یکی از روش‌های حفظ دندان پوسیده، پر کردن بخش‌های پوسیده و ترمیم دندان است. اما پر کردن دندان هم گاهی اوقات عوارضی به‌دنبال دارد. در این مقاله عوارض پر کردن دندان را بررسی می‌کنیم.
حساس‌شدن دندان‌ها
حساس‌شدن دندان پس از پر شدن معمولا رایج است. چنین دندانی ممکن است به فشار، هوا، خوراکی‌های شیرین یا دما حساس شود. این حساسیت پس از چند هفته خودبه‌خود برطرف می‌شود. در این مدت، از موارد حساسیت‌زا برای دندان پرهیز کنید؛ در ضمن، درد دندان‌های حساس آن‌قدر زیاد نیست که مجبور به مصرف مسکن شوید. اما اگر حساسیت دندان پرشده‌تان، پس از ۲ تا ۴ هفته برطرف نشد یا دندانتان بیش از حد حساس بود، با دندانپزشکتان تماس بگیرید.
در این‌گونه مواقع، دندانپزشک به شما توصیه می‌کند که از خمیردندان‌های رفع حساسیت دندان‌های حساس استفاده کنید. همچنین، او ممکن است ماده‌ای روی دندانتان قرار دهد تا از حساسیت آن بکاهد. گاهی‌اوقات هم پوسیدگی دندان به ریشه می‌رسد و دندانپزشکتان را مجبور می‌کند مشکل دندانتان را با ریشه‌درمانی حل کند.
علت دردهای ناشی از پر کردن دندان
به چند دلیل زیر، دندان‌های پرشده دردناک می‌شوند:
۱. احساس درد موقع گاززدن یا قراردادن دندان‌ها روی هم
این نوع درد معمولا پس از برطرف‌شدن بی‌حسی دندانِ پرشده و موقع گاززدن به چیزی رخ می‌دهد و ممکن است مدتی ادامه پیدا کند. گاهی‌اوقات، موادی که دندانتان را با آن پر کرده‌اند، موجب این درد می‌شود؛ بنابراین از دندانپزشکتان بخواهید وضعیت ماده پرکننده دندانتان را بررسی کند. شاید لازم باشد شکل و حالت پرکردگی دندان تغییر داده شود؛ اما اگر درد همچنان پابرجا بود، ممکن است مشکل از جای دیگری باشد و دندانتان به ریشه‌درمانی نیاز داشته باشد.
۲. درد دندان ناشی از گرما یا سرما
این نوع درد بسیار تیز است و وقتی دندانتان با چیزی سرد یا گرم تماس پیدا می‌کند، رخ می‌دهد. این درد معمولا چند ثانیه پس از رفع گرما یا سرما برطرف می‌شود؛ اما اگر درد آن بیشتر از چند ثانیه باقی ماند و ادامه هم داشت، نشان‌دهندهٔ صدمه به عصب دندان است. در این صورت، حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.
۳. درد دائمی شبیه دندان‌درد
اگر پوسیدگی دندانتان خیلی عمیق باشد و تا مغز آن رسیده باشد، دچار چنین دردی می‌شوید. مغز دندان، در واقع، رگ‌ها و اعصاب دندان است. این نوع درد نشان می‌دهد که مغز دندان دیگر سالم نیست. در این شرایط باید آن را با ریشه‌درمانی درمان کرد.
۴. درد برگشت‌پذیر
این درد یا حساسیتی است که علاوه بر دندان پرشده، دندان‌های دیگر را هم به خود گرفتار می‌کند. این نوع درد چندان مهم نیست و احتمالا دندان‌هایتان مشکلی ندارند. در واقع، دندان پرشده «علائم مربوط به درد» منتشر می‌کند و دندان‌های دیگر این علائم را دریافت می‌کنند و دردناک می‌شوند. این نوع درد باید پس از ۱ یا ۲ هفته برطرف شود.
حساسیت به آمالگام
به‌ندرت پیش می‌آید که فردی به مواد نقره‌ای‌رنگ آمالگام (که مخصوص پر کردن دندان است) حساسیت داشته باشد. انجمن دندانپزشکی آمریکا فقط با ۱۰۰ مورد از این نوع حساسیت مواجه شده است.
در این وضعیت نادر، جیوه یا یکی از مواد مورداستفاده در آمالگام موجب واکنش‌های حساسیتی می‌شود. علائم حساسیت به آمالگام، شبیه حساسیت‌های پوستی ازجمله جوش و خارش پوست است. بیمارانی که به مواد آمالگام حساسیت دارند، معمولا خودشان یا یکی از اعضای خانواده‌شان سابقه حساسیت به فلزات داشته‌اند. وقتی حساسیت به این نوع مواد در فردی تأیید شود، پر کردن دندان او با موادی از جنس دیگر انجام می‌شود.
