سیگار می‌کشید؟ آیا از مضرات سیگار آگاه هستید؟ فرقی نمی‌کند روزی ۲ بار سیگار می‌کشید یا تبدیل به یک دودکش متحرک شده‌اید. در هر حال، مضرات سیگار، شما را به‌شدت تهدید می‌کند. سیگار حاوی تنباکوست. پس فرقی نمی‌کند روزی ۱ سیگار بکشید یا بیشتر. تنباکو برای بدن به‌شدت ضرر دارد؛ از مضرات سیگار می‌توان به ابتلا به بیماری های ریوی از جمله عفونت ریه، سرطان ریه و همچنین افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی مثل حمله قلبی و … اشاره کرد. در این مقاله شما را با مضرات سیگار و آثار منفی متعدد آن برای سلامتی بدن آشنا خواهیم کرد.
چقدر از مضرات سیگار آگاهید؟
کشیدن تنباکو برای سلامتی بسیار مضر است. به هیچ عنوان نمی‌توان این ماده را دود کرد و سالم ماند. فرقی نمی‌کند که پیپ می‌کشید یا قلیان یا سیگار؛ در هر حال تنباکو دشمن درجه یک شماست.
سیگار حاوی ۶۰۰ نوع ماده‌ی مختلف است. بسیاری از این مواد در سیگار برگ و قلیان هم پیدا می‌شوند. وقتی این ۶۰۰ ماده‌ی موجود در سیگار را آتش می‌زنید، بیش از ۷۰۰۰ ماده‌ی شیمیایی تولید می‌شود. بسیاری از این مواد سمی هستند و تقریبا ۶۹ مورد از آنها نیز باعث بروز سرطان می‌شوند.
ترک سیگار یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای پیشگیری از مرگ و میر ناشی از آن است. اثرات سیگار بعضا فورا ظهور نمی‌کند اما عوارض و آثار مخربش برای سال‌های متمادی و طولانی در بدن باقی می‌ماند.
سیگار بر کدام‌یک از ارگان‌های بدن اثر سوء می‌گذارد؟
۱. دستگاه اعصاب مرکزی
یکی از مواد موجود در تنباکو، نیکوتین است. نیکوتین باعث تغییر خلق‌وخو می‌شود. نیکوتین در عرض چند ثانیه خودش را به مغز می‌رساند و برای مدتی باعث ایجاد انرژی در فرد می‌شود. اما وقتی اثرش از بین می‌رود، فرد احساس خستگی می‌کند و نیاز به مصرف بیشتر دارد. نیکوتین به‌شدت اعتیادآور است و به همین خاطر ترک کردن آن، کار خیلی سختی است. نرسیدن نیکوتین به بدن روی عملکرد شناختی فرد هم اثر دارد و باعث می‌شود که او مضطرب، عصبی و دچار افسردگی بشود همچنین می‌تواند باعث بی خوابی و سردرد هم برای فرد ایجاد کند.
۲. دستگاه تنفسی
وقتی دود وارد بدن می‌شود، موادی همراه با آن به بدن داخل می‌شوند که برای شُش‌ها بسیار مضرند. در طول زمان، این آسیب‌ها به مشکلات متنوعی می‌انجامد. علاوه بر عفونت و مشکلات مختلف ناشی از سیگار کشیدن، شُش‌های افراد سیگاری دچار وضعیت‌های مزمن و غیرقابل بازگشتی به شرح زیر هم می‌شود:
- آمفیزم: این مشکل به معنای از بین رفتن پارانشیم‌های ریوی است؛
- برونشیت مزمن: التهابی دائمی است که پوشش داخلی لوله‌های تنفسی شُش‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛
- بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD): به مجموعه‌ای از مشکلات ریوی گفته می‌شود. سیگار کشیدن، آسم را هم بدتر می‌کند؛
- سرطان ریه.
ممکن است، کنار گذاشتن تنباکو در آغاز موجب احتقان یا ناراحتی دستگاه تنفسی بشود و این قضیه تا بهبود یافتن راه‌های هوایی شُش‌ها کمی طول می‌کشد. افزایش تولید مخاط درست بعد از ترک سیگار، نشانه‌ی مثبتی مبنی بر بهبود یافتن سیستم تنفسی است.
