سخنرانی در جمع می‌تواند خیلی خیلی وحشتناک باشد، اما چاره چیست؟ وقتی پیشرفت حرفه‌ای شما در گروی آن است، باید فکری به حال این وضعیت کرد. سخنرانی در جمع، یعنی در میان گذاشتن نظرات خود با تعداد زیادی از افراد، یعنی ایستادن در مقابل جمع و بیان صریح و مشخص عقاید و نقطه‌نظرها. سخنرانان بزرگ به خوبی می‌دانند که چگونه صحبت کنند و توجه حضار را برای رساندن پیام خود جلب کنند. در ادامه ۹ ویژگی سخنرانان بزرگ مطرح شده است. این ویژگی‌ها از نظر علمی اثبات شده‌اند. برای اینکه رهبری تأثیرگذار و الهام‌بخش باشید و شما هم ویژگی سخنرانان بزرگ را پیدا کنید، با ما همراه باشید.
۱. اعتماد به نفس
بر اساس پژوهشی که در دانشگاه والور هامپتون (Wolverhampton) صورت گرفته است، سخنرانانی که اعتمادبه‌نفس بالایی دارند در چشم مخاطب شایسته‌تر، باهوش‌تر، دوست‌داشتنی‌تر و قابل باورتر هستند. اعتمادبه‌نفس در سخنرانی یکی از کلیدی‌ترین عناصر موفقیت است. سخنرانی کردن در جمع به‌طور طبیعی توأم با کمی اضطراب است. اینکه برای سخنرانی کردن، مضطرب می‌شوید و کمی عصبی هستید اصلا چیز غیرعادی و عجیبی نیست. حتی مارک تواین هم بر این باور بود که تنها دو دسته سخنران در دنیا وجود دارد:
- سخنرانان مضطرب؛
- سخنرانان دروغگو.
دو پادزهر اصلی برای اضطراب وجود دارد:
هیجان
اگر درباره‌ی موضوع سخنرانی‌تان خیلی هیجان‌زده هستید، این هیجان و ذوق در خلال ارائه‌ی موضوع خودش را نشان خواهد داد و موجب از بین رفتن اضطراب می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند که وقتی افراد به‌جای اینکه بگویند «اضطراب» داریم از واژه‌ی «هیجان» استفاده می‌کنند، سخنرانی همراه با آرامش بیشتری برگزار خواهد شد.
صحت و صداقت
خودتان باشید. قلمبه‌سلمبه حرف نزنید و راحت باشید. برای سخنرانی کردن باید زیاد تمرین کنید. تا آنجا که می‌شود خود را آماده کنید، اما چیزی را حفظ نکنید. اگر مطالب و محتوای سخنرانی را حفظ کنید، فراموش کردن بخشی از متن سخنرانی، شما را به اشتباه و تپق زدن می‌اندازد و روند سخنرانی‌تان به‌هم می‌خورد.
برای اینکه ویژگی سخنرانان بزرگ را پیدا کنید، تنها فائق شدن بر اضطراب کافی نیست. باید بر موضوع سخنرانی تسلط کامل داشته باشید و روی صحنه در مقابل حضار، خودتان باشید.
۲. شور و اشتیاق
سخنرانان بزرگ برای برقراری ارتباط با مخاطب، در مورد موضوع سخنرانی شور و شوق زیادی دارند. بدون اشتیاق و علاقه، سخنرانی بی‌روح و بی‌معنی می‌شود. اگر می‌خواهید مخاطب‌تان تحت تأثیر قرار بگیرد، باید در احساسات خود خلوص و شور واقعی نشان بدهید.
برای نشان دادن خلوص در احساسات و شور و شوق لازم نیست صدایتان را بیهوده بالا ببرید یا دست‌هایتان را در هوا بالا و پایین کنید. نیازی به حرکات اغراق شده نیست. فقط کافی است بر احساسات خود مسلط باشید و بر ارتباط برقرار کردن با مخاطب تمرکز کنید.
مطالعه‌ی اخیر مؤسسه‌ی گالوپ در مورد فقدان و کمبود شور و شوق در محیط‌های کاری ایالات متحده آمریکا، نشان می‌دهد که:
- ۵۵ درصد جمعیت نیروی کار با محیط کاری خود آمیختگی و مشارکت لازم را ندارند؛
- ۱۶درصد جمعیت نیروی کار به شدت با محیط کار خود غریبه هستند.
