لیزر موهای زائد از جمله پدیده‌هایی است که در سال‌های اخیر در حوزه پزشکی و زیبایی با استقبال فراوان عموم مردم مواجه شده است. اگر چه در ابتدا لیزر موهای زائد بیشتر مورد توجه سلبریتی‌ها و افراد مشهور هالیوود بود، اما به‌تدریج لیزر موهای زائد بدن از زیر بغل و دستوپا و کمر گرفته تا بیکینی و حتی این اواخر، لیزر موهای زائد اطراف ابروها، طرفداران فراوانی در بین عموم مردم اعم از زن و مرد در سرتاسر دنیا پیدا کرده است. دلیل این استقبال کارایی بیشتر لیزر در از بین بردن موهای زائد بدن نسبت به روش‌های قدیمی‌تر مثل اپیلاسیون و حتی الکترولیز است. در این نوشتار درباره انواع لیزر، بایدها و نبایدهای لیزر موهای زائد به شما می‌گوییم، همچنین این نکته رو هم متذکر می‌شویم که اگر قصد لیزر موهای زائد بدن‌تان را دارید، بهتر است بدانید قبل و بعد از آن، چه راهکارهایی را در پیش بگیرید.
در حال‌حاضر «لیزر» بهترین روش برای از بین بردن موهای زائد بدن است
در روش‌های قدیمیِ از بین بردن موهای زائد بدن مثل تیغ، اپیلاسیون، پودرها و کرم‌های موبر نتیجه کار موقتی بود و بعد از چند روز دوباره سروکله موها روی پوست صورت و بدن پیدا می‌شد، اما ساز‌‌و‌کار لیزر به این صورت است که اشعه لیزر سلول‌های تولید‌کننده مو در ریشه (فولیکول) را هدف قرار می‌دهد و از بین می‌برد. در حقیقت لیزر با از بین بردن و نابود کردن ریشه‌ی موها، از رویش دوباره آن‌ها جلوگیری می‌کند؛ به همین دلیل است که معمولا اگر لیزر به روش درست و توسط فرد متخصص انجام شود، تأثیری بلندمدت و گاهی دائمی دارد. با این همه فراموش نکنید که قرار نیست لیزر در همه موارد معجزه کند. در برخی موارد به دلیل کیفیت پایین دستگاهی که برای انجام عمل لیزر از آن استفاده می‌شود ممکن است به دلایل مختلف از جمله رنگ پوست و موها اثری کوتاه‌مدت روی موهای زائد گذاشته شود و بعد از پایان درمان دوباره سروکله موهای زائد پیدا شود. نکته دیگر عوارضی مثل سوختگی و تاول است که باعث ایجاد لک روی پوست می‌شود که گاهی این لک‌ها تا پایان عمر با شما می‌مانند. با وجود اینکه تا به امروز هنوز روشی قطعی برای از بین بردن دائمی موهای زائد کشف نشده است، اما به‌نظر می رسد که تا به امروز «لیزر» بهترین روش برای کاهش قابل‌توجه و در مواردی رفع کامل موهای زائد به‌خصوص در میان افرادی است که پوستی روشن و موهایی تیره دارند.
تفاوت میان لیزر و الکترولیز چیست؟
تا پیش از عمومیت یافتن از بین بردن موهای زائد به روش لیزر، «الکترولیز» رایج‌ترین روش برای رهایی از موهای زائد بدن به‌خصوص در ناحیه صورت، چانه و بالای لب بود. در روش «الکترولیز» سوزن باید با دقت و ظرافت وارد فولیکول مو شود و جریان الکتریسیته را به آن وارد کند. در این روش فولیکول مو به دو روش تخریب می‌شود: «گرما» و «وارد کردن جریان الکتریکی». این روش در نواحی حساس مثل بالای لب با درد زیادی همراه است و مدت زمان لازم برای درمان و نتیجه‌گیری هم معمولا طولانی است. علاوه بر این امکان لک شدن پوست و به‌وجود آمدن زخم و فرورفتگی در محلی که الکترولیز روی آن انجام می‌شود بیشتر است. در هر جلسه‌ی الکترولیز، ناحیه‌ی کوچکی درمان می‌شود که البته از بین بردن موهای دستوپا به‌دلیل وسعت زیاد و بیکینی و زیر بغل به‌دلیل نازک بودن پوست و درد فراوان، عملا غیرممکن یا نیازمند هزینه و زمان بسیار طولانی است. با این همه از بین بردن موهای زائد به هر دو روش «لیزر» و «الکترولیز» مزایا و معایب خاص خودش را دارد.
