عادت به سیگار کشیدن موجب بروز مشکلات جدی برای سلامتی می‌شود؛ اما بسیاری از افراد تصور می‌کنند جایگزین‌هایی مانند سیگار الکترونیکی (سیگار برقی) یا قلیان ضرر کمتری دارند. نتایج مطالعات تازه این باورها را رد می‌کند. قلیان کشیدن می‌تواند تأثیرات مخربی بر روی سلامت قلب داشته باشد. برای دانستن تأثیر قلیان کشیدن بر روی قلب، با ادامهٔ این مطلب همراه شوید.
قلیان کشیدن پیشینه‌ای به‌مدت چند قرن دارد. ریشه قلیان به آسیا و آفریقا برمی‌گردد. در دهه‌های اخیر قلیان کشیدن به پدیده‌ای جهانی به‌ویژه در میان نوجوانان تبدیل شده است. طرفداران قلیان مدعی‌اند که قلیان ضرر کمتری نسبت به سیگار دارد و می‌تواند جایگزین سالم‌تری برای آن باشد.
بااین‌حال، سازمان جهانی بهداشت هشدار داده است که برخلاف باورهای رایج و باستانی، دود حاصل از قلیان سموم فراوانی دارد که خطر سرطان ریه، بیماری های قلبی و سایر بیماری ها را افزایش می‌دهد.
مطالعه تازه‌ای که پژوهشگران دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در لس‌آنجلس انجام داده‌اند نیز نتایج مطالعات سازمان جهانی بهداشت را تأیید می‌کند؛ به‌ویژه اینکه پژوهشگران در این مطالعه توانستند تأثیرات حتی یک بار قلیان کشیدن را نیز بر ضربان قلب، فشار خون و سختی سرخرگها نشان بدهند.
قلیان کشیدن و سلامت قلبی ـ عروقی
رزک‌هانا و همکارانش تأثیر قلیان کشیدن را بر ۴۸ جوان سالم بررسی کردند؛ این جوانان عادت به سیگار کشیدن نداشتند. پژوهشگران برای بررسی تأثیرات قلیان کشیدن، ضربان قلب، فشارخون و سختی سرخرگها را اندازه‌گیری کردند.
سختی سرخرگها به‌معنای کاهش انعطاف‌پذیری آنهاست. این امر می‌تواند به بروز سکته مغزی بینجامد. بزرگ‌شدن آئورت (بزرگ‌ترین سرخ‌رگی که خون را از قلب به سایر نقاط بدن منتقل می‌کند) وضعیتی است که در صورت درمان‌نشدن می‌تواند کشنده باشد. بزرگ‌شدن آئورت و سختی سرخرگها می‌تواند خطر حمله قلبی و سایر مشکلات قلبی ـ عروقی را افزایش بدهد.
در این مطالعهٔ تازه، پژوهشگران سطح نیکوتین خون و کربن‌مونوکسید بازدم را نیز بررسی کردند.
قلیان کشیدن چگونه بر سرخرگها تأثیر می‌گذارد؟
پژوهشگران می‌گویند میزان کربن‌مونوکسید در بازدم کسانی که قلیان می‌کشند، ۹ تا ۱۰ برابر کسانی است که سیگار معمولی یا سیگار و قلیان‌های الکترونیکی مصرف می‌کنند. البته میزان نیکوتین در همهٔ این گروه‌ها برابر بود.
همچنین این مطالعه نشان داد میزان اتساع عروقی وابسته به جریان (FMD) براثر قلیان کشیدن بیشتر از سیگارها و قلیان‌های الکترونیکی است. اتساع عروقی وابسته به جریان پایین شاخصی است که نشان‌دهندهٔ اختلال در عملکرد لایهٔ درون‌رگی (اندوتلیال) است. پژوهشگران توضیح می‌دهند که تفاوت عمده بین قلیان معمولی و قلیان‌های الکترونیکی وجود زغال چوب برای ایجاد حرارت در قلیان‌های معمولی است. زغال چوب مقدار بیشتری کربن‌مونوکسید تولید می‌کند. این ماده شیمیایی موجب اتساع رگ‌های خونی می‌شود؛ همین امر می‌تواند موجب پنهان‌کردن آسیب‌های قلیان‌های معمولی بر عملکرد لایهٔ درون‌رگی بشود.
بنابراین قلیان کشیدن نیز می‌تواند مانند سیگارکشیدن بر عملکرد رگ‌های خونی تأثیر منفی بگذارد.
