راه‌اندازی کسبوکار با دوستان ممکن است تجربه فوق‌العاده‌ای باشد. دوستان سال‌هاست یکدیگر را می‌شناسند، با اخلاق‌های خاص یکدیگر آشنا هستند، می‌توانند صادقانه و بدون رودربایستی بازخوردهای سازنده در اختیار یکدیگر بگذارند، و… . منتها این سکه روی دیگری هم دارد. به همان اندازه که احتمال موفقیت چنین کسب‌وکاری وجود دارد، شکست‌خوردن و به‌نتیجه‌نرسیدن آن هم محتمل است و شاید روابط کاری و دوستانه را با چالش‌های جدی روبه‌رو کند. می‌خواهید بدانید علت این مسئله چیست؟ در ادامه، به این سؤال پاسخ خواهیم داد. همچنین، با شرح جزئیات بیشتر، خواهیم گفت که در چه شرایطی راه‌اندازی کسبوکار با دوستان کار عاقلانه و درستی است و در چه شرایطی خیر. همراه ما بمانید.
مزایای راه‌اندازی کسبوکار با دوستان
بیایید بررسی‌مان را با درنظرگرفتن نیمه پر لیوان آغاز کنیم. راه‌اندازی کسبوکار با دوستان چه مزایایی دارد و چگونه می‌تواند به رشد و پیشرفت کسبوکار کمک کند؟
شکی نیست که دوستی اگر صادقانه و خالصانه باشد، پاداش‌های مختلفی برای طرف‌های دوستی خواهد داشت. به‌علاوه، امکان رشد و پیشرفت در زندگی کاری و شخصی را نیز برای هر دو بیشتر خواهد کرد. این مسئله، هم برای دوستان قدیمی صدق می‌کند و هم برای کسانی که تازه با یکدیگر دوست شده‌اند. احتمال موفقیت کسب‌وکاری که با چنین دوستانی راه‌اندازی شده باشد زیاد است. راجع‌به دلایلش در ادامه صحبت می‌کنیم.
۱. مطرح‌شدن بازخوردهای سازنده و صادقانه میان دوستان
دوستان صمیمی می‌توانند بازخوردهای صادقانه و سازنده مطرح کنند که در نهایت سبب پیشرفت کسبوکار خواهد شد؛ چون از علایق، اهداف و چشم‌اندازهای یکدیگر مطلع‌اند و تا حدود زیادی می‌دانند در ذهن طرف دیگر چه می‌گذرد.
۲. برقراری ارتباط کاری بهتر و عمیق‌تر میان دوستان
دو یا چند دوستی که با همکاری یکدیگر کسب‌وکاری راه می‌اندازند اهداف و اولویت‌بندی‌های مشترکی دارند. به این خاطر، شکل‌گرفتن ارتباط مؤثر کاری میان آنها، در مقایسه با غریبه‌ها، ساده‌تر ممکن می‌شود. به‌علاوه، اگر اختلاف‌نظری میانشان پیش بیاید، ساده‌تر آن را برطرف می‌کنند و به نتیجه می‌رسند؛ چون با یکدیگر آشنایی قبلی دارند، اخلاق‌های یکدیگر را به‌خوبی می‌شناسند و می‌دانند هر واکنشی که دیگری نشان می‌دهد چه معنایی دارد.
در سوی دیگر، وقتی با غریبه‌ها در راه‌اندازی کسبوکار شریک می‌شوید، به کمی زمان نیاز است تا خلأ نبودن آشنایی قبلی پر شود و ارتباط کاری خوب و نتیجه‌بخشی شکل گیرد.
۳. لذت‌بخش‌بودن راه‌اندازی و هدایت کسبوکار دوستانه
وقتی کنار کسانی که دوستشان دارید و با یکدیگر دغدغه‌های مشترک دارید نتیجه زحمات و تلاش‌های خود را ببینید، رسیدن به اهداف لذت دوچندانی خواهد داشت. به این شکل، با انگیزه بیشتر کنار یکدیگر کار می‌کنید.
