قرص گاباپنتین؛ همه‌چیز درمورد عوارض گاباپنتین و نحوه مصرف آن

فهرست مطالب

قرص گاباپنتین برای چیست؟ قرص گاباپنتین، نوعی داروی ضدتشنج است. این دارو نمی‌تواند بیماری صرع را درمان کند و فقط تا زمانی‌که مصرف شود، جلوی تشنج‌‌های جزئی را می‌گیرد. قرص گاباپنتین در مغز فعال شده و از تشنج پیشگیری می‌کند و از درد‌های ناشی از مشکلات خاص سیستم عصبی می‌کاهد. این دارو فقط با تجویز پزشک در دسترس بیمار قرار می‌گیرد و به شکل‌های مختلف کپسول، قرص، محلول و سوسپانسیون وجود دارد. این قرص با برندهای مختلف گرالیز (Gralise)، نورونتین (Neurontin)، گابارون (Gabarone) و … تولید می‌شود. برای آشنایی کامل با موارد مصرف، میزان و نحوهٔ مصرف، تداخل دارویی و عوارض جانبی قرص گاباپنتین همراه ما باشید.

ملاحظات پیش از مصرف قرص گاباپنتین

مصرف قرص گاباپنتین ممکن است موجب تغییرات در دید، عدم‌تعادل، بی‌ثباتی، سرگیجه،‌ خواب‌آلودگی یا اشکال در تفکر شود. پیش از رانندگی یا هر کار دیگر که دقت می‌خواهد، از نوع تأثیر این دارو روی واکنش‌هایتان مطمئن شوید. در غیر این صورت، ممکن است به‌دلیل نداشتن هوشیاری کامل، هماهنگی در حرکات‌تان یا ناتوانی در خوب فکر کردن و دیدن، خود را به خطر اندازید. اگر این عوارض جانبی، شما را به دردسر می‌اندازند با پزشک‌تان تماس بگیرید.
این دارو ممکن است برخی از افراد را تحریک‌پذیر و زودرنج کند یا آنها رفتارهای غیرمعمول از خود بروز دهند. از این رفتارها می‌توان به احساس غم و اندوه یا ناامیدی بی‌مورد، آزردگی یا عصبانیت زودهنگام، بی‌قراری یا احساس خصومت با کسی اشاره کرد. این دارو ممکن است موجب شود برخی از افراد به خودکشی متمایل یا آنها را بیش از پیش دچار افسردگی کند. اگر شما یا فرزندتان هریک از این عوارض جانبی را دیدید، فورا با پزشک خود تماس بگیرید.
این دارو می‌تواند اثرات الکل یا هر داروی ضدافسردگی CNS (مربوط به سیستم عصبی مرکزی که فرد را دچار خواب‌آلودگی می‌کند) را شدت بخشد. از برخی از این داروها می‌توان به آنتی‌هیستامین، داروهای درمانی تب‌ یونجه، حساسیت‌ها یا سرماخوردگی، آرام‌بخش‌ها یا داروهای خواب‌آور، داروهای ضددرد یا مسکن‌ها و داروهای درمانی دیگر تشنج (مانند باربیتورات‌ها) یا داروهای آرام‌کننده عضلانی یا بی‌حس‌کننده (مانند بی‌حس‌کننده‌های دندانپزشکی) اشاره کرد. هنگام مصرف قرص گاباپنتین، پیش از مصرف هریک از داروهای فوق، پزشک یا دندان‌پزشک‌تان را مطلع سازید.
این دارو روی برخی از آزمایش‌ها اثر منفی می‌گذارد. بنابراین پیش از انجام دادن هر نوع آزمایشی، پزشک را از مصرف این دارو مطلع سازید.
بدون مشورت با پزشک، هیچ نوع داروی دیگری، چه تجویزی و چه غیرتجویزی، مصرف نکنید. این مسئله در مورد داروهای گیاهی یا مکمل‌های ویتامین هم صدق می‌کند.
مصرف قرص گاباپنتین را خودسرانه و بدون دستور پزشک، قطع نکنید. قطع ناگهانی این دارو می‌تواند موجب تشنج شود. پزشک قطع دارو را با کم‌کردن تدریجی آن انجام می‌دهد.

