همان‌طور که فواید سیب بسیار است، خواص سرکه سیب برای سلامتی نیز فراوان است، از جمله کاهش قند خون و کاهش وزن. بااین‌حال نگرانی‌هایی درباره‌ی مضرات سرکه سیب و خطرات احتمالی سرکه سیب در میان مردم به‌وجود آمده است. در این مقاله شما را با مضرات سرکه سیب و خطرات احتمالی مصرف بیش از حد سرکه سیب و همچنین نحوه مصرف سالم سرکه سیب آشنا خواهیم کرد.
سرکه سیب چیست؟
سرکه سیب دراثر تخمیر سیب با مخمرها تولید می‌شود. مخمرها قند موجود در سیب را به الکل تبدیل می‌کنند. سپس باکتری‌هایی به این مخلوط اضافه می‌شوند و الکل را به استیک اسید تبدیل می‌کنند. درحدود ۵ تا ۶٪ سرکه‌ی سیب از استیک اسید ساخته شده است. استیک اسید در دسته‌ی اسیدهای ضعیف قرار می‌گیرد. بااین‌حال مقادیر بالای آن خاصیت اسیدی نسبتا بالایی ایجاد می‌کند.
سرکه سیب علاوه بر استیک اسید، محتوی آب، سایر اسیدها، ویتامین ها و مواد معدنی است.
برخی مطالعات انجام‌گرفته بر روی جانوران و انسان‌ها نشان داد که استیک اسید و سرکه سیب می‌توانند به چربی سوزی و کاهش وزن، کاهش قند خون، افزایش مقاومت به انسولین و تنظیم سطح کلسترول و کاهش کلسترول کمک بکنند.
مضرات سرکه سیب و عوارض جانبی احتمالی آن
متأسفانه گزارش‌هایی درباره‌ی عوارض مصرف سرکه سیب وجود دارد. این عوارض بیشتر ناشی از مصرف بیش‌ازحد سرکه سیب است. بااینکه مقادیر کم سرکه سیب بی‌خطر است، ولی مصرف زیاد آن می‌تواند مضر و حتی خطرناک باشد.
۱. ایجاد تأخیر در تخلیه معده
سرکه سیب موجب کاهش سرعت تخلیه‌ی مواد غذایی از معده می‌شود. این امر از بالا رفتن قند خون جلوگیری می‌کند و ورود قند به جریان خون را به‌تأخیر می‌اندازد. این ویژگی موجب بدترشدن علائم فلج معده (گاستروپارزی) می‌شود که در مبتلایان به دیابت نوع ۱ شایع است.
در بیماری فلج معده اعصاب معده به‌خوبی کار نمی‌کنند. بنابراین غذا بیش‌ازحد در معده باقی می‌ماند و با سرعت طبیعی خالی نمی‌شود.
سوزش معده و سرِدل، نفخ و حالت تهوع از علائم فلج معده هستند. در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ که از فلج معده نیز رنج می‌برند، تنظیم زمان‌بندی مصرف انسولین و غذا بسیار دشوار است. زیرا پیش‌بینی اینکه غذا چه‌زمانی هضم و جذب می‌شود، کار سختی است.
یک مطالعه‌ی کنترل‌شده بر روی ۱۰ بیمار مبتلا به دیابت نوع ۱ و فلج معده انجام گرفت. مصرف آب همراه با ۲ قاشق غذاخوری (۳۰ میلی‌لیتر) سرکه سیب نسبت به مصرف آب خالی، موجب افزایش چشمگیر زمان باقی‌ماندن غذا در معده‌ی این افراد شد.
۲. عوارض گوارشی
ممکن است سرکه سیب موجب بروز عوارض گوارشی ناخوشایندی در برخی افراد بشود. براساس مطالعات انجام‌گرفته بر روی جانوران و انسان‌ها مصرف استیک اسید و سرکه سیب می‌تواند موجب کاهش اشتها، احساس سیری و کاهش تدریجی کالری دریافتی بشود.
البته مطالعه‌ای کنترل‌شده نشان داد در برخی موارد کاهش اشتها و مصرف غذا می‌تواند موجب کاهش بروز سوء‌هاضمه بشود.
در مطالعه‌ای، مصرف یک نوشیدنی محتوی ۲۵ گرم سرکه سیب موجب کاهش اشتهای شرکت‌کنندگان شد. ولی از سوی دیگر حالت تهوع در آنها افزایش یافت. حالت تهوع این افراد زمانی که نوشیدنی‌شان طعم بدی داشت، تشدید می‌شد.
مصرف سرکه سیب به مبتلایان کولیت روده، التهابات دستگاه گوارشی و زخم معده نیز توصیه نمی‌شود.
۳. کاهش سطح پتاسیم و تضعیف استخوان‌ها
هنوز مطالعه‌ی کنترل‌شده‌ای درمورد تأثیرات سرکه سیب بر سطح پتاسیم خون و سلامت استخوان وجود ندارد.
