رینوپلاستی یا عمل بینی عبارت است از جراحی تغییر شکل بینی. انگیزه‌ی انجام این جراحی می‌تواند تغییر ظاهر بینی، بهبود تنفس یا هر دو باشد. قسمت بالایی ساختمان بینی از استخوان و قسمت پایینی آن از غضروف تشکیل شده است. با رینوپلاستی می‌توان استخوان، غضروف، پوست یا همهی اینها را اصلاح کرد. اما مانند هر جراحی دیگری که عوارض خاص خود را دارد، نباید از عوارض عمل بینی غافل شد. در این مقاله شما را با عوارض عمل بینی و خطرات آن، ملاقات با جراح برای انجام جراحی بینی، مراقبت‌های لازم قبل و بعد از جراحی و همچنین سوالات متداول در مورد عمل بینی و پاسخ آن‌ها آشنا خواهیم کرد.
انگیزه‌های عمل بینی و جراحی زیبایی بینی
رینوپلاستی می‌تواند اندازه، شکل یا تناسبات بینی را تغییر بدهد. علاوه‌بر زیبایی بعضی از مردم به‌خاطر رفع صدمات ناشی از سوانح، اصلاح نقایص مادرزادی یا بهبود برخی مشکلات تنفسی به انجام این جراحی روی می‌آورند.
خطرات و عوارض عمل بینی چیست؟
رینوپلاستی درست مثل هر جراحی دیگری می‌تواند با عوارضی همراه باشد. از عوارض رینوپلاستی می‌توان به خونریزی بینی، عفونت یا واکنش منفی نسبت به ماده بیهوشی اشاره کرد. سایر خطرات احتمالی و عوارض جراحی بینی عبارت‌اند از:
- خون دماغ شدن مکرر؛
- تنفس سخت از راه بینی؛
- بی‌حسی دائمی در داخل و اطراف بینی؛
- احتمال ایجاد ظاهر نامتقارن و غیریکدست در بینی؛
- درد، تغییر رنگ یا ورم مداوم بینی؛
- اثر زخم؛
- سوراخ شدن تیغه بینی.
حتما باید در ویزیت‌های اولیه درمورد خطرات احتمالی و عوارض عمل بینی با جراح‌تان صحبت کنید.
ملاقات با جراح زیبایی بینی
قبل از تصمیم برای انجام جراحی بینی باید با جراح‌تان درمورد عوامل مختلفی که می‌توانند روی نتیجه‌ی کار تأثیر بگذارند و همچنین عوارض عمل بینی صحبت کنید. هر پزشکی روند کاری خودش را دارد، اما به‌طورکلی جلسه‌ی ملاقات با جراح برای انجام عمل بینی معمولا به‌شکل زیر است:
۱. سوابق پزشکی‌تان را توضیح دهید
جراح حتما از شما درباره‌ی انگیزه و هدف‌تان از انجام این کار خواهد پرسید. همچنین باید به سؤالاتی درباره‌ی سوابق پزشکی‌تان جواب دهید. این سؤالات احتمالا درمورد سابقه‌ی ابتلا به انسداد بینی، جراحی‌هایی که انجام داده‌اید یا داروهایی که مصرف می‌کنید، خواهند بود.
۲. تحت معاینه بالینی قرار می‌گیرید
باید تحت معاینه بالینی کامل قرار بگیرید. جراح آزمایش‌هایی را که باید انجام دهید ازجمله آزمایش خون برای‌تان معلوم و همچنین پوست و داخل و بیرون بینی‌تان را معاینه خواهد کرد. این معاینات بالینی به جراح کمک می‌کنند تا تغییراتی را که لازم دارید تشخیص دهد و نیز متوجه شود که باتوجه‌به ویژگی‌هایی مثل ضخامت پوست یا استحکام غضروف بینی‌تان چقدر می‌توانید بعد از عمل به نتیجه‌ی دلخواه‌تان برسید. به‌علاوه جراح با معاینات بالینی می‌تواند تأثیر عمل بینی روی تنفس‌تان را هم بررسی کند.
۳. از زوایای مختلف بینی‌تان عکس گرفته می‌شود
ممکن است لازم باشد که در همان مطب از زوایای مختلف بینی‌تان عکس بگیرند. به‌این‌ترتیب جراح می‌تواند عکس‌ها را به‌وسیله‌ی نرم‌افزارهای رایانه‌ای دستکاری کند و نتیجه‌ی احتمالی عمل را نشان‌تان دهد. این عکس‌ها برای مقایسه‌ها و ارزیابی‌های قبل و بعد از عمل نیز کاربرد خواهند داشت و اجازه می‌دهند تا درمورد اهداف جراحی بینی با جراح‌تان صحبت کنید.