اگر با محیط کاری خود به‌اندازه‌ی کافی در ارتباط و هماهنگی نباشید، حتی شور و شوق‌داشتن در مورد موضوع سخنرانی هم راهی به پیش نمی‌برد و سخنرانی موفقی نخواهید داشت. گاهی اوقات موضوعی، شما را چندان به هیجان نمی‌آورد اما برای اینکه نشان بدهید نسبت به موضوع شور و شوق دارید باید موضوع را به‌خوبی کندوکاو کنید و علاقه‌مندی‌های خود را از آن استخراج کنید.
۳. خودتان باشید
لازم نیست روی صحنه‌ی سخنرانی به کس دیگری تبدیل بشوید. خودتان باشید. تنها کاری که باید بکنید همین است؛ خودِ خودتان باشید. اگر سعی کنید از خود واقعی‌تان فاصله بگیرید، هرچقدر هم برای سخنرانی آماده باشید یا به حرف‌هایتان اعتقاد داشته باشید مهم نیست. مخاطب باز هم حرف‌هایتان را غیرصمیمانه می‌بیند و احساس می‌کند که بلانسبت کمی شیشه‌خرده دارید.
اگر نامزدهای انتخابات سیاسی صادق به‌نظر نرسند، احتمال پیروزی و موفقیت‌شان کاهش می‌یابد. در زمینه‌ی کسب‌وکار هم همین مسئله وجود دارد. وقتی راهبردهای بازاریابی اجتماعی شرکت شما خالصانه و صادقانه نباشد، افزایش فروشی در کار نخواهد بود. سخنرانی هم مانند همه‌ی کارهای دیگر نیاز به صداقت و خلوص دارد. از قدیم گفته‌اند آنچه از دل برآید لاجرم بر دل نشیند.
صحت و صداقت خیلی مهم است. در سال‌های اخیر حدودا از سال ۲۰۰۹ میلادی به بعد اشاره به واژه‌ی صحت و درستی در سرمقالات و مقالات روزنامه‌های مختلف به طرز شگفت‌انگیزی بالا رفته است. روش‌های گوناگونی برای بالابردن اعتبارِ سخنرانیِ شما وجود دارد و تعدادی از بهترین‌های آنها در ادامه معرفی شده‌اند:
تمرین کنید اما حفظ نکنید
برای اینکه در سخنرانی، خودتان باشید نباید چیزی را حفظ کنید. تا آنجا که می‌توانید تمرین کنید و درخلال تمرین هر بار، تلاش کنید تا جملات و واژه‌های جدید به کار ببرید. با این کار در هنگام سخنرانی واقعی تغییر جملات راحت‌تر می‌شود به‌ویژه وقتی اوضاع مطابق برنامه پیش نمی‌رود. حفظ کردن متن سخنرانی بین شما و مخاطب فاصله می‌اندازد و مانع از برقراری یک ارتباط دوطرفه می‌شود.
حالت طبیعی صدایتان را حفظ کنید
صدای خود را در هنگام سخنرانی عوض نکنید. صدای قلابی یا تلاش زیاد برای قشنگ حرف زدن، ارتباط شما با مخاطب را مختل می‌کند. لازم نیست مانند مجری‌های صبحگاهی رادیو حرف بزنید. عصاقورت‌داده هم نباشید. با آهنگ معمولی و شیوه‌ی صحبت کردن روزانه و عادی خود حرف بزنید. اگر در میان صحبت کردن کمی به مکث نیاز دارید، خب مکث کنید. نگران نباشید، شما که ربات نیستید.
۴. به تُن صدایتان دقت کنید
اگر می‌خواهید، سخنرانی جذاب باشید از لحن شسته‌رفته و رسمی که نشان می‌دهد زیادی تمرین کرده‌اید، پرهیز کنید. اما نه به این معنی که نسبت به‌سرعت و انعکاس کلام و صدای خود بی‌تفاوت باشید. آهنگ صدای نامناسب می‌تواند پیام‌رسانی سخنرانی شما را مخدوش کند. روی نوسان و تُن صدای خود کار کنید. صدایتان را ضبط و به آن گوش کنید. با این کار اشکالات صحبت کردن و آهنگ صدایتان را کشف می‌کنید. وقتی با لحن و صدای طبیعی خود حرف می‌زنید، تأثیرگذارتر خواهید بود.
