مراقبت از دندان شیری؛ زمان رویش و افتادن آن‌ها

بنابر توصیه‌ی متخصصان آکادمی پزشکی و دندانپزشکان اطفال آمریکا، نخستین مراجعه به دندانپزشک کودک باید در دوازده‌ماهگی انجام شود. در این دیدار، معمولا پزشک درباره‌ی روش‌های مراقبت از دندان‌های کودک، به والدین آموزش می‌دهد.

اگر بیمار کوچولو همکاری کند و آرام باشد، دندانپزشک یا دستیار او می‌توانند روش‌های تمیزکردن دندان‌هایش را به والدین نشان دهند. البته دندانپزشک‌ها به بیماران کوچولوی خوش‌رفتار خود معمولا جایزه می‌دهند و بدین ترتیب، این رفتار او را در دندانپزشکی‌ها به عادت تبدیل می‌کنند.

کمک به کودک هنگام دندان‌ درآوردن

کودکان معمولا هنگام دندان‌‌درآوردن اذیت می‌شوند. برای کمک به آنها، دکتر اد مودی، رئیس آکادمی دندانپزشکان اطفال آمریکا، می‌گوید: مالش آرام و ملایم لثه‌های کودک با پارچه‌ای تمیز، خنک و مرطوب بسیار خوب است و کودک را آرام می‌کند.

در ضمن، حلقه‌های دندانی هم می‌توانند لثه‌های کودک را تسکین دهند. البته از حلقه‌هایی که درون آنها پر از مایع است، استفاده نکنید؛ زیرا ممکن است در دهان کودک بترکند. همچنین هرگز از داروهای مسکن موضعی که حاوی بنزوکائين هستند، استفاده نکنید. برخی از کودکان به این مسکن‌ها، واکنش شدید نشان می‌دهند.

زمان شروع مسواک‌زدن کودک

به محض اینکه سروکله‌ی دندان‌ها پیدا شد، باید آنها را مسواک زد و تمیز نگه‌داشت. با استفاده از مسواک نرمِ مخصوص کودک و مقدار کمی خمیردندان باید دندان‌های کودک‌تان را تمیز کنید.

متخصصان آکادمی پزشکی و دندانپزشکان اطفال آمریکا توصیه می‌کنند از خمیردندان‌های حاوی فلوراید استفاده کنید.

زمان استفاده از نخ دندان

برای اینکه کودک به بهداشت دهان و دندان توجه کافی نشان دهد و این رفتار در او به عادت تبدیل شود، کشیدن نخ دندان را خیلی زود آغاز کنید. اگر تعداد دندان‌های کودک‌تان آن‌قدر است که با یکدیگر در تماس هستند، پس نخ دندان ضروری است.

اما اگر فضای میان دندان‌‌ها زیاد است و موهای مسواک به‌راحتی وارد آن قسمت‌ها می‌شود، تنها استفاده از مسواک کافی است.

مسواک زدن کودک

کودکان معمولا از سنین شش تا هشت‌سالگی، می‌توانند به‌تنهایی دندان‌های خود را مسواک بزنند. البته پیش از این سن هم بهتر است تشویق شوند که این کار را به‌طور مستقل انجام دهند. اما کودکانِ کمتر از ۶سال نمی‌توانند به‌راحتی مسواک بزنند و به‌کمک بزرگ‌ترها نیاز دارند.

در این مواقع، بهتر است شروع مسواک‌زدن را به خود کودک بسپارید و سپس به‌کمک او بروید و باقی کار را انجام دهید. حتی وقتی آنها به‌اندازه‌ی کافی بزرگ شدند، باز هم باید مراقب باشید که درست مسواک بزنند.

مکیدن شست یا پستانک

مکیدن انگشتِ شست یا پستانک ممکن است موجب تغییراتی در ردیف دندان‌های جلویی و تغییر شکل سق دهان کودک شود. درکنارِ این مشکلات زیبایی که برای کودک در آینده پیش می‌آید، ممکن است او در گاززدن و حتی صحبت‌کردن نیز دچار مشکل شود. خوشبختانه، این عادت‌ها تا زمانی که دندان‌های دائمی درآیند، اثر حادی ندارند.