کودکانی که والدینی سیگاری دارند نسبت به کودکانی که والدین سیگاری ندارند، بیشتر در معرض سرفه کردن، خس خس سینه و حملات آسمی هستند. ضمن اینکه ابتلا به برونشیت و سینه پهلو هم در آنها بیشتر دیده می‌شود.
۳. دستگاه قلبی-عروقی
سیگار کشیدن تمام سیستم قلبی-عروقی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. نیکوتین باعث تنگ شدن رگ‌های خونی می‌شود و در نتیجه در جریان خون، محدودیت به وجود می‌آید. در طول زمان، تنگ شدن رگ‌ها و آسیب‌دیدگی رگ‌های خونی باعث بیماری سرخرگ محیطی خواهد شد. سیگار کشیدن، فشار خون را هم بالا می‌برد، دیواره‌ی رگ‌های خونی را تضعیف می‌کند و لخته شدن بیشتر خون را به همراه دارد. همه‌ی اینها در کنار هم احتمال سکته مغزی را افزایش می‌دهند.
اگر سابقه‌ی بیماری‌ها و مشکلاتی نظیر: حمله‌ی قلبی، کار گذاشتن اِستِنت در رگ‌های خونی یا جراحی کنارگذر سرخرگ تاجی داشته باشید، با سیگار کشیدن بیشتر در خطر بروز مشکلات قلبی خواهید بود. مضرات سیگار فقط شامل آسیب دیدن سیستم قلبی-عروقی خود فرد نیست بلکه افراد بی‌گناه غیرسیگاری اطراف خود را نیز دچار مشکلاتی می‌کند. قرار داشتن در معرض سیگار دقیقا مانند این است که خود فرد غیرسیگاری، سیگار می‌کشد و خطراتی مانند: سکته مغزی، حمله‌ی قلبی و بیماری‌های قلبی دیگر او را تهدید می‌کند. همان‌طور که می‌بینید، مضرات سیگار بی‌شمارند.
۴. دستگاه پوششی (پوست، مو و ناخن)
یکی از علائم بارز سیگار کشیدن، تغییرات پوستی است. مواد سازنده‌ی تنباکو باعث تغییر ساختار پوست می‌شوند. اخیرا مطالعه‌ای نشان داده است که سیگار کشیدن نقش جدی در ایجاد سرطان پوست دارد. ناخن‌های دست و پا هم از مضرات سیگار در امان نیستند.
یکی دیگر از مضرات سیگار، ایجاد عفونت های قارچی است. ریزش مو، کچل شدن و سفید شدن موها نیز از عوارض سیگار است.
۵. دستگاه هاضمه
از دیگر مضرات سیگار باید به امکان بروز سرطان دهان، گلو، سرطان حنجره و مِری اشاره کرد. سیگاری‌ها در خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده نیز هستند.حتی کسانی که پُک‌های عمیق به سیگار نمی‌زنند هم شدیدا در خطر ابتلا به سرطان دهان هستند. یکی دیگر از مضرات سیگار تأثیرات آن روی انسولین است و باعث افزایش احتمال مقاومت انسولینی می‌شود. به همین خاطر، فرد سیگاری بیشتر در معرض دچار شدن به دیابت نوع دوم و عوارض آن خواهد بود. نرخ دچار شدن به این بیماری در افراد سیگاری بیشتر از افراد غیرسیگاری است.
۶. دستگاه تناسلی و تولید مثل
نیکوتین باعث کاهش جریان خون در آلت تناسلی مردان و زنان است. در مردان، چنین موضوعی باعث کاهش فعالیت جنسی می‌شود. در زنان هم این امر موجب کاهش رضایت جنسی خواهد شد زیرا در روند آمیزش جنسی و رسیدن به ارگاسم اختلال ایجاد می‌کند. از سایر مضرات سیگار می‌توان به کاهش هورمون جنسی در زنان و مردان و نهایتا کاهش میل جنسی اشاره کرد.
ترک کردن سیگار دشوار است اما به کمک پزشک می‌توانید به یک برنامه‌ی مطلوب برسید. از پزشک کمک بگیرید و بدانید که برای کنار گذاشتن سیگار، تعداد متنوعی از داروهای نسخه‌دار و بدون‌نسخه وجود دارد.