بااین‌حال گزارش‌هایی وجود دارد که مصرف زیاد سرکه سیب در درازمدت می‌تواند موجب کاهش پتاسیم خون و تضعیف استخوان بشود.
یک زن ۲۸ ساله به‌مدت ۶ سال روزانه ۲۵۰ میلی‌لیتر سرکه سیب را در آب مخلوط کرده و می‌نوشید. پس از این مدت، او به‌خاطر سطح پایین پتاسیم خون و وجود موارد غیرطبیعی در ترکیب خون به بیمارستان مراجعه کرد. معاینات بیشتر نشان داد که این زن به پوکی استخوان نیز مبتلا شده که در این سن پدیده‌ی نادری است. پزشکان معالج این زن معتقدند مصرف زیاد سرکه سیب موجب شده تا مواد معدنی از استخوان این زن خارج بشوند تا اسید خون او را خنثی کنند. همچنین آنها معتقدند سطح بالای اسید از تشکیل استخوان تازه جلوگیری کرده است.
البته شایان ذکر است مقدار مصرفی این زن بسیار بیشتر از مقداری است که اکثر افراد مصرف می‌کنند. همچنین او این کار را چندین سال انجام داده بود.
۴. فرسایش مینای دندان
فرسایش مینای دندان یکی دیگر از مضرات سرکه سیب است. غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی می‌توانند به مینای دندان آسیب بزنند. تأثیر نوشابه‌ها و آبمیوه‌ها بر روی فرسایش مینای دندان به‌طور گسترده‌ای مطالعه شده است. اما برخی مطالعات نشان می‌دهند استیک اسید موجود در سرکه نیز ممکن است به مینای دندان آسیب بزند.
در یک مطالعه‌ی آزمایشگاهی، مینای دندان عقل در چندین نوع سرکه سیب با pH متفاوت از ۲٫۷ تا ۳٫۹۵ فرو برده شد. سرکه سیب موجب کاهش ۱ تا ۲۰ درصدی مواد معدنی دندان پس از ۴ ساعت شد.
البته این مطالعه در شرایط آزمایشگاهی و خارج از محیط دهان انجام گرفت. بزاق موجود در دهان تا حدی اسید را خنثی می‌کند. با تمام این تفاسیر شواهدی وجود دارد که مصرف زیاد سرکه سیب به مینای دندان آسیب می‌زند.
در موردی، دختر ۱۵ ساله‌ای که روزانه ۲۳۷ میلی‌لیتر سرکه‌ی سیب رقیق‌نشده را مصرف می‌کرد، دچار پوسیدگی دندان شدید شد.
۵. سوزش مری
از مضرات سرکه سیب در هنگام مصرف بیش از حد می‌توان به سوزش مری اشاره کرد. سرکه سیب می‌تواند خطر سوزش مری (گلو) را افزایش بدهد.
بررسی‌ای درمورد نوشیدنی‌هایی که کودکان به‌طور اتفاقی می‌خورند نشان داد که استیک اسید ناشی از سرکه شایع‌ترین علت بروز سوزش مری در کودکان است.
محققان سرکه را به‌عنوان یک ماده‌ی سوزاننده معرفی کرده‌اند و توصیه می‌کنند والدین آن را دور از دسترس کودکان نگهداری کنند.
هنوز موردی از سوزش مری ناشی از مصرف سرکه سیب گزارش نشده است. ولی یک زن مدعی شده، وقتی یک قرص سرکه سیب در گلویش گیر کرد، موجب بروز سوزش گلوی او شد. این زن مدعی شده، در اثر بروز این اتفاق تا ۶ ماه عمل بلع را با سختی و درد انجام داده است.
۶. سوختگی پوست
ممکن است مصرف سرکه سیب بر روی پوست، به‌خاطر طبیعت اسیدی‌اش باعث سوختگی پوست بشود. در یک مورد، دختر ۱۴ ساله‌ای براساس چیزی که در سایت‌ها مشاهده کرده بود، برای از بین‌بردن خال روی بینی‌اش، چند قطره سرکه سیب روی آن ریخت. اما این عمل موجب آسیب‌دیدن پوست این ناحیه شد.
در یک مورد دیگر مادرِ یک پسر ۶ ساله که از چند بیماری رنج می‌برد، برای درمان عفونت پای پسرش بر روی آن چند قطره سرکه سیب ریخت که این امر موجب سوختگی پوست این ناحیه شد.
گزارش‌های دیگری نیز وجود دارد که از سوختگی پوست به‌خاطر استفاده از سرکه سیب حکایت دارند.
۷. تداخل دارویی
ممکن است سرکه سیب با برخی داروها تداخل داشته باشد. این داروها عبارت‌اند از:
- داروهای دیابت: افرادی که انسولین یا داروهای تحریک‌کننده‌ی تولید انسولین را همراه با سرکه سیب مصرف می‌کنند، ممکن است کاهش خطرناک قند خون یا سطح پتاسیم را تجربه بکنند.