موهای دست و پا را هم لیزر کنیم؟
تعارف را کنار بگذاریم. تقریبا ۹۰ درصد افراد در اپیلاسیون موهای زائد به‌خصوص در ناحیه دستوپا تنبل هستند و گاهی آن‌قدر در این قضیه تعلل می‌کنند که موها مثل علف‌های جنگل‌های آمازون در روزهای بارانی آزاردهنده می‌شوند. در این‌گونه مواقع حتی اپیلاسیون با موم و وکس هم به‌خاطر بلندی موها، هم دردناک است و هم معمولا سبب زیرپوستی شدن موها می‌شود که پدیده‌ای آزاردهنده‌تر است. شِیو کردن موها با تیغ هم معمولا چندان خوشایندِ اکثر خانم‌ها نیست، چون هنوز دو روز نگذشته سروکله موهای مزاحم دوباره پیدا می‌شود و روز از نو روزی از نو. با وجود همه‌ی این‌ها به‌نظر می‌رسد، اگر به‌دنبال یک راه‌حل دائمی برای خلاص‌شدن از دست موهای سمج دستوپا می‌گردید، در حال حاضر لیزر بهترین روش است. با این همه در وهله اول توجه به این نکته‌ی مهم امری هزینه لیزر قسمت‌های مختلف بدن متفاوت است. اگر قصدتان فقط لیزر کردن موهای زیربغل است، شاید چند صد هزار تومان هزینه کنید، اما هزینه لیزر کل بدن معمولا میلیونی است.
انواع دستگاه‌های لیزر کدام‌اند؟
در مجموع در سرتاسر دنیا دو نوع دستگاه لیزر وجود دارد که با دو نوع مکانیسم مختلف کار می‌کنند: لیزری و غیرلیزری.دستگاه‌های لیزری با مکانیسم لیزر موهای زائد را از بین می‌برند و دستگاه‌های غیرلیزری برای از بین بردن موهای زائد در حقیقت از مکانیسم نور استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال دستگاه لیزر موهای زائد «IPL» و «E-Light» با مکانیسم نور با شدت بسیار بالا موهای زائد را از بین می‌برند. بر این اساس، در حال حاضر، دستگاه‌های مختلفی برای انجام لیزر در ایران وجود دارند که بهتر است قبل از تصمیم برای لیزر موهای زائد صورت و بدن در مورد این دستگاه‌ها از افراد متخصص در این رشته پرس‌و‌جو کنید و بهترین دستگاه را با توجه به کارایی و البته زیر نظر پزشک متخصص انتخاب کنید. در واقع هر کدام از انواع دستگاه‌های لیزر برای نوع خاصی از پوست و مو کارایی دارند. در حال حاضر، لیزرهای مختلفی در درمان موهای زائد استفاده می‌شود که با توجه به طول موج و شدت نوری که تولید می‌کنند دسته‌بندی می‌شوند.
مکانیسم لیزر «الکساندرایت» با طول موج ۷۵۵ نانومتر
به‌نظر می‌رسد که در حال حاضر لیزر «الکساندرایت» بهترین و مؤثرترین لیزر برای کسانی است که پوست خیلی روشن و موهای بسیار تیره دارند. فراموش نکنید که الکساندرایت اسم دستگاه نیست، بلکه یک نوع روش و مکانیسم لیزر موهای زائد است. در حال حاضر چند نوع دستگاه لیزر موجود در ایران با نام‌های مختلف با این روش و مکانیسم، موهای زائد را از بین می‌برند. اگرچه اخیرا بسیاری از افراد به استفاده از روش الکساندرایت برای لیزر موهای زائدشان اصرار دارند، اما به‌گفته‌ی متخصصان، منطقی‌ترین روش این است که با توجه به نوع پوست‌ومو و براساس نظر پزشک دستگاه مناسب برای لیزر موهای زائد خود را انتخاب کنید.
مکانیسم لیزر «دیود» با طول موج ۸۰۰ نانومتر
این نوع از مکانیسم لیزر که به‌صورت «پالسی» عمل می‌کند هم مثل مکانیسم الکساندرایت برای افرادی با پوست سفید و موهای بسیار تیره مناسب است. با این‌همه به علت محدوده وسیع تنظیمات طول پالس و انرژی، کاربردهای وسیعی دارد و قابلیت استفاده‌ی مطلوب و نتیجه‌بخش در پوست‌های تیره را هم امکان‌پذیر کرده است، ولی اگر فردی که متصدی انجام این مکانیسم لیزر است، آگاهی و تجربه کافی نداشته باشد، می‌تواند پوست فرد را بسوزاند. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از لیزر موهای زائد با این مکانیسم به‌نظر می‌رسد که روش دیود برای نژاد ایرانی مؤثر است.
