افراد مبتلا به فشار خون بالا یا بیماری قلبی احتمالا اسم قرص متوپرولول را شنیده‌اند. قرص متوپرولول یا متورال ۵۰ نوعی مسدودکننده بتا است که روی قلب و گردش خون اثر می‌گذارد و بیشتر برای درمان آنژین (درد قفسه سینه) و فشار خون بالا تجویز می‌شود. در این مقاله، با نحوه مصرف قرص متورال ۵۰ و عوارض جانبی آن آشنا می‌شویم و به سؤالات رایج درباره آن پاسخ می‌دهیم. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
موارد مصرف قرص متورال ۵۰ و نحوه اثر آن چیست؟
متورال ۵۰ میلی‌گرم نوعی داروی قلبی حاوی متوپرولول است که برای درمان فشار خون بالا، آنژین صدری، آریتمی و پیشگیری از میگرن استفاده می‌شود. متورال ۵۰ با مسدودکردن گیرنده بتا۱ و بتا۲ در سلول‌های قلبی در کاهش تعداد و قدرت ضربان قلب نقش دارد و همراه با سایر داروهای مُدِر برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شود.
از طرف دیگر متورال با مسدودکردن گیرنده بتا۲ در سلول‌های ریه و رگ‌های خونی عضله اسکلتی را تنگ می‌کند و خطر سکته مغزی، حمله قلبی و مشکلات کلیوی را کم می‌کند. همچنین احتمال مرگ و بستری‌شدن به‌علت نارسایی قلبی را کاهش می‌دهد؛ در این موارد از متورال تزریقی استفاده می‌شود.
نکات مهم قبل از مصرف متورال
در این موارد نباید از متوپرولول استفاده کنید:
- حساسیت به متوپرولول و سایر داروهای مسدودکننده بتا (آتینولول، کارودیلول، لبتالول)؛
- مشکلات قلبی جدی (انسداد قلبی، سندروم سینوس بیمار، ضربان قلب آهسته)؛
- مشکلات شدید مربوط به گردش خون؛
- نارسایی قلبی شدید یا سابقه ضربان قلب آهسته که موجب غش‌کردن شود.
برای اطمینان از بی‌ضرربودن متوپرولول، در صورت ابتلا به این بیماری‌ها، قبل از مصرف آن با پزشک مشورت کنید:
- آسم، بیماری انسداد مزمن ریوی، آپنه خواب یا سایر اختلالات تنفسی؛
- دیابت؛
- گلوکوم؛
- برادی‌کاردی؛
- انسداد قلبی درجه ۲ یا ۳؛
- بیماری کبدی؛
- اختلالات عضلانی؛
- نارسایی قلبی مادرزادی؛
- مشکلات مربوط به گردش خون (مثل سندروم رینود)؛
- اختلال تیروئید؛
- فئوکروموسیتوما (تومور غده فوق کلیه).
نحوه مصرف متوپرولول
- دارو را دقیقا مطابق دستور پزشک مصرف کنید و راهنمای مصرف دارو را بخوانید. گاهی ممکن است پزشک دوز دارو را تغییر دهد.
- متورال باید همراه غذا یا دقیقا بعد از وعده غذایی مصرف شود.
- دارو را هر روز زمانی مشخص مصرف کنید.
- کپسول متورال را کامل ببلعید و از خردکردن، جویدن، شکستن یا بازکردن آن خودداری کنید.
- بعضی از انواع متورال مثل توپرول ایکس.ال (XL) را می‌توان با دستور پزشک نصف کرد. قرص نیمه را کامل و بدون اینکه آن را خرد کنید یا بجوید قورت دهید.
- شربت متورال را دقیق با پیمانه‌های مخصوص دارو اندازه بگیرید.
- در طول دوره درمان باید مرتب آزمایش‌های پزشکی انجام دهید و فشار خونتان را اندازه بگیرید.
- قبل از جراحی، پزشک را در جریان مصرف دارو قرار دهید.
