جوش و آکنه از آن دسته مشکلات پوستی هستند که بیشتر نوجوانان دچارشان می‌شوند. تقریبا از هر ۱۰ نوجوان ۹ نفر به آکنه مبتلا می‌شوند و به همین دلیل مراقبت از پوست نوجوانان مهم است. با روش‌های ساده و در عین حال مؤثر میتوان از این دردسر پیشگیری یا آن را برطرف کرد. در این مقاله این روش‌ها را توضیح داده‌ایم.
پوست در دوران نوجوانی
وقتی کودکان به سن بلوغ می‌رسند، بدنشان دستخوش تغییراتی می‌شود:
تغییرات ساختاری
پوست کودک مدام خود را بازسازی و نو می‌کند، اما با شروع دوران نوجوانی از دفعات بازسازی پوست کاسته می‌شود. به‌طور کلی پوست نوجوانان سفت‌تر از پوست کودکان است، اما باز هم انعطاف‌پذیری دوران کودکی خود را دارد و می‌تواند به‌سرعت بازسازی شود. بنابراین مراقبت پوستی نوجوانان در این دوره ساده و راحت‌تر از سال‌های بزرگ‌سالی انجام می‌شود.
پوست صورت نوجوانان منبع کلاژن، فراوان‌ترین نوع پروتئین در بدن، است. وقتی نوجوانان وارد بزرگ‌سالی می‌شوند، مقدار کلاژن پوستشان کم و پوست مستعد افتادگی و ایجاد خطوط ریز و چین و چروک می‌شود.
تغییرات هورمونی
در دوران بلوغ بدن دچار تغییرات هورمونی می‌شود که در نتیجه پوست را دچار مشکلاتی می‌کند. شاید مهم‌ترین تغییر پوستی که خود را به‌خوبی نشان می‌دهد افزایش تولید چربی یا سبوم باشد.
تجمع بیش از حد چربی و سپس تعریق، تمام آلودگی‌ها و همین‌طور بقایای مواد آرایشی را درون سلول‌های پوستی به دام می‌اندازد و در نهایت منجر به مسدودشدن منافذ و تولید جوش‌های آکنه می‌شود.
البته بزرگ‌سالان هم از آکنه در امان نیستند، اگرچه تعداد آکنه‌ها در افراد بزرگ‌سال کمتر است و به‌علت بیماری‌های زمینه‌ای یا رژیم غذایی نامناسب به وجود می‌آیند.
زنان در بزرگ‌سالی به دلیل تغییرات هورمونی در دوران بارداری و همچنین قاعدگی ممکن است به آکنه مبتلا شوند، اما در هر حال مقدار هورمون‌های بزرگ‌سالان متعادل‌تر و ثابت‌تر است و کمتر به انواع شدیدتر آکنه مبتلا می‌شوند.
انواع بیماری‌های پوستی نوجوانان
۱. آکنه
فعالیت بیش‌ازحد غدد چربی و تجمع چربی، سلول‌های مرده و باکتری در نهایت منجر به التهاب منافذ پوست و در نتیجه آکنه می‌شود. غدد چربی با فعالیت هورمون‌های بدن در دوران نوجوانی تحریک می‌شوند و به همین علت افراد در این سن معمولا مستعد ابتلا به آکنه هستند.
بخش‌هایی از بدن که به‌علت داشتن غدد چربی متعدد بیشتر دچار آکنه می‌شوند:
- صورت؛
- گردن؛
- قفسه سینه؛
- کمر؛
- شانه‌ها.
از لوازم آرایشی یا لوسیون‌هایی استفاده کنید که از مواد غیرکومدون‌ساز یا غیرمولد جوش تهیه شده‌اند. بعضی از این مواد عبارت‌اند از:
- روغن هسته انگور؛
- روغن بادام شیرین؛
- روغن دانه کنف.
پس از شستن صورت هم از محصولات حاوی ماده شیمیایی آداپالن استفاده کنید تا از بسته‌شدن منافذ پوستتان و تولید جوش پیشگیری شود.
با استفاده از محصولات حاوی اسیدسالیسیلیک باکتری‌ها و سلول‌های مرده پوست را از روی صورت خود پاک کنید. در ضمن می‌توانید کرم‌های ضدآکنه بدون نسخه را از داروخانه بخرید و استفاده کنید.
