حتما درمورد فواید نور خورشید برای بدن چیزهایی شنیده‌اید. هرچند، برای خیلی از ما نور خورشید یادآور آفتاب سوختگی است! اما این معادله تنها در صورتی درست است که بیش از اندازه در معرض نور خورشید قرار بگیریم. دریافت مقدار کمی نور خورشید به‌ویژه در ساعت‌های آغازین روز و پیش از تند شدن آفتاب، فایده‌های بسیاری دارد. در این مطلب با فواید نور خوشید برای بدن و نیز مقدار کافی دریافت آن و بایدونبایدهای رویارویی با نور خورشید آشنا می‌شویم. با ما همراه باشید.
چه مقدار نور خورشید برای سلامتی کافی است؟
پاسخ این پرسش برای آدم‌های مختلف، متفاوت است. مقدار مناسب برای هرکس، بسته به رنگ پوست، سن، سابقۀ درمانی، رژیم غذایی و همچنین محل زندگی متفاوت است. به‌طور کلی، پژوهشگران معتقدند برای دریافت آثار سودمند نور خورشید، بدون اینکه آسیبی به ما برسد، کافی است ۵ تا ۱۵ دقیقه در معرض نور خورشید قرار بگیریم. این زمان برای افرادی که پوست تیره دارند، می‌تواند به حداکثر ۳۰ دقیقه برسد. می‌توانیم با استفاده از کرم ضدآفتاب، مدت بیشتری زیر آفتاب بمانیم و تأثیر یکسانی را دریافت کنیم. بهتر است دراین‌باره با پزشک مشورت کنیم.
فواید نور خورشید برای بدن چیست؟
۱. افزایش ویتامین D
پرتو فرابنفش خورشید به تولید ویتامین D در بدن کمک می‌کند. ویتامین D برای سلامت استخوان، سلول‌های خونی و سیستم ایمنی اهمیت ویژه‌ای دارد. این ویتامین به جذب برخی مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر نیز کمک می‌کند. بیشتر آدم‌ها می‌توانند ویتامین D موردنیازشان را با موادخوراکی تأمین کنند. کودکانی که از این طریق، ویتامینِ کافی دریافت نمی‌کنند، ممکن است دچار راشیتیسم شوند که باعث نرمی استخوان‌ها می‌شود.
۲. کاهش احتمال ابتلا به بیماری
دریافت بیش از اندازۀ نور خورشید احتمال بروز سرطان پوست را افزایش می‌دهد. اما در سوی دیگر، زندگی در مکان‌هایی که امکان دریافت نور طبیعی به‌مقدار کافی فراهم نیست، احتمال ابتلا به دیگر انواع سرطان از جمله سرطان سینه، سرطان روده، سرطان پروستات و سرطان ریه را افزایش می‌دهد. دریافت نکردن نور خورشید احتمال بروز بیماری‌های دیگری مانند فشار خون بالا، دیابت، بیماری ام اس و بیماری های قلبی را نیز افزایش می‌دهد. به‌عقیدۀ پژوهشگران، این مسئله ممکن است ناشی از کمبود ویتامین D باشد.
۳. کیفیت بهتر خواب
چشم‌های ما برای تنظیم ساعت بیولوژیک بدن، به نور خورشید نیاز دارند. به نظر می‌رسد نور صبحگاهی خورشید به آدم‌ها کمک می‌کند که شب‌ها به خواب بروند [به‌دلیل تأثیر نور خورشید بر کاهش استرس]. اهمیت این مسئله با افزایش سن بیشتر می‌شود، زیرا چشم‌ها نمی‌توانند به اندازهٔ قبل، نور جذب کنند و در نتیجه، ممکن است به خواب رفتن دشوارتر شود.
۴. کاهش وزن
به نظر می‌رسد نور صبحگاهی به از بین بردن چربی کمک می‌کند! برای مشاهدهٔ اثربخشی باید ۸ صبح تا ۱۲ ظهر به‌مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در برابر آفتاب قرار بگیریم. هرچه زودتر و با فاصلهٔ بیشتری از ظهر، این کار را انجام دهیم، نتیجهٔ بهتری می‌گیریم. به‌گمان دانشمندان، احتمالا پرتوهای خورشید قادرند سلول‌های چربیِ زیر سطح پوست را از بین ببرند. قرار گرفتن در برابر نور خورشید معمولا با ورزش و حرکت همراه است. همین موضوع در کاهش وزن و همچنین افزایش سلامتی مؤثر است.
۵. سلامت چشم‌ها
دریافت مقدار متناسب نور خورشید در طول زندگی، به‌ویژه در سال‌های نوجوانی و آغاز جوانی، می‌تواند بر کاهش احتمال بروز نزدیک‌بینی مؤثر باشد. اما فراموش نکنید نور بیش از اندازه، می‌تواند به سلامت چشم آسیب برساند و باعث تاری دید و آب مروارید شود.
۶. سلامت عاطفی
نور خورشید به افزایش ترشح سروتونین در مغز کمک می‌کند. سروتونین باعث می‌شود پرانرژی‌تر، آرام‌تر، مثبت‌اندیش‌تر و متمرکزتر شویم. گاهی پزشکان انواع اختلالات فصلی یا دیگر انواع افسردگی ناشی از سطح پایین سروتونین را با توصیه به دریافت نور طبیعی یا مصنوعی درمان می‌کنند.
