لوبریکانت یا ژل روان کننده به مایع یا ژلی می‌گویند که برای کاهش اصطکاک و سوزش در حین فعالیت جنسی استفاده می‌شود. با اینکه بیشتر افراد به‌طور طبیعی روانکننده تولید می‌کنند، ممکن است مقدار آن کافی نباشد. همچنین لوبریکانت باعث لذت‌بخش‌تر شدن رابطه جنسی می‌شود. اگر می‌خواهید با انواع لوبریکانت یا نحوه استفاده از ژل روان كننده آشنا شوید و پاسخ برخی سؤالات رایج را بدانید، به خواندن ادامه دهید.
ژل لوبریکانت چیست؟
لوبریکانت یا روانکننده به مایع یا ژلی می‌گویند که از اصطکاک ناخواسته در حین رابطه جنسی جلوگیری می‌کند. جالب است بدانید که لوبریکانت قرن‌هاست استفاده می‌شود و تاریخچه آن به ۳۵۰ سال پیش از میلاد مسیح برمی‌گردد. در آن زمان، از روغن زیتون به‌عنوان لوبریکانت استفاده می‌شد. لوبریکانت مصنوعی از سال ۱۹۱۹ وارد بازار شد و ابتدا برای استفاده در جراحی طراحی شده بود.
البته باید در نظر داشته باشید که لوبریکانت فقط برای خشکی واژن نیست و همه می‌توانند از آن استفاده کنند. هر فردی می‌تواند با هر سن یا شرایطی از لوبریکانت استفاده کند و اصطکاک کمتر، پوست نرم‌تر و رابطه جنسی بهتری داشته باشد.
انواع لوبریکانت
لوبریکانت انواع مختلفی دارد، اما همه انواع ژل لوبریکانت در این سه گروه کلی قرار می‌گیرند:
۱. ژل لوبریکانت محلول در آب
این نوع ژل روان کننده می‌تواند با کاندوم استفاده شود، به‌راحتی تمیز می‌شود و روی پوست نرم است، اما ممکن است به اندازه انواع دیگر لوبریکانت دوام نداشته باشد. این لوبریکانت می‌تواند خطر پاره‌شدن کاندوم را کاهش دهد و همچنین باعث ایجاد لکه روی ملحفه‌ها نمی‌شود.
۲. ژل لوبریکانت سیلیکونی
این روانکننده نیز می‌تواند با کاندوم استفاده شود، اما نمی‌توانید آن را هنگام استفاده از دیافراگم ضدبارداری به کار ببرید. این نوع لوبریکانت بیشتر از لوبریکانت محلول در آب دوام می‌آورد، اما کمتر چسبناک است. لوبریکانت سیلیکونی برای پوست‌های حساس مناسب است و در بیشتر افراد باعث بروز حساسیت نمی‌شود.
۳. ژل لوبریکانت روغنی
از روانکننده روغنی نمی‌توانید همراه با کاندوم استفاده کنید، زیرا باعث تخریب لاتکس آن می‌شود و بر عملکرد کاندوم تأثیر دارد. لوبریکانت‌های روغنی شامل روغن نارگیل یا وازلین نیز می‌شوند و می‌توانند در رابطه بدون کاندوم به کار روند.
باید در نظر داشته باشید که تحقیقی در سال ۲۰۱۳ نشان دارد که لوبریکانت‌های روغنی می‌توانند باعث افزایش خطر بروز کاندیدا، نوعی عفونت قارچی، شوند. همچنین این نوع روانکننده به‌سختی تمیز می‌شود و می‌تواند روی لباس‌ها یا ملحفه‌های شما لکه ایجاد کند.
لوبریکانت چگونه عمل می‌کند؟
روانکننده می‌تواند اصطکاک را کاهش دهد و رابطه جنسی را آسان‌تر و لذت‌بخش‌تر کند. همچنین ژل لوبریکانت احتمال ایجاد آزردگی را کاهش می‌دهد. ابتدا این محصول برای مقابله با خشکی واژن ناشی از کاهش استروژن در زنان یائسه به کار می‌رفت، اما امروزه بسیاری از افراد در رابطه جنسی از آن استفاده می‌کنند.
همچنین لوبریکانت هنگام استفاده از کاندوم نیز بسیار مفید است، زیرا با کاهش اصطکاک، خطر پاره‌شدن کاندوم را کاهش می‌دهد و با این کار از بارداری ناخواسته یا بیماری مقاربتی پیشگیری می‌کند. شما حتی می‌توانید لوبریکانت را با کاندوم حاوی روانکننده نیز استفاده کنید تا کنترل بیشتری روی میزان آن داشته باشید.
