فرانشیز چیست؟

فرانشیز (حق امتیاز) نوعی از کسب‌و‌کار است که طی عقد قرارداد تحت مالکیت و اداره‌ی فرانشیزگیرنده (دریافت‌‌کننده‌ی حق امتیاز) درمی‌آید، اما توسط فرانشیزدهنده (اعطاکننده‌ی حق امتیاز) که معمولا یک شرکت کلان در سطح ملی یا بین‌المللی است، برندسازی و نظارت می‌شود. بسیاری از فروشگاه‌ها و رستوران‌های معروف مانند ساب‌وِی (Subway)، هتل‌های هیلتون (Hilton Hotels)، مَک‌دونالدز (McDonald’s)، کِی‌اِف‌سی (KFC) و هزاران نمونه‌ی دیگر در ردیف کسب‌وکارهای فرانشیز دسته‌بندی می‌‌شوند.

خرید فرانشیز به معنی خریدِ حقِ امتیازِ استفاده از یک سیستم کسب‌و‌کار ثابت با قیمت‌‌ها، محصولات و شیوه‌های بازاریابی ثابت است. همچنین فرانشیزگیرنده حق استفاده از تمامی نشان‌های تجاری فرانشیزدهنده از جمله لوگو، شعار تبلیغاتی، علائم و هر چیز دیگری را که به برند اعطاکننده‌ی حق امتیاز مربوط است، به دست می‌آورد.

چگونه در یک کسب‌وکار فرانشیز سرمایه‌گذاری کنیم؟

فرانشیزگیرنده ابتدا باید بهای فرانشیز (مبلغ حق امتیاز) را به فرانشیزدهنده پرداخت کند تا به موجب پرداخت مبلغ تعیین شده و امضای قرارداد، حق امتیاز استفاده از عنوان تجاری فرانشیزدهنده، سیستم‌های کسب‌و‌کار، راهنمای عملیات، ابزار بازاریابی، نرم‌افزارها و سایر امکانات متعلق به فرانشیزدهنده را به دست آورد. فرانشیزدهنده حتی ممکن است حق امتیاز فروش محصولات یا خدمات فرانشیز در یک منطقه‌ی جغرافیایی خاص را به صورت انحصاری به فرانشیزگیرنده واگذار کند. اطلاعات مربوط به منطقه‌ی جغرافیایی و نیز مدت اعتبار فرانشیز در مفاد قرارداد ذکر خواهند شد. این مدت اعتبار معمولا بین ۵ تا ۱۰ سال و قابل تمدید است.

چرا برخی شرکت‌ها اقدام به فرانشیزینگ (واگذاری حق امتیاز) می‌کنند؟

فرانشیزینگ یک روش‌ کارآمد در افزایش توزیع محصولات و خدمات شرکت‌ها به شمار می‌رود. نخستین نمونه‌های فرانشیزینگ را می‌توان در شیوه‌ی فروش چرخ‌های خیاطی سینگِر و اتومبیل‌های فورد مشاهده کرد. شاخص‌ترین مزیت فرانشیزینگ این است که شرکت‌ها از سرمایه‌ی سایر افراد در توسعه‌ی کسب‌و‌کار خود بهره‌مند می‌شوند و دیگر مجبور نیستند تمامی سرمایه‌ی خود را هزینه کنند. افتتاح شعب جدید همواره با احتمال زیان‌های اقتصادی همراه است، در حالی‌که شرکت‌ها چالش مقابله با این مخاطرات را از طریق واگذاری حق امتیاز به گیرندگان فرانشیز منتقل می‌کنند. البته فرانشیزدهنده در هر صورت باید تا حدی ریسک کند و مبلغی را به ایجاد سیستم فرانشیز اختصاص دهد، اما نیازی ندارد بخش هنگفتی از سرمایه‌ی خود را در افتتاح شعب جدید هزینه کند.

در انتخاب فرانشیز به چه نکاتی باید دقت کرد؟

توجه داشته باشید که همه‌ی کسب‌وکارهای فرانشیز یکسان نیستند، بلکه باید در انتخاب فرانشیز هوشمندانه عمل کنید تا ضرر نبینید. توصیه می‌شود نکات زیر را در انتخاب‌تان مد نظر داشته باشید:

۱. زمینه‌هایی را که در آنها مهارت دارید، پیدا کنید

قبل از اینکه کسب و کاری راه بیندازید، باید اول خودتان را بشناسید تا بفهمید کدام فرانشیز با شرایط شخص شما سازگار است. پس قبل از هر چیزی بارزترین مهارت‌ها و خصوصیات خود را روی کاغذ فهرست کنید. آیا فردی معاشرتی هستید و علاقه‌ دارید مستقیما با مردم در ارتباط باشید یا اینکه ترجیح می‌دهید پشت پرده فعالیت کنید و خیلی جلوی چشم نباشید؟ به ویژگی‌هایی از این قبیل نیز فکر کنید و خلاصه، هر مهارت و خصوصیتی را که در خودتان سراغ دارید، یادداشت کنید.