۲. پوست چرب
داشتن پوست چرب تا حدی ژنتیکی است، اما تغییرات هورمونی هنگام بلوغ هم می‌تواند موجب چربی پوست شود. با استفاده از شوینده‌ها و مرطوب‌کننده‌های فاقد چربی می‌توانید چربی اضافی صورت خود را از بین ببرید. برای مراقبت از پوست چرب، همچنین می‌توانید در زمان‌های منظم با استفاده از دستمال مرطوب چربی‌های اضافی پوست را پاک کنید تا منافذ باز پوست را مسدود نکنند.
۳. تعریق بیش‌ازحد
ممکن است اضطراب فرد را دچار تعریق بیش‌ازحد کند. روزی دو بار به حمام بروید و از خوشبوکننده‌های بدن استفاده کنید. داروی‌های ضدتعریق هم مناسب‌اند و می‌توانند جلوی عرق‌کردن زیادی را بگیرند.
از پارچه‌های تولیدشده از الیاف طبیعی مانند پنبه و کتان استفاده کنید تا پوست به‌راحتی نفس بکشد و عرق را جذب کند. از مصرف مواد خوراکی تند که منجر به تعریق زیاد می‌شوند هم پرهیز کنید.
۴. اگزما/درماتیت آتوپیک
یکی دیگر از مشکلات پوستی بسیار رایج در نوجوانان اگزماست که باعث خشکی و خارش پوست می‌شود. می‌توانید از دئودورانت‌های غیرعطری و لوسیون‌های مرطوب‌کننده استفاده کنید و از التهاب اگزما بکاهید یا جلوی بروز آن را بگیرید. در صورت شدت این مشکل پوستی، به متخصص پوست مراجعه کنید.
۵. زگیل
زگیل‌ها توده‌ها و برآمدگی‌هایی هستند که ممکن است زیر ناخن، روی انگشتان دست، پشت دست‌ها یا کف پاها رشد کنند. برای درمان زگیل می‌توانید از نیتروژن مایع استفاده کنید و جلوی رشدش را بگیرید یا با استفاده از لیزر یا درمان‌های شمیایی آنها را بسوزانید و از بین ببرید.
روش‌های مراقبت از پوست برای نوجوانان
۱. استفاده از شوینده‌های ملایم
برای شست‌وشوی مناسب صورت باید از شوینده‌ای استفاده کنید که مناسب نوع پوست شماست تا از خشکی یا سوزش آن پیشگیری کنید. هنگام شست‌وشو، تمام قسمت‌های مختلف صورت را با ملایمت و حرکات دایره‌ای تمیز کنید.
هرگز از صابون استفاده نکنید مگر اینکه صابون مخصوص شست‌وشوی صورت باشد. صابون معمولی منافذ پوست را تحریک کرده و باعث ایجاد آکنه و جوش روی صورت می‌شود.
اگر پوست شما چرب یا عادی/مختلط است، هر روز از شوینده‌ای استفاده کنید که حاوی اسید سالیسیلیک باشد تا جلوی تولید بیش‌ازحد چربی را بگیرد و رطوبت پوست را حفظ کند. شوینده‌های حاوی اسید سالیسیلیک یا لاکتیک آلودگی و چربی‌ها را پاک و در نتیجه منافذ بسته پوست را باز می‌کنند.
با مصرف مکمل‌های ویتامین A یا روی هم میتوان جلوی تولید سبوم را گرفت و از احتمال بروز جوش‌های سرسیاه کاست.
۲. استفاده از مرطوب‌کننده
روزی دو بار از کرم‌های مرطوب‌کننده استفاده کنید تا پوستی نرم و هیدراته داشته باشید و این‌طوری از ایجاد خطوط ظریف و چین و چروک زودهنگام روی صورت پیشگیری کنید.
اگر پوست شما چرب است، از مرطوب‌کننده‌ای سبک و فاقد چربی استفاده کنید تا منافذ پوست صورت مسدود نشوند. در ضمن اگر مستعد آکنه هستید، از کرم‌های مرطوب‌کننده حاوی ژل استفاده کنید.
همچنین می‌توانید از کرم ضدآفتاب با ویژگی طیف وسیع (broad-spectrum) استفاده کنید تا پوست شما از صدمات ناشی از تشعشعات نور خورشید در امان بماند. اگر پوست حساس دارید، از کرم‌های مرطوب‌کننده معطر استفاده نکنید.
۳. لایه‌برداری سبک
برای پیشگیری از بسته‌شدن منافذ باز پوست به‌سبب افزایش مقدار هورمون‌های بدن، پوست خود را هفته‌ای یک بار لایه‌برداری سبک کنید. از محصولاتی استفاده کنید که حاوی خاک رس هستند. خاک رس ویژگی‌های طبیعی ضدعفونی‌کننده و جمع‌کنندگی دارد.