اگر می‌خواهید لوبریکات را با کاندوم مردانه استفاده کنید، باید آن را خارج کاندوم به کار ببرید و مستقیم روی اندام‌های جنسی مردانه استفاده نکنید. اگر لوبریکانت برای استفاده با کاندوم زنانه یا درونی است، می‌توانید آن را به درون و بیرون کاندوم اعمال کنید تا بیشترین راحتی را داشته باشید. همچنین می‌توانید پیش از استفاده از لوبریکانت، آن را بین دستان خود گرم کنید.
نحوه استفاده از ژل روان كننده
به‌طور کلی، روانکننده خطر زیادی ندارد. البته بعضی تحقیقات نشان می‌دهند که لوبریکانت باعث فشار اسمزی بالا (تجمع زیاد ذرات و مواد معدنی در مایعات) می‌شود و می‌تواند لایه بالایی بافت واژن را تخریب کند. اگر هر بافتی حین رابطه جنسی آسیب‌دیده یا زخم باشد، خطر انتقال بیماری‌های مقاربتی، مانند ایدز افزایش می‌یابد.
البته لوبریکانت می‌تواند با کاهش اصطکاک از ایجاد پارگی در پوست نیز پیشگیری کند. بعضی لوبریکانت‌ها برای زوج‌هایی که می‌خواهند بچه‌دار شوند نیز مفید هستند. برای بیشتر افراد، فواید استفاده از لوبریکانت بیشتر از خطرات احتمالی آن هستند.
انتخاب لوبریکانت مناسب
انواع مختلفی از روانکننده وجود دارد که به روش‌های متفاوتی استفاده می‌شوند. برای انتخاب بهترین لوبریکانت، باید اول نیاز‌ها و ترجیحات خود را بشناسید. می‌توانید هنگام انتخاب، به این نکات توجه داشته باشید:
- به روش استفاده از لوبریکانت فکر کنید: اگر می‌خواهید از کاندوم استفاده کنید، بهتر است از کاندوم‌های سیلیکونی یا محلول در آب استفاده کنید. لوبریکانت روغنی مدت زیادی دوام می‌آورد اما اثرات مخربی روی کاندوم‌های لاتکس دارد.
- نیازهای پوست خود را در نظر بگیرید: اگر پوست حساسی دارید، لوبریکانت‌های محلول در آب گزینه مناسبی برای شما هستند. اگر به چیزی حساسیت دارید، حتما برچسب محصولات لوبریکانت را به‌دقت بخوانید. محتویات روانکننده می‌توانند برای کسانی که آلرژی شناخته‌شده ندارند نیز آزاردهنده باشند.
- ترجیح شما چیست؟ علاوه بر عملکرد لوبریکانت، با ویژگی‌های مختلفی از جمله مزه، بو و ایجاد احساسی مانند سوزن‌سوزن شدن روبه‌رو خواهید شد. می‌توانید برای انتخاب لوبریکانت مناسب، سلیقه خود و شریک جنسی‌تان را در نظر بگیرید.
چه لوبریکانت‌هایی نامناسب هستند؟
هنگامی که قصد خرید لوبریکانت را دارید، با گزینه‌های مختلفی مواجه می‌شوید: طعم‌دار، طبیعی، گرم‌شونده یا روان‌کننده‌هایی که باعث حس سوزش می‌شوند. این نوع روان‌کننده‌ها می‌توانند خوب باشند، اما باید لیست ترکیبات آن را بخوانید و حتی با کاغذ لیتموس یا تورنسل، میزان PH (اسیدی یا بازی) این محصولات را بسنجید.
یک واژن طبیعی باید PH بین ۳٫۵ تا ۴٫۵ داشته باشد؛ پس ژل لوبریکانت نیز باید همین قدر اسیدی باشد. البته در نظر داشته باشید که بیشتر لوبریکانت‌ها سطح PH را روی بسته‌بندی ذکر نمی‌کنند، پس پی‌بردن به این مسئله کار آسانی نیست. به‌طور کلی، خوب است به لیست ترکیبات توجه داشته باشید. این ترکیبات می‌توانند باعث تحریک و التهاب شوند:
- گلیسرین؛
- نونوکسینول-۹ (nonoxynol-9)؛
- پترولیوم (مواد هیدروکربنی)؛
- پروپیلین گلیکول (propylene glycol)؛
- کلروهکسیدین گلوکونات (chlorhexidine gluconate).
همچنین لوبریکانت‌هایی که فاقد پارابن، گلیسرین و پترولیوم هستند خطر عفونت را به حداقل می‌رسانند. لوبریکانت‌های حاوی نونوکسینول-۹ با تخریب بافت واژن می‌توانند دسترسی راحت‌تری برای ورود ویروس HIV فراهم کنند و خطر ابتلا به ایدز را افزایش دهند.