پرکردگی‌های قدیمی پوسیده
فشار دائمی ناشی از جویدن و خردکردن مواد خوراکی با دندان باعث می‌شود که پرکردگی‌های دندان به‌تدریج فرسوده و خرد شوند یا ترک بردارند؛ البته شما به‌تنهایی نمی‌توانید وضعیت مواد پرشده دندانتان را بررسی کنید. دندانپزشک باید شرایط بد این مواد را در معاینه‌های منظم دندان‌هایتان تشخیص دهد.
اگر شکاف بین مینای دندان و پرکردگی‌ها از بین برود، ذرات غذا و باکتری‌های عامل پوسیدگی دندان می‌توانند به زیر مواد پرشدهٔ دندان نفوذ کنند و موجب پوسیدگی بیشتر دندان شوند. معمولا این نوع پوسیدگی، که دور از چشم است، بدون درمان باقی می‌ماند و در نهایت، با پیشرفت آسیبی که به دندان وارد می‌شود، مغز دندان کاملا عفونی می‌شود. این پوسیدگی‌ها حتی ممکن است دندان را گرفتار آبسه کنند.
همچنین اگر مقدار پرکردگی دندان بسیار زیاد یا پوسیدگی آن وسیع باشد، ممکن است ساختار دندان آن‌قدر نباشد که بتوان آن را با مواد پر کرد. در این‌گونه مواقع، دندانپزشک به‌جای مواد پرشده، از روکش دندان استفاده می‌کند.
اگر هم پرکردگی‌های جدید بریزند، نشان‌دهندهٔ این است که دندانپزشک حفره موجود در دندان را پیش از گذاشتن مواد به‌خوبی آماده یا از آلودگی‌ها پاک نکرده است.
البته جویدن یا گاززدن جسم سفت هم ممکن است موجب ترک‌خوردن این مواد شود. همچنین پرکردگی‌های قدیمی‌تر به‌مرور براثر پوسیدگی یا ترک‌برداشتن بخش‌های باقی‌ماندهٔ دندان پرشده، از بین می‌روند.
عوارض پر کردن دندان
عوارض ناشی از پر کردن دندان زیاد شایع نیستند اما هر فرایندی از دندانپزشکی خطرات و مشکلات بالقوه‌ای با خود به همراه دارد که گاهی اوقات جدی می‌شوند. مشکلات دندان ممکن است در طول دوره درمان یا در مدت‌زمان بهبود دندان پس از درمان رخ دهند.
از عوارض بالقوهٔ پر کردن دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکلات مربوط به داروی بی‌حسی مانند واکنش‌های حساسیتی و صدمه به عصب یا رگ‌های خونی.
- گسترش حفره اطراف پرکردگی دندان.
- زخمی‌شدن دهان.
- ضرورت فرایندهای درمانی بیشتر، به‌ویژه اگر حفرهٔ دندان بزرگ باشد. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که بخش بسیاری از ساختار دندان برداشته یا عصب دندان نمایان می‌شود؛ در این حالت به روکش دندان نیاز است. اگر پوسیدگی دندان وسیع باشد، ریشه‌درمانی یا کشیدن دندان ضروری است.
- احتمال صدمه به دندان‌های دیگر هنگام پر کردن دندان.
- حساسیت به سرما و گرما در دندان آسیب‌دیده.
روش‌های کاهش عوارض
با روش‌های زیر، از برخی عوارض پر کردن دندان می‌توان پیشگیری کرد:
- هنگام پر کردن دندان و روزهای پس از آن، محدودیت‌هایی درمورد فعالیت‌های روزمره‌تان، رژیم غذایی و سبک زندگی‌تان قائل شوید و از توصیه‌های دنداپزشک‌تان پیروی کنید. این موارد شامل کارهای مربوط به سلامت دهان مانند رعایت بهداشت صحیح آن است.
- اگر نوزادی را خودتان شیر می‌دهید یا احتمال دارد باردار باشید، حتما دندانپزشکتان را آگاه کنید.
- پس از انجام‌شدن کار دندان، هر نوع درد، تب و مشکلات جویدن را فورا به دندانپزشک خبر دهید.
- اگر سابقهٔ حساسیت، به‌ویژه به فلزات دارید و احتمال دارد دندانپزشک با مواد فلزی دندانتان را پر کند، حتما او را از این حساسیت مطلع کنید.