- مصرف دارو را ناگهانی قطع نکنید. این کار می‌تواند شرایط شما را بدتر کند.
- اگر فشار خون بالا دارید، حتی اگر حالتان خوب است هم مصرف دارو را ادامه دهید. فشار خون بالا اغلب علائمی ندارد. ممکن است نیاز باشد مصرف دارو را تا پایان عمرتان ادامه دهید.
- دارو را در دمای اتاق و دور از رطوبت و حرارت نگه دارید.
- متوپرولول تزریقی درون‌رگی تزریق می‌شود. این دارو مدت کوتاهی قبل از تجویز داروی خوراکی و در بیمارستان در حالی که وضعیت قلب و فشار خون بیماری زیرنظر باشد به بیمار داده می‌شود.
دوز مصرفی متورال
۱. دوز معمول بزرگ‌سالان برای فشار خون بالا
قرص متوپرولول تارترات رهایش سریع
- دوز اولیه: ۱۰۰ میلی‌گرم خوراکی در روز طی ۱ یا ۲ نوبت؛
- دوز ادامه: ۱۰۰ تا ۴۵۰ میلی‌گرم خوراکی در روز.
قرص متوپرولول سوکسینات رهایش آهسته
- دوز اولیه: ۲۵ تا ۱۰۰ میلی‌گرم خوراکی ۱ بار در روز؛
- دوز ادامه: ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم خوراکی ۱ بار در روز.
۲. دوز معمول کودکان (۶ سال و بیشتر) برای فشار خون بالا
متوپرولول سوکسینات رهایش آهسته
- دوز اولیه: ۱ میلی‌گرم به‌ازای هر کیلوگرم وزن بدن به صورت خوراکی ۱ بار در روز (بیشتر از ۵۰ میلی‌گرم در روز نشود)؛
- دوز حداکثری: ۲ میلی‌گرم به‌ازای هر کیلوگرم وزن بدن به صورت خوراکی ۱ بار در روز.
۳. دوز معمول بزرگ‌سالان برای انفارکتوس میوکارد
متوپرولول تارترات برای درمان زودهنگام
- دوز اولیه: ۵ میلی‌گرم درون‌وریدی هر ۲ دقیقه به‌عنوان تحمل برای ۳ روز.
- بیمارانی که دوز کامل درون‌وریدی (۱۵ میلی‌گرم) را تحمل می‌کنند: ۵۰ میلی‌گرم خوراکی هر ۶ ساعت که ۱۵ دقیقه بعد از اتمام دوز وریدی شروع می‌شود و تا ۴۸ ساعت ادامه دارد.
- بیمارانی که دوز کامل درون‌وریدی را تحمل نمی‌کنند: ۲۵ تا ۵۰ میلی‌گرم هر ۶ ساعت با توجه به میزان عدم تحمل که ۱۵ دقیقه بعد از اتمام دوز درون‌وریدی یا به‌محض اینکه شرایط بیمار اجازه داد شروع می‌شود.
درمان دیرهنگام
- دوز ادامه: ۱۰۰ میلی‌گرم خوراکی ۲ بار در روز.
۴. دوز معمول بزرگ‌سالان برای نارسایی قلبی مادرزادی
قرص متوپرولول سوکسینات رهایش آهسته
- ۲۵ میلی‌گرم خوراکی ۱ بار در روز (۱۲٫۵ میلی‌گرم خوراکی ۱ بار در روز برای بیمارانی با نارسایی قلبی شدیدتر). دوز ۲ برابر هر ۲ هفته تا بالاترین دوز قابل‌تحمل یا تا ۲۰۰ میلی‌گرم به صورت خوراکی ۱ بار در روز.
فراموش‌کردن مصرف دارو
از مقدار فراموش‌شده صرف‌نظر و نوبت بعدی را به‌موقع مصرف کنید. از مصرف دوبرابری دارو خودداری کنید. همچنین در صورت سوءمصرف متوپرولول با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید.
