همه گریه می‌کنند. گریه کردن برای همه انسان‌ها عملی طبیعی است. فواید گریه کردن هم بسیار زیاد است. پس اجازه دهید، در همین ابتدای کار، خط‌کشی و تفکیک جنسیتی را حداقل درباره گریه کنار بگذاریم. چه کسی گفته است که مردها گریه نمی‌کنند یا نباید گریه کنند؟ گریه مرد و زن نمی‌شناسد و واکنشی کاملا طبیعی است که آدمیزاد در موقعیت‌های مختلف از خود بروز می‌دهد. گاهی شادی، گاهی غم و اندوه و حتی گاهی اوقات هیجان‌زدگی و ترس هم می‌توانند موجب گریه کردن شوند. ماجرا از این قرار است که فواید گریه کردن برای ما خیلی بیشتر از آن است که فکر می‌کنیم. گریه نشانه ضعف نیست. در این نوشته از دلایل و فواید گریه کردن برایتان خواهیم گفت تا ازاین‌به‌بعد قدر اشک‌هایتان را بیشتر بدانید.
علت گریه کردن؛ چرا آدم‌ها گریه می‌کنند؟
گریه کردن زن و مرد نمی‌شناسد. مثلا در آمریکا، هر زن در ماه به‌طور متوسط ۳٫۵ بار و هر مرد به‌طور میانگین ۱٫۹ بار گریه می‌کند. البته این اعداد و ارقام در تمام دنیا به یک سان نیست. مثلا میانگین گریه کردن زنان چینی در ماه ۱٫۴ بار است یا مردان بلغاری به‌طور متوسط در هر ماه فقط ۰٫۳ بار اشک می‌ریزند. جالب است بدانید که انسان تنها موجود روی این کره خاکی است که گریه می‌کند. به‌طورکلی، سه نوع اشک وجود دارد:
- اشک پایه: غدد اشکی به‌طور دائم اشک‌های پایه تولید می‌کنند. این اشک‌ها مایعی ضدمیکروبی و سرشار از پروتئین هستند که با هر بار پلک‌زدن از چشم ترشح می‌شوند. ترشح اشک پایه باعث مرطوب‌ماندن چشم و جلوگیری از خشکی چشم می‌شود.
- اشک واکنشی: این نوع از اشک‌ها به‌دلیل عوامل محرکی مانند باد، دود یا پیاز به وجود می‌آیند. اشک واکنشی ترشح می‌شود تا با عوامل محرک مبارزه و از چشم‌ها در برابر آنها محافظت کند.
- اشک عاطفی: احساسات مختلف هم باعث سرازیرشدن اشک‌ها می‌شود. این اشک‌ها، در مقایسه با دو نوع بالا، سطح هورمون های استرس بیشتری دارند.
شما چقدر با فواید گریه کردن آشنا هستید؟ اصلا با انواع اشک آشنایی دارید یا گریه کردن را فقط همان ریختن اشک‌های عاطفی می‌دانید؟ محققان دریافته‌اند که گریستن می‌تواند برای جسم و روان مفید باشد. فواید گریه کردن از همان بدو ورود جنابِ آدمیزاد به زمین خود را نشان می‌دهد. در ادامه درباره فواید گریه کردن بیشتر می‌خوانید.
فواید گریه کردن چیست؟
۱. آرام‌شدن و تسلی‌یافتن
با گریه کردن می‌توانید آرام‌تر شوید و خودتان را تسکین دهید. با این کار:
- احساساتتان را تنظیم و کنترل می‌کنید؛
- به خودتان آرامش می‌دهید؛
- از استرس هایتان کم می‌کنید.
در سال ۲۰۱۴ میلادی، پژوهشی انجام شده است که نشان می‌دهد گریه کردن در تسکین‌دادن افراد اثراتی مثبت و مختلف دارد. در این تحقیق، محققان به ما می‌گویند که گریستن و اشک‌ریختن چطور باعث فعال‌شدنِ سیستم اعصاب پاراسمپاتیک (PNS) می‌شود و به فرد کمک می‌کند تسکین یابد و آرام شود. اعصاب پاراسمپاتیک در بهبود هضم غذا هم نقش دارند. البته فواید گریه کردن و آرام‌شدن به‌کمک آن خیلی تند، زود و سریع خودش را نشان نمی‌دهد بلکه بعد از دقایقی گریستن است که آرامش در افراد به وجود می‌آید.
۲. جلب حمایت دیگران
گریه کردن باعث جلب حمایت و کمک دیگران می‌شود. همان طور که کمک به دیگران باعث تسکین خود فرد می‌شود، گریه کردن هم باعث جلب حمایت دیگران و آرام‌تر شدن می‌شود. در سال ۲۰۱۶ میلادی، پژوهشی درباره اشک و گریستن انجام و مشخص شد که این عمل در وهله نخست در دسته رفتارهای دل‌بستگی قرار می‌گیرد. انسان‌ها با گریه کردن به‌دنبال دریافت حمایت و همراهی دیگران هستند. پس یکی از فواید گریه کردن، خود را در بهبود روابط بین‌فردی نشان می‌دهد و باعث نزدیکی افراد به هم می‌شود.
