فواید جویدن آدامس و عوارض احتمالی آن برای سلامتی

عموما جویدن آدامس ضرری ندارد، اما برخی از انواع آدامس، مقدار کمی از مواد بحث‌ برانگیز را در خود جای داده‌اند. البته این مواد به حدی ناچیزند که نمی‌توانند برای بدن آسیب‌زا باشند.

۱. بوتیلات هیدروکسی تولوئن (BHT)

BHT نوعی آنتی‌اکسیدان است. این ماده به عنوان نگه‌دارنده به غذاهای فرآوری‌شده اضافه می‌شود. این ماده به چربی‌ها اجازه‌ی فاسد شدن نمی‌دهد، درنتیجه از فاسد شدن غذا جلوگیری می‌کنند.

استفاده از این ماده‌ بحث‌برانگیز است، چرا که تحقیقات انجام‌شده روی حیوانات نشان داده‌اند که این ماده در مقادیر بالا می‌تواند سرطان‌زا باشد. با این حال این نتایج قطعی نیستند و سایر آزمایشات این نتیجه را تکرار نمی‌کنند.

با این وجود، آزمایشات انسانی کمی انجام شده‌اند؛ بنابراین تأثیر این مواد روی انسان‌ها نسبتا ناشناخته است.

سازمان‌هایی مانند FDA و EFSA مقادیر کم این ماده را که چیزی در حدود ۰/۱۱ میلی‌گرم در هر ۵۰۰ گرم از وزن بدن است، بی‌ضرر می‌شمارند.

۲. دی‌اکسید تیتانیوم

دی‌اکسید تیتانیوم، یکی از افزدونی‌های معمول در خوراکی‌هاست. از این ماده برای سفید کردن رنگ محصولات غذایی و ایجاد بافتی نرم در آنها استفاده می‌شود.

تحقیقاتی درمورد مقادیر زیاد دی‌اکسید تیتانیوم در موش‌ها انجام شده‌ است. این تحقیقات نشان می‌دهند که مقدار زیاد این ماده باعث آسیب به سیستم عصبی و اعضای بدن می‌شود.

اما تحقیقات نتایج متناقضی داشته‌اند و تأثیرات دی‌اکسید تیتانیوم روی انسان‌ها چندان شناخته‌شده نیست.

در حال حاضر مقدار دی‌اکسید تیتانیومی که به‌صورت معمول در غذا وجود دارد، بی‌ضرر شناخته می‌شود. اما برای تعیین حد مجاز استفاده از این ماده، تحقیقات بیشتری موردنیاز است.

۳. آسپارتام

آسپارتام شیرین‌کننده‌ای مصنوعی است. این ماده معمولا در غذاهای بدون شکر یافت می‌شود.

این ماده به‌شدت بحث‌ برانگیز است. این احتمال وجود دارد که آسپارتام باعث سردرد، چاقی یا سرطان شود.

اما در حال حاضر شواهدی که نشان دهد آسپارتام باعث چاقی یا سرطان می‌شود، وجود ندارد. این فرضیه که آسپارتام باعث سندرم متابولیک یا سردرد می‌شود نیز هنوز به اثبات نرسیده است.

به هر حال پزشکان معتقدند که استفاده از مقادیر پایین آسپارتام درطول روز ضرر چندانی ندارد.

نتیجه‌گیری: جویدن آدامس تأثیرات خطرناک زیادی بر بدن ندارد، ولی مواد اضافه‌شده به برخی از انواع آدامس‌ها ممکن است بحث برانگیز باشند.

فواید آدامس

۱. جویدن آدامس می‌تواند استرس را کاهش دهد و حافظه را تقویت کند

تحقیقات نشان داده‌‌اند که جویدن آدامس درهنگام انجام کارها، می‌تواند موجب بهبود جنبه‌های مختلف عملکرد مغز شود. این عملکرد‌ها شامل هوشیاری، حافظه، درک و تصمیم گیری هستند.

در تحقیقی، افرادی که در حین آزمون آدامس می‌جویدند، ۲۴ درصد در آزمون حافظه کوتاه مدت و ۳۶ درصد در آزمون حافظه بلند مدت، موفق‌تر بودند.

جالب است که در برخی از تحقیقات جویدن آدامس درهنگام آزمون، ابتدا موجب حواس پرتی فرد می‌شود، ولی در بلندمدت به افزایش تمرکز کمک می‌نماید.

تحقیقات دیگر نشان داده‌اند که جویدن آدامس فقط در ۱۵ تا ۲۰ دقیقه‌ی ابتدایی آزمون به تمرکز کمک می‌کند.

هنوز مشخص نیست که جویدن آدامس چطور به بهبود حافظه کمک می‌کند. یکی از نظریه‌ها در این باره این است که جویدن آدامس جریان خون را در مغز افزایش می‌دهد، به همین خاطر حافظه بهبود پیدا می‌کند.