نحوه مصرف قرص گاباپنتین

قرص گاباپنتین را باید فقط طبق دستور پزشک مصرف کنید. همراه با این دارو، بروشور و راهنمایی مصرف آن وجود دارد. آن را بخوانید و به دستورات آن با دقت عمل کنید. اگر پرسشی دارید، از پزشک‌تان بپرسید. بیشتر از مقدار تجویزشده یا بیش از مدت زمان لازم، نباید از این قرص مصرف کنید. در غیر این‌صورت، احتمال بروز عوارض جانبی افزایش می‌یابد. هنگام مصرف دارو، از بِرَندی که پزشک معرفی می‌کند، استفاده کنید. برندهای مختلف داروها، اثر مشابه یکسانی ندارند.

اگر از قرص‌های برند گرالیز مصرف می‌کنید:

این داروها باید با وعده غذای شب مصرف شوند.
قرص را باید بدون خرد کردن یا جویدن، به صورت درسته، قورت دهید.

آن دسته از بیماران مبتلا به صرع که قرص گاباپنتین را روزی سه بار مصرف می‌کنند، نباید بین هر دو وعدهٔ مصرف، بیش از ۱۲ ساعت فاصله بیندازند. این دارو زمانی که دائما در خون بیمار باقی بماند، می‌تواند مؤثر باشد.

کپسول، قرص و محلول گاباپنتین از برند نورونتین را می‌توان همراه با وعده غذایی یا بدون آن مصرف کرد. هنگام مصرف این برند:

شاید لازم باشد گاهی قرص نورونتین را به دو بخش تقسیم و نیمهٔ بعدی قرص را باید در وعدهٔ بعدی دارو، مصرف کرد؛
کپسول نورونتین را نباید خرد کرده یا بجوید. این دارو باید به طور کامل با مقدار زیادی آب مصرف شود؛
نوع مایع این دارو را باید با قاشق‌ یا پیمانه‌های مخصوص اندازه‌گیری دارو، اندازه بگیرید چون قاشق‌های غذاخوری، مناسب تعیین اندازه صحیح دارو نیستند.
داروهایی را که به دو نیم شده‌اند، نباید پس از گذشت ۲۸ روز مصرف کنید. در این مورد اگر سوالی دارید، با پزشک یا داروساز مطرح کنید.

اگر از داروهای گوارشی حاوی آلومینیوم یا منیزیم استفاده می‌کنید، پیش از مصرف قرص گاباپنتین، باید حداقل ۲ ساعت صبر کنید. از این داروهای گوارشی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

Di-Gel
گاویسکون (Gaviscon)
آلومنیوم ام‌جی یا مالوکس (Maalox)
میلانتا (Mylanta)

دوز مصرف قرص گاباپنتین

دوز مصرف گاباپنتین باید حتما توسط پزشک تجویز شود. مقدار مصرف این دارو در بیماران مختلف، متفاوت است. از دستور پزشک یا راهنمایی‌های بروشور دارو پیروی کنید. اطلاعاتی که در ادامه می‌آید، فقط مربوط به مقدار متوسط این داروست. اگر مقدار داروی شما بنابر تشخیص پزشک با مقدار مطرح‌شده در اینجا متفاوت است، نباید بدون نظر پزشک مقدار آن را تغییر دهید.

مقدار مصرف این دارو نسبت به مقدارِ توانِ درمانی آن، متفاوت است. همچنین تعداد دفعات و مدت زمان مصرف آن برای هر فرد با توجه به شدت بیماری‌اش فرق می‌کند.

فراموش‌کردن یک نوبت مصرف قرص گاباپنتین

به‌محض یادآوری، دارویتان را مصرف کنید. اما اگر به مصرف نوبت بعدی دارو نزدیک شده‌اید، صبر کنید و در نوبت بعدی، دارویتان را مصرف کنید. به دلیل نوبت فراموش‌شده هرگز داروی اضافی نخورید.

عوارض قرص گاباپنتین

هر دارویی در کنار اثرات دارویی‌اش، اثراتی ناخواسته هم دارد. اگرچه ممکن است تمام این عوارض جانبی رخ ندهند، به‌محض مشاهده هر یک از آنها باید با پزشک خود مشورت کنید. عوارض رایج گاباپنتین عبارت‌اند از:

عدم‌تعادل‌ یا بی‌ثباتی
حرکت دورانی یا عقب و جلو رفتن کنترل‌نشده و مداوم مردمک چشم

عوارض جانبی که نیازی به مراقبت پزشکی ندارند

برخی از عوارض جانبی نیازی به مراقبت‌های پزشکی ندارند. این عوارض تا زمانی که بدن‌تان با دارو سازگاری یابد، خودبه‌خود برطرف می‌شوند. در ضمن پزشک‌تان ممکن است بتواند روش‌هایی برای پیشگیری یا کاهش این عوارض به شما پیشنهاد دهد. از این عوارض می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تاری دید؛
علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا؛
توهم؛
از دست دادن یا اختلال حافظه؛
خشونت؛
ناتوانی جسمی؛
درد کمر یا پهلو؛
تورم دست‌ها، پاها یا ساق پا؛
لرزش.

