بارداری، سفری زیبا برای حیات بخشیدن به موجودی دیگر است. اما این سفر برای زنان چالش‌های مختلفی به همراه دارد. زنان باردار تغییرات زیادی در بدن خود تجربه می‌کنند. نوسانات هورمونی یکی از این تغییرات است که پوست آنها را تحت تاثیر قرار میدهد. بنابراین مراقبت از پوست در دوران بارداری بسیار مهم است. اگر شما هم در دوران بارداری و نگران پوست‌تان هستید، این مقاله از «میدونی» مناسب شماست.
علت تغییر پوست در دوران بارداری
بدن زن باردار از هر نظر دستخوش تغییر می‌شود تا از جنینی که در وجودش رشد می‌کند، حمایت کند. در این وضعیت، هورمون بیشتر و جریان خون افزایش پیدا می‌کند. این تغییرات هورمونی بیش از هر چیز روی پوست و موی زنان باردار اثر می‌گذارد. در واقع بدن زن باردار هورمون بیشتری تولید می‌کند تا به رشد جنین در رحم کمک کند. به همین دلیل این هورمون به بالاترین حد خود می‌رسد. با این هورمون پوست و موی جنین رشد می‌کند و البته روی پوست و موی مادر عوارضی به جا می‌گذارد که معمولا موقتی هستند و پس از پایان بارداری برطرف می‌شوند.
مشکلات پوستی زنان باردار
برخی از زنان دچار مشکلات پوستی پیش‌بارداری مانند خشکی پوست یا آکنه هستند که موقع بارداری این مشکلات شدت می‌یابد. برخی از زنان هم که مشکلات پوستی ندارند، هنگام بارداری ناگهان با مشکلات پوستی مواجه می‌شوند.
از تغییرات پوستی این دوران می‌توان به خشکی، خارش و جوش اشاره کرد:
۱. ترک‌های پوستی
بدن هنگام بارداری بسیار مستعد ترک‌های پوستی است. البته برخی از زنان باردار حتی پس از چند بار بارداری دچار این ترک‌های پوستی نمی‌شوند یا ترک‌های خیلی کمی روی پوست‌شان دیده می‌شود. در مقابل برخی از زنان باردار ، در همان اولین بارداری خود، به شدت به این ترک‌های پوستی مبتلا می‌شوند.
هنگام بارداری، شکم مادر به‌سرعت همگام با رشد بدن جنین، بزرگ می‌شود اما پوست نمی‌تواند به‌سرعت رشد کند، در نتیجه ترک‌هایی روی پوست به‌وجود می‌آید. اگر باردار هستید، احتمال اینکه به این نوع ترک‌های پوستی گرفتار شوید، بسیار زیاد است اما نگران نباشید، زیرا راهکارهایی برای درمان آن وجود دارد.
پیش از هر چیز فراموش نکنید چه دچار ترک پوستی باشید، چه نباشید، زیبا و بدون نقص هستید. با این حال برای پیشگیری از ایجاد یا گسترش ترک‌های پوستی می‌توانید از کرمهای مخصوص ترک‌های پوستی استفاده کنید یا برای مرطوب نگهداشتن پوست‌تان، انبه، روغن آرگان و شی‌باتر به‌کار برید. مرطوب نگهداشتن پوست جلوی تشکیل ترک پوستی را می‌گیرد. یادتان باشد از این کرم‌ها برای مرطوب کردن پوست شکم، باسن و ران‌ها استفاده کنید.
۲. لکه‌های پوستی (هایپرپیگمنتاسیون)
لکه‌های پوستی یا هایپرپیگمنتاسیون، یکی از عوارض پوستی است که در اثر تجمع غیریکنواخت رنگدانه‌های ملانین در پوست به‌وجود می‌آید. تغییرات دائمی هورمونی هنگام بارداری، پوست را تیره می‌کند. البته این تیرگی پوست، پس از زایمان خود به خود از بین می‌رود. اما گاهی‌اوقات این لکه‌ها از بین نمی‌روند. احتمال ایجاد لک و پیس روی صورت و بدن زنان باردار بسیار وجود دارد.