سایر عوارض و مضرات سیگار
- یائسگی زودهنگام: زنان سیگاری زودتر از زنان غیرسیگاری یائسه می‌شوند. ضمن اینکه سیگار کشیدن باعث افزایش گرگرفتگی هم خواهد شد.
- اضطراب و تندمزاجی: دور ماندن از نیکوتین باعث کج‌خلقی و اضطراب هم می‌شود.
- بو گرفتن موها و بدن: بوی سیگار بسیار قوی است و روی مو و بدن باقی می‌ماند.
- زردی دندان: کشیدن سیگار در بلندمدت باعث زرد شدن دندان‌ها می‌شود و خطر التهاب و عفونت منجر به از دست دادن دندان و استخوان هم خواهد بود. علاوه‌بر دندان‌ها، ناخن‌ها و انگشتان افراد سیگاری هم زرد می‌شود.
- برونشیت: سیگاری‌ها و کسانی که در معرض دود آن هستند بیشتر به برونشیت مبتلا می‌شوند و به‌ویژه در کودکان، سایر مشکلات تنفسی مانند: سینه پهلو و بیماری سِل هم به وجود می‌آید.
- سرفه متداوم: سیگاری‌ها به دلیل آسیب‌دیدگی راه‌های هوایی در دستگاه تنفسی‌شان، زیاد سرفه می‌کنند.
- افزایش کلسترول: تنباکو، کلسترول خوب (HDL) را کاهش و کلسترول بد (LDL) را افزایش می‌دهد. ضمن اینکه کلسترول کلی و تری‌گلیسیرید (چربی‌ها بدن) را هم زیاد می‌کند.
- سیستم ایمنی: سیگار سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند و احتمال عفونت مثلا در مجاری تنفسی را افزایش می‌دهد.
- نازایی: هم مردان و هم زنانی که سیگار می‌کشند در معرض ناباروری دائم یا موقتی هستند.
- مشکل نعوظ: نعوظ به مقدار زیادی جریان خون نیاز دارد. اما نیکوتین، رگ‌ها را محدود می‌سازد و مشکلاتی در این زمینه به وجود می‌آورد.
- مشکلات دیابتی: سیگار کشیدن باعث افزایش مقاومت انسولینی است و به همین خاطر باعث احتمال ایجاد دو نوع دیابت در فرد می‌شود.
- لخته شدن خون: سیگار کشیدن، لختگی خون در نقاط مختلف بدن را زیادتر می‌کند و در نتیجه احتمال سکته‌ی قلبی، مغزی و لخته شدن خون در شُش (آمبولی ریه) بالاتر می‌رود.
- مشکلات بینایی: یکی دیگر از مضرات سیگار، ایجاد مشکلاتی نظیر: دژنراسیون وابسته‌به‌سن ماکولا، آب مروارید و آب سیاه است.
- کاهش حس بویایی و چشایی: سیگار کشیدن زیاد، این دو حس را در بدن از بین می‌برد و اشتها را هم کم می‌کند.
- سرطان ریه: سیگار به شکل محسوسی باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه در زنان و مردان است و در میان سرطان‌ها هم این مورد بیش از سایرین، قربانی می‌گیرد.
- تنگی رگ‌های خونی: رگ‌های خونی با سیگار کشیدن تنگ می‌شود و مشکلاتی مثل افزایش فشار خون، سکته قلبی و مغزی را در پی دارد.
- سرطان دهانه رحم: زنان سیگاری بیشتر در خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند.
- چروک پوست صورت: کم شدن جریان خون در پوست مانع از تغذیه درست آن می‌شود. سایر مواد موجود در سیگار هم باعث پیری زودرس خواهد شد.
- مشکلات زایمان و بارداری: سیگار باعث افزایش احتمال سقط جنین است. آسم، عفونت گوش و مرگ جنین هم از عوارض سیگار کشیدن مادر است. مشکلات رشد، کمبود اکسیژن و نقص‌های جسمی در بدن جنین هم عوارض دیگری از سیگار کشیدن مادر است.
- سرطان خون: در مقایسه با افراد غیرسیگاری، سیگاری‌ها بیشتر در معرض ابتلا به سرطان خون ازجمله لوکمیا هستند.