۴. امکان بیشتر دوام کسبوکار دوستانه در بلاتکلیفی‌های کاری و شرایط بد مالی
در نتیجه پژوهشی که محققان دانشگاه دو آموزشکده بازرگانی در لندن انجام داده‌اند، مشخص شد کسب‌وکارهایی که با مدیریت دوستان اداره می‌شدند، در مقایسه با سایر کسب‌وکارها، امکان بیشتری برای دوام در شرایط بد دارند؛ یعنی اگر ضرر مالی ببینند، به اهداف کوتاه‌مدتی که در نظر گرفته بودند دست نیابند، و نظایر این مشکلات برایشان پیش بیاید، امکان آنکه به آینده امیدوار بمانند و به تلاش و کوشش ادامه دهند بیشتر خواهد بود.
در نتیجۀ تحقیق آنها، مشخص شد در کسب‌وکارهای دوستانه بیشتر اتفاق می‌افتد که در شرایط بد مالی، مدیران کسبوکار، به‌جای آنکه سرمایه‌گذاری را کاملا متوقف کنند با خرج‌کردن از جیب خودشان ضرروزیان وارده را جبران کنند و کسب‌وکارشان را زنده نگه دارند.
معایب راه‌اندازی کسبوکار با دوستان
در ابتدای مطلب، اشاره شد که به همان اندازه که احتمال موفقیت کسبوکار دوستانه وجود دارد، شکست کسبوکار نیز محتمل است. پژوهش‌ها و تحقیقاتی هم وجود دارند که صحت این ادعا را تأیید می‌کنند.
برای مثال، نوآم واسرمن (Noam Wasserman)، که محقق و استاد دانشکده بازرگانی هاروارد است، در پژوهشی وضعیت ۱۰هزار کسبوکار تازه‌تأسیس در حوزه‌های فناوری و علوم زیستی را بررسی کرد. ۴۰ درصد از کسب‌وکارها با مدیریت دوستان اداره می‌شد. بررسی‌های او نشان می‌داد احتمال موفقیت‌آمیزنبودن فعالیت‌های دوستانی که کسب‌وکاری را اداره می‌کنند، در مقایسه با افراد عادی، بیشتر است. همچنین، پی برد که به‌ازای هر عضو هیئت مدیره که ارتباطی اجتماعی با دیگر اعضا دارد، احتمال آنکه مدیران در میانه‌های راه کسبوکار را رها کنند ۳۰ درصد بیشتر می‌شود.
اما علت این امر چیست و کسب‌وکاری که دوستان راه‌اندازی می‌کنند چه معایبی دارد که نتیجه‌بخش نبودن فعالیت‌ها را محتمل می‌کند؟ در ادامه خواهیم گفت.
۱. شکست کسبوکار در صورت مشترک‌نبودن اهداف دوستان
خیلی اهمیت دارد که تمامی اعضای کسبوکار در اهداف و چشم‌اندازها با یکدیگر کاملا اشتراک‌نظر داشته باشند. مغایرت این اهداف و چشم‌اندازها به‌شکلی جدی موفقیت کسبوکار را تهدید خواهد کرد؛ مثلا ممکن است شما به‌قصد داشتن کسب‌وکاری پررونق در آینده وارد کار شوید، حال آنکه دوست شما صرفا به کمی سرمایه اضافی در کوتاه‌مدت احتیاج داشته باشد. شکافی که به وجود می‌آید مشکلات و موانعی جدی بر سر راه موفقیت کسبوکار پدید می‌آورد.
حتما پیش از راه‌اندازی کسبوکار با دوستان راجع‌به اهداف و چشم‌اندازها در بلندمدت صحبت کنید و از مشترک‌بودن اینها کسب اطمینان کنید.
۲. سنگین‌تربودن تاوان شکست کسبوکار دوستان
طبق برخی برآوردهای انجام‌شده، ۵۰ درصد از کسب‌وکارهای کوچک، در همان ۲ساله اول فعالیت‌ها ورشکست می‌شوند. برای افراد عادی که آشنایی قبلی ندارند این شکست صرفا معادل است با ضرر مالی و مشکلات دیگری برایشان ایجاد نمی‌کند. منتها دوستان اگر چنین شکستی را در کسبوکار متحمل شوند، نه‌تنها ضرر مالی می‌بینند که به‌شکلی رابطه دوستانه‌شان تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد که بعضا حتی صمیمی‌ترین دوستان هم توان جبران آن را ندارند. اگر هم یکی از طرفین دیگری را مقصر بداند، بحث و جدلی درخواهد گرفت که تا مدت‌ها طول خواهد کشید.