تحقیقات همچنین نشان داده‌اند که جویدن آدامس موجب کاهش استرس می‌شود. آدامس احساس هوشیاری را هم بیشتر می‌کند.

جویدن آدامس به مدت دوهفته، می‌تواند استرس دانشجویان را نیز کاهش دهد؛ مخصوصا زمانی که حجم کارهای آنها بسیار زیاد است. البته ممکن است که این نتیجه حاصل عمل جویدن باشد. تحقیقات نشان می‌دهند که جویدن، باعث کاهش هورمون‌های استرس مانند کورتیزول می‌شود.

شواهد نشان می‌دهند که فواید جویدن آدامس تنها درهنگام جویدن ادامه دارند. اما ممکن است افرادی که به جویدن آدامس عادت دارند، در تمام طول روز هوشیارتر و آرام‌تر باشند.

نتیجه‌گیری: جویدن آدامس ممکن است حافظه‌ی شما را بهبود بخشد. همچنین جویدن آدامس می‌‌تواند استرس را کاهش دهد.

۲. جویدن آدامس می‌تواند به کاهش وزن کمک کند

جویدن آدامس می‌تواند ابزار خوبی برای کاهش وزن باشد. به این خاطر که آدامس هم شیرین است و هم کالری کمی دارد. جویدن آدامس مزه‌ی شیرینی به دهان شما می‌دهد ولی رژیم‌تان را خراب نمی‌کند.

تحقیقی نشان می‌دهد که جویدن آدامس بعد از ناهار باعث کاهش گرسنگی می‌شود. همچنین احتمال خوردن میان‌ وعده‌ را نیز تا ۱۰ درصد کاهش می‌دهد. تحقیق دیگری هم که اخیرا انجام شده است، نتایج مشابهی را نشان می‌دهد.

اما نتایج کلی یک‌دست نیستند. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که جویدن آدامس روی اشتها و دریافت انرژی درطول روز تأثیری ندارد.

تحقیق دیگری نشان می‌دهد افرادی که آدامس می‌جوند، میان‌ وعده‌های سالم کمتری مصرف می‌کنند. یکی از دلایل این موضوع در افرادی که قبل از میان‌ وعده آدامس نعنایی جویده‌اند، این است که احساس می‌کنند میوه طعم خوبی ندارد.

جالب است بدانید که شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد جویدن آدامس می‌تواند باعث افزایش سوخت و ساز بدن شود.

درواقع پژوهشگران در یکی از تحقیقات به این نتیجه رسیدند که افرادی که آدامس می‌جوند، ۱۹ درصد بیشتر از افراد دیگر کالری مصرف می‌کنند.

برای فهمیدن این موضوع که آیا جویدن آدامس در درازمدت تغییراتی در وزن ایجاد می‌کند یا نه، باید تحقیقات بیشتری صورت گیرد.

نتیجه‌گیری: جویدن آدامس به شما کمک می‌کند تا با مصرف کالری کمتر، وزن‌تان را کم کنید. جویدن آدامس احساس گرسنگی را کمتر می‌کند و کاری می‌کند که کمتر بخورید. گرچه نتایج آزمایشات قطعی نیستند.

۳. جویدن آدامس از دندان‌ها محافظت می‌کند و بوی بد دهان را کاهش می‌دهد

جویدن آدامس بدون‌ قند می‌تواند از دندان‌ها دربرابر پوسیدگی محافظت کند.

آدامس‌های بدون‌ قند از آدامس‌های شیرین بهترند، به این خاطر که باکتری‌های «بد» دهان از قند تغذیه می‌کنند. این باکتری‌ها به دندان‌ها آسیب می‌رسانند.

اما برخی از آدامس‌های بدون‌ قند، به نسب محصولات مشابه‌شان، برای سلامت دندان‌ها مفیدترند.

تحقیقات نشان داده‌اند که جویدن آدامس‌هایی که با قند الکل زایلیتول شیرین شده‌اند، بیشتر از سایر آدامس‌های بدون قند می‌توانند در جلوگیری از پوسیدگی دندان ها مؤثر باشند. دلیل این تفاوت این است که زایلیتول از رشد باکتری‌ها جلوگیری می‌کند. این باکتری‌ها باعث پوسیدگی دندان‌ها و بوی بد دهان می‌شوند.

درواقع براساس نتایج یکی از تحقیقات انجام‌شده، جویدن آدامس‌هایی که با زایلیتول شیرین شده‌اند، باکتری‌های بد را تا ۷۵٪ کاهش می‌دهند.

به‌علاوه جویدن آدامس بعد از غذا، مقدار بزاق را افزایش می‌دهد. این امر کمک می‌کند تا قند اضافه و باقی‌مانده‌ی غذا شسته شوند. هر دوی این مواد باکتری‌ها را تغذیه می‌کنند.

نتیجه‌گیری: جویدن آدامس بدون‌ قند بعد از غذا می‌تواند دندان‌ها را سالم نگه‌ دارد و باعث جلوگیری از بوی بد دهان شود.