مکانیسم لیزر «Nd- YAG» با طول موج ۱۰۵۶ نانومتر
به‌عقیده‌ی پزشکان متخصص پوست‌ومو، بهترین مکانیسم لیزر برای از بین بردن موهای زائد نواحی کوچک مثل بالای لب، به‌خصوص برای افرادی که پوست سبزه دارند، مکانیسم لیزر«Nd- YAG» با طول موج ۱۰۵۶ نانومتر است. علت این امر کارکرد نقطه‌ای مکانیسم «Nd- YAG» است که ممکن است برای مناطق وسیع‌تر مثل دست و پا و تمام صورت دردناک باشد. از سوی دیگر استفاده از این روش برای از بین بردن موهای زائد کسانی که پوست تیره و بسیار تیره دارند، کارایی بهتر و بیشتری دارد.
مکانیسم نوری IPL
مکانیسم نوری «IPL» نیز با کارکردی شبیه لیزر در درمان موهای زائد به‌کار می‌رود. در حقیقت، انواع جدید لیزرهای «IPL»، همان «E- LIGHT» است که علاوه بر «نور»، از «رادیو فرکانس» نیز به‌طور هم‌زمان استفاده می‌کند. برای افرادی با پوست گندمی IPL به‌ترتیب بعد از دیود و الکساندرایت انتخاب بدی به‌نظر نمی‌رسد.
طبقه‌بندی انواع پوست و تأثیر لیزر موهای زائد روی آن‌ها
با توجه به توضیحات بالا، حتما متوجه شده‌اید که پوست‌های روشن و سفید با موهای زائد تیره، بهترین واکنش را نسبت به لیزر نشان می‌دهند. در حقیقت موهای تیره از سطح ملانین (رنگ‌دانه) بیشتری برخوردار هستند و ملانین با جذب اشعه ناشی از لیزر که سبب تولید گرما و تخریب سلول‌های سازنده مو می‌شود، نقش مهمی در نتیجه مثبت عمل لیزر بر روی موهای زائد صورت و بدن دارد. به‌عبارت دیگر هر قدر مو ضخیم‌تر و مشکی‌تر باشد، ملانین بیشتری دارد که در نتیجه نور لیزر را بهتر جذب می‌کند و راحت‌تر از بین می‌رود. به این ترتیب به‌نظر می‌رسد که در طبقه‌بندی «فتیزپاتریک» انواع پوست (یکی از مشهورترین طبقه‌بندی‌های پوست بر اساس رنگ) کسانی که در گروه یک قرار می‌گیرند (افرادی با پوست بسیار سفید) دچار کمترین التهاب و زخم و اسکار می‌شوند و افرادی که جز گروه ۶ طبقه‌بندی می‌شوند، اثر اعمالی مثل لیزر و سایر جراحی‌ها با بیشترین التهاب و اسکار و کلوئید همراه است. بر این اساس رنگ پوست ایرانی‌ها بین گروه های ۲ تا ۵ متغیر است و در نتیجه به‌نظر می‌رسد که درمان موهای زائد برای آن‌ها مناسب و اثربخش است. بد نیست بدانید که لیزر موهای زائد در افرادی که پوست تیره دارند، فرایندی دردناک‌تر است و به تعداد جلسات بیشتری برای نتیجه‌گیری مطلوب نیاز دارند. با این همه اگر شما از آن‌دسته افرادی هستید که پوست تیره دارند، به پزشک متخصص و با‌تجربه که از دستگاه‌هایی با کیفیت بالا برای لیزر موهای زائد استفاده می‌کند مراجعه کنید.
کدام مکانیسم لیزر برای ایرانی‌ها بهتر و مؤثرتر است؟
به‌عقیده‌ی پزشکان، برای نژاد ایرانی که اغلب پوستی سبزه و موهای تیره‌روشن و حتی کرکی دارند و نیز برای کسانی که قصد از بین بردن موهای زائد را در یک ناحیه وسیع دارند، استفاده از مکانیسم لیزر دیود به‌دلیل تأثیر بیشتر و عوارض کمتر بهترین انتخاب است. استفاده از سایر مکانیسم‌ها از جمله الکساندرایت که برای پوست‌های بسیار روشن مناسب است، شاید سبب سوختگی یا لک و سایر عوارض جانبی در محل لیزر شود؛ اگرچه مکانیسم الکساندرایت برای کسانی که پوست گندمی دارند و مکانیسم دیود هم برای‌شان نتیجه‌بخش نبوده انتخاب بدی نیست. با این‌همه بهتر است قبل از انتخاب مکانیسم لیزر حتما با پزشک متخصص مشورت کنید تا با توجه به در نظر گرفتن تمام جوانب بهترین روش را انتخاب کنید.