شکست کسب‌وکاری که دوستان راه‌اندازی می‌کنند، هم زندگی کاری و هم زندگی شخصی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و به این خاطر تاوان سنگین‌تری دارد.
۳. تحت‌تأثیر قرارگرفتن روابط دوستانه زیر فشار قراردادهای مالی
قدیمی‌ترها می‌گفتند اگر قصد نگه‌داشتن دوستان و اعضای خانواده را داری، هیچ‌وقت به آنها پول قرض نده! اگر این گفته قدیمی را که حقیقتی در آن نهفته است به کسب‌وکارهای دوستانه بسط دهیم، متوجه خواهیم شد که قراردادهای مالی هم می‌توانند چنین پیامدی داشته باشند و روابط دوستانه را تحت‌تأثیر قرار دهند.
وقتی دو دوست با همکاری یکدیگر کسب‌وکاری راه‌اندازی می‌کنند، به‌موجب قراردادی مالی در سود و زیان شریک خواهند بود. به‌این‌معنا که سهل‌انگاری یک نفر می‌تواند سبب ضرر دیگری شود. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، احتمال تیره‌وتار شدن و پایان روابط دوستانه تحت‌تأثیر فشار آن وجود خواهد داشت.
۴. دشواری در تعیین صریح وظایف اعضا
ارتباط در روابط دوستان کاملا طبیعی و صادقانه است و برتری یکی بر دیگری و نظایر اینها در چنین روابطی بی‌معناست. حال آنکه در عالم کسبوکار، مسئله کمی فرق می‌کند و به هر عنوان، یک نفر باید وظیفه هدایت امور را به دست بگیرد و دیگران را مدیریت کند.
دوستان ممکن است برای انتخاب صریح چنین کسی به مشکل بربخورند و در پی آن، ارتباط دوستانه‌شان تحت‌تأثیر قرار بگیرد. بعضی از دوستان به‌کلی از انجام این کار منصرف می‌شوند و مدیر انتخاب نمی‌کنند. این کار هم شاید پیامدهایی داشته باشد و کسبوکار به‌خاطر نبودن مدیریت در بلندمدت ضربه بخورد.
احتمال موفقیت کسبوکار با چه دوستانی بیشتر خواهد بود؟
تا اینجا صحبت از مزایا و معایب راه‌اندازی کسبوکار با دوستان بود. با بررسی متقابل اینها، می‌توانید وضعیت را برای خود سبک‌سنگین کنید و ببینید در صورت انجام این کار، تا چه اندازه امکان موفقیت خواهید داشت. البته راه دیگری نیز برای سنجش وضعیت وجود دارد. یکی از مزیت‌های راه‌اندازی کسبوکار با دوستان آشنایی قبلی است که دوستان از اخلاق و منش یکدیگر دارند.
با کمک اطلاعاتی که راجع‌به دوستان خود دارید، بهتر می‌توانید آینده همکاری با آنها را پیش‌بینی کنید. بعضی از دوستان انتخاب‌هایی عالی برای همکاری در هدایت کسب‌وکارند و برخی خیر. چگونه می‌توان این دو را از یکدیگر متمایز کرد و دوستان خوب و بد برای همکاری چه شاخصه‌هایی دارند؟ در ادامه خواهیم گفت.
شاخصه‌های خوبی که دوستان را به انتخاب‌هایی مناسب برای همکاری بدل می‌کنند
اگر شاخصه‌ها و ويژگی‌های زیر را در دوستی سراغ دارید، می‌توانید تقریبا مطمئن باشید که همکار خوبی خواهد بود:
- تعهد کاری: راه‌اندازی کسبوکار چالش بسیار دشواری است و هر کسی نمی‌تواند از پس آن بربیاید. دوستی که به‌قصد راه‌اندازی کسبوکار با او شریک می‌شوید باید تعهد کاری سفت و سختی داشته باشد و از این حیث، تردیدی به او راه نیابد.
- راستی و درستی: راستی و درستی مهم‌ترین چیزی است که باید در دوستی که می‌خواهید با او همکاری کنید جویا شوید. فرقی نمی‌کند دوستان چقدر با یکدیگر نزدیک و صمیمی باشند، اگر صداقت و درستی در میان نباشد، آینده کسبوکار به‌شکلی جدی به خطر خواهد افتاد.