اگر گرفتار این لکه‌های پوستی شده‌اید، می‌توانید برای کاهش تیرگی‌ها از صابون هویچ یا گل رز استفاده کنید. البته میان محصولات مراقبت از پوست، صابون‌های ارگانیک برای صورت و بدن وجود دارد که با مرطوب نگهداشتن پوست بدن، توانایی پوست را در جذب مواد مغذی افرایش داده و بدین‌ترتیب از تیرگی‌ها و لکه‌ها کاسته می‌شود.
۳. آکنه بارداری
آکنه بارداری غیرمعمول نیست. بسیاری از زنان هنگام بارداری گرفتار جوش‌های زیادی می‌شوند. از آنجایی‌که پوست در این دوران بسیار حساس است، استفاده از محصولات ملایم کنترل جوش و آکنه و همچنین مغذی پوست توصیه می‌شود. برخی از انواع صابون‌ها مانند صابون‌های حاوی رزماری می‌توانند گزینه خوبی برای پوست‌های حساس مستعد به آکنه باشند. این نوع صابون‌ها، رطوبت طبیعی پوست را حفظ می‌کنند.
۴. رگ‌های واریسی
خون‌رسانی در بدن زنان باردار برای مراقبت از جنین در حال رشد تقریبا دو برابر می‌شود. افزایش جریان خون باعث تورم سیاهرگ‌ها و ابتلای فرد به واریس می‌شود. از طرفی رحم در حال رشد هم فشار مضاعفی به این رگ‌ها وارد می‌کند که موجب تورم بیشتر و در نتیجه برجسته شدن آنها می‌شود.
واریس معمولا پس از بارداری از بین می‌رود، اما خارش شدید، توم و درد ماهیچه‌های ناشی از این مشکل بسیار آزاردهنده است و به دلیل خاراندن، پوست محل خارش دچار لک و تیرگی هم می‌شود.
برای رهایی از رگ‌های واریسی می‌توان از محصولات درمان واریس یا درمان‌های خانگی مانند ترکیبی از اسطوخودوس و لیموترش استفاده کرد. اسطوخودوس به بازسازی پوست کمک می‌کند و از تورم و درد ناشی از واریس می‌کاهد.
مراقبت‌های پوستی رایج در دوران بارداری چه باید باشد؟
مادران باردار در طول سفر ۹ ماهه خود همیشه مراقب انتخاب‌هایشان هستند تا به خود و جنین‌شان صدمه‌ای وارد نکنند. در مورد مراقبت از پوست هم هزاران سوال دارند که در این بخش، در مورد محصولات مجاز و غیرمجاز در دوران بارداری توضیحاتی داده‌ایم:
فهرست مواد تشکیل‌دهنده محصولات پوستی را چک کنید
پوست افراد منحصر به فرد است و هرکس باید طبق ویژگیهای پوست خود از محصولات مراقبت پوستی استفاده کند. برخی از افراد ممکن است به برخی از عطرها و مواد موجود در محصولات حساسیت داشته باشند. به همین دلیل موقع استفاده از هر نوع محصول مراقبت از پوست یا زیبایی باید مواد تشکیل‌دهنده آن را با دقت بررسی کنید.
اگر روزهای بارداری‌تان را می‌گذرانید، حتما با متخصص زنان مشورت کنید تا از محصولاتی که برای شما و جنین‌تان ضرر ندارد با اطمینان استفاده کنید.
حساسیت‌تان به محصولات مراقبت از پوست را چک کنید
اگر باردار هستید، ممکن است محصولاتی که قبلا استفاده می‌کردید، اکنون به آنها حساسیت نشان دهید و در این دوران نتوانید از آنها استفاده کنید. به همین دلیل باید مراقب باشید محصولاتی انتخاب کنید که کمترین واکنش‌های حساسیتی را موجب می‌شوند تا پوست‌تان را در معرض حساسیت‌های ناخواسته قرار ندهید.
