موزه های تهران؛ سفر فرهنگی در دل پایتخت

خیابان پانزده خرداد و میدان ارگ تهران یکی از محله‌های قدیمی پایتخت هستند. میدان ارگ یکی از معبرهای مهم مردم از گذشته تا امروز بوده و بی‌جهت نیست که قدیمی‌ترین کاخ سلطنتی در این میدان قرار دارد. کاخ گلستان را می‌توان پدر بناهای اشرافی قدیمی ایران دانست؛ بنایی که اگرچه در کتاب‌های تاریخی به زمان کریمخان زند نسبت داده شده، دست‌نوشته‌های قدیمی، آن را مربوط به دوران شاه اسماعیل صفوی می‌دانند.

البته از همان دوران تا امروز بنای اصلی تغییرات بسیاری داشته است. چشمگیرترینِ این تغییرات زمانی بود که ناصرالدین‌شاه قاجار بعد از بازگشت از اروپا در این بنا اعمال کرد تا محل حکومتش از همتایان فرنگی، رنگ و لعاب کمتری نداشته باشد. اما با رفتن قاجارها از اهمیت این بنا کم نشد و به‌دلیل موقعیت مناسب در شهر و معماری بی‌نظیر خود میزبان پهلوی‌ها شد تا شاهد تاج‌گذاری هر دو شاه پهلوی در خود باشد.

اگر می‌خواهید از این بنای مهم تاریخی دیدن کنید، بهتر است بدانید که کاخ گلستان از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است. ایوان تخت مرمر، کاخ شمس‌العماره، تالار آینه تالار برلیان، تالار سفره‌خانه، خلوت کریمخانی و کاخ ابیض مهم‌ترین بخش‌هایی است که باید در این گشت‌وگذار به آن‌ها سر بزنید. کاخ گلستان در فصل پاییز و زمستان از ساعت 9 صبح تا 4 بعدازظهر و در فصل بهار و تابستان از ساعت 9 صبح تا 5 بعدازظهر میزبان شماست.

آدرس: تهران، خیابان پانزده خرداد، میدان ارگ

۲. کاخ موزه سعدآباد، وسیع‌ترین کاخ تهران

عمارت‌های قدیمی تهران، درختان سربه‌فلک‌کشیده، فضای وسیع و دل انگیز اولین تصاویری است که پس از عبور از ورودی اصلی کاخ سعدآباد با آن مواجه خواهید شد. می‌توان گفت این کاخ مجموعه‌ای از تمام انتظارات شما از موزه‌های تهران را برآورده می‌کند. تنوع موزه‌ها و عمارت‌های مجموعه تاریخی سعدآباد آن‌قدر زیاد است که پیشنهاد می‌کنیم یک روز کامل را برای بازدید از آن وقت بگذارید. این مجموعه در حوالی میدان تجریش قرار گرفته و تفرجگاه تابستانی قاجارها و پس از آن پهلوی‌ها بوده است. 18 موزه‌ی مختلف در این مجموعه میزبان گردشگران است که هرکدام از آن‌ها در گذشته به یکی از اعضای خاندان سلطنتی اختصاص داشته است.

کاخ احمدشاهی، کاخ ملکه مادر، کاخ سبز، کاخ موزه سفید و کاخ اشرف پهلوی را که امروزه موزه ظروف سلطنتی است، می‌توان مهم‌ترین بخش‌های این مجموعه دانست. اما تعدادی از این عمارت‌های قدیمی عهده‌دار نمایش بخش مهمی از هنر و فرهنگ ایران قدیم و معاصر است. موزه خط و کتابت، موزه مینیاتور استاد آبکار، موزه استاد فرشچیان، موزه نگارستان و موزه هنرهای زیبا بخش‌هایی است که می‌توانید کمال زیبایی هنرهای ایرانی را در آن ببینید. رستوران، کافه، فروشگاه و سالن اجرا از امکانات دیگر مجموعه تاریخی سعدآباد است.