- در صورت لزوم، داروهای تجویزی را دقیقا مطابق با نظر دندانپزشک مصرف کنید.
آمادگی پیش از پر کردن دندان‌ها
در مراقبت از دندان‌ها، خودتان از همه مهم‌تر هستید. قبل از پر کردن دندان می‌توانید اقداماتی انجام دهید تا به عوارض پر کردن دندان مبتلا نشوید. پیش از پر کردن دندان اقدامات زیر را انجام دهید:
- به تمام پرسش‌های مربوط به سابقه خانوادگی‌تان درمورد بیماری‌ها و داروهای مصرفی پاسخ دهید. این موارد شامل مصرف داروها، درمان‌های گیاهی و حتی مصرف ویتامین‌ها می‌شود. بهتر است پیش از رفتن نزد دندانپزشک، فهرستی از این موارد و همچنین از حساسیت‌های احتمالی‌تان تهیه کنید.
- اگر احتمال دارد باردار باشید، حتما با دندانپزشکتان مطرح کنید.
پرسش‌هایی که لازم است از دندانپزشک بپرسید
انجام‌دادن کارهای دندانپزشکی مانند پر کردن دندان گاهی استرس‌آور می‌شود؛ به همین دلیل، طبیعی است که برخی از سؤال‌های موردنظرتان را فراموش کنید بپرسید. بنابراین بهتر است پیش از رفتن به مطب، به سؤال‌هایتان فکر کنید. حتی می‌توانید پیش از انجام‌دادن کاری روی دندان‌هایتان با دندانپزشک تماس بگیرید و پاسخ سؤال‌هایتان را جویا شوید. از این سؤال‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- روند پر کردن دندان چقدر طول می‌کشد؟
- برای پر کردن دندان از چه موادی استفاده می‌شود؟
- پس از پر کردن دندان چه محدودیت‌هایی وجود دارد و چه زمانی می‌توان غذا و نوشیدنی مصرف کرد؟
- در صورت نیاز، داروهای تجویزی را چگونه باید مصرف کرد؟
- درد احتمالی چگونه برطرف می‌شود؟
- آیا لازم است دندان پرشده بعدا معاینه شود؟
همچنین زمان‌های ممکن برای تماس با دندانپزشک را هم جویا شوید.
وضعیت شما پس از فرایند پر کردن دندان
پس از پر کردن دندان ممکن است دهان، لثه و زبان شما چند ساعت بی‌حس باشند. این به‌دلیل داروی بی‌حسی موضعی است و مدتی طول می‌کشد تا برطرف شود. در این مدت، ممکن است نتوانید به‌راحتی حرف بزنید، چیزی بجوید یا نوشیدنی مصرف کنید. ممکن است پس از برطرف‌شدن بی‌حسی، کمی احساس مورمورشدن در دهان داشته باشید.
البته معمولا دندانپزشک توصیه می‌کند که قبل از برطرف‌شدن بی‌حسی، غذا نخورید؛ بدین ترتیب، به‌طور تصادفی، دهان یا زبان‌تان را گاز نمی‌گیرید و به آن صدمه نمی‌زنید.
گاهی اوقات چند روز یا یک هفته پس از پر کردن دندان، دندانتان حساس می‌شود و بیش از حد معمول به سرما یا گرما واکنش نشان می‌دهد. اگر این حساسیت بدتر شد یا بیش از یک هفته طول کشید، ممکن است دندانتان به درمان بیشتری نیاز داشته باشد.
موارد اورژانسی
با مشاهده هریک از مشکلات زیر، فورا با دندانپزشکتان تماس بگیرید:
- خون‌ریزی؛
- مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس یا اشکال در تنفس و خس‌خس‌کردن؛
- تب؛
- درد در لثه یا دندان‌ها؛
- تورم.
کلام آخر
پر کردن دندان به حفظ دندانتان در برابر پوسیدگی بیشتر و احتمال عفونت کمک می‌کند. اما پرکردگی‌های دندان‌ها هم زمانی از بین می‌روند و لازم است جایگزین شوند؛ البته بیشتر پرکردگی‌ها سال‌ها دوام می‌آورند و نیازی به تعویض آنها نیست. برای اینکه خیال‌تان بابت دندان‌هایتان راحت باشد، باید برای معاینه به‌طور مرتب و هر ۶ ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کنید و از سلامت پرکردگی دندانتان مطمئن شوید. در ضمن، بهداشت دهان و دندان را هم فراموش نکنید.
