آزیترومایسین، نام عمومی دارویی است که با نام‌های تجاری مختلف مثلا زیتروماکس، زی‌ماکس و زی پک عرضه می‌شود. در ادامه با مقدار مصرف، نحوه و میزان مصرف و همین‌طور عوارض جانبی آزیترومایسین آشنا می‌شوید.
آزیترومایسین نوعی آنتی بیوتیک است که برای درمان انواع عفونت‌های باکتریایی مثلا عفونت گوش، بیماری خراش گربه، عفونت‌های پوستی و بافت‌های اطراف و عفونت گلو و عفونت لوزه تجویز می‌شود.
علاوه بر این، از آزیترومایسین برای درمان عفونت‌های ریه و سایر بخش‌های دستگاه تنفسی مثلا برونشیت، سینوزیت، سینه‌پهلو، برخی موارد بیماری مزمن انسدادی ریه و سیاه‌سرفه استفاده می‌شود.
پزشکان ممکن است آزیترومایسین را برای درمان عفونت‌های اندام‌های تناسلی و بیماری‌های مقاربتی، تجویز کنند؛ مثلا سوزاک، عفونت مجرای ادرار یا دهانه رحم، زخم‌های ناحیه تناسلی و موارد شدید بیماری التهابی لگن.
آزیترومایسین به گروه دارویی آنتی‌بیوتیک‌های ماکرولید تعلق دارد. این داروها از طریق منع کردن باکتری‌ها از ساخت پروتئین‌های خودشان، عمل می‌کنند.
درست مثل هر آنتی‌بیوتیک دیگر، برای پیشگیری از انتشار عفونت‌های مقاوم به دارو، سازمان غذا و داروی آمریکا به پزشکان، اکیدا توصیه می‌کند که این دارو را فقط در شرایطی تجویز کنند که نیاز به آن قطعی شده است یا احتمال قوی وجود دارد که عفونت، ناشی از باکتری‌هایی است که آزیترومایسین می‌تواند برای آن مفید واقع شود.
اخطارهایی در مورد مصرف آزیترومایسین
طبق اخطار جدی سازمان غذا و داروی آمریکا در سال ۲۰۱۲، آزیترومایسین ممکن است تغییرات غیرعادی در فعالیت الکتریکی قلب ایجاد کند که منجر به ضربان غیرطبیعی و مرگ‌آور قلب می‌شود.
اگر دچار مشکلات مرتبط با ضربان قلب هستید مثلا تپش قلب، ضربان قلب آهسته یا نامنظم دارید، یا برای درمان این مشکلات داروی خاصی مصرف می‌کنید، حتما قبل از مصرف آزیترومایسین، با پزشک خود مشورت کنید.
پزشک شما قبل از تجویز این دارو باید اطمینان حاصل کند که سطح پتاسیم و منیزیم خون شما، در حالت عادی قرار دارد.
همچنین، در شرایط زیر نباید آزیترومایسین مصرف کنید:
- حساسیت به آزیترومایسین یا هر کدام از عناصر تشکیل‌دهنده‌ٔ آن؛
- ابتلا به نوعی از زردی که با نام زردی کلستاتیک شناخته می‌شود. در این شرایط، صفرا به کبد برمی‌گردد و باعث ایجاد زردی در پوست، چشم و ناخن می‌شود؛
- مصرف پیموزاید.
اگر یکی از شرایط زیر را دارید، قبل از مصرف این دارو حتما با پزشک مشورت کنید:
- ضربان قلب آرام یا نامنظم و غیرطبیعی؛
- مشکلات کبدی مثل هپاتیت؛
- مشکلات جدی کلیه؛
- ابتلا به میاستنی گراویس یا ضعف وخیم عضلانی.
قبل از مصرف آزیترومایسین برای درمان سوزاک یا سفلیس، حتما باید آزمایش‌هایی بدهید که نشان بدهد باکتری عامل این عفونت، آیا به آزیترومایسین پاسخ می‌دهد یا خیر.
افرادی که این دارو را برای مدت طولانی مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های جدی باکتریایی و عفونی قرار دارند که درمان آنها بسیار سخت‌تر است.
آزیترومایسین در بارداری
در حالت کلی، مصرف آزیترومایسین در بارداری، منع ندارد.
با وجود این، اگر باردار هستید یا قصد اقدام به بارداری را دارید، حتما با پزشک در مورد مصرف این دارو مشورت کنید.
اینکه آیا آزیترومایسین وارد شیر مادر می‌شود یا خیر، هنوز مشخص نیست. اگر قرار است نوزاد خود را شیر بدهید یا در دوران شیردهی قرار دارید، حتما با پزشک خود در مورد مصرف این دارو مشورت کنید.
عوارض جانبی آزیترومایسین
عوارض آزیترومایسین
بسیاری از افراد، با مصرف آزیترومایسین، عوارض جانبی کمتری نسبت به سایر آنتی‌بیوتیک‌های گروه ماکرولید تجربه می‌کنند.
با وجود این، ممکن است عوارض جانبی متعددی را تجربه کنید؛ به‌خصوص اگر پزشک شما، دوز بالایی از دارو را برای مصرف در یک وعده، تجویز کرده باشد. اگر هر کدام از علائم و عوارض جانبی زیر را مشاهده کردید، با پزشک تماس بگیرید:
- حالت تهوع؛
- استفراغ؛
- اسهال؛
- افزایش گاز معده؛
- مدفوع شل؛
- ناراحتی معده.