فرض کنید خسته و بی‌انرژی هستید و این حالات منفی را با گریه کردن بروز می‌دهید. در اینجاست که اشک‌ها سخنگوی احوالاتتان به دیگران می‌شوند و نشان می‌دهند که به حمایت و مراقبت اطرافیان نیاز دارید.
۳. تسکین دردها؛ یکی از فواید گریه کردن
پژوهشی دیگر هم ثابت می‌کند که با ریختن اشک‌های عاطفی، اکسی توسین و اندورفین در بدن ترشح می‌شود. این مواد شیمیایی حال‌واحوالتان را خوب و بدن را از شرِ دردهای عاطفی و جسمی خلاص می‌کنند. پس یکی دیگر از فواید گریه کردن در رهایی از درد و ایجادِ حال خوش خود را نشان می‌دهد.
۴. بهبود خلق‌وخو
زمانی که گریه می‌کنید و اشک‌هایتان روان می‌شوند، احتمال اینکه خلق‌وخویتان بهبود پیدا کند و احساس بهتری داشته باشید وجود دارد. اکسی توسین و اندورفینی که در بخش قبلی گفته شد، در کنار تسکین درد، به بهبود خلق و خو هم کمک می‌کنند. به همین دلیل است که این مواد شیمیایی را «مواد حال‌خوب‌کُن» هم می‌گویند.
۵. رهایی از سموم و استرس؛ ازجمله فواید گریه کردن
در واکنش به استرس، با گریه کردن اشک‌هایی روی گونه‌هایتان غلت می‌خورند که حاوی مواد شیمیایی و هورمون‌های استرس هستند. دانشمندان معتقدند که ریختن اشک باعث خروج این مواد از بدن و، درنتیجه، کاهش استرس می‌شود. البته، برای اثبات این ادعا به پژوهش‌های بیشتری نیاز است.
۶. کمک‌کردن به خواب راحت
نتایج تحقیق مختصری در سال ۲۰۱۵ میلادی نشان می‌دهد که گریه کردن باعث می‌شود کودکان راحت‌تر بخوابند. البته، هنوز مشخص نشده است که اشک‌ها برای بزرگ‌سالان هم اثرگذاریِ مشابهی دارند یا خیر. درهرحال، به نظر می‌رسد که ویژگی‌های تسکین‌بخش و آرام‌کننده گریه، در کنار تواناییِ آن در بهبود خلق‌وخو، به خواب راحت هم کمک می‌کند.
در تحقیق مذکور ۴۳ نفر شرکت کردند. روش خواباندن نوزادان در این پژوهش به این شکل بود که والدین فرزندان خود را می‌خواباندند و در بازه‌های زمانی مختلف به آنها سر می‌زدند. در این روش، والدین کودکان را ترک می‌کنند تا کودکان بخوابند؛ سپس با شنیدن صدای گریه آنها وارد اتاق می‌شوند و پس از تسکین کودک، دوباره او را ترک می‌کنند تا به‌تنهایی بخوابد.
این گریه‌ها اثراتی مثبت در وضعیت خواب آنها داشت، به‌طوری‌که بازه‌های بیدارشدنشان کاهش پیدا می‌کرد و به‌مدتی طولانی‌تر به خواب می‌رفتند. یک سال بعد از این پژوهش، اثرات این مطالعه بررسی شد و به نظر نمی‌رسید که گریه کردن باعث افزایش استرس در این کودکان شده باشد یا رابطه والد‌ـ‌فرزندی‌شان را تحت تأثیر منفی قرار داده باشد.
۷. جنگیدن با میکروب‌ها
آیا می‌دانستید که گریه کردن، علاوه بر صفادادن به دل، چشم‌هایتان را پاک نگه می‌دارد و میکروب‌ها را می‌کشد؟ اشک‌ها حاوی ماده‌ای به نام لیزوزوم هستند. لیزوزوم پاک‌کننده و ضدمیکروب است. در تحقیقی که در سال ۲۰۱۱ انجام گرفت، اثبات شد که لیزوزوم دارای خاصیت ضدمیکروبی قوی است و حتی می‌تواند خطر عوامل بیوترور مانند باکتری باسیلوس آنتراسیس را کاهش دهد (بیوتروریسم یعنی انتشار عمدی میکروب‌ها و عوامل بیماری‌زا در یک کشور یا منطقه. این عمل شنیع در جنگ‌ها انجام می‌شود).