۲. به دنبال فرانشیزی بگردید که با مهارت‌هایتان سازگار باشد

این مرحله خیلی آسان‌تر از چیزی است که به نظر می‌رسد. فقط کافی است هنگام جست‌وجوی کسب‌وکارهای فرانشیز، به فهرستی که در مرحله‌ی قبل تهیه کرده‌اید رجوع کنید. از طریق جست‌‌وجوی اینترنتی دست به کار شوید. پورتال‌های فرانشیز نقطه‌ی شروع مناسبی هستند. حتی می‌توانید عباراتی مانند «فرصت‌های فرانشیز» یا «فرانشیزهای برای فروش» را در موتورهای جست‌وجو وارد کرده و نتایج فهرست‌شده را بررسی کنید. یادتان باشد برای این مرحله باید حوصله به خرج دهید. سپس چند مورد از فرانشیزهایی که توجه‌تان را جلب کرده‌اند انتخاب کنید. ببینید کدام‌یک از این انتخاب‌ها با مهارت‌هایی که قبلا یادداشت کرده بودید، سازگاری دارند.

مثلا فرض کنید توجه‌تان به یک شرکت ارائه‌دهنده‌ی خدمات نظافت اماکن تجاری که حق امتیاز خود را واگذار می‌کند، جلب شده‌ است. با مطالعه‌ی اطلاعات ارائه‌شده توسط فرانشیزدهنده، متوجه می‌شوید که این شرکت بر پایه‌ی مدلِ بنگاه به بنگاه (B2B) فعالیت می‌کند. بنابراین شما به عنوان فرانشیزگیرنده قرار نیست با خود مشتری معامله کنید، بلکه طرف معامله‌ی شما صاحبان کسب‌و‌کار یا مدیران‌شان خواهند بود. در این مورد، فرانشیزگیرنده به مهارت‌های مرتبط با فروش و مدیریت فروش نیازمند است و به طور کلی یک نقش فروش‌محور خواهد داشت‌. چنانچه این مشخصات با مهارت‌هایی که پیشتر فهرست کرده بودید سازگاری دارند، می‌توانید فرم «درخواست اطلاعات بیشتر» را که در تمامی پورتال‌های فرانشیز موجود است، تکمیل و ارسال کنید و منتظر بمانید تا نمایندگان فرانشیز با شما تماس بگیرند.

۳. گرایش‌های رایج مشتریان و بازار کسب‌وکار را بشناسید

فرانشیزهای پرطرفدار را بشناسید و اطلاعات‌تان را پیرامون دنیای کسب‌و‌کار به‌روز کنید. اما یادتان باشد خریداری فرانشیزهایی که در حال حاضر بازارشان داغ است، لزوما صرفه‌ی اقتصادی نخواهد داشت. مثلا ممکن است فرانشیزی که اکنون در موردش تحقیق می‌کنید، رونق چشمگیری داشته باشد اما شاید این رونق خیلی زود پس از خرید فرانشیز اُفت کند. به بیان دیگر، فریفته‌ی فرانشیزهایی که رونق زودگذر دارند نشوید. البته نه اینکه مجبور باشید به کلی از خرید فرانشیزهای با بازار داغ منصرف شوید، فقط حواس‌تان باشد روی فرانشیزی سرمایه‌گذاری کنید که بازارش بعد از مدت کوتاهی سرد نشود.

اگر جامعه‌ی هدف‌تان مصرف‌کنندگان هستند، باید بفهمید مصرف‌کننده مایل است برای چه چیزی پول خرج کند یا مثلا چرا حاضر نیست برای فلان محصول یا خدمات هزینه کند. یا اگر قصد خرید فرانشیزی را دارید که بر پایه‌ی مدل B2B فعالیت می‌کند، مانند شرکت‌های ارائه‌دهنده‌ی خدمات آموزش سازمانی و مربی‌گری (کوچینگ)، باید بدانید که رهبران این قبیل کسب‌و‌کارها درگیر چه موضوعاتی هستند، چه نیازهایی دارند و آیا بودجه‌شان کفایت می‌کند بابت آنچه ارائه می‌دهید هزینه کنند یا خیر؟

پس اگر در پی خرید فرانشیز هستید، حتما این نکات را قبل از سرمایه‌گذاری به دقت بررسی کنید تا انتخاب موفق‌تری داشته باشید.

برگرفته از: articles.bplans