- دیگوکسین (لانوکسین): این دارو سطح پتاسیم را کاهش می‌دهد. مصرف این داروها همراه با سرکه سیب ممکن است سطح پتاسیم بدن‌تان را بیش‌ازحد کاهش بدهد.
- برخی داروهای مدر: برخی داروهای مدر می‌توانند باعث تخلیه‌ی پتاسیم از بدن بشوند. برای جلوگیری از کاهش بیش‌ازحد پتاسیم، این داروها نباید با مقادیر بالای سرکه سیب مصرف بشوند.
۸. تضعیف دستگاه ایمنی
از مضرات سرکه سیب می‌توان به تضعیف سیستم ایمنی بدن اشاره کرد. براساس شواهد موجود پروبیوتیک‌ها و باکتری‌های مفید موجود در دستگاه گوارشی به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند. سرکه سیب نیز یک مایع تخمیری است و تخمیر موجب افزایش خواص پروبیوتیک ها می‌شود.
غذاهای تخمیری می‌توانند باعث افزایش باکتری‌های مفید در دستگاه گوارشی بشوند. غذاهایی مانند کلم ترش که پایه‌ی سرکه دارند، این خاصیت را دارند. اما جالب است بدانید که سرکه سیب به‌تنهایی چنین خاصیتی ندارد و نمی‌توانید برای تقویت دستگاه ایمنی‌تان روی آن حساب بکنید.
۹. احساس خستگی
مصرف زیاد سرکه سیب می‌تواند باعث کمبود کالری لازم برای انجام فعالیت‌هایتان بشود و در توازن انرژی بدن‌تان اختلال ایجاد بکند.
اگر می‌خواهید مصرف سرکه سیب را آغاز کنید، بهتر است آن را در وعده‌های غذایی حاوی سبزیجات، پروتئین و کربوهیدرات و به‌عنوان جایگزینی برای سس یا چاشنی‌ها استفاده بکنید. با این کار بدن‌تان می‌تواند انرژی موردنیازش را به‌دست بیاورد و شاید حتی جلوی مصرف کالری اضافه را گرفتید.
۱۰. کاهش وزن موقتی
دلیل این امر به آن خاطر است که بیشتر وزنی که از دست می‌دهید، به‌خاطر از دست دادن آب است و با مصرف مجدد آب، وزن‌تان برمی‌گردد.
اگر در رژیم غذایی کاهش وزن‌تان به مصرف سرکه وابسته هستید، کاهش وزن اولیه می‌تواند سوخت و سازتان را آهسته و کاهش وزن را در آینده برای‌تان سخت‌تر بکند.
۱۱. شاید حتی باعث افزایش اشتهایتان شود
سرکه سیب به‌عنوان یک ماده‌ی غذایی کاهش اشتها شناخته شده است. اما مصرف مقدار زیادی نوشیدنی محتوی سرکه سیب ممکن است حتی گرسنه‌ترتان بکند. در ابتدا شاید به‌خاطر مصرف مقدار زیادی سرکه سیب که با آب رقیق شده، احساس سیری بکنید. ولی پس از رفتن به دستشویی و دفع ادرار شاید گرسنه‌تر از قبل بشوید.
نحوه‌ی مصرف صحیح سرکه سیب
شما می‌توانید با رعایت موارد زیر سرکه سیب را مصرف بکنید:
- مصرف‌تان را محدود کنید: ابتدا با مقادیر اندک سرکه سیب شروع بکنید. رفته‌رفته و بسته به میزان تحمل بدن‌تان مقدار مصرفی سرکه سیب را به حداکثر ۳۰ میلی‌لیتر در روز برسانید.
- میزان تماس دندان‌تان را با سرکه سیب به حداقل برسانید: برای این کار سرکه سیب را با آب مخلوط کرده و آن را با نی میل کنید.
- شست‌وشوی دهان: پس از مصرف دهان‌تان را بشویید. برای جلوگیری از آسیب به مینای دندان، بین مسواک زدن و مصرف سرکه سیب حداقل ۳۰ دقیقه وقفه ایجاد بکنید.
- اگر از فلج معده رنج می‌برید، بهتر است از مصرف سرکه سیب چشم‌پوشی بکنید: درصورتی‌که از این عارضه رنج می‌برید، از مصرف سرکه سیب خودداری کرده یا مقدار مصرفی‌تان را به ۱ قاشق غذاخوری در روز برسانید و آن را همراه با آب یا در سالاد مصرف بکنید.
- از حساسیت‌های خود آگاه باشید: حساسیت به سرکه سیب نادر است. اما اگر در اثر مصرف آن واکنش‌های آلرژیک بروز کرد، بلافاصله مصرف آن را متوقف بکنید.