نکات مهمی که قبل از لیزر موهای زائد باید بدانید
- اگر اهل آفتاب گرفتن و برنزه کردن پوست‌تان با انواع لوسیون، کرم و دستگاه‌های برنزه‌کننده هستید حداقل چهار هفته قبل از انجام عمل لیزر، نه آفتاب بگیرید و نه پوست‌تان را برنزه کنید، چراکه در غیر این صورت سوختن و تاول‌زدن پوست‌تان امری حتمی است و پزشک یا کارشناس لیزر این کار را برای شما انجام نمی‌دهد. این در حالی است که به‌عقیده‌ی پزشکان، به‌دلیل تابش شدید آفتاب در فصل تابستان، اصولا بهتر است لیزر موهای زائد را به فصول پاییز و زمستان یا بهار موکول کنید. اگر اهل استفاده از کرم ضدآفتاب نیستید، یک ماه قبل از شروع دوره‌ی لیزر‌درمانی حتما استفاده از ضدآفتاب را شروع کنید.
- قبل از لیزر، موهای ناحیه موردنظر را بتراشید. به‌هیچ عنوان بدون تراشیدن و شیو کردن موهای ناحیه‌ای که می‌خواهید عمل لیزر را روی آن‌ها انجام دهید به مطب پزشک نروید. لازم نیست با وکس یا موم موها را اپیلاسیون کنید و آن‌ها را از ریشه درآورید؛ بهترین کار این است که موها را یک یا دو روز قبل با تیغ بتراشید. در حقیقت، اگر به‌تازگی با موم یا وکس اپیلاسیون کرده‌اید، برای لیزر اقدام نکنید. اشعه لیزر رنگ‌دانه‌های فولیکول‌های موی شما را نشانه می‌گیرد که برای این کار باید موها به‌اصطلاح «نوک‌زده» باشند. بهتر است برای از بین بردن موها به‌خاطر احتمال حساسیت‌های احتمالی از کرم‌های موبر استفاده نکنید.
- قبل از تصمیم به لیزر حتما با پزشک متخصص پوست‌ومو مشورت کنید. خبر ناراحت‌کننده این است که لیزر موهای زائد برای تمام پوست‌ها مناسب نیست. نوع رنگ‌دانه‌های پوست، سفید شدن موها، موهای بی‌رنگ یا کم‌رنگ، انواع زخم یا اسکار مانع از انجام یک لیزر موفق می‌شوند.
- به‌دلیل حساسیت‌ها و آسیب‌های احتمالی بهتر است در دوران بارداری لیزر موهای زائد انجام نشود.
- قبل از انجام لیزر هر گونه آرایش،کرم و لوسیون را از روی پوست‌تان پاک کنید. ناحیه مورد نظر باید کاملا تمیز باشد.
- انتظار نداشته باشید که با یک جلسه لیزر موهای زائد نتیجه مورد نظرتان را بگیرید. علت این امر آن است که تعدادی از موها در هر جلسه در حالت استراحت هستند که در این صورت لیزر روی آن‌ها تاثیری ندارد.به عبارت دیگر در هر جلسه لیزر، تعدادی از موها تحت‌تأثیر اشعه لیزر قرار می‌گیرند.بنابراین حداقل گذراندن پنج تا شش جلسه‌ی لیزر برای گرفتن نتیجه مطلوب الزامی است؛ پس صبور باشید.
- با توجه به وسعت ناحیه‌ای که می‌خواهید لیزر کنید، هر جلسه‌ی درمان حداقل ۲۰ دقیقه طول می‌کشد.
- به لیزر موهای صورت در نواحی نزدیک چشم‌ها اصرار نکنید. علاوه بر این صرف‌نظر از اینکه موهای کدام ناحیه از بدن را لیزر می‌کنید حتما باید از چشم‌بند استفاده کنید.
- در یک جلسه نمی‌توانید موهای چند ناحیه از بدن را لیزر کنید. اگر کسی به شما گفت که این مورد ایرادی ندارد، هر چه سریع‌تر دو پای دیگر قرض کنید و از آن محل دور شوید. در هر جلسه، بدن شما فقط می‌تواند مقدار مشخصی نور و گرمای لیزر را به‌طور ایمن جذب کند تا آسیبی به بدن‌تان وارد نشود.