عوارض جانبی متوپرولول
تا زمانی که از اثر دارو روی خودتان مطمئن نشده‌اید، از رانندگی و انجام فعالیت‌های پرخطر پرهیز کنید. ممکن است واکنش شما دچار اختلال شود. همچنین مصرف الکل می‌تواند عوارض جانبی دارو را تشدید کند. همچنین اگر علائم حساسیت به متوپرولول مثل کهیر، مشکل تنفس، ورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو داشتید، با اورژانش (۱۱۵) تماس بگیرید.
در موارد زیر، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
- ضربان قلب بسیار آهسته؛
- احساس سبکی سر و حالتی شبیه غش‌کردن؛
- تنگی نفس (حتی با کمی تلاش)، ورم، افزایش وزن سریع؛
- احساس سرما در دست‌ها و پاها.
عوارض جانبی شایع متوپرولول
- سرگیجه و احساس خستگی؛
- افسردگی، گیجی، مشکلات حافظه؛
- کابوس شبانه، مشکلات خواب؛
- اسهال؛
- خارش خفیف یا جوش؛
- تاری دید؛
- تنگی نفس؛
- حالت تهوع و استفراغ؛
- تیرگی ادرار؛
- خستگی یا ضعف غیرمعمول؛
- زردی چشم‌ها و پوست.
تداخل دارویی متوپرولول
درباره تمام داروهای مصرفی‌تان با پزشک صحبت کنید. داروهای زیادی ممکن است با متوپرولول تداخل داشته باشند که بعضی از آنها عبارت‌اند از:
- هر نوع داروی قلب یا فشار خون؛
- داروی ضدافسردگی؛
- اپی‌نفرین؛
- داروی ارگوت مثل دی‌هیدروارگوتامین، ارگوناوین، ارگوتامین؛
- داروی مهارکننده منوآمین اکسیداز مثل ایزوکربوکسازید، لینزولید، فنلزین.
رژیم غذایی و سبک زندگی در دوره مصرف متورال
- وزنتان را کنترل کنید و در محدوده شاخص توده بدنی (BMI) ۱۹٫۵ تا ۲۴٫۹ نگه دارید.
- حداقل هفته‌ای ۱۵۰ دقیقه یا چند روز در هفته روزی ۳۰ دقیقه فعالیت جسمی منظم داشته باشید. این کار می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کند.
- رژیم غذایی سرشار از غلات کامل، میوه، سبزیجات و لبنیات کم‌چرب را انتخاب کنید.
- مقدار نمک رژیم غذایی‌تان را کاهش دهید.
- سیگار را ترک کنید.
- از استرس مداوم بپرهیزید و سعی کنید از لحظات زندگی لذت ببرید.
- فشار خونتان را روزانه بررسی کنید و هرگونه نتیجه نامناسبی را به پزشک اطلاع دهید.
- از روغن‌های کم‌چرب مثل روغن زیتون، روغن کانولا و روغن نارگیل برای پخت‌وپز استفاده کنید.
سؤالات رایج درباره متوپرولول
۱. کدام دارو ایمن‌تر است؟ متوپرولول سوکسینات یا تارترات؟
این ۲ دارو حاوی مواد یکسانی هستند و عوارض جانبی مشابهی دارند. تنها تفاوت آنها در شکل نمکشان است.
۲. آیا قرص متورال چاق کننده است؟
این دارو به‌احتمال زیاد موجب افزایش وزن نمی‌شود. با این حال افزایش وزن می‌تواند یکی از علائم هشداردهنده مربوط به بدترشدن نارسایی قلبی باشد. اگر برای نارسایی قلبی از متوپرولول استفاده می‌کنید، به‌محض افزایش وزن ناگهانی به پزشک اطلاع دهید. این اضافه وزن به‌علت مایعات اضافی در بدن است که می‌تواند موجب ورم در پاها، زانوها و شکم شود و علت آن عملکرد نامناسب قلب است.