۴. باید انتظارات‌تان را توضیح دهید
باید با جراح‌تان درمورد انگیزه‌ها و انتظارات‌تان از عمل بینی و همچنین عوارض عمل بینی به‌طور واضح صحبت کنید. جراح به شما توضیح خواهد داد که می‌توانید از عمل‌تان چه انتظاراتی داشته باشید و کدام خواسته‌هایتان شدنی نیستند. شاید برای‌تان کمی سخت باشد که درمورد ظاهرتان راحت حرف بزنید، اما خیلی مهم است که خواسته‌ها و اهداف‌تان را روشن به جراح‌تان بگویید. شاید جراح‌تان با شما درمورد جراحی بزرگ‌کردن چانه صحبت کند، چراکه در برخی افراد چانه‌ی کوچک باعث می‌شود بینی بزرگ‌تر به‌نظر برسد. نه اینکه جراحی چانه در چنین مواردی الزامی باشد، اما گاهی می‌تواند نیم‌رخ صورت را متعادل‌تر کند. پس انتظارات‌تان را خوب توضیح دهید تا جراح ببیند که از چه راهی می‌تواند کمک‌تان کند.
وقتی رینوپلاستی انجام شد، چند روزِ اولِ بعد از بیهوشی شاید دچار افت حافظه، کندی واکنش یا اختلال قضاوت شوید. بنابراین حتما از کسی بخواهید تا چند روزی پیش‌تان بماند و در انجام کارها کمک‌تان کند. اگر هم قرار است جراحی سرپایی انجام دهید، باید کسی را همراه داشته باشید تا شما را به منزل برساند.
مراقبت‌های غذایی و داروییِ قبل و بعد از جراحی
از دو هفته قبل از عمل و تا دو هفته پس از آن مصرف داروهای حاوی آسپرین یا ایبوپروفن توصیه نمی‌شود، زیرا این داروها احتمال خونریزی را افزایش می‌دهند. البته درمورد تصمیمات دارویی باید صلاحدید جراح‌تان را بپرسید. اگر سیگار می‌کشید، سیگارتان را هم کنار بگذارید. شاید برای‌تان جالب باشد که بدانید سیگارکشیدن روند بهبودِ بعد از جراحی را کند می‌کند و موجب افزایش احتمال بروز عفونت و عوارض عمل بینی می‌شود.
چگونگی عمل بینی
رینوپلاستی از آن‌دسته جراحی‌هایی است که درمورد همهی افراد دارای مراحل دقیقا یکسانی نیست. به این معنی که هر عمل بینی در نوع خودش منحصربه‌فرد است و براساس آناتومی و اهداف خاص همان فرد انجام می‌شود. رینوپلاستی می‌تواند به دو روش باز و بسته انجام شود. جراح برای اینکه بتواند اصلاحات لازم را روی استخوان و غضروف بینی اعمال کند، بسته به روش و پیچیدگی جراحی، فرد باید تحت بی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی قرار بگیرید.
بی‌حسی موضعی به‌همراه آرام بخش
استفاده از این نوع بیهوشی معمولا در جراحی‌های سرپایی ترجیح داده می‌شود و فقط قسمت مشخصی از بدن را بی‌حس می‌کند. در این روش برای جلوگیری از احساس درد داروی بی‌حسی به بافت بینی تزریق می‌شود. داروی آرام‌بخش را نیز با تزریق وریدی دریافت خواهید کرد. به‌این‌ترتیب حالت بی‌حالی و سستی پیدا می‌کنید، اما به خواب نمی‌روید.
بیهوشی عمومی
در این روش داروی بیهوشی را ازطریق استنشاق یا تزریق وریدی دریافت خواهید کرد. برای تزریق وریدی لوله‌ی کوچکی در یکی از رگ‌های دست، گردن یا قفسه سینه کار می‌گذارند. بیهوشی عمومی روی کل بدن تأثیر می‌گذارد و موجب ناهشیاری موقتی می‌شود. در این نوع بیهوشی به لوله‌ی تنفسی نیز نیاز خواهید داشت.
بعد از انجام رینوپلاستی به قسمت ریکاوِری انتقال داده می‌شوید. در قسمت ریکاوِری پرستاران مراقبت‌تان خواهند بود تا به‌هوش بیایید. بسته به شرایط‌تان شاید همان روزِ عمل یا روز بعد مرخص شوید.