- ثبات و پایداری: شاخصۀ مهم دیگری است که دوست شما باید داشته باشد. پیش‌تر هم گفتیم که احتمال شکست کسب‌وکارهای تازه‌کار نسبتا زیاد است؛ بنابراین، دوستی که برای همکاری انتخاب می‌کنید باید جوری باشد که در سختی‌ها و شرایط طاقت‌فرسا کم نیاورد و با امید به آینده به انجام وظایفش ادامه دهد.
شاخصه‌های بدی که دوستان را به انتخاب‌هایی نامناسب برای همکاری بدل می‌کنند
دوستانی که امکان نسبت‌دادن شاخصه‌های زیر به آنها را داشته باشید، انتخاب‌های خوبی برای همکاری در راه‌اندازی کسبوکار نیستند:
- خودشیفتگی: دوستی که قرار است با او کسبوکار راه‌اندازی کنید باید پذیرای تجربه‌ها و آموزه‌های جدید باشد. فرد خودشیفته که پیش خودش فکر می‌کند جواب همه سؤال‌ها را دارد و به هیچ‌چیز تازه‌ای برای آموختن نیاز ندارد چندان به درد همکاری در کسبوکار تازه‌تأسیس نمی‌خورد.
- شور و اشتیاق بیش‌ازحد: شور و شوق، بدون سخت‌کوشی و برنامه‌ریزی نکته‌سنجانه، نتایج فاجعه‌باری خواهد داشت. البته بد نیست اگر دوستی که با او کسبوکار راه می‌اندازید به کارش علاقه‌مند باشد، اما این علاقه فقط در شرایطی نتیجه‌بخش می‌شود که در کنار نگاهی واقع‌بینانه و منطقی به وضعیت و شرایط موجود قرار گیرد.
- بیشتر حرف و کمتر عمل: داشتن ایده‌های مختلف درباره کسبوکار و صحبت‌کردن راجع‌به آنها چیز بدی نیست، اما انجام‌دادن کاری که نتیجه‌ای مشخص در بر داشته باشد بهتر از آن است. دوستی که فقط عادت دارد راجع‌به ایده‌های مختلفی که دارد صحبت کند اما هیچ‌وقت برای عملی‌کردن آنها وقت نمی‌گذارد، احتمالا انتخاب خوبی برای راه‌اندازی کسبوکار نخواهد بود. چنین کسی فروشنده‌ای خوب خواهد شد، اما نه مدیر و رهبر.
در پایان
عده‌ای موافق راه‌اندازی کسبوکار با دوستان هستند و عده‌ای انجام این کار را توصیه نمی‌کنند. هریک هم دیدگاه و شواهد خاص خود را دارد. عاقلانه‌ترین کار آن است که دیدگاه موافقان و مخالفان را بررسی کنیم و با تحلیل دیدگاه آنها، به نتیجه‌ای مشخص برسیم. به همین خاطر، در این مطلب از مزایا و معایب راه‌اندازی کسبوکار با دوستان خواندید. اگر به این نتیجه رسیدید که راه‌اندازی چنین کسب‌وکاری برای شما خوب خواهد بود، می‌توانید از شاخصه‌هایی که معرفی کردیم برای انتخاب دوستان کمک بگیرید.
راه‌اندازی کسبوکار با دوستان چالش‌های متعددی رویاروی شما خواهد گذاشت و در صورت شکست کسبوکار، نه‌تنها زندگی کاری که زندگی و رابط شخصی نیز تحت‌تأثیر قرار خواهد گرفت. بهتر است پیش از اقدام برای انجام این کار، تمامی جوانب امر را سنجید و راجع‌به همه‌چیز خوب فکر کرد.
شما بگویید
نظر شما چیست؟ آیا با راه‌اندازی کسبوکار با دوستان موافقید؟ چه دلایلی برای موافقت یا مخالفت خود دارید؟ تجربه راه‌اندازی چنین کسب‌وکاری را داشته‌اید؟ از نتیجه راضی بوده‌اید؟ در قسمت «ارسال دیدگاه» می‌توانید با ما و مخاطبان از تجربه‌ها و نظرات خود بگویید.
