فلاونوئیدها گروه متنوعی از ترکیبات گیاهی هستند که در بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شوند. مثلا محصولات گیاهی مثل چای و شکلات منابع خوب فلاونوئید هستند. فلاونوئیدها خاصیت آنتی‌اکسیدانی قوی دارند که در دفع سموم و مبارزه با استرس اکسیداتیو نقش پررنگی دارد. استفاده از غذاهای غنی از فلاونوئید روشی عالی برای تقویت سلامتی و کاهش احتمال ابتلا به دیابت، سرطان و بیماری‌های قلبی‌عروقی است. ببینید فلاونوئید چیست و چه انواعی دارد.
انواع فلاونوئیدها
فلاونوئیدها بزرگ‌ترین گروه فیتونوترینت (مواد مغذی گیاهی) هستند. فیتونوترینت‌هایی مثل فلاونوئیدها خواص ضدالتهابی مفیدی دارند که از سلول‌ها در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می‌کنند. فلاونوئیدها به ۶ گروه اصلی تقسیم می‌شوند که در ادامه، هرکدام را معرفی می‌کنیم.
۱. فلاون
شامل لوتئولین و آپوژنین است که به میزان زیاد در کرفس، جعفری، فلفل و گیاهانی با گل‌های آبی و سفید یافت می‌شود. فلاون‌ها آفت‌کش‌هایی طبیعی هستند که از برگ گیاهان در برابر حشرات مضر محافظت می‌کند. فلاون‌ها در بهبود سلامت عمومی، به تأخیر انداختن فرایند سوخت‌وساز و فعالیت داروهای خاص نقش مهمی دارند.
۲. آنتوسیانیدین یا آنتوسیانین
این فلاونوئیدها شامل مالویدین، پلارگونیدین و سیانیدین هستند که رنگ قرمز، بنفش و آبی گل‌ها را ایجاد می‌کنند. بلوبری قرمز و بنفش، انار، آلو و انگور سرشار از آنتوسیانیدین هستند. آنتوسیانیدین‌ها اثرات ضدالتهابی قوی دارند که سبب می‌شود برای تقویت سلامت قلب، کاهش وزن و جلوگیری از دیابت مفید باشند.
۳. فلاونون
فلاونون‌ها شامل هسپریدین، اریودیکتیول و نارینژنین هستند که به میزان زیادی در مرکبات وجود دارند. این فلاونوئیدها در تقویت سلامت قلب و عروق، تسکین سیستم عصبی، تنظیم وزن و کلسترول نقش دارند و به خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی معروف‌اند.
۴. ایزوفلاون
ژنتیستئین، گلیستئین و دایدزئین از این دسته‌اند که به میزان زیادی در سویا و محصولات آن و حبوبات وجود دارند. ایزوفلاون‌ها سبب کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه، اندومتریوز، سرطان پروستات و تنظیم چرخه قاعدگی می‌شوند و در حفظ تعادل هورمونی بدن نقش دارند.
۵. فلاونول
فلاونول‌ها زیرگروهی گسترده از فلاونوئیدها شامل کورستین و کامپفرول هستند. پیاز، تره‌فرنگی، کلم بروکلی، کاهو، چای، انواع توت، لوبیا و سیب سرشار از این فلاونوئید هستند. کورستین نوعی آنتی‌هیستامین است که برای تسکین تب یونجه و کهیر استفاده می‌شود. کامپفرول و سایر فلاونول‌ها خاصیت ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی قوی دارند و خطر بیماری‌های مزمن را کاهش می‌دهند.
۶. فلاوانول
فلاوانول‌ها ۳ دسته اصلی مونومر، دایمر و پلیمر دارند و به میزان زیادی در چای، کاکائو، انگور، سیب و انواع توت یافت می‌شوند. این مواد در کاهش کلسترول، مبارزه با سندروم خستگی مزمن و تقویت سیستم عصبی نقش دارند.
فواید فلاونوئیدها
فلاونوئیدها در تنظیم فعالیت سلولی و مبارزه با رادیکال‌های آزاد عامل استرس اکسیداتیو نقش دارند. به عبارت ساده‌تر، این مواد به بدن شما کمک می‌کنند بهتر کار کند و از آن در برابر سموم و عوامل استرس‌زای روزانه محافظت می‌کنند. فلاونوئیدها برای تنظیم فشار خون بالا مفیدند. فلاونوئیدها فواید دیگری هم دارند که در ادامه آنها را شرح می‌دهیم.
۱. پیشگیری از بیماری‌های پیشرونده عصبی
اثرات ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی فلاونوئیدها ممکن است از بیماری‌های پیشرونده عصبی مثل آلزایمر و پارکینسون پیشگیری کنند. مصرف غذاهای غنی از فلاونوئید ممکن است در افزایش جریان خون به مغز، بهبود عملکرد شناختی، تقویت حافظه و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های شناختی ناشی از افزاش سن نقش داشته باشد.
۲. تنظیم دیابت
ادویه‌ها سرشار از مواد مغذی مثل فلاونوئیدها و سایر ترکیبات زیست‌فعال‌اند که نقش مهمی در تنظیم قند خون دارند. ادویه‌هایی مانند رزماری، سیر، زنجبیل، فلفل و پونه کوهی حاوی فلاونوئیدهایی‌اند که در تنظیم قند خون و حفظ سلامت کلی نقش دارند. فلاونوئیدها خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش می‌دهند.