آدرس: تهران، خیابان ولیعصر، خیابان شهید فلاحی (زعفرانیه)، انتهای خیابان شهید کمال طاهری

۳. کاخ نیاوران، خانه پرشکوه شاهی

خیابان نیاوران در گذشته روستایی از توابع تهران بود که در دامنه‌ی جنوبی البرز قرار داشت. این منطقه از نظر شرایط آب‌و‌هوایی یکی از بهترین تفرجگاه‌ها در تهران بود و بهترین مکان سفر برای تهرانی‌های قدیم به حساب می‌آمد. پادشاهان ایران هم از این سفر خود را بی‌نصیب نگذاشتند و از بهترین بخش این منطقه برای ساخت کاخی مجلل استفاده کردند.

اگرچه قاجارها مدت زیادی در کاخ نیاوران ساکن نبودند، اما یکی از مهم‌ترین بناهای موجود در این مجموعه کوشک احمدشاهی است. این عمارت زیبا و قدیمی متعلق به احمدشاه، پادشاه کم‌سن‌و‌سال و البته بی‌کفایت قاجاری، بود که پس از مدت کوتاهی از پادشاهی به‌اجبار عمارت را به پهلوی‌ها واگذار کرد.

کاخ نیاوران ساختمان اصلی مجموعه است؛ جایی که محل زندگی خانواده‌ی پهلوی‌ها بود و امروز یکی از زیباترین موزه‌های تهران به حساب می‌آید. نوع معماری، دکوراسیون، مبلمان و تزئینات این کاخ به‌طور کامل از فرهنگ اروپایی وام گرفته شده است. در طبقات بالای این عمارت می‌توانید اتاق فرزندان شاه را یک به یک ببینید. کافه و رستوران، گالری، فروشگاه صنایع دستی و مرکز اسناد از قسمت‌های دیگر این موزه هستند.

آدرس: تهران، میدان شهید باهنر (نیاوران)

۴. موزه آبگینه، نمایش هنر قدیم ایرانیان

سفالگری یکی از پیشه‌های مهم و اصلی ایرانیان از گذشته تا امروز بوده است. عجیب نیست که این هنر قدیمی بقایای ارزشمندی در طول تاریخ از خود به جا گذاشته باشد. برای دیدن این اشیای سفالی زیبا و ارزشمند باید از موزه آبگینه و سفال که در خیابان سی تیر قرار دارد، دیدن کنید. موزه آبگینه یکی از موزه‌های پربازدید پایتخت است که در یک عمارت بی‌نظیر قاجاری قرار دارد؛ عمارتی که به‌دستور قوام‌السلطنه ساخته شد و محل برگزاری جلسات سیاسی کشور بود. تلفیق سبک معماری ایرانی و غربی در این بنای هشت‌ضلعی از همان ابتدا، زیبایی را به شما نشان می‌دهد. آجرکاری، گچ‌کاری، میناکاری و منبت‌کاری این عمارت در کنار دکوراسیون داخی آن فضایی تاریخی و درعین‌حال بی‌نظیر و نو را ایجاد کرده است.

شش تالار در این مجموعه قرار دارد که ظروف سفالی قدیمی در آن به نمایش درآمده است. قدمت بعضی از این ظروف به هزاره چهارم قبل از میلاد باز می‌گردد. ظروف شیشه‌ای قدیمی نیز با همین ترتیب زمانی به بازدیدکنندگان نمایش داده می‌شود. این موزه یکی از زیباترین موزه های تهران است.

آدرس: تهران، خیابان جمهوری،‌ خیابان سی تیر

۵. موزه فرش، گشتی در تاروپود ایران

موزه فرش یکی از زیباترین موزه های تهران است که با بازدید از آن وارد دنیایی پر از رنگ و تاروپود می‌شوید. این موزه در زمان پهلوی و به‌دستور همسر شاه ساخته شد و ارزشمندترین نمونه‌های فرش ایرانی را از قرن نهم تا امروز در خود جای داده است. یکی از مهم‌ترین و البته پرطرفدارترین بخش‌های این موزه نمایش قالی‌هایی است که داستان‌های شاهنامه را در بافت خود به تصویر کشده و همگی هنر دست ایرانی‌هاست. نمایش قالی‌های مرغوب و ارزشمند کاشان و تبریز نیز از دیگر زیبایی‌های موزه فرش تهران است.

