضعیت موقتی است یا دائمی؟
- آیا لازم است محدودیت‌های خاصی را دنبال کنم؟
- آیا درمانی برای پیشگیری از این بیماری وجود دارد؟
در کودکان و بزرگ‌سالان
میلیا در کودکان و بزرگ‌سالان طی چند ماه از بین می‌رود. اگر کیست‌ها موجب ناراحتی شوند، درمان‌های مؤثری برای محدودکردن آنها وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- انجماد درمانی: نیتروژن مایع میلیا را منجمد می‌کند که رایج‌ترین روش حذف میلیا است؛
- رتینوئید موضعی: این کرم‌های حاوی ویتامین آ (A) به لایه‌برداری پوست کمک می‌کنند؛
- روش دروفینگ (Deroofing): محتوای کیست با یک سوزن استریل خارج می‌شود؛
- لایه‌برداری شیمیایی: با برداشتن لایه اولیه پوست، پوست جدید را نمایان می‌کند؛
- درمان با لیزر: یک لیزر کوچک به‌منظور حذف کیست روی نواحی موردنظر متمرکز می‌شود؛
- کورتاژ تخریبی: کیست با جراحی تراشیده و سوزانده می‌شود؛
- دیاترمی (Diathermy): حرارت زیاد کیست را تخریب می‌کند.
مراقبت‌های خانگی
برای اینکه صورت شما یا نوزادتان بهتر به نظر برسد، می‌توانید موارد زیر را انجام دهید:
- برآمدگی را نکنید یا نخراشید، زیرا گاهی موجب التهاب و عفونت می‌شود؛
- صورتتان را تمیز نگه دارید (روزانه صورت را با آب گرم و صابون بشویید)؛
- از لوسیون یا روغن روی صورت بچه استفاده نکنید؛
- بلافاصله صورتتان را خشک کنید.
از کندن میلیا دست بردارید
محتوای میلیا مثل محتوای جوشِ چرکی مایع نیست. تودۀ تشکیل‌دهندۀ میلیا بسیار سفت است و حاوی سلول‌های مردۀ پوستی کراتینه‌شده است که در زیر سطح پوست به دام افتاده‌اند و هیچ منفذی به سطح بیرون ندارند که با فشاردادن خارج شود. فشاردادن آن فقط نقاط قرمزی را ایجاد می‌کند که ممکن است به پوست آسیب بزند؛ اما میلیا همچنان باقی می‌ماند.
از محصولات بدون نسخه لایه‌بردار استفاده کنید
به‌جای فشاردادن میلیا از محصولات حاوی سالیسیلیک‌اسید و گلیکولیک‌اسید استفاده کنید. داروی درمان جوش دیفرین (آداپالن) نیز مؤثر است. این محصولات به لایه‌برداری پوست کمک می‌کنند. اگر فقط چند برآمدگی در نقاط مختلف دارید، یک محصول موجود در داروخانه تمام نیازتان را برطرف می‌کند. منتها آمادگی استفاده طولانی‌مدت از محصول را داشته باشید، زیرا میلیا سِمِج است و بهبودی آن ماه‌ها زمان می‌برد.
کلام آخر
میلیا مشکلات طولانی‌مدت ایجاد نمی‌کند و معمولا کیست‌ها در نوزادان طی چند هفته بعد از تولد از بین می‌روند. با اینکه کیست میلیا در کودکان و بزرگ‌سالان برای مدت‌طولانی‌تری باقی می‌ماند، خطرساز در نظر گرفته نمی‌شود. اگر میلیای شما طی چند هفته از بین نرفت به پزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید که بیماری پوستی دیگری ندارید.
آیا شما هم نشانه‌هایی از میلیا روی پوستتان می‌بینید؟ برای درمان آن از چه روشی استفاده می‌کنید؟ حتما تجاربتان را در قسمت ارسال دیدگاه با ما و مخاطبان در میان بگذارید. در صورت تمایل، این مقاله را برای دوستانتان ارسال کنید تا بیشتر مراقب پوستشان باشند.