استفاده از لایه‌بردارهای شیمیایی حاوی آلفا هیدروکسی اسید و اسید سالیسیلیک هم روشی عالی برای پاک‌سازی عمیق منافذ پوست است.
می‌توانید از لایه‌بردارهای خانگی هم استفاده کنید. برای تهیه این نوع لایه‌بردار‌ها کافی است کمی شکر و عسل را با هم مخلوط کنید. البته اگر پوست شما حساس است، مخلوط جوی دوسر با عسل و شیر را آماده کنید.
البته نظر متخصصان درباره لایه‌برداری پوست نوجوانان متفاوت است. برخی معتقدند که پوست نوجوان هنوز آن‌قدر جوان و منعطف است که نیاز به این مراقبت‌های شدید ندارد، زیرا لایه‌برداری پوست ممکن است موجب حساسیت در پوست شود و وضعیت آکنه‌ها را بدتر کند.
۴. درمان آکنه
اگرچه آکنه در هر سنی رخ می‌دهد، نوجوانان به‌سبب تغییرات هورمونی بیشتر گرفتار آن می‌شوند. با استفاده از شوینده‌ها و ماسک‌های حاوی سولفور پوست خود را تمیز کنید. این شوینده‌ها ملایم‌تر از اسید سالیسیلیک هستند.
شوینده‌ها، کرم‌ها، فوم و ژل‌های حاوی پروکسید بنزویل ضدمیکروب و ضدالتهاب هستند. این محصولات آکنه را به‌خوبی درمان می‌کنند.
۵. پیشگیری از صدمات ناشی از نور خورشید
با استفاده از کرم ضدآفتاب مرطوب‌کنندهٔ طیف وسیع حاوی (حداقل ۷درصد) اکسید روی و با SPF30 یا بیشتر (با توجه به رنگدانه‌ها یا رنگ پوستتان) در تمام سال از پوست خود در برابر صدمات ناشی از تشعشعات فرابنفش A و B محافظت کنید.
۶. مراقبت از لب‌ها
لب‌هایتان درست مانند پوست صورت به مراقبت نیاز دارند! شب‌ها پیش از رفتن به رختخواب، به لب‌هایتان بالم لب بمالید. همچنین می‌توانید لب‌هایتان را هم لایه‌برداری کنید. کمی کرم لایه‌بردار روی مسواک بچگانه بمالید، سپس لب‌هایتان را خیس کنید و مسواک را به مدت ۱ دقیقه آرام روی لب‌هایتان بکشید. سپس لب‌هایتان را بشویید و در آخر بالم لب بزنید.
۷. استفاده از کرم دست
با استفاده از کرم مخصوص دست از خشکی دست‌هایتان پیشگیری کنید. استفاده منظم، صبح‌ها و شب‌ها قبل از خواب، رطوبت موردنیاز پوست دست‌هایتان را تأمین می‌کند. فقط مراقب باشید از این کرم‌ها بیش‌ازحد استفاده نکنید تا پوست دست‌هایتان بیش از حد چرب و لیز نشود.
۸. پرهیز از دست‌زدن به پوست صورت
پیش از دست‌زدن به صورت یا تجدیدکردن آرایشتان، دست‌هایتان را بشویید. هر بار که به صورت خود دست می‌زنید، چربی و آلودگی‌ها و باکتری‌های روی صورت را پخش می‌کنید که در نهایت به جوش تبدیل می‌شوند.
همچنین از دست‌زدن به جوش‌های صورت و کندن آنها پرهیز کنید. این کار باعث گسترش عفونت شده و به بافت پوست صدمه می‌زند و همچنین منجر به التهاب بیشتر می‌شود.
برای پاک‌سازی منافذ پوست از باکتری‌های تولیدکننده آکنه، از روش‌های درمانی ملایم اما مؤثر استفاده کنید. پروکسید بنزویل یکی از بهترین مواد شیمیایی درمان‌کننده پوست نوجوانان است و برای مراقبت‌های پوستی نوجوانان کارایی خوبی دارد.
۹. تمیزکردن لوازم آرایش
مراقبت پوستی در نوجوانان باید به یک عادت تبدیل شود. بنابراین اگر اهل آرایش‌کردن هستید، باید بدانید که لوازم آرایشی روی پوست اثر منفی می‌گذارند. بنابراین به‌طور منظم برس‌های آرایشی و دیگر لوازم آرایش را تمیز کنید تا از تجمع باکتری‌ها روی آنها پیشگیری کنید؛ این باکتری‌ها در نهایت به پوست خودتان منتقل می‌شوند.