مراقبت های پس از جراحی بینی
بعد از انجام عمل بینی باید در تخت استراحت کنید، آن هم در حالتی که سرتان بالاتر از قفسه سینه قرار بگیرد تا خونریزی و ورم کمتر شود. شاید به‌خاطر ورم یا اِسپلینت‌هایی که طی جراحی داخل بینی می‌گذارند احساس گرفتگی و پُری در بینی داشته باشید. در بیشتر موارد پانسمان‌های داخلی باید یک تا هفت روز بعد از جراحی باقی بمانند. همچنین ممکن است که جراح برای محافظت و حفظ شکل بینی برای‌تان اِسپلینت یا گچ بینی بگذارد که نوعی قالب پلاستیکی است و معمولا باید حدود یک هفته تحملش کنید.
مقداری خونریزی و تخلیه‌ی مخاط و خون کهنه تا چند روز بعد از عمل یا پس از برداشتن پانسمان‌ها طبیعی است. شاید جراح برای‌تان در قسمت زیر بینی پد قطره‌گیر بگذارد. این پد درواقع تکه‌ای گاز پانسمان کوچک است که زیر بینی می‌چسبانند تا تخلیه‌ها را به خود جذب کند. باید این گاز را طبق دستور پزشک عوض کنید و نباید خیلی هم سفت به بینی‌تان ببندید.
برای کاهش احتمال خونریزی و ورم و برای اینکه عوارض عمل بینی‌تان کمتر باشد شاید جراح‌تان صلاح ببینید که موارد زیر را در هفته‌های بعد از عمل رعایت کنید:
- از فعالیت‌های شدید مثل ورزش های هوازی و دویدن و به‌طورکلی جست‌وخیز شدید خودداری کنید.
- زمانی که روی بینی‌تان پانسمان دارید، در وان حمام کنید و زیر دوش نایستید.
- فین نکنید.
- مواد غذایی پرفیبر مثل میوه و سبزیجات بخورید تا یبوست نگیرید، زیرا یبوست باعث می‌شود که زور بزنید و به محل جراحی فشار بیاورید.
- از ابراز شدید احساسات با صورت مثل لبخندزدن یا خندیدن خودداری کنید.
- دندان‌هایتان را آرام مسواک بزنید تا لب بالایی‌تان کمتر حرکت کند.
- لباس‌هایی بپوشید که از جلو بسته می‌شوند تا مجبور نباشید لباس‌تان را از سر بپوشید یا دربیاورید.
ضمنا نباید تا حداقل چهار هفته بعد از جراحی عینک آفتابی یا طبی روی بینی‌تان بگذارید، چراکه عینک می‌تواند به بینی فشار وارد کند. درعوض می‌توانید از عینک‌هایی استفاده کنید که روی پل بینی قرار نمی‌گیرند. یا حتی می‌توانید عینک‌تان را با یک تکه چسب به پیشانی بچسبانید. ممکن است دو تا سه هفته بعد از عمل بینی دچار ورم یا تغییر رنگ موقتی پلک شوید. اما ورمِ خود بینی کمی طول می‌کشد تا بخوابد. برای اینکه ورم‌تان زودتر رفع شود، بهتر است سدیم مصرفی‌تان را کاهش بدهید.
دیگر اینکه فراموش نکنید بینی انسان، چه عمل بینی انجام داده باشید و چه نه، در طول عمر تغییر می‌کند. به‌همین‌خاطر به‌سختی می‌توان گفت که چه زمانی بینی شخص عمل‌کرده دقیقا به نتیجه‌ی نهایی رسیده است. البته نگران نباشید، چون بیشتر ورم بینی در عرض یک سال ازبین می‌رود.
نتیجه عمل بینی
هر تغییر کوچکی در ساختار بینی حتی در اندازه‌ی میلی‌متری می‌تواند روی ظاهر صورت تأثیر بگذارد. اگر برای انجام جراحی بینی به جراحی حاذق و باتجربه مراجعه کنید، می‌توانید امیدوار باشید که نتیجه‌ی رضایت‌بخشی خواهید گرفت. خیلی مهم است که هم خودتان از نتیجه‌ی عمل راضی باشید و هم جراح‌تان از مشاهده‌ی نتیجه‌ی کارش احساس رضایت کند. گاهی هم شاید تغییرات کوچک کافی نباشند و با جراح‌تان به این نتیجه برسید که جراحی دیگری برای انجام اصلاحات بیشتر انجام دهید. معمولا در چنین مواردی باید حداقل یک سال برای انجام عمل دوم صبر کنید، زیرا بینی‌تان می‌تواند در عرض این مدت تغییراتی بکند.