۳. چه زمانی باید از متوپرولول استفاده کرد صبح یا شب؟
این مسئله به نوع داروی تجویزی بستگی دارد.
- متوپرولول تارترات معمولا ۲ بار در روز استفاده می‌شود، یکی صبح و یکی شب.
- متوپرولول سوکسینات ۱ بار در روز استفاده می‌شود، بنابراین یا در صبح یا در شب مصرف می‌شود.
هر ۲ نوع این دارو معمولا همراه غذا یا بلافاصله بعد از آن مصرف می‌شوند.
۴. چقدر زمان می‌برد تا متوپرولول عمل کند؟
این زمان به نوع داروی مصرفی و شرایط شما بستگی دارد. اثرات روی ضربان قلب می‌تواند ۱ ساعت بعد از مصرف قرص متوپرولول تارترات و حدود ۲۰ دقیقه بعد از تزریق درون‌رگی آن مشاهده شود. فعالیت متوپرولول سوکسینات شبیه متوپرولول تارترات است. همچنین معمولا متورال ۵۰ حدود ۱ تا ۲ ساعت بعد از مصرف اثر خود را می‌گذارد و اثرش تا ۱۲ ساعت باقی می‌ماند.
متوپرولول تارترات رهایش سریع و نوع سوکسینات رهایش آهسته دارد.
۵. آیا متوپرولول رقیق‌کننده خون است؟
خیر. این دارو رقیق‌کننده نیست، بلکه رگ‌های خونی را آرام و ضربان قلب را آهسته می‌کند.
۶. آیا متورال ۵۰ اعتیادآور است؟
خیر، گزارشی مبنی بر اعتیادآوربودن این دارو وجود ندارد.
۷. آیا مصرف متورال در بارداری بی‌خطر است؟
مصرف این دارو در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، قبل از مصرف دارو به پزشک اطلاع دهید. مشخص نیست که این دارو به جنین آسیب می‌زند یا خیر. با این حال، فشار خون بالا در دوران بارداری می‌تواند عوارضی مثل دیابت یا اکلامپسی را به همراه داشته باشد.
۸. آیا مصرف متورال ۵۰ در دوران شیردهی بی‌خطر است؟
در دوران شیردهی قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت کنید. متوپرولول می‌تواند وارد شیر مادر شود و موجب خشکی پوست، خشکی دهان، اسهال، یبوست یا ضربان قلب آهسته کودک شود.
۹. آیا با طبیعی‌شدن فشار خون می‌توان مصرف متورال را کنار گذاشت؟
توصیه می‌شود که حتی بعد از کنترل فشار خون و طبیعی‌شدن آن هم مصرف متورال را ادامه دهید. بهتر است در این باره با پزشک مشورت کنید.
۱۰. تا چه زمانی باید از متورال استفاده کرد؟
معمولا درمان‌های مشکلات و اختلالات قلبی چند هفته تا چند ماه طول می‌کشند. اما نباید بدون مشورت با پزشک برای چند سال از دارو استفاده کرد این کار می‌تواند کشنده باشد.
۱۱. آیا می‌توان خودسرانه از دارو استفاده کرد؟
خیر. متورال نوعی داروی تجویزی است که باید در شرایط پزشکی خاص توسط پزشک تجویز شود. مصرف خودسرانه آن می‌تواند عوارض جانبی ناخواسته‌ای به همراه داشته باشد.
۱۲. آیا متورال میزان پتاسیم خون را بالا می‌برد؟
بله. به همین دلیل باید از مصرف غذاها و مکمل‌های غنی از پتاسیم در این دوران خودداری کرد تا از عوارض جانبی دارو جلوگیری شود.
۱۳. آیا در زمان مصرف متورال نباید ورزش کرد؟
خیر، شما همچنان می‌توانید به ورزش‌کردن ادامه دهید، اما ورزش‌هایی را انتخاب کنید که فشار خونتان را بالا نبرند.