برای استفاده از بهترین محصولات، می‌توانید به سراغ محصولات مناسب زنان باردار و همینطور پوست‌های حساس بروید.
مواد ممنوع برای پوست در دوران بارداری را بشناسید
همانطور که گفته شد اگر باردار هستید باید مراقب باشید از هر محصول زیبایی یا مراقبت از پوست‌تان استفاده نکنید. اگر می‌خواهید با خیال راحت از محصولاتی استفاده کنید که خود و جنین‌تان را به خطر نیندازد، به موارد زیر توجه کنید:
رتینوئیدها
رتینوئیدها مرتبط با ویتامین A هستند و این ویتامین برای حفظ سلامت پوست، سیستم ایمنی بدن، چشم‌ها مفید است. وقتی این ویتامین از طریق پوست جذب بدن می‌شود، بدن آن را به رتینول تبدیل می‌کند و نه‌تنها جلوی پیری پوست را می‌گیرد، بلکه آکنه را درمان کرده و از خطوط ظریف روی پوست می‌کاهد.
درواقع رتینوئیدها این کار را با سرعت بخشیدن به لایه‌برداری و تولید کولاژن انجام می‌دهند. با اینحال مصرف محصولات حاوی این ویتامین برای افراد باردار توصیه نمی‌شود.
مقدار کم رتینوئیدها مشکلی ایجاد نمی‌کند اما اگر مصرف آن از مقدار مشخصی بیشتر شود، جنین را در خطر نقص‌های شدید مادرزادی قرار میدهد. بنابراین پیش از مصرف هر نوع محصولی که حاوی رتینوئیدها با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.
اسیدسالیسیک
این ماده شیمیایی، یکی از رایج‌ترین مواد محصولات زیبایی است که به‌دلیل توانایی‌های ضدالتهابی خود، آکنه را درمان می‌کند. مصرف کم این ماده، در محصولات مراقبت از پوست مشکلی ایجاد نمی‌کند اما مصرف بالای آن هرگز توصیه نمی‌شود.
هیدروکینون
این ماده هم برای درمان کک و مک و لک موضعی، ملاسما و لکه‌های تیره و قهوه‌ای ناشی از نور آفتاب در سوختگی استفاده می‌شود. بین این ماده و نقص‌های مادرزادی نوزادان ارتباط خاصی دیده نشده است. با اینحال متخصصان زنان و زایمان توصیه می‌کنند استفاده از این ماده در دوران بارداری بسیار محدود باشد.
فتالات
فتالات که در محصولات آرایشی و مراقبتی پوست مشاهده می‌شود، غدد درون‌ریز را دچار اختلال می‌کند. بنابراین از محصولات حاوی این ماده در دوران بارداری پرهیز کنید.
فرمالدئید
فرمالدئید به‌دلیل اینکه سرطان‌زاست، دیگر مانند گذشته به شکل نگهدارنده و ضدعفونی‌کننده در محصولات زیبایی استفاده نمی‌شود. در عین حال این ماده، خطر ناباروری و سقط جنین را افزایش میدهد. همچنین یکسری مواد وجود دارد که موجب آزاد شدن فرمالدئید می‌شود. از این مواد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
برونوپول، دی‌ام‌دی‌ام هیدانتوین، دی‌آزولیدینیل اوره، هیدرو متیل گلیسینات، ایمیدازولیدینیل اوره، کواترنیوم۱۵و برونیدوکس
مراقب باشید موقع استفاده از محصولات مراقبت از پوست، هیچ یک از مواد فوق در فهرست مواد تهیه‌کننده آن محصول نباشد.
اکسی‌بنزون و مشتقات آن
در بیشتر ضدآفتاب‌ها برای فیلتر کردن اشعه فرابنفش از موادی چون اکسی‌بنزون و مشتقاتش استفاده می‌شود اما این مواد اثرات نامطلوب سلامتی و همچنین محیطی دارند.