آدرس: خیابان دکتر فاطمی، قبل از کارگر شمالی

۶. موزه هنرهای معاصر، از دیدنی‌ترین موزه های تهران

از معماری بنای موزه می‌توان فهمید که هنرهای نمایش‌داده‌شده در موزه کمی متفاوت‌تر است از آنچه در ذهن دارید. هنرمندان معاصر ایرانی با خلق زیبایی و چاشنی خلاقیت آثار ارزشمندی را به دنیای هنر ایرانی اضافه کرده‌اند. موزه هنرهای معاصر نمایش‌دهنده‌ی این بخش از هنر هنرمندان معاصر است. موزه‌ هنرهای معاصر موزه‌ای است که اگر از دوستداران هنر باشید؛ حتما حرف‌های تازه‌ای برایتان خواهد داشت.

حدود 3000 اثر ارزشمند برای نمایش در این موزه وجود دارد که بخشی از آن‌ها متعلق به هنرمندان غیرایرانی است. موزه هنرهای معاصر محل برگزاری نمایشگاه‌های مختلف هنرهای تجسمی نیز هست.

آدرس: خیابان کارگر شمالی، جنب پارک لاله

۷. موزه جواهرات، موزه درخشان تهران

با وجود آنکه سرنوشت سرزمین ایران تا سال‌های طولانی با سلسله‌ها و پادشاهی‌ها گره خورده بود، اما تا دوران پهلوی مجموعه‌ی منظمی از اشیای قیمتی و جواهرات به‌جا‌مانده وجود نداشت. بعد از تکمیل ساختمان بانک ملی ایران، مجموعه‌ای گرانبها در آن به‌وجود آمد که امروزه به‌نام موزه جواهرات معروف است. اگر می‌خواهید موزه‌گردی متفاوتی را تجربه کنید، حتما سری به این مجموعه باارزش و تاریخی بزنید.

آدرس: خیابان فردوسی، مقابل سفارت ترکیه

۸. موزه پست و ارتباطات، مرور تحول ارتباطات

خیابان امام خمینی تهران پر است از عمارت‌های قدیمی و زیبا که امروزه می‌توان در آن‌ها گشت زد و در زیبایی معماری آن‌ها غرق شد. یکی از این عمارت‌ها موزه پست و ارتباطات تهران است؛ موزه‌ای که در آن تاریخ ارتباط انسان‌ها را خواهید دید. سیر تکاملی ارتباطات از نامه‌رسانی با چاپارها تا صندوق پست و ابزارهای دیجیتال امروزی در این مجموعه به‌نمایش درآمده است. یکی از جذاب‌ترین بخش‌های موزه، شبیه‌سازی اداره‌ی پست قدیم و همچنین سالن تمبرها در آن است.

آدرس: تهران، خیابان امام خمینی

۹. موزه زمان، رؤیایی‌ترین عمارت پایتخت

عمارت آبی و رؤیایی که زمانی منزل داماد ناصرالدین‌شاه قاجار بود، امروزه روایت‌کننده تیک‌تاک زمان است. موزه زمان موزه‌ای است که در آن می‌توانید از ساعت‌های شنی و جیبی گرفته تا ساعت‌های مچی امروزی را ببینید.

ابزارهای سنجش زمان و داستان‌هایی از این سیر تحول در این مجموعه قرار دارد و یکی از دیدنی‌ترین موزه های تهران به‌حساب می‌آید.

آدرس: تهران، خیابان ولی‌عصر، ابتدای خیابان سرلشگر فلاحی (زعفرانیه)، نبش چهارراه پرزین بغدادی، پلاک ۱۲

فهرست مجموعه‌های فرهنگی و پرطرفدار تهران کم نیستند، اگر شما از گشت‌وگذار فرهنگی در موزه‌ها تجربیاتی دارید، ما را با خودتان همراه کنید.