۸. کمک‌کردن به ترک عزاداری و غصه؛ یکی دیگر از فواید گریه کردن
عزاداری و غصه‌خوردن فرایندی است که شامل مراحل اندوه، کرختی، احساس گناه و عصبانیت می‌شود. در مراحل مختلف عزاداری، گریستن به فرد عزادار کمک بسیار بزرگی خواهد کرد. گریه کردن باعث می‌شود فرد مراحل عزاداری و غصه‌خوردن را راحت‌تر طی کند و حتی فقدان عزیزانش را بهتر بپذیرد. کنارآمدن افراد با غم و عزا متفاوت است. البته گریه کردن هم اگر دردی را دوا نکند و غصه و غم به روند عادی زندگی آسیب وارد کند، باید به پزشک مراجعه شود.
۹. تعدیل احساسات
گریه کردن صرفا واکنشی نیست که در هنگام غمگین‌بودن بروز دهیم. احساسات دیگر، مانند شادی و هیجان شدید، هم می‌توانند به جاری‌شدن اشک‌ها روی گونه‌ها منجر شوند. محققان دانشگاه یِیل (Yale university) معتقدند که گریه باعث تعدیل احساسات می‌شود. مثلا در هنگام شادی شدید یا ترس زیاد، اشک‌ها باعث متعادل‌شدن اوضاع احساسی‌تان می‌شوند.
۱۰. کمک‌کردن به تنفس نوزادان؛ از مهم‌ترین فواید گریه کردن
گریه نوزاد، درست بعد از ورود به این دنیا و خروج از رحم مادر، از گریه‌های پراهمیت آدمیزاد است. کودک در رحم مادر از طریق بند ناف، اکسیژن لازم را دریافت می‌کند. بعد از خروج از شکم مادر دیگر خبری از بند ناف نیست و کودک باید خودش، به‌تنهایی، اکسیژن را وارد ریه‌هایش کند. نخستین گریه باعث می‌شود شش‌ها با اکسیژن محیط هماهنگ شوند؛ ضمن اینکه، گریه کردن در خروج مایعات اضافیِ موجود در شُش‌ها، دهان و بینی نوزاد هم نقش دارد.
۱۱. بهبود دید و بینایی
اشک‌های پایه که با هر بار پلک‌زدن تولید می‌شوند چشم‌ها را خیس و مرطوب نگه می‌دارند و اجازه نمی‌دهند که غشای مخاطی خشک شود. همان طور که مؤسسه ملی چشم آمریکا توضیح می‌دهد، خاصیت مرطوب‌کنندگی اشک‌های پایه کمک می‌کند که دید افراد واضح‌تر شود. خشک‌شدن غشای مخاطی چشم باعث تاری دید می‌شود.
چه زمانی به دکتر مراجعه کنید؟
گریستن در مواجهه با هجوم احساساتی مانند ترس، شادی و غم طبیعی است و فوایدی هم به همراه دارد. بااین‌حال، در بعضی موارد، گریه کردن مداوم می‌تواند نشانه ابتلا به افسردگی باشد. اگر درمورد شما، گریه کردن به شکل‌های زیر ظاهر می‌شود، احتمال افسردگی وجود دارد:
- گریستن زیاد؛
- گریستن بدون دلیلی خاص؛
- اثرگذاشتن گریه بر فعالیت‌های روزانه؛
- خارج از کنترل‌شدن گریه.
دیگر نشانه‌ها و علائم افسردگی به این شرح هستند:
- مشکل در تمرکز کردن، به‌خاطرآوردن موضوعات مختلف یا ناتوانی در تصمیم گیری؛
- داشتن احساس خستگی و بی‌انرژی‌بودن؛
- داشتن احساس بی‌ارزش‌بودن، تقصیرداشتن یا درماندگی؛
- تشدید بدبینی و ناامیدی؛
- مشکل در به‌خواب‌رفتن یا خواب زیاد؛
- زودرنجی و بی‌قراری؛
- لذت‌نبردن از چیزهایی که قبلا خوشایند بوده‌اند؛
- کم‌خوری یا پرخوری؛
- دردها، ناخوشی‌ها و گرفتگی عضلات بی‌دلیل؛
- مشکلات هاضمه‌ای که با درمان رفع نمی‌شوند؛
- اضطراب دائم؛
- فکرکردن به خودکشی یا آسیب‌رساندن به خود.
اگر دچار چنین نشانه‌هایی هستید یا یکی از اطرافیانتان به چنین علائمی مبتلاست، باید به پزشک مراجعه کنید. شکل‌گرفتن افکاری مانند میل به خودکشی حتما و قطعا به پیگیری و درخواست کمک حرفه‌ای نیاز دارد.
فواید گریه کردن را دست‌کم نگیرید
گریه کردن روح را تازه می‌کند و آن را جلا می‌دهد. فواید گریه کردن در بهبود روابط بین‌فردی و آرام‌کردن افراد هم نقش دارد. مزایای آن برای سلامت چشم و بهبود دید را هم نمی‌توان نادیده گرفت. بااین‌حال، اگر بی‌دلیل گریه می‌کنید یا کنترل اشک‌ریختن از دستتان خارج شده است، افسردگی در راه است و باید به پزشک مراجعه کنید تا این علائم بررسی شوند.