۳. پیشگیری از سرطان
بر اساس تحقیقات، رژیم غذایی غنی از فلاونوئید که سبب فعالیت آنتی‌اکسیدانی می‌شود، در کاهش خطر ابتلا به سرطان‌هایی مانند سرطان سینه، پروستات و روده بزرگ نقش دارد. اضافه‌کردن میوه‌ها و سبزیجات رنگی به رژیم غذایی بهترین روش حفاظت از بدن در برابر رادیکال‌های آزاد، استرس اکسیداتیو و پیشگیری از تولید سلول‌های توموری است. البته هر فلاونوئید ممکن است برای کاهش ابتلا به سرطان خاصی نقش داشته باشد. مثلا آنتوسیانیدین در کاهش ابتلا به سرطان ریه نقش دارد، در حالی که فلاونول‌ها خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش می‌دهند.
۴. کاهش التهاب
ویژگی ضدالتهابی و تسکین درد قوی فلاونوئیدها در کاهش پاسخ سلولی به درد مؤثر است. در علم پزشکی از فلاونوئیدها برای مهار درد مزمن و درمان بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید و سندروم روده تحریک‌پذیر استفاده می‌شود.
۵. تنظیم وزن
فلاونوئیدها نقشی باورنکردنی در کاهش التهاب و ازبین‌بردن چربی اضافی دارند. فعالیت آنتی‌اکسیدانی قوی فلاونوئیدها به برطرف‌شدن التهاب کمک می‌کند و میزان لپتین یا هورمون سرکوب‌کننده اشتها را کاهش می‌دهد. مصرف میوه‌ها و سبزیجات رنگی غنی از فلاونوئید به افزایش احساس سیری و کاهش وزن کمک می‌کند.
۶. کاهش بیماری‌های قلبی‌عروقی
فلاونوئیدهای موجود در چای، قهوه و سویا احتمال ابتلا به حمله قلبی و سکته مغزی را کاهش می‌دهند. افرادی که در رژیم غذایی خود فلاونوئید بیشتری گنجانده‌اند، کمتر در معرض بیماری‌های قلبی‌عروقی هستند.
۷. درمان عفونت ویروسی
فلاونوئیدها اثرات ضدباکتریایی و ضدویروسی دارند. بر اساس تحقیقات، فلاونوئیدهای خاصی از تکثیر سلول‌های اچ.آی.وی (HIV) و سارس جلوگیری می‌کنند، اما تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.
۸. کاهش حساسیت
کوئرستین به کاهش اگزما، سینوزیت، آسم و تب یونجه کمک می‌کند.
منابع فلاونوئید
- انواع توت: بلوبری، توت سیاه، توت‌فرنگی و توت سفید سرشار از ترکیبات فلاونوئیدی هستند که از بدن در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می‌کنند.
- پیاز: پیاز از جمله سبزیجات شناخته‌شده در دنیاست که طعم قوی و خواص زیادی دارد. مصرف پیاز احتمال ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد.
- چای: چای یکی از آرامش‌بخش‌ترین نوشیدنی‌های دنیاست. مصرف چای یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای افزایش فلاونوئیدهای رژیم غذایی است. چای سبز، اولانگ و چای سیاه همگی سرشار از فلاونوئیدهایی‌اند که خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی را کاهش می‌دهند و سلامت شناختی را تقویت می‌کنند.
- مرکبات: مرکباتی مثل پرتقال، گریپ‌فروت، نارنگی، لیموشیرین و لیموترش حاوی فلاونوئیدند. مصرف این میوه‌ها سبب تقویت سیستم ایمنی می‌شود و از شما در برابر بیماری محافظت می‌کند.
- حبوبات: حبوباتی مانند سویا و لوبیا قرمز سرشار از ایزوفلاون‌ها هستند. مصرف توفو، تمپه و محصولات بر پایه سویا روشی عالی برای افزایش محتوای فلاونوئید رژیم غذایی است. ایزوفلاون‌ها در کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه، تخمدان، پروستات و بیضه نقش بسزایی دارند.
تداخلات دارویی
داروهای خاصی با فلاونوئید تداخل دارند. بر اساس تحقیقات، آنزیم سیتوکروم پی۴۵۰ که در متابولیسم دارو نقش دارد، توسط فلاونوئید مهار می‌شود. از طرفی فلاونوئید روی نوعی انتقال‌دهنده به‌نام پی.گلیکوپروتئین اثر می‌گذارد. این انتقال‌دهنده جذب داروهای خاص را کاهش می‌دهد.
از طرف دیگر، ممکن است فلاونوئیدها با مواد مغذی خاص تداخل داشته باشند. این مواد می‌توانند به آهن غیر هِم متصل شوند و جذب آهن در روده را کاهش دهند. همچنین بعضی از فلاونوئیدها جذب ویتامین سی (C) سلولی را مهار می‌کنند.
شما بگویید
شما چقدر با فلاونوئید ها و خواص آنها آشنایی دارید؟ آیا در رژیم غذایی‌تان جایی برای میوه‌ها و سبزیجات سرشار از فلاونوئید در نظر گرفته‌اید؟ در صورت تمایل، می‌توانید تجربه و نظرتان را در قسمت ارسال دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید و این مطلب را از طریق شبکه‌های اجتماعی برای دوستانتان ارسال کنید.
منابع دیگر: webmd