- حداقل سه ماه یا بیشتر طول می‌کشد تا نتیجه لیزر موهای زائد به‌مرور مشخص شود و متوجه تغییرات در مقدار و ضخامت موها شوید به‌یاد داشته باشید که با توجه به نوع و رنگ پوست و موها ممکن است این مدت‌زمان کمتر یا بیشتر شود.
- لیزر کردن موهای زائد بدون درد نیست. هر بار مثل این است که کسی یک تکه «کش» را می‌کشد و به‌شدت به سمت بدن شما ول می‌دهد. با این‌همه نتیجه مطلوبی که می‌گیرید درد را تحمل‌‌پذیر می‌کند.
- در طول دوره لیزر موهای زائد به‌هیچ‌عنوان موهایتان را با بند، وکس یا موم اصلاح نکنید.
- شاید این پرسش ذهن شما را مشغول کرده باشد که آیا لیزر یک روش درمانی ایمن و مؤثر است و اصلا ارزش هزینه‌ی پول و زمان را دارد. البته پاسخ مثبت است. اگرچه لیزر موهای زائد در برخی موارد به‌طور تضمینی و صددرصد موها را از بین نمی‌برد (در حقیقت هیچ روشی صددرصد نیست و هیچ روشی در حال حاضر بهتر از لیزر نیست) اما لیزر موها روشی ایمن، سریع و مؤثر در از بین بردن آن‌هاست و ارزش گذاشتن وقت و هزینه را دارد. در برخی موارد لازم است سالی یک‌بار لیزر موها را در یک یا دو جلسه تکرار کنید.
- اگر می‌خواهید موهای زیر بغل را لیزر کنید، در روز لیزر و چند روز نخست بعد از آن به‌هیچ‌وجه از مام و عطر در این ناحیه استفاده نکنید.
- فاصله زمانی میان دو جلسه لیزر باید حداقل شش هفته باشد.
- اگر در گذشته و یا حال، حساسیت و مشکل پوستی داشته‌اید، حتما قبل از لیزر با پزشک‌تان در میان بگذارید. اگر سابقه تبخال یا عفونت را در محل موردنظرتان برای لیزر داشته‌اید، پزشک‌تان را مطلع کنید.
- پیش از انجام لیزر موهای زائد بهتر است مشکلات هورمونی خود را درمان کنید و نتیجه آزمایش‌های هورمونی و غیرهورمونی را هم با پزشک‌تان در میان بگذارید.
- بیشترین و بهترین نتیجه‌ی لیزر موهای زائد برای افرادی پیش می‌آید که پوست روشن و موهایی تیره و مشکی دارند. لیزر برای افرادی با موهای خاکستری، بور، پوست بسیار تیره یا کسانی که مشکلات هورمونی و کیست تخمدان دارند، مؤثر نیست.
- اگر دارویی مصرف می‌کنید، حتی داروهایی مثل قرص‌های ضدبارداری و استامینوفن، حتما آن را با پزشک‌تان در میان بگذارید.
بعد از لیزر موهای زائد چه بکنیم و چه نکنیم
- قرمزی و سوزش محل لیزر تا ۲۴ ساعت طبیعی است.
- اگرچه استفاده از ضدآفتاب همیشه ضروری است، اما در طول دوره‌ی لیزر موهای زائد به‌هیچ‌عنوان استفاده از یک ضدآفتاب معتبر با SPF استاندارد، به‌خصوص در نواحی لیزر شده‌ای مثل صورت و دست‌ها را فراموش نکنید.
- بعد از لیزر موهای زائد پوست نازک می‌شود و به مراقبت نیاز دارد. از قرار گرفتن زیر نور مستقیم آفتاب بپرهیزید و سولاریوم را فراموش کنید.
- تا ۴۸ ساعت بعد از لیزر دوش آب گرم و سونا ممنوع است.
- تا ۲۴ ساعت آرایش نکنید.
- اگر قسمت بیکینی و ناحیه تناسلی را لیزر کرده‌اید، لباس زیر پلاستیکی و تنگ نپوشید.
- اگر قسمت‌های دیگر بدن مثل دست، کمر، پاها و شکم را لیزر کرده‌اید، لباس نخی و آزاد بپوشید.
- بهتر است تا ۲۴ ساعت ورزش سنگین نکنید و از رفتن به استخر، سونا و جکوزی بپرهیزید. قسمت‌هایی از بدن که لیزر شده‌اند، نباید در معرض حرارت بالا و عرق کردن قرار بگیرند.