بعضی از بیماران ممکن است علائمی مثل عفونت واژن و گرفتگی عضلات را تجربه کنند.
عوارض جانبی شدید
اگر هر کدام از عوارض جانبی زیر را مشاهده کردید، به خدمات اورژانس پزشکی نیاز دارید و باید سریعا به پزشک مراجعه کنید:
- درد قفسه سینه؛
- تشنج؛
- تورم کف پا یا مچ پا؛
- التهاب کولون (علائم آن ممکن است شامل درد شکمی، اسهال شدید، خستگی باشد)؛ ایجاد مایع بین ریه‌ها و دیوارهٔ قفسهٔ سینه (علائم آن شامل درد در قفسهٔ سینه یا احساس سنگینی یا دشواری تنفس است.)
- تعداد کم گلبول‌های سفید خون (این مورد، معمولا در آزمایش خون کشف می‌شود، اما ممکن است فرد این علائم را داشته باشد: ضعف، خستگی، تنگی نفس یا عفونت‌هایی که از بین نمی‌روند).
تداخل دارویی آزیترومایسین
همیشه در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید، با پزشک خود مشورت کنید. این مورد، فقط شامل داروهایی نیست که پزشکان دیگر قبلا تجویز کرده‌اند، بلکه شامل همه مواردی می‌شود که ممکن است آنها را دارو در نظر نگیرید؛ مثلا داروهایی که بدون نسخه عرضه می‌شوند، انواع ویتامین و سایر مکمل‌های غذایی مثلا شیک‌ها و پودرهای پروتئین. داروهای گیاهی و هر نوع داروهای شادی‌آور قانونی یا غیرقانونی نیز مشمول این مورد می‌شوند.
اگر داروهای زیر را مصرف می‌کنید، نباید آزیترومایسین را استفاده کنید:
- پیموزاید؛
- واکسن ب‌س‌ژ (ﺑﺎﺳﻴﻞ کال‌مت ژرﻳﻦ)؛
- دروندارون.
اگر یکی از داروهای زیر را مصرف می‌کنید، از پزشک بخواهید که آنتی‌بیوتیک دیگری برایتان تجویز کند:
- داروهای رقیق‌کننده خون مثل هپارین، وارفارین، انوکساپارین و فونداپارینوکس؛
- داروهایی که برای پیشگیری از لخته شدن خون مصرف می‌کنید، مثلا داروهایی که حین جراحی یا بعد از آن تجویز می‌شود. از جمله آنتی ترومبین، بیوالورودین، دلتاپارین؛
- آمیودارون؛
- دیگوکسین؛
- واکسن حصبه؛
- کینیدین.
آزیترومایسین و الکل
الکل ممکن است بعضی از عوارض جانبی این دارو را افزایش دهد یا وخیم‌تر کند؛ مثلا ناراحتی‌های معده یا سرگیجه.
آزیترومایسین و آب گریپ‌فروت
گریپ فروت و آزیترومایسین به یک روش در کبد شکسته می‌شوند؛ بنابراین احتمال اختلال دارویی وجود دارد، گرچه نادر است.
برای حفظ سلامتی، بهتر است گریپ‌فروت و محصولات تهیه‌شده از آن را همراه با آزیترومایسین مصرف نکنید.
دوز مصرف آزیترومایسین
آزیترومایسین به شکل قرص یا شربت تجویز می‌شود. همچنین ممکن است به شکل تزریق داخلی وریدی نیز تجویز شود.
آزیترومایسین را می‌توانید همراه با غذا یا بدون غذا مصرف کنید.
پزشکان معمولا این دارو را ابتدا برای دوره‌های کوتاه‌مدت تجویز می‌کنند. مقدار مصرف و طول دوره مصرف این دارو، به نوع عفونت بستگی دارد:
- برای عفونت‌های پوستی و بافت‌های پوست معمولا یک دوز ۵۰۰ میلی‌گرمی و روزی ۲۵۰ میلی‌گرم برای چهار روز آتی تجویز می‌شود؛
- برای عفونت‌های گلو و لوزه یک دوز ۵۰۰ میلی‌گرمی و دوز ۲۵۰ میلی‌گرمی در روز برای ۴ روز آتی تجویز می‌شود؛
- برای ذات‌الریه یا سینه‌پهلو، یک دوز ۵۰۰ میلی‌گرمی و سپس دوز ۲۵۰ میلی‌گرمی در روز برای ۴ روز آتی؛
- برای زخم تناسلی، یک گرم یک بار؛
- برای عفونت‌های سینوسی ناشی از باکتری، روزانه ۵۰۰ میلی‌گرم برای سه روز یا ۲ گرم در یک بار مصرف.
اوردوز آزیترومایسین
اگر مشکوک به اوردوز هستید، باید فورا به اورژانس مراجعه کنید.
دوزهای فراموش‌شده آزیترومایسین
اگر یک بار مصرف دارو را فراموش کردید، به‌محض یادآوری آن را مصرف کنید. مگر اینکه به زمان مصرف دوز بعدی، نزدیک باشید. در این صورت، از دوز فراموش‌شده صرف‌نظر و دوز بعدی را طبق معمول مصرف کنید. هم‌زمان دو دوز از دارو را مصرف نکنید.
