برخی کودکان مجذوب سگها میشوند و آنها را دوست دارند. برخی هم از سگها میترسند بهطوری که ممکن است این ترس کم یا زیاد باشد و دلایل مختلفی هم داشته باشد. تصویری که کودک از سگ دارد همیشه منطبق با واقعیت نیست. مثلا وقتی کودک برای نوازش سگ پیشقدم میشود، اگر سگ پوزهاش را به او بمالد، کودک با انزجار فرار میکند و پشت والدینش پنهان میشود. فکر میکنید راهی برای غلبه بر ترس از سگ در کودکان وجود دارد؟ ما در این مطلب علت ترس کودکان از سگ و راههای غلبه و برطرف کردن این ترس را در آنها، با شما درمیان میگذاریم. همراه ما باشید.
چرا برخی کودکان از سگ میترسند؟
میخواهیم ببینیم در پس ترس برخی کودکان از سگ چه دلیلی نهفته است. کودکان تفاوتهای بسیاری با یکدیگر دارند: برخی سر جنگ دارند، برخی آراماند، برخی ماجراجو هستند و عدهای از چیزهای جدید و سخت پروا دارند. بهگفته تریسی ای. دنیس، استاد روانشناسی، دسته اخیر در مقابل تجربیات محرک حساسیت بیشتری دارند و بنابراین در مواجهه با چیزهای تازه یا غیرمنتظره آستانه تحمل پریشانی در آنها پایین است.
مطمئنا آنچه ناشناخته و غیرمنتظره است در ایجاد ترس از سگ دخیل است. اگر کودکی از سگ میترسد، ممکن است به دلیل این باشد که والدین او درباره سگها هیچ اطلاعاتی به او ندادهاند یا آن کودک مواجهه محدودی با سگ داشته است.
در مواقع دیگر، ترس کودک دلیل مشخصتری دارد. رنه پین، تربیتکننده سگها، میگوید: «مشاهده کردهام که والدین به بچهها میگویند سگها ترسناک هستند».
سگها هم از کودکان میترسند!
ترس از سگ در کودکان نقطه مقابلی هم دارد: سگها هم ممکن است از بچهها بترسند و این گاهی باعث تشدید مشکل میشود.
پین میگوید: «بسیاری از کودکان باعث وحشت سگها میشوند، بهخصوص کودکان در حال حرکت که کمتر از ۵ یا ۶ سال دارند. در این سن کودکان تمام کارهایی را که ازنظر سگها بیادبانه است انجام میدهند. آنها همتراز چشم سگها قرار دارند و این باعث میشود که مستقیم به آنها زل بزنند. آنها جیغوداد میکنند، بازوهایشان را بههم میکوبند و در آن سن، ناگهانی میایستند و میدوند». پس چطور میشود به کودکانی که از سگ میترسند و سگهایی که از بچهها وحشت دارند کمک کرد تا حد وسطی بیابند؟ متخصصان برای کاهش تنش، در هنگام آشنایی و برخورد سگها و کودکان، پیشنهادهایی دارند که در ادامه باهم میخوانیم.
۱۰ روش برای غلبه بر ترس از سگ در کودکان
۱. ترس کودک را درک کنید
عنکبوتها، مارها، صحبت کردن در جمع و…؛ هرکدام از ما با چیزی پریشان میشویم و هرچند منطق به ما میگوید که یک حشره کوچک یا یک سخنرانی کوتاه آسیبی به ما نمیزند، اما ریشه ترس در منطق نیست. بنابراین، با منطقی حرفزدن با کودک راجع به ترسهایش کاری از پیش نمیبرید.
اولین قدم در غلبه بر ترس کودک این است که بپذیرید که این ترس در او وجود دارد.
۲. به آنچه به کودک میگویید دقت کنید
مراقب باشید که با کلماتی که به کار میبرید، بدونمنظور، ترس از سگ را در کودک ایجاد یا تشدید نکنید؛ برای مثال، «زیر گلوی اون سگ رو ناز کن، جای دیگه رو دست بزنی ممکنه گازت بگیره» یا والدینی از کودک میخواهند از یک غریبه بپرسد: «آیا سگ شما گاز میگیرد؟» کلمات نقش مهمی در ساخت تصویر سگ در ذهن کودک دارند: موجودی خطرناک یا دوستی تازه برای آشنایی. پس، واژهها را با دقت انتخاب کنید.
۳. برای غلبه بر ترس از سگ در کودکان ابتدا تاتیتاتی پیش بروید
لازم نیست کودک را باعجله وادارید که با سگ مواجه شود و نباید بخواهید که بلافاصله در حضور سگها قرار گیرد. این عجله میتواند نتیجه عکس بدهد و ترس او را تشدید کند. در عوض، بهتدریج کودک را در معرض سگ قرار دهید. در ابتدا با تصاویر کتاب، بعد تلویزیون، فیلم و سپس از راه دور، مثلا در یک پارک یا از پشت شیشه مغازه فروش حیوانات. میزان مواجهه را بهمرور افزایش دهید. البته در هر مرحله به میزان ترس کودک دقت کنید. اگر ترس او زیاد است، به مرحله قبلتر بروید.