اکسی‌بنزون هم مانند فتالات، غدد درون‌ریز را مختل می‌کند و به مادر و جنین صدمه می‌زند. در واقع این ماده موجب تغییرات دایمی در غدد پستانی و شیردهی می‌شود و اثرات بد دایمی روی جنین می‌گذارد، به‌طوری‌که ممکن است جنین در بزرگسالی بیش از دیگران در خطر بیماری‌های مرتبط با سیستم اعصاب، مانند آلزایمر، قرار بگیرد. بنابراین موقع استفاده از ضدآفتاب مراقب باشید حاوی این مواد مضر نباشد.
محصولات مراقبتی جایگزین برای زنان باردار را بشناسید
در ادامه محصولاتی که می‌توانید برای مراقبت از پوست خود در دوران بارداری با خیال راحت استفاده کنید، ارائه شده است:
محصولات مناسب درمان آکنه و لکه‌های پوستی
یکی از موادی که می‌تواند در درمان آکنه مفید باشد، اسید‌گلیکولیک است. البته از این ماده باید در مقدار کم استفاده شود و خوشبختانه بیشتر محصولات زیبایی حاوی مقادیر کمی از این ماده هستند. با استفاده از این اسید، می‌توان آکنه را درمان و چروک‌های ظریف روی صورت را برطرف کرد.
محصولات ضدپیری و چروک پوست
پماد و کرمهای حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی چون ویتامین C، نه‌تنها می‌توانند رادیکال‌های آزاد را از بین برده و سیستم ایمنی بدن‌تان را تقویت کنند، بلکه با حفظ کولاژن پوست، جلوی صدمات پوستی را بگیرند.
از دیگر آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توان به ویتامین‌های E، K، B3 و چای سبز اشاره کرد.
درمان ترک‌های و خشکی‌های پوست
با مصرف آب فراوان و استفاده از محصولات مرطوب‌کننده حاوی موادی چون روغن نارگیل، کره کاکائو، پپتید‌ها و اسیدهیالورونیک می‌توان بدن را پرآب نگهداشته و از خشکی و ترک پوست پیشگیری کنید.
محافظت پوست از نور خورشید
مراقبت از پوست در برابر نور خورشید، یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که می‌توان برای پیشگیری از چروک پوست و ابتلا به سرطان پوست انجام داد. اما اگر باردار هستید نمی‌توانید از کرمهای ضدآفتاب حاوی مواد مضر که پیش از این توضیح دادیم، استفاده کنید.
اما خوشبختانه طبف وسیعی از مواد شیمیایی وجود دارد که با استفاده از آنها می‌توان بدون نگرانی از پوست در برابر نور خورشید مراقبت کرد. کرمهای ضدآفتاب حاوی مواد معدنی، همچون اکسیدروی و دی‌اکسید تیتانیوم، جلوی نفوذ تشعشعات فرابنفش را می‌گیرند. بنابراین می‌توانید از این نوع کرمهای ضدآفتاب استفاده کنید.
مراحل مراقبت روزانه از پوست در بارداری
پوست در روزها و شب‌ها، رفتاری کاملا متفاوت دارد. وقتی روزهنگام از خانه بیرون می‌روید، پوست‌تان در معرض گردوغبار، آلودگی، تشعشعات نور خورشید و اشعه ماوراء‌بنفش قرار می‌گیرد و صدمه می‌بیند. بنابراین هر روز باید از پوست‌تان مراقبت کنید.
۱. شستشو را فراموش نکنید
اولین قدم برای مراقبت از پوست، تمیز کردن آن است. باید تمام آلودگی‌هایی که روی پوست‌تان می‌نشینند را پاک کنید. آلودگی‌ها به درون پوست نفوذ کرده و موجب حساسیت‌های پوستی و شدت دادن به آکنه‌ها می‌شود.