۴. سایر فواید آدامس برای سلامتی

علاوه‌بر فوایدی که بیان کردیم، جویدن آدامس فواید دیگری نیز دارد که شامل موارد زیر است:

• جلوگیری از عفونت گوش در کودکان:برخی تحقیقات نشان می‌دهند که آدامس‌های حاوی زایلیتول از عفونت گوش‌ میانی در کودکان جلوگیری می‌کنند.
• کمک به ترک سیگار: آدامسِ نیکوتین به افراد سیگاری کمک می‌کند تا سیگار را ترک کنند.
• کمک به بهبود بعد از جراحی: تحقیقات نشان داده‌اند که جویدن آدامس بعد از جراحی می‌تواند زمان بهبود را تسریع کند.

نتیجه‌گیری: جویدن آدامس می‌تواند به ترک سیگار کمک کند. می‌تواند از ابتلای کودکان به عفونت گوش میانی جلوگیری کند و به تسریع عملکرد طبیعی بدن‌تان بعد از جراحی کمک نماید.

عوارض جانبی و مضرات آدامس

جویدن آدامس می‌تواند فواید زیادی داشته باشد؛ ولی جویدن زیاد آدامس می‌تواند عوارض جانبی ناخواسته‌ای نیز به همراه داشته باشد.

۱. آدامس بدون قند حاوی ملین‌ها و FODMAPهاست

قند الکل مورداستفاده در آدامس، درصورت استفاده‌ی بلند مدت تأثیر ملین دارد.

این یعنی جویدن آدامس بدون‌ قند می‌تواند سیستم گوارش را به هم بریزد. این مشکل باعث ابتلا به اسهال می‌شود.

به‌علاوه قند الکل از خانواده‌ی FODMAP است. FODMAPها کربوهیدرات هایی هستند که می‌توانند برای افراد مبتلا به سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر، مشکلات گوارشی ایجاد کنند.

۲. آدامس‌های شیرین برای دندان‌ها و سوخت‌وساز مضر هستند

آدامس‌هایی که با شکر شیرین شده‌اند برای دندان‌ها بسیار مضر هستند.

ار آنجا که باکتری‌های بد دهان از شکر تغذیه می‌کنند، مصرف این نوع از آدامس‌ها باعث می‌شود تا پلاک دندان بیشتر شود و دندان در بلندمدت بپوسد.

همچنین خوردن شکر زیاد مشکلات دیگری را هم برای سلامتی ایجاد می‌کند. از بین این مشکلات می‌توان به چاقی، دیابت و مقاومت دربرابر انسولین اشاره کرد.

۳. جویدن آدامس برای فک مشکل ایجاد می‌کند

تحقیقات نشان می‌دهند که جویدن مداوم می‌تواند منجر به مشکلی در فک شود که به اختلال تمپوروماندیبولار (TMD) معروف است. این اختلال باعث می‌شود تا درهنگام جویدن احساس درد کنید.

گرچه این اختلال نادر است، ولی برخی تحقیقات نشان می‌دهند که رابطه‌ای بین جویدن مداوم و TMD وجود دارد.

۴. جویدن آدامس می‌تواند منجر به سردرد شود

اخیرا، پژوهشی نشان داده‌ است که بین جویدن آدامس، میگرن و سردرد عصبی در افراد مستعد، رابطه‌ای وجود دارد.

باید تحقیقات بیشتری در این مورد انجام شود. این تحقیقات می‌توانند ثابت کنند که جویدن آدامس واقعا باعث سردرد می‌شود یا خیر. اما محققین به این نتیجه‌ رسیده‌اند که افراد مبتلا به میگرن بهتر است کمتر آدامس بجوند.

نتیجه‌گیری: جویدن زیاد آدامس می‌تواند باعث مشکلاتی مانند فک‌درد، سردرد، اسهال و پوسیدگی دندان‌ها شود. جویدن آدامسِ بدون قند می‌تواند در افراد مبتلا به سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر، باعث مشکلات گوارشی شود.

کدام‌یک از انواع آدامس را انتخاب کنیم؟

اگر جویدن آدامس را دوست دارید، بهتر است که از آدامس بدون قند حاوی زایلیتول استفاده کنید.

البته افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر از این قاعده مستثنی هستند، به این خاطر که آدامس‌های بدون قند حاوی FODMAPها هستند. FODMAPها می‌توانند در افراد مبتلا به سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر مشکلات گوارشی ایجاد کنند.

افرادی که نمی‌توانند FODMAPها را هضم کنند، باید از آدامس‌های کم‌کالری استفاده کنند. مثلا آدامس‌هایی که با اِستویا شیرین می‌شوند.

پس پیش از مصرف آدامس، حتما مواد تشکیل‌دهنده‌ی آن را بررسی کنید تا از عدم وجود هرگونه‌ ماده‌ی حساسیت‌زا مطمئن شوید.