۵. مختصر و مفید سخنرانی کنید
اگر فرضا ۳۰ دقیقه زمان برای سخنرانی دارید، از تمام آن برای انتقال مسلسل‌وار نظرات و اطلاعات خود استفاده نکنید. وقتی را به پرسش و پاسخ با مخاطبان اختصاص بدهید یا اجازه بدهید، حضار زودتر از حضورتان مرخص بشوند.
هدف اصلی سخنرانی، انتقال پیام موردنظر شما به مخاطبان است. گاهی واقعا لازم نیست تمام زمان خود را به حرف زدن بگذرانید. سعی کنید از زمان استفاده‌ی بهینه داشته باشید. مختصر و مفید حرف بزنید، پیام‌تان را منتقل کنید و در زمان باقی‌مانده بازخورد مخاطب را بسنجید. اجازه بدهید وقت باقی‌مانده به پرسش و پاسخ بگذرد.
دایان داکت (Dianne Dukette) و دیوید کرنیش (David Cornish) در سال ۲۰۰۹ میلادی پژوهشی انجام دادند. این پژوهش نشان می‌دهد که به‌طور متوسط، توجه بزرگسالان تنها حدود ۲۰ دقیقه معطوف به چیزی می‌شود و پاسخ‌دهی کوتاه‌مدت آنها به محرک‌ها در حدود چند ثانیه است. یعنی وقتی در مقابل جمعیتی ایستاده و سخنرانی می‌کنید، حدود ۸ ثانیه برای جلب توجه مخاطب وقت دارید. به‌عبارت دیگر اگر سخنرانی شما بیش از ۲۰ دقیقه طول بکشد، باید وقفه‌ای بدهید و سخنرانی خود را به بخش‌های حداکثر ۲۰ دقیقه‌ای تقسیم کنید.
۶. با مخاطب ارتباط برقرار کنید
سخنرانی نیز دقیقا مانند مکالمه و گفت‌وگوست. یعنی باید پیام مورد نظر خود را به دیگری انتقال بدهید. پس مهم نیست مخاطب شما ۱ نفر است یا ۱۰۰۰ نفر.
مشکل اینجاست که می‌خواهیم اطلاعات زیاد را در مدت زمانی کوتاه ارائه بدهیم. طبیعی است که به‌عنوان سخنران صحبت کردن در میان شلوغی و جمعیت و اثبات صحت حرف‌ها کار سختی است.
وقتی سخنرانی می‌کنید، همیشه عده‌ای از افراد مشغول کار با تلفن همراه، تبلت و… هستند. تعدادی هم یادداشت‌برداری می‌کنند و گوش‌شان با شماست. به هرحال واکنش‌ها و رفتارهای متفاوتی در میان حضار دیده می‌شود و این هنر شما به عنوان سخنران است که توجه همه را به خود جلب کنید.
شما نمی‌توانید به مخاطب بگویید: آقا یا خانم محترم تلفن‌تان را خاموش کنید، اما می‌توانید فضایی ایجاد کنید که مخاطب را مجذوب و هیجان‌زده کند.
بهترین روش‌ها برای برقراری ارتباط با مخاطب:
- داستان‌گویی؛
- توجه به مخاطب هدف؛
- تشخیص انرژی و جَو محیط سخنرانی؛
- راجع به کارها و رفتارهای خود با طنز و شوخی حرف زدن؛
- توجه به زبان بدن.
۷. تصویرسازی در حین داستان‌گویی
یکی از بهترین روش‌ها برای مشارکت بیشتر مخاطب در بحث، داستان‌گویی است. داستان‌گویی ویژگی سخنرانان بزرگ است. اهمیت داستان‌گویی به حدی است که آن را در قسمتی جدا از ارتباط با مخاطب قرار داده‌ایم:
داستان‌گویی ابزاری مهم و قدرتمند برای سخنرانان بزرگ است. داستان‌گویی موجب خلق بستر و فضایی برای ارتباط با مخاطب می‌شود. با خلق این بستر، شنیدن و گوش دادن را برای مخاطب ساده‌تر می‌کنید. وقتی به‌شکل داستانی چیزی را روایت می‌کنید، مخاطب حس نمی‌کند صرفا با حجمی از اطلاعات روبه‌روست و صحبت‌هایتان را بهتر در ذهن نگه می‌دارد.