اگر این عوارض جانبی ادامه داشت یا شما را به زحمت انداخت یا در مورد آنها سؤالی داشتید، با پزشک خود تماس بگیرید.

ممکن است دچار این عوارض که کمتر رایج‌اند هم بشوید:

جراحت‌های نادر؛
افزایش اشتها؛
کمر درد؛
نفخ؛
بدن‌درد؛
سوزش، خشکی یا خارش چشم؛
تغییر در راه رفتن و تعادل؛
ناپایداری یا بی‌ثباتی در حرکات؛
احتقان؛
یبوست؛
سرفه خلط‌دار؛
کاهش در میل یا توانایی جنسی؛
مشکل در تنفس؛
خشکی دهان یا گلو؛
گوش‌درد؛
تولید بیش از حد هوا یا گاز در معده و روده؛
تولید اشک بیش از حد؛
ترشح از چشم؛
احساس ضعف، سرگیجه یا سبکی سر؛
احساس گرما یا حرارت؛
سوزش و خشکی پوست؛
سوزش یا قرمزی پوست، به ویژه در صورت و گردن؛
تکرر ادرار؛
اختلال در بینایی؛
افزایش حساسیت به درد؛
افزایش حساسیت به لمس؛
افزایش تشنگی؛
سوء‌هاضمه؛
سروصدا در گوش؛
درد، قرمزی، بثورات، تورم یا خون‌ریزی پوست؛
دفع گاز؛
قرمزی یا تورم در گوش؛
درد، تورم، قرمزی چشم، پلک یا بخش داخلی پلک؛
آبریزش بینی؛
عطسه؛
تعریق؛
حساس و متورم شدن غدد گردن؛
احساس سوزش دست و پا؛
اشکال در خواب؛
اشکال در بلع؛
اشکال در تفکر؛
پرش ناگهانی عضلات؛
کاهش وزن غیرمعمول؛
تغییر در صدا؛
استفراغ؛
افزایش وزن.

عوارض جانبی دیگری ممکن است در برخی از بیماران رخ دهد. اگر متوجه هر نوع عارضه جانبی مشکوکی شدید، با پزشک‌ تماس بگیرید

عوارض جانبی کمتر رایج

ممکن است موقع مصرف دارو عوارض جانبی را هم که کمتر رایج‌ند، مشاهده کنید. در صورت مشاهده هریک از علائم زیر به پزشک مراجعه کنید. برخی از این عوارض عبارت‌اند از:

مدفوع سیاه یا قیرمانند؛
درد در قفسه سینه؛
لرز؛
سرفه؛
افسردگی، زودرنجی یا تغییرات ذهنی یا روانی؛
تب؛
از دست دادن حافظه؛
درد یا تورم در دست یا پاها؛
ادرار دردناک یا دشوار؛
تنگی نفس؛
گلودرد
زخم، جراحت یا نقاط سفید روی لب‌ها یا در دهان؛
تورم غدد؛
خون‌ریزی یا کبودی غیرمعمول؛
خستگی یا ضعف غیرمعمول؛
درد شکمی یا معده؛
تاول زدن یا پوسته‌پوسته و خشک‌شدن پوست؛
مدفوع به رنگ خاک رس؛
کما رفتن؛
گیجی؛
تشنج؛
ادرار تیره؛
کاهش ادرار؛
اسهال؛
سرگیجه؛
ضربان قلب سریع یا نامنظم؛
سردرد؛
افزایش تشنگی؛
خارش یا بثورات پوستی؛
درد مفصلی؛
بزرگ یا متورم شدن صورت، پلک‌ها، لب‌ها، زبان، گلو، دست‌ها، پاها یا اندام‌های جنسی؛
از دست دادن اشتها؛
درد عضلانی؛
حالت تهوع؛
زخم‌های قرمز روی پوست که اغلب مرکز آن به رنگ بنفش است؛
چشم‌های تحریک‌شده یا قرمز؛
بوی نامطبوع تنفس؛
استفراغ خون؛
زرد شدن چشم یا پوست.