فواید درمانی نور آفتاب چیست؟
علاوه بر درمان برخی عارضه‌های پوستی، نور پالایش‌شدۀ خورشید برای درمان زردی نیز استفاده می‌شود. این بیماری بیشتر در نوزادان تازه‌متولد‌شده دیده می‌شود. زردی نوزادان ناشی از افزایش سطح بیلیروبین در خون است که باعث می‌شود پوست نوزاد به زردی بگراید. دریافت نور خورشید از پشت پنجره (برای پالایش پرتوهای آسیب‌زا) می‌تواند به کاهش بیلیروبین کمک کند. حواس‌تان باشد که نوزاد تازه‌متولد‌شده را هرگز در معرض تابش مستقیم خورشید قرار ندهید.
چطور از پوست در برابر آفتاب مراقبت کنیم؟
دانشمندان معتقدند ۳ نوع رایج سرطان پوست (ملانوما، سرطان سلول پایه یا کارسینوم سلول بازال و کارسینوم سلول سنگ‌فرشی) تا اندازهٔ زیادی ناشی از قرار گرفتن در معرض نور خورشید در مدت طولانی هستند. بنابراین اگر قرار است بیش از ۱۵ دقیقه در معرض نور آفتاب باشید، حتما از بهترین کرم ضد آفتاب مناسب پوست خود استفاده کنید. باوجودِاین، به‌طور کلی، دریافت منظم و اندک پرتو فرابنفش ممکن است در کاهش نشانه‌های برخی عارضه‌های پوستی مانند اگزما، پسوریازیس و پیسی یا ویتیلیگو مؤثر باشد.
باید‌ها و نباید‌های قرار گرفتن در مقابل آفتاب چیست؟
۱. از چشم‌ها محافظت کنید
اگر مدت طولانی در فضای باز هستید، برای مراقبت از چشم از کلاه آفتاب‌گیر و عینک آفتابی برای دفع پرتو فرابنفش استفاده کنید. خورشید در هر زمان از سال می‌تواند به چشم آسیب برساند. این را هم بدانید که پرتوهای خورشید از ابرها عبور می‌کنند. فراموش نکنید بچه‌ها هم باید به‌شکلی مشابه از چشم‌هایشان مراقبت کنند.
۲. ضدآفتاب استفاده کنید
کرم با اس. پی. اف ۱۵ یا بیشتر بهترین تأثیر را دارد. ضد‌آفتابی که دامنهٔ گسترده‌تری از انواع پرتوهای فرابنفش را دفع می‌کند، بهتر است. ۳۰ دقیقه پیش از بیرون رفتن، ضدآفتاب بزنید. از لب‌ها، گوش‌ها و گردن غافل نشوید. اگر قرار است شنا کنید یا تعریق داشته باشید، ضدآفتاب بیشتری مصرف کنید. سعی کنید بین ۱۰ صبح تا ۴ بعد‌ازظهر در معرض تابش مستیم نور خورشید نباشید. در این زمان، پرتوهای خورشید بیشترین انرژی را دارند.
۳. از متخصص پوست کمک بگیرید
ماهی ۱ بار یا بیشتر، پوست‌تان را به متخصص پوست نشان دهید. هرازگاهی همهٔ قسمت‌های پوست بدن را بررسی کنید و ببینید آیا تغییری یا توده‌ای مشاهده می‌کنید یا نه. می‌توانید از همسر یا دیگر اعضای خانواده‌تان بخواهید قسمت‌هایی از پوست‌تان که را که نمی‌بینید، بررسی کنند. اگر متوجه موردی غیرطبیعی شدید، به متخصص پوست مراجعه کنید.
۴. زیاد در برابر نور خورشید نباشید
قرار گرفتن بیش از اندازه در معرض نور خورشید، نه‌تنها احتمال ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد، بلکه باعث می‌شود پوست زودتر پیر یا چروک و لک‌دار شود. باید بدانید که بدن برای درمان سوختگی ناشی از نور خورشید گلبول‌های سفید را به کار می‌گیرد. این کار باعث می‌شود توانایی بدن برای مقابله با میکروب‌های بیماری‌زا کاهش یابد.
۵. از کابین‌های برنزه کردن دوری کنید
استفاده از کابین‌ها یا تخت‌های برنزه کردن که در ایران بیشتر با نام «سولاریوم» شناخته می‌شوند، احتمال بروز سرطان پوست را افزایش می‌دهد. اگر پیش از ۳۵ سالگی این کار را انجام دهیم، احتمال ابتلا به ملانوما (شدیدترین نوع سرطان پوست) در ما ۶۰ درصد بیشتر می‌شود! حتی یک جلسه سولاریوم احتمال بروز ملانوما را تا ۲۰ درصد و بروز انواع دیگر سرطان پوست را تا ۶۵ درصد افزایش می‌دهد. اگر خیلی به برنزه کردن تمام بدن علاقه دارید، کرم‌های برنزه گزینهٔ مناسب‌تری هستند. این کرم‌ها معمولا آسیبی به بدن نمی‌رسانند، اما فاقد ضدآفتاب هستند. پس مصرف ضدآفتاب را هم فراموش نکنید.
شما چطور نیازتان به نور خورشید را تأمین می‌کنید؟ آیا شما یا آشنایان‌تان دچار مشکلات پوستی ناشی از آفتاب‌سوختگی شده‌اید؟ چطور از خودتان در برابر نور آفتاب محافظت می‌کنید؟ چطور مطمئن می‌شوید که به‌‌اندازۀ کافی آفتاب دریافت می‌کنید؟