قلیان تنها وسیله استفاده از تنباکو است که از زغال چوب برای گرم‌کردن تنباکوی طعم‌دار استفاده می‌کند. قلیان علاوه‌بر اجزای سمی تنباکو و نیکوتین، دارای پیامدهای جانبی ناشی از سوختن زغال چوب مانند کربن‌مونوکسید نیز هست.
قلیان جایگزین سالم‌تری برای سیگار نیست
پس از تنها ۳۰ دقیقه قلیان کشیدن، ضربان قلب شرکت‌کنندگان ۱۶ بار در دقیقه افزایش یافت؛ همچنین فشارخون آنها نیز بالا رفت.
علاوه‌براین، پژوهشگران دریافتند که قلیان کشیدن می‌تواند سختی سرخرگها را تقریبا مثل سیگار افزایش بدهد. این نتایج زمانی نگران‌کننده‌تر می‌شوند که بدانید تأثیرات فقط ۳۰ دقیقه قلیان کشیدن در افراد بررسی شد، درحالی‌که بسیاری از افراد چندین ساعت قلیان می‌کشند.
همچنین پژوهشگران از گسترش مصرف تنباکوی طعم‌دار در میان جوانان ابراز نگرانی می‌کنند. تنباکوی طعم‌دار (که با میوه‌ها و سایر طعم‌دهنده‌ها طعم‌دار می‌شود)، قلیان را به محبوب‌ترین ابزار استفاده از این ماده تبدیل کرده است.
جالب است بدانید که موضوع تأثیر قلیان کشیدن بر کاهش انعطاف‌پذیری سرخرگها، اولین بار در این مطالعه بررسی شد.
برخی افراد تصور می‌کنند قلیان سالم‌تر از سیگار است؛ زیرا دود تنباکو با عبور از آب تصفیه و تمیز می‌شود. این باور درست نیست. دود استنشاقی قلیان دارای همان سموم سیگار مانند قطران، نیکوتین، کربن‌مونوکسید، فلزات سنگین و مواد شیمیایی سرطان‌زا است.
قلیان کشیدن مانند سیگار کشیدن می‌تواند موجب بروز مشکلاتی مانند سرطان ریه، بیماری های تنفسی، کم‌وزنی هنگام تولد و پیوره (بیماری بافت‌های اطراف دندان) بشود. به‌گزارش سازمان جهانی بهداشت، یک نوبت قلیان کشیدن بیش از سیگار کشیدن فرد را در معرض دود، سموم و مواد سرطان‌زا قرار می‌دهد.
آیا قلیان کشیدن نیز مانند سیگار کشیدن اعتیادآور است؟
بسیاری از افراد تصور می‌کنند قلیان کشیدن سالم‌تر از سیگار کشیدن است، درحالی‌که این باور اشتباه است. هر دوی سیگار و قلیان نیکوتین و تنباکو دارند که موادی اعتیادآور محسوب می‌شوند. قلیان کشیدن می‌تواند مانند سیگار کشیدن اعتیادآور باشد. قلیان کشیدن معمولا برای ایجاد سرخوشی مصرف می‌شود.
چند عدد سیگار معادل یک ساعت قلیان کشیدن است؟
قلیان می‌تواند ۳۶ برابر قطران، ۱۵ برابر کربن‌مونوکسید و ۷۰ درصد نیکوتین بیشتر از سیگار داشته باشد.
معمولا کسانی که قلیان می‌کشند، سموم و مواد شیمیایی سرطان‌زای بیشتری نسبت‌به افراد سیگاری دریافت می‌کنند. یک ساعت قلیان کشیدن بسته به دفعات پک‌زدن به قلیان و شدت آن می‌تواند معادل ۴۰ تا ۴۰۰ نخ سیگار باشد.
کشیدن سیگار و قلیان برای سلامتی چه خطراتی دارند
کسانی که سیگار و قلیان می‌کشند و افرادی که خود مصرف نمی‌کنند، اما در معرض دود آن قرار دارند، در معرض مشکلات جدی سلامتی قرار می‌گیرند. ازجمله این مشکلات عبارت‌اند از:
- سرطان‌های ریه، دهان، معده، مری و مثانه؛
- کاهش عملکرد ریه و بروز بیماری‌های مزمن ریوی؛
- بیماری‌های قلبی؛
- پیوره؛
- بیماری سرخ‌رگ محیطی؛
- کاهش باروری؛
- کم‌وزنی هنگام تولد؛
- تولد نوزادانی با بیماری‌های تنفسی؛
- قرارگرفتن در معرض عفونت‌ها (به‌دلیل به‌اشترک‌گذاری دهانی قلیان)؛
- قرارگرفتن در معرض کربن‌مونوکسید (بروز سردرد، سرگیجه، استفراغ و کنفوزیون).