کاندوم حاوی روانکننده
کاندوم‌های حاوی لوبریکانت به کاندوم‌های لاتکسی می‌گویند که در بیشتر داروخانه‌ها پیدا می‌شوند. این نوع کاندوم‌ها می‌توانند به لوبریکانت اسپرم‌کش آغشته باشند یا بدون آن باشند. بعضی افراد معتقدند که کاندوم حاوی روانکننده راحت‌تر کنترل و استفاده می‌شود. البته بیشتر این کاندوم‌ها لوبریکانت کافی برای رابطه جنسی ندارند.
ممکن است بخواهید علاوه بر کاندوم حاوی روانکننده، از لوبریکانت اضافی نیز استفاده کنید. با این روش می‌توانید رابطه جنسی امن‌تر و راحت‌تری داشته باشید. همچنین خطر پاره‌شدن کاندوم و ایجاد آسیب حین رابطه جنسی را به حداقل می‌رسانید. در نظر داشته باشید که کاندوم‌ها به‌تنهایی باعث ایجاد اصطکاک بیشتر می‌شوند.
سؤالات رایج درباره استفاده از لوبریکانت
در ادامه به برخی از سؤالات رایج شما درباره لوبریکانت پاسخ می‌دهیم.
آیا استفاده از روانکننده سالم است؟
استفاده از لوبریکانت یک انتخاب شخصی است و برای بعضی افراد می‌تواند بخش مفید و سالم زندگی جنسی‌شان باشد. البته اگر پوست حساس یا بیماری خاصی دارید، باید لوبریکانت مناسب خود را پیدا کنید. این یعنی به‌دنبال محصولاتی باشید که بعضی ترکیبات آزاردهنده را ندارند. همچنین پس از استفاده از لوبریکانت باید پوست خود را کامل تمیز کنید.
آیا استفاده از لوبریکانت ضروری است؟
بدن به‌طور طبیعی لوبریکانت تولید می‌کند، اما همیشه مقدار آن کافی نیست. گاهی اوقات بعضی عارضه‌های مربوط به افزایش سن می‌توانند تولید لوبریکانت را تحت تأثیر قرار دهند. در این موارد، ممکن است برای داشتن رابطه جنسی راحت به روانکننده نیاز داشته باشید.
آیا می‌توان از روغن نارگیل به‌عنوان روانکننده استفاده کرد؟
بله، روغن نارگیل یک روانکننده سالم و طبیعی است. همچنین می‌تواند باعث رهایی از اصطکاک و خشکی واژن شود. البته باید در نظر داشته باشید که روغن نارگیل خام کمتر پردازش و بی‌رنگ شده است. همچنین خوب است که یک ظرف تازه از روغن نارگیل را برای فعالیت جنسی کنار بگذارید و آن را تا جای ممکن تمیز نگه دارید.
جایگزین‌های لوبریکانت چه هستند؟
شما می‌توانید بعضی اقلام معمول در خانه را به‌جای روانکننده استفاده کنید. برای مثال، روغن زیتون، روغن نارگیل، روغن بادام‌زمینی و آلوئه‌ورا گزینه‌های مناسبی هستند. البته با این کار ممکن است خطر عفونت قارچی را بیشتر کنید. همچنین این مواد می‌توانند باعث پارگی کاندوم شوند.
آیا روغن بچه روانکننده مناسبی است؟
استفاده از این محصول را پیشنهاد نمی‌کنیم. با اینکه روغن بچه به‌عنوان مرطوب‌کننده پوست مناسب است، نباید آن را به‌عنوان روانکننده استفاده کنید. محصولات معدنی روغنی مانند روغن بچه خطر عفونت واژن را افزایش می‌دهند و می‌توانند باعث پارگی کاندوم لاتکس شوند.
سخن پایانی
با اینکه امروز لوبریکانت در بسته‌بندی‌ها و انواع مختلف در بیشتر داروخانه‌ها ارائه می‌شود، ممکن است هنوز افراد به‌خوبی این محصول را نشناسند. بعضی افراد فکر می‌کنند که روانکننده فقط برای زنان یائسه کاربرد دارد یا کسی که از آن استفاده می‌کند، مشکلی دارد اما این اصلا درست نیست. شما می‌توانید برای رابطه جنسی بهتر و امن‌تر، ژل لوبریکانت را به کار ببرید. اگر به نکاتی که در بالا ذکر کردیم توجه داشته باشید، به‌راحتی مناسب‌ترین نوع روانکننده را انتخاب خواهید کرد.