برای تمیز کردن پوست‌تان می‌توانید از پاک‌کننده‌های ملایم ضدحساسیت همراه با آب ولرم استفاده کنید. صابون‌های مختلف، از جمله صابون رز، شمعدانی و زعفران و انواع دیگر وجود دارد که می‌توانید از آنها استفاده کنید. بیشتر این صابون‌ها توانایی پوست را در جذب مواد مغذی افزایش می‌دهند و پوست‌تان را روشن و شفاف می‌کنند.
درضمن شب‌ها هم باید پوست‌تان را بشویید و از آلوده‌کننده‌ها پاک کنید. اگر هم در روز از کرمهای زیبایی استفاده کرده‌اید، با شستن صورت‌تان، پوست‌تان در طول شب نفس می‌کشد.
۲. تونر استفاده کنید
تونر، محصولی است که تعادل pH پوست را حفظ می‌کند و جلوی تشکیل چربی (سبوم) را می‌گیرد و ویژگیهای ضدالتهابی دارد. تونرهای مختلفی در بازار محصولات زیبایی برای زنان باردار وجود دارد. از میان آنها می‌توانید تونری انتخاب کنید که حاوی آلوئه‌ورا باشد. همچنین اگر به آکنه بارداری مبتلا هستید، حتما از تونری استفاده کنید که حاوی مواد ضدآکنه باشد.
۳. سرم صورت بزنید
برای درخشان نگهداشتن پوست صورت و کاهش تغییر رنگ آن، از سرم‌هایی استفاده کنید که حاوی ویتامین C باشند.
همچنین برای شب‌ها از سرمی استفاده کنید که مختص بهبود صدماتی است که نور خورشید یا آلودگی هوا در طول روز به پوست زده است. بهترین سرم‌های شب، سرم‌های حاوی روشن‌کننده و لایه‌بردار BHA هستند.
۴. روغن‌های مناسب صورت بزنید
روغن‌های مناسب پوست می‌توانند مواد مرطوب‌کننده موجود در سرم‌های پوستی را روی پوست تثبیت کنند و ساعت‌ها پوست را سرحال و شاداب نگهدارند.
۵. توجه به پاها را فراموش نکنید
هنگام بارداری، با افزایش وزن‌تان، پاها متورم و دردناک می‌شوند. این مشکلی است که بیشتر زنان باردار از آن شاکی هستند. برای مراقبت از پاهایتان چند راهکار وجود دارد:
- شب‌ها پاهایتان را در آب ولرم حاوی گیاه اسطوخودوس و لیموترش قرار داده و بمالید. لیموترش ویژگیهای ضدباکتریایی دارد و اسطوخودوس از درد پاهایتان می‌کاهد و خواب آرامش‌بخشی تجربه خواهید کرد.
- همچنین وقتی پوست پا خشک شود، دچار ترک می‌شود که برای برطرف کردن آنها می‌توانید همانند درمان ترک‌های پوستی روی شکم، از کرمهای درمان ترک پا استفاده کنید.
کلام آخر
اگر باردار هستید، یادتان باشد که قرار است موجودی دیگر را به این زندگی بیاورید، پس در این سفر باید به خودتان بسیار توجه کنید. پوست بخشی از این مراقبت‌هاست که باید آن را از قلم نیندازید. همچنین داشتن حس خوب در بارداری و شاد بودن، در نهایت باعث می‌شود کودک سالمی به دنیا آورید.
درضمن هنگام بارداری، با تمام سختی‌هایش، بهترین زمان برای مراقبت از خود است. وقتی کوچولوی نازنین‌تان متولد شود، بیشتر وقت‌تان به مراقبت از او می‌گذرد. بنابراین تا وقت هست، مراقبت از پوست‌تان را به یک عادت تبدیل کنید.
همانطور که گفتیم، پوست در دوران بارداری مستعد آکنه، ترک‌های بارداری و دیگر مشکلات پوستی است. بنابراین هنگام بارداری با کمک متخصص پوست و البته پزشک زنان، از بهترین محصولات مراقبت از پوست استفاده کنید و هرگز از این موضوع لحظه‌ای غافل نشوید.