همچنین از استفاده اشتراکی لوازم آرایشی، به‌ویژه محصولات چشم و لب، پرهیز کنید.
۱۰. پاک‌کردن آرایش پیش از خواب
اگر آرایش می‌کنید، برای پاک‌کردن بقایای آرایش، آلودگی یا چربی از روی سطح پوست صورت از میسلار واتر یا آب پاک‌کننده استفاده کنید. هرگز شب‌ها با آرایش باقی‌مانده روی صورت نخوابید. خوابیدن با آرایش باعث بسته‌شدن منافذ پوست و در نتیجه تولید جوش می‌شود.
۱۱. استفاده از آب ولرم
همیشه روزی دو بار صورت خود را با آب ولرم بشویید. این روش باعث ازبین‌رفتن آلودگی‌ها می‌شود و در عین حال از چربی‌های مرطوب‌کننده طبیعی پوست شما مراقبت می‌کند.
۱۲. پیروی از یک رژیم غذایی متعادل
رژیم غذایی متعادل و سرشار از سبزیجات سبز و میوه برای مراقبت از پوست نوجوانان مهم است. از مصرف غذاهای چرب و مواد قندی که مشکلات پوستی را شدت می‌بخشند پرهیز کنید.
از مصرف محصولاتی چون شیر گاو پرهیز کنید. می‌توانید از شیر بادام یا جو استفاده کنید. از آن دسته از مواد خوراکی استفاده کنید که پر از چربی‌های خوب هستند. مانند:
- ماهی قزل‌آلا؛
- آووکادو؛
- روغن زیتون؛
- آجیل.
۱۳. روتین مراقبت از پوست نوجوانان در شب
پوست بدنتان شب‌ها خودش را بازسازی می‌کند. بنابراین صورتتان را تمیز کنید و تمام آثار آلودگی و مواد آرایشی را از روی آن بردارید و پس از رفتن به رختخواب از محصولاتی چون مرطوب‌کننده، بالم لب و کرم مخصوص دست استفاده کنید.
۱۴. استفاده از محصولات مناسب پوست
برای مراقبت از پوست خود از شوینده‌های ملایم، مرطوب‌کننده و کرم ضدآفتاب استفاده کنید. اگر پوستتان خشک است، از شوینده‌ای با فرمول غیرصابونی استفاده کنید و اگر پوست چرب دارید، اسیدسالیسیلیک انتخاب خوبی است.
کرم‌های مرطوب‌کنندهٔ روغن در آب یا حاوی ژل را انتخاب کنید تا پوستتان را در عین مرطوب‌کردن، چرب نکند. همچنین از کرم‌های ضدآفتاب بر پایه آب یا ژل استفاده کنید.
۱۵. استفاده از سرم پوست
سرم پوست یکی از محصولات مراقبت از پوست است که در مقایسه با نرم‌کننده‌ها و مرطوب‌کننده‌ها تأثیرگذاری بیشتری دارد. با کمک سرم پوست میتوان برخی از مشکلات پوستی مانند آکنه را برطرف کرد. در ضمن سرم پوست ویژگی ضدچروک هم دارد.
۱۶. پیروی از سبک زندگی سالم
از همان جوانی به مراقبت از بدن خود اهمیت بدهید. سلامت پوست با سلامت عمومی بدنتان ارتباط مستقیم دارد. ورزش و مراقبه کنید. غذاهای سالم بخورید. اگر برنامه کاری و زندگی‌تان اضطراب‌آور است، به خودتان استراحت بدهید. از رژیم‌های غذایی و برنامه‌های مراقبتی پوست زودگذر که گهگاهی مد می‌شوند پرهیز کنید.
۱۷. پایبندی به مراقبت روتین از پوست
به برنامه‌ای که برای مراقبت از پوستتان انتخاب می‌کنید پایبند باشید. شاید صبر و تحملتان را از دست داده باشید و نتایج سریع بخواهید، اما به یاد داشته باشید که مراقبت از پوست فرایندی بلندمدت است؛ راهی که باید آن را طی کنید.
به یک روال پایبند باشید تا نتایج آن را مشاهده کنید. اگر از محصولی مناسب پوستتان استفاده می‌کنید، آن را ادامه بدهید و از تغییر دائمی برنامه مراقبتی پوستتان پرهیز کنید.
کلام آخر
با استفاده از روش‌های بسیار ساده و کارآمد فوق می‌توانید به‌راحتی از پوست خود مراقبت کنید. اگر شما هم در این زمینه تجربه‌ای مفید دارید، خوشحال می‌شویم آن را با ما در میان بگذارید.