معمولا کودکان پیش از دوسالگی، عادت مکیدنِ شست یا پستانک را ترک می‌کنند. اما اگر تا چهارسالگی این عادت وجود داشت، با دندانپزشک یا متخصص کودکان مشورت کنید تا ببینید چگونه می‌توانید این عادت را از سر کودک خود بیندازید.

اگر کودک‌تان پستانک می‌مکد، چند موضوع را به یاد داشته باشید. لطفا برای آرام‌کردن او، پستانک را داخل عسل، شکر یا هر چیز دیگر فرو نکنید. این کار باعث پوسیدگی زودهنگامِ دندان‌های کودک می‌شود. حتی بارها دیده شده است که وقتی پستانک کودک به زمین می‌افتد، والدین با آب دهان خود آن را تمیز کرده و دوباره به دهان کودک می‌گذارند.

با این کار پستانک کودک مملو از باکتری‌هایی می‌شود که در دهان والدین وجود داشته است. این کار به‌مراتب خطرناک‌تر از آلودگی‌هایی است که ممکن است روی پستانکی باشد که به زمین افتاده است. گاهی اوقات این آلودگی‌های ساده می‌توانند سیستم ایمنی بدن کودک را تقویت کنند. اما هرگز پستانک کودک‌تان را برای تمیزکردن، لیس نزنید.

علت وجود و نگهداری دندان شیری

بسیاری از مردم تصور می‌کنند که وجود دندان شیری فقط به‌دلیل تمرینی برای دندان‌داشتن است. درنتیجه، اگر یکی از این دندان‌ها دچار پوسیدگی شود، چندان به آن توجه نمی‌کنند و از دندانپزشک می‌خواهند تا آن را بکشد.

درهر‌حال دندان های شیری افتادنی‌اند؛ اما باید بدانید دندان های شیری صرف‌نظر از جویدن غذا، کارکردهای بسیار مهمی برای کودکان دارند. اگر دندان شیری کودکی بسیار زودتر از موعد از بین برود، دندان دائمی او ممکن است کاملا در جای خود رشد نکند و در بزرگسالی، دندان‌های نامرتبی داشته باشد.

دندان های شیری در رشد گفتاری کودکان نیز نقش مهمی دارند. برخی از واژه‌ها با به‌کارگیری دندان‌ و زبان و لب‌ها ادا می‌شوند. برای نمونه، ادای حرف دال در واژه‌ی دندان، با تماس نوک زبان به دندان‌های ردیف جلو و بالا، ادا می‌شود. وقتی کودکان یاد می‌گیرند حرف بزنند، توانایی آنها در تلفظ درست واژه‌ها بسیار مهم است. درنتیجه، اگر دندان‌ها سر جای خود نباشند، مسلما گفتن عبارتی مانند «سه سیر سرشیر، سه شیشه شیر» دشوار می‌شود.

زمان طبیعی افتادن دندان

اگر اتفاق و حادثه‌ی خاصی برای دندان کودک نیفتد، دندان های شیری او به‌طور معمول در حدود شش‌سالگی می‌افتند. کودک در نه‌سالگی باید دوازده دندان دائمی داشته باشد. درواقع، آخرین دندان های شیری کودک در دوازده‌سالگی می‌افتند.

وجود دندان های شیری تا نوجوانی

گاهی پیش می‌آید که فردی همه‌ی دندان های شیری خود را از دست نمی‌دهد. برخی مواقع، دندان‌های دائمی هم رشد نمی‌کنند که نشان می‌دهد دندان های شیری درون لثه وجود دارند. (معمولا دندان‌های لترال ردیف بالا و دندان‌های آسیاب کوچک دوم، زمان زیادی در دهان باقی می‌مانند). تصویربرداری پانورامیک اشعه‌ی ایکس نشان می‌دهد که وضعیت دندان کودک‌تان چگونه خواهد بود.

با توجه به موارد بالا می‌توانید از سلامت دندان‌های کودک‌تان اطمینان پیدا کنید و در طی مراحل رشد کودک، بهترین مراقبت را از دندان‌های او به‌عمل آورید.