سخنرانان بزرگ طوری حرف می‌زنند که اصلا احساس نمی‌کنید در جلسه‌ی سخنرانی هستید. شیوه‌ی سخنرانی آنها به گونه‌ای است که انگار فردی با تجربه‌های جالب برای شما داستان می‌گوید.
شما می‌توانید داستان‌هایی از تجربه‌های گذشته‌ی خود تعریف کنید یا از داستان‌های قدیمی و حکایت‌های مرتبط با موضوع سخنرانی‌تان کمک بگیرید. مارتین لوتر کینگ استاد بسترسازی‌های جذاب در حین سخنرانی بود. به نمونه‌های موفق داستان‌گویی در ضمن سخنرانی دقت کنید. سخنرانی‌های TED هم ایده‌ها و روش‌های خوبی در اختیارتان می‌گذارد. این سخنرانی‌ها معمولا به شکل روایت‌گونه از تجربه‌های افراد ارائه می‌شوند و تماشا کردن آنها خالی از لطف نیست.
داستان‌ها یکی از بهترین ابزارهای ارتباطی برای انتقال مفاهیم و پیام‌ها در دنیا هستند. داستان‌ها قابل هضم، درک و برای بازگویی ساده و دلپذیر هستند. داستان‌ها در ذهن و قلب افراد ماندگار می‌شوند. وقتی متن سخنرانی خود را حاضر می‌کنید، به بسترسازی برای مخاطب فکر کنید. ببینید چگونه می‌توان مخاطب را در بحث شرکت داد و او را با خود همراه کرد.
۸. تکرار و بازگویی
تکرار باعث می‌شود مخاطب صد در صد، نکات اصلی سخنرانی شما را دریابد. وقتی نکات مهم و اصلی صحبت خود را بازگو و تکرار می‌کنید، پذیرش آن از سوی مخاطب بهتر صورت می‌گیرد و به شفاف‌سازی مخاطب کمک می‌شود. برای بازگویی و تکرار مطلب باید نکات اصلی و مهم برای جلب توجه مخاطب را تعیین کنید. نکات اصلی و مهم را در طول سخنرانی مدام تکرار کنید. به یک‌بار و دوبار بسنده نکنید، بار سوم را محض احتیاط برای کسانی که هنوز کاملا متوجه مطلب نشده‌اند، تکرار کنید.
۹. تمرین و تمرین و تمرین
شاید شما هم شنیده باشید، بعضی از افراد برای اینکه سخنرانی طبیعی و ساده‌ای داشته باشند، اصلا تمرین نمی‌کنند. آنها معتقدند اگر تمرین کنند روی صحنه و در مقابل حضار خود واقعی‌شان نخواهند بود. این تفکر اشتباه است. هرچه بیشتر تمرین کنید، آماده‌تر خواهید بود و اتفاقا در مقابل جمع معمولی‌تر و راحت‌تر به‌نظر خواهید رسید.
البته تمرین کردن هم اصول و قواعد خود را دارد. همیشه در تمرین‌ها، فضای سخنرانی اصلی را برای خود بازسازی کنید و سعی کنید در مقابل تعدادی از افراد این کار را انجام بدهید. مثلا بازگویی متن سخنرانی توی دل‌تان در گوشه‌ای از اتوبوس یا مترو و بدون فضاسازی واقعی چندان به‌کار نمی‌آید. این‌طور تمرین کردن نه تنها مفید نیست بلکه شاید به ضررتان هم باشد. تمرین کردن اعتماد به نفس‌تان را بالا می‌برد و باعث می‌شود صحت کلام شما بیشتر مورد تأیید قرار بگیرد و فرصتی برای ارتباط برقرار کردن با مخاطب در اختیارتان قرار می‌گیرد. یعنی رسیدن به هدف اصلی سخنرانی.
نتیجه‌گیری
اگر جان کلام را بخواهید، باید گفت بهترین راه برگزاری سخنرانی تأثیرگذار و الهام‌بخش، داشتن پیامی است که خودتان شخصا باور دارید مخاطب با آن ارتباط برقرار می‌کند. ارتباط میان شما و مخاطب یعنی گوش دادن او به سخنان شما و الهام گرفتن. برای تبدیل شدن به سخنرانی بزرگ و ماهر، تمرین و تجربه‌ی بسیاری لازم است. به کمک این ۹ ویژگی سخنرانان بزرگ شما هم می‌توانید سخنرانِ تأثیرگذار و الهام‌بخشی باشید.
برگرفته از:magneticspeaking.com