عوارض رایج‌تر در کودکان

رفتارهای تهاجمی یا مشکلات رفتاری دیگر؛
اضطراب؛
مشکل در تمرکز و تغییر در عملکرد مدرسه؛
گریه کردن؛
افسردگی؛
بیش‌فعالی یا افزایش حرکات بدن؛
تغییر سریع خلق‌وخو؛
واکنش‌های سریع یا بیش‌ازحد احساساتی؛
بی‌قراری؛
داشتن سوء‌ظن یا بی‌اعتمادی.

در صورت مشاهده هریک از این علائم به پزشک مراجعه کنید.

تداخلات دارویی قرص گاباپنتین

اگر یکی از داروهای زیر را که نام‌شان در فهرست پایین آمده، مصرف می‌کنید و در همین حین هم باید قرص گاباپنتین را نیز مصرف کنید، این موضوع را به پزشک‌تان اطلاع دهید. تداخلات داروهای زیر بر اساس نوع عارضه‌ احتمالی که به‌وجود می‌آورند، بررسی شده است و لزوما نشان‌دهنده همه عوارض احتمالی نیست.

مصرف قرص گاباپنتین با هریک از داروهای زیر معمولا توصیه نمی‌شود، اما در برخی موارد، استفاده از آنها الزامی است. چنانچه هر یک از این داروها به همراه گاباپنتین تجویز شد، پزشک باید مقدار مصرف آنها را با دقت تعیین کند. این داروها عبارت‌اند از:

کلسیفدیول
ارلیستات

مصرف قرص گاباپنتین با هر یک از داروهای زیر هم موجب عوارض جانبی خطرناکی می‌شود. اما در برخی مواقع استفاده این داروها همراه با گاباپنتین، می‌تواند بهترین نتیجه درمانی را داشته باشد. بنابراین پزشک هنگام تجویز داروها، مقدار و تعداد مصرف مناسب آنها را تعیین می‌کند. این داروها عبارت‌اند از:

بیسیک آلومینیوم کربنات؛
آلومینیم هیدروکسید؛
فسفات آلومینیم؛
آمینواستات دی‌هیدروکسی آلومینیم؛
کربنات سدیم دی‌هیدروکسی آلومینیم؛
جینکو؛
آلومینیم ام‌جی‌اس؛
منیزیم کربنات؛
منیزیم هیدروکسید؛
اکسید منیزیم؛
منیزیم تری‌سیلیکات؛
مورفین؛
مورفین سولفات لیپوزوم.

تداخلات دیگر

برخی از داروها نباید هنگام غذا یا همراه با برخی از غذاها مصرف شوند. همچنین استفاده از الکل یا تنباکو همراه با بعضی از داروها ممکن است مضر باشد. در خصوص این تداخلات، حتما از پزشک راهنمایی بخواهید.

بیماری‌هایی که روی مصرف دارو اثر منفی می‌گذارند

وجود برخی از بیماری‌های دیگر ممکن است روی مصرف این دارو اثر منفی بگذارد. اگر بیماری خاصی دارید، حتما پزشک را آگاه کنید، به‌ویژه اگر هریک از بیماری‌های زیر را داشته باشید:

افسردگی یا سابقه افسردگی؛
تغییرات خلق‌وخویی یا ذهنی (در این صورت این دارو باید با احتیاط مصرف شود، زیرا احتمال دارد که شرایط را بدتر کند)؛
بیماری‌های کلیوی (ممکن است به دلیل سرعت پایین‌تر خروج دارو از بدن، عوارض آن افزایش یابد).

مصرف گاباپنتین در موارد خاص

پیش از مصرف قرص گاباپنتین باید خطرات و عوارض احتمالی آن بررسی شود. تصمیم‌گیری در مورد مصرف این قرص، به تشخیص دکتر و البته تصمیم‌ خودتان بستگی دارد. هنگام مصرف این دارو، موارد زیر را باید در نظر گرفت:

۱. حساسیت‌ها

گاهی‌اوقات ممکن است هنگام استفاده از قرص گاباپنتین دچار واکنش‌های حساسیتی وخیمی شوید که برخی از اندام‌هایتان مانند کبد یا کلیه‌هایتان را درگیر کند. اگر هر نوع واکنش غیرمعمول یا حساسیتی به این دارو نشان دادید، با پزشک‌تان درمیان بگذارید این نشانه‌ها می‌تواند شامل انواع تب، جوش، تورم، درد یا حساس شدن غدد لنفاوی گردن، زیربغل یا کشاله ران، خون‌ریزی یا کبودی غیرعادی، زرد شدن چشم‌ها یا پوست باشد. همچنین اگر به خوراکی‌های خاصی، رنگ‌ مو، نگهدارنده‌ها یا حیوانات حساسیت دارید، حتما پزشک‌تان را آگاه کنید. هنگام خرید دارو بدون تجویز پزشک، بروشور و مواد موجود در دارو را مطالعه کنید.

