قند خون نرمال؛ جدول راهنما، دستورالعمل ها و روش اندازه‌گیری آن

کنترل منظم قند خون بخش مهمی از برنامهٔ کنترل دیابت است. بهترین برنامه‌های کنترل دیابت بر کنترل خود شخص و انجام آزمایش‌های موردنظر پزشک مانند آزمون هموگلوبین گلیکوزیله استوار است.

ابزارهای کنترل قند خون (گلوکومتر) متنوعی برای کنترل قند خون در خانه وجود دارند. بیشتر این ابزارها با ایجاد سوراخ کوچکی در نوک انگشتان و تهیهٔ مقداری از خون فرد می‌توانند قند خون او را اندازه‌گیری بکنند. بسته به نوع دستگاه ممکن است قند خون بر مبنای میلی‌گرم بر دسی‌لیتر یا میلی‌مول بر لیتر نشان داده بشود.

اینجا نکاتی که باید پیش از خرید دستگاه تست قند خون بدانید را بخوانید

به‌تازگی ابزارهای کنترل قند خون در منزل به‌جای اندازه‌گیری گلوکز کل خون، گلوکز پلاسما را اندازه‌گیری می‌کنند. این امر باعث اندازه‌گیری دقیق‌تر قند خون می‌شود. این امر فاصلهٔ بین اندازه‌گیری خود فرد با اندازه‌گیری پزشک را به حداقل می‌رساند. زیرا پزشک برای اندازه‌گیری قند خون گلوکز موجود در پلاسما را اندازه‌گیری می‌کند.

بررسی تغییرات قند خون در اندازه‌گیری‌ها به پزشک کمک می‌کند تا از اثربخشی برنامهٔ درمانی مطلع بشود و در صورت نیاز داروها یا برنامهٔ درمانی فرد را تغیییر بدهد. همچنین این بررسی می‌تواند تاثیر رژیم غذایی و ورزش‌کردن را نیز نشان بدهد.

دفعات انجام آزمایش‌های قند خون بسته به نوع برنامهٔ درمانی، نوع دیابت یا شدت آن متغیر است.

• دیابت نوع یک – بزرگسالان:

حداقل ۲ بار تا ۱۰ بار در روز. اندازه‌گیری قند خون باید قبل از صبحانه، قبل از وعده‌های غذایی و گاهی ۲ ساعت پس از صرف وعده‌های غذایی، قبل و بعد از انجام تمرینات فیزیکی و هنگام خواب انجام بشود.

• دیابت نوع یک – کودکان:

باید حداقل ۴ بار در روز انجام شود. اندازه‌گیری قند خون باید قبل از وعده‌های غذایی و در هنگام خوابیدن انجام شوند. همچنین ممکن است نیاز باشد که ۱ تا ۲ ساعت پس از صرف وعده‌های غذایی، قبل و بعد از فعالیت‌های فیزیکی و در طول شب نیز انجام بشود.

• نوع دو – که در آن بیمار از انسولین یا سایر داروهای کنترل دیابت استفاده می‌کند:

دفعات تکرار اندازه‌گیری قند خون به مقدار انسولین مصرفی و استفاده از سایر داروها بستگی دارد. کسانی که نیاز شدید به انسولین دارند، باید ناشتا، قبل از وعده‌های غذایی، قبل از خوابیدن و در طول شب این اندازه‌گیری را انجام دهند. کسانی‌ که از انسولین یا سایر داروها استفاده می‌کنند، حداقل باید به‌طور ناشتا و قبل از خوابیدن اندازه‌گیری قند خون را انجام بدهند. کسانی که نیاز کمتری به انسولین دارند و روزانه یک نوبت تزریق انسولین دارند، باید ناشتا، قبل از دریافت انسولین و قبل از وعده‌های غذایی و گاهی در طول شب اندازه‌گیری قند خون را انجام بدهند. کسانی که از انسولین استفاده نمی‌کنند، اما از داروهای خوراکی و رژیم غذایی ویژه استفاده می‌کنند، به دفعات تکرار کمتری از کنترل قند خون نیاز دارند.

• نوع دو – هیپوگلیسمی یا با قند خون پایین: معمولا انجام روزمرهٔ اندازه‌گیری قند خون نیاز نیست:

اندازه‌گیری قند خون در زمان وعده‌های غذایی و زمان خواب باید بتواند تاثیر تغییرات سبک زنذگی را مشخص بکند. اگر هدف موردنظر در میزان قند خون یا سطح هموگلوبین گلیکوزیله به دست نیامد، باید اندازه‌گیری قند خون تا جایی ادامه یابد تا قند خون کم‌کم به محدودهٔ طبیعی برگردد.

• دیابت بارداری:

کسانی که از انسولین استفاده می‌کنند، باید اندازه‌گیری قند خون را به‌طور ناشتا، قبل از وعده‌های غذایی و یک ساعت پس از صرف آن انجام بدهند. کسانی که از انسولین استفاده نمی‌کنند، باید اندازه‌گیری قند خون را به‌طور ناشتا و یک ساعت پس از صرف وعده‌های غذایی انجام بدهند.

دفعات اندازه‌گیری قند خون باید در زمان فعالیت‌های فیزیکی، استرس‌های عاطفی مانند بارداری، بیماری‌های حاد یا افسردگی افزایش یابد.

ابزار جدیدی با نام کنترل‌کنندهٔ مداوم قند خون (CMG) نیز ابداع شده است که مناسب کسانی است که در مدیریت قند خون‌شان مشکل دارند. این ابزار مجهز به یک سنسور است که در زیر پوست قرار گرفته و مرتب میزان قند موجود در بافت را بررسی می‌کند. اگر قند خون خیلی بالا برود یا پایین بیاید، دستگاه هشدار می‌دهد. همچنین برخی از این دستگاه‌ها می‌توانند تغییرات قند خون را در طول ساعت‌ها اندازه‌گیری کرده و نشان بدهند چه زمانی قند خون در حال افزایش یا کاهش است. این دستگاه باید به‌طور منظم با روش‌های معمول اندازه‌گیری قند خون تطبیق داده شود تا از صحت نتایج آن بتوان اطمینان حاصل کرد. برای افزایش اطمینان به نتایج بهتر است قند خون در زمان‌هایی اندازه‌گیری بشود که ثابت است (زمان‌هایی غیر از زمان غذاخوردن یا فعالیت فیزیکی).