پلار، نویسنده کتاب «زندگی با بچهها و سگها بدون دیوانهشدن»، معتقد است: «بزرگترین اشتباهی که افراد در این زمینه مرتکب میشوند این است که با سرعت خود کودک پیش نمیروند. لازم است بگذاریم که خود کودک میزان شتاب در مواجهه با سگ را تعیین کند. بگذارید آنها خود بگویند که چه زمانی آمادهاند به مرحله بعد بروند».
۴. سگ بالغ را برای مواجهه انتخاب کنید
زمانی که کودک برای مواجهه با سگ واقعی آماده شد، بهجای توله، سگ بالغ مهربانی را برای شروع انتخاب کنید. پین میگوید: «تولهسگها مثل بچههای کوچک پیشبینیناپذیر، پرجنبوجوش و تحریکپذیر هستند. و وقتی خیلی کوچکاند به گازگازکردن علاقه دارند و شما اصلا نمیخواهید که تولهسگ بهطرف فرزندتان بدود و او را گاز بگیرد». در دیگر کشورها میتوانید از گروههایی که برای دیدار سگها تشکیل میشود یا برنامههای کتابخوانی که سگهای درمانگر در آن به کار گرفته میشوند استفاده کنید. هر موقعیتی که کودک بلافاصله برای برقراری ارتباط با سگ تحت فشار قرار نگیرد بسیار مفید است.
۵. با رفتار سگها آشنا شوید
در این آشناییهای اولیه، زمان زیادی دارید که نحوه ارتباط با سگها را به فرزندتان بیاموزید. کیس، نویسنده کتاب «سگها و گربهها، رفتار و آموزش آنها»، میگوید: «سگها از زبان گفتاری بهرهمند نیستند. بنابراین، آنها با حالات صورت و بدنشان ارتباط برقرار میکنند». برای نمونه، کیس لبخند معروف سگی را اینطور توصیف میکند: «دهان باز، لبهای عقبرفته، زبانی که تقریبا بیرون است و چهرهای که تنش ندارد». کیس همچنین اضافه میکند: «این حالت شبیه خندیدن انسانهاست و دعوتی برای تعامل به حساب میآید و میتوان برداشتی مشابه از آن داشت». بههمراه کودکتان کتابی را که عکس سگ دارد ورق بزنید و بدینسان به او کمک کنید که این نشانهها را بشناسد. از کودک بخواهید بگوید احساس هریک از سگها چیست. پس از این، به محلی بروید که سگها در آن حضور دارند. باهم به سگها نگاه کنید و دربارهشان صحبت کنید.
۶. بهدنبال سگهایی باشید که لباس به تن دارند
پین میگوید: «سگها با لباس برای کودکان و بزرگترها کمتر ترسناکاند. هرچه رنگ لباس سگ روشنتر باشد بهتر است! پوشاندن لباس به سگ باعث میشود مردم بیشتر بخواهند به او نزدیک شوند».
۷. غلبه بر ترس از سگ در کودکان با نوازش کردن سگ
زمانی که کودک آماده شد دل به دریا بزند و سگی را نوازش کند، خوب است که سگ را مشغول نگه دارید و بگذارید که فرزندتان بهجای مناطق حساسی مانند سر، بدن او را نوازش کند. پین میگوید: «بنا را بر این بگذارید که نگاه کودک به صورت سگ نیفتد، زیرا این صورت سگهاست که معمولا برای بچهها ترسناک است.»
۸. برای بوکشیدن و لیسیدن سگها آمادهاش کنید
سگها برای بررسی انسانها آنها را بو میکشند. زمانی که کودک آماده است با سگ تعامل کند، والدین باید او را برای این بوکشیدن و لیسیدن از قبل آماده کنند. پین اشاره میکند: «به کودک بگویید که سگ قرار است تو را بو کند و ممکن است تو را ببوسد!» این تماس سریع میتواند علامت تأیید فرزندتان ازطرف سگ یا راهی برای شناخت بیشتر باشد.
۹. به کودک رفتار صحیح را بیاموزید
برقراری ارتباط امن و شاد میان سگها و کودکان به آموزش کودکان از سنین پایین وابسته است. کیس میگوید: «آموختن مهربانی و احترام به حیوانات را از سنین کم آغاز کنید». پس مطمئن شوید که فرزندتان هرگز سگها را هل نمیدهد، نمیزند یا آزار نمیدهد یا هرگز دم سگ را نمیکشد.
۱۰. به کودک بیاموزید که همیشه اجازه بگیرد
در آخر و مهمتر از هرچیز: به فرزندتان بیاموزید پیش از نزدیکشدن به سگی که نمیشناسد اول از شما اجازه بگیرد.
توصیهای که برای غلبه بر ترس از سگ در کودکان مفید نیست
گاهی والدین برای درمان هراس کودک از سگها یک سگ به خانه میآورند؛ اما این کار توصیه نمیشود. این کار عملی شدید و شتابزده است. سگها را در جاهای دیگر هم میتوان پیدا کرد. حتی اگر اتاقی مخصوص سگ تدارک ببینید، بازهم کودک در آن اتاق احساس آرامش نخواهد کرد.
بهجای آن، اگر میخواهید سگی در خانه حضور داشته باشد، میتوانید برای امتحان، سگ آشنایان خود را یکی دو روز نگه دارید. اما تصمیمات و تعهدات بزرگی که از آنها مطمئن نیستید را عجولانه اتخاذ نکنید.