۲. اطفال

بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که مشکل خاصی در ارتباط با مصرف داروی گاباپنتین برای درمان تشنج‌های جزئی در کودکان وجود ندارد و می‌توان از فواید این دارو برای کودکان هم استفاده کرد. با این حال ایمنی و تأثیر آن در کودکان زیر ۳ سال، تأیید نشده است.

همچنین در مورد ارتباط سن با اثرات گاباپنتین برای درمان کودکان مبتلا به دردهای عصبی پس از زونا (postherpetic neuralgia) بررسی‌های مناسبی انجام نشده است. بنابراین ایمنی و تأثیرگذاری آن در این کودکان مشخص نیست.

۳. افراد مسن

در بررسی‌هایی که تاکنون در مورد اثر این قرص روی بیماران مسن انجام شده، مشکل خاصی گزارش نشده است و می‌توان از این دارو برای افراد پیر هم استفاده کرد. با این حال، قرص گاباپنتین عوارض ناخواسته‌ای، از جمله ‌بی‌تعادلی یا مشکل در راه رفتن، تورم در پاها و مشکلات کلیوی، روی افراد مسن بر جای می‌گذارد. بنابراین مقدار مصرف دارو باید با دقت تعیین شود.

۴. زنان شیرده

در مورد خطرات احتمالی که مصرف این دارو برای نوزادان زنان شیرده خواهد داشت، تحقیقی صورت نگرفته است. زنان شیرده باید پیش از مصرف این دارو، فواید مصرف و خطرات احتمالی آن را بررسی کنند.

۵. افراد مبتلا به صرع

بزرگسالان و کودکان بالاتر از ۱۲ سال: ابتدا ۳۰۰ میلی‌گرم و روزی سه بار. البته پزشک مقدار مصرف را تعیین می‌کند، اما در هر حال نباید مصرف روزانه آن بیش از ۲۴۰۰ میلی‌گرم شود.
کودکان ۳ تا ۱۱ ساله: پزشک مقدار دارو را بر اساس وزن‌شان تعیین می‌کند. مقدار مصرف قرص از ۱۰ تا ۱۵ میلی‌گرم در هر کیلوگرم وزن آنهاست که در یک روز و در سه وعده مصرف می‌شود.
کودکان کمتر از ۳ سال: پزشک باید مقدار مصرف این دارو را برای کودکان زیر ۳ سال تعیین کند.

اگر مبتلا به صرع هستید، باید مرتب به پزشک مراجعه کنید تا پیشرفت درمان‌تان بررسی شود. این کار به‌ویژه در ماه‌های اول درمان باید انجام شود. معاینه‌های مرتب به پزشک کمک می‌کند تا متوجه شود که آیا دارو تأثیرگذار بوده است یا اینکه چه مدت دیگر باید دارو مصرف کنید.

۶. افراد مبتلا به دردهای عصبی پس از زونا

این دارو برای درمان زونا تجویز می‌شود. بزرگسالان ابتدا باید در هر بار مصرف، ۳۰۰ میلی‌گرم مصرف کنند. چنانچه به مقدار بیشتری نیاز باشد، پزشک دستور آن را می‌دهد. اما مقدار مصرف آن در روز معمولا بیش از ۱۸۰۰ میلی‌گرم نمی‌شود. دوز مصرف برای کودکان باید توسط پزشک تعیین شود.

روش نگهداری قرص گاباپنتین

این دارو را باید دور از دسترس کودکان نگه دارید.
قرص گاباپنتین باید در ظرفی دردار و در دمای اتاق به دور از حرارت، رطوبت و نور مستقیم نگهداری شود.
داروی مایع خوراکی نورونتین را باید در یخچال نگه دارید و مراقب باشید تا یخ نزند.
داروهای تاریخ‌مصرف‌گذشته را دور بریزید و اگر نیازی به مصرف این دارو ندارید، آن را در خانه نگه ندارید. می‌توانید از پزشک‌تان بپرسید که باقی‌مانده داروها را چه‌کار کنید.