۱۲ سؤال رایج درمورد عمل بینی
۱. رینوپلاستی و سِپتوپلاستی چه تفاوتی دارند؟
رینوپلاستی به جراحی تغییر شکل بینی گفته می‌شود. ازآنجایی‌که تنفس و شکل بینی به هم مرتبط‌اند، گاهی اوقات رینوپلاستی نه فقط به‌منظور تغییر ظاهر بینی بلکه به‌خاطر تقویت تنفس از راه بینی انجام می‌شود. اما سِپتوپلاستی یا جراحی انحراف بینی یعنی صاف‌کردن تیغه‌ی داخلی بینی برای بهبود تنفس. تیغه‌ی داخلی بینی مسیر تنفسی را به دو قسمت راست و چپ تقسیم می‌کند. وقتی‌که این تیغه کج باشد، تنفس از راه بینی سخت می‌شود. سِپتوپلاستی اغلب همراه با رینوپلاستی انجام می‌شود.
۲. آیا عمل بینی جراحی ساده‌ای است؟
خیر. جراحی بینی یکی از چالشی‌ترین اعمال جراحی است، آن هم به چند دلیل. یکی به‌خاطر اینکه بینی حجم سه‌بعدی پیچیده‌ای دارد و در وسط صورت واقع است. تغییراتی که در جریان رینوپلاستی ایجاد می‌شوند، اغلب تغییراتی جزئی هستند، اما وقتی همهی این تغییرات کوچک باهم جمع می‌شوند، می‌توانند تغییر قابل‌توجهی در ظاهر و عملکرد بینی ایجاد کنند. ضمن اینکه در تغییرات ظریف جای کمی برای خطا وجود دارد. نکته‌ی دیگر اینکه رینوپلاستی همیشه دارای مراحل یکسانی نیست، زیرا این جراحی بسته به نیازها و ویژگی‌های منحصربه‌فرد هر بیمار انجام می‌شود.
۳. آیا بعد از جراحی بینی نیاز به بستری در بیمارستان است؟
تقریبا همهی کسانی که رینوپلاستی انجام می‌دهند، می‌توانند در همان روزِ عمل مرخص شوند. در موارد خیلی کمی ممکن است لازم باشد که یک شب در بیمارستان بستری شوید و تحت مراقبت کادر بیمارستان بمانید، آن هم درصورت تهوع زیاد یا وجود سایر مشکلات.
۴. دوره نقاهت عمل بینی چقدر طول می‌کشد؟
خودتان را آماده کنید تا یک هفته‌ای از محل کار و مدرسه یا هر مسئولیت دیگری که دارید مرخصی بگیرید. در طول هفته‌ی اول با گذشت هر روز، بهبودی بیشتری احساس خواهید کرد و تا زمانی که نوبت ویزیت هفته‌ی اول‌تان برسد، به‌مقدار قابل‌توجهی بهبود خواهید یافت.
بعد از عمل، مقداری ورم خواهید داشت و این ورم ماه‌های زیادی طول می‌کشد تا از بین برود و این مورد از رایج‌ترین عوارض عمل بینی است. البته بیشتر افراد پس از چند ماهْ دیگر توجهی به این ورم نخواهند داشت. بیشتر افراد معمولا می‌توانند بعد از یک هفته اغلب فعالیت‌هایی را که داشتند از سر بگیرند و بعد از دو تا چهار هفته دوباره به تمام فعالیت‌های سابق‌شان برگردند.
۵. آیا عمل بینی خطر دارد؟
هیچ جراحی‌ای بی‌خطر نیست. خوشبختانه خطرات و عوارض عمل بینی کم است و عوارضش هم به‌ندرت گریبان‌گیر می‌شوند. اما حتما از جراح‌تان درباره‌ی خطرات، عوارض عمل بینی و مزایای عمل بینی بپرسید و قبل از جراحی به جزئیات لازم آگاه شوید.
۶. آیا بیمه هزینه جراحی بینی را می‌پردازد؟
شاید بیمه بخشی از هزینه‌ی رینوپلاستی را تقبل کند که البته آن هم به علت انجام جراحی و سیاست‌های بیمه‌ای که تحت پوشش آن هستید بستگی دارد.
۷. عمل بینی چقدر هزینه دارد؟
هزینه رینوپلاستی به عوامل مختلفی بستگی دارد. پیچیدگی جراحی و میزان تخصص و تجربه‌ی جراح می‌توانند روی هزینه‌ی عمل تأثیر بگذارند. البته قیمت عمل بینی می‌تواند از شهری به شهر دیگر نیز متفاوت باشد.
۸. آیا می‌توان پیشاپیش ظاهر احتمالی بینی خود در بعد از جراحی را دید؟
بله. گفتیم از زوایای مختلف بینی شما عکس می‌گیرند و از طریق دستکاری رایانه‌ایِ همین عکس‌ها نشان‌تان می‌دهند که بینی شما بعد از جراحی تقریبا چه شکلی خواهد شد.
۹. آیا جراحی بینی دردناک است؟
میزان درد نیز به عوامل مختلفی بستگی دارد و یکی از عوارض عمل بینی است که می‌تواند در هر فرد متفاوت باشد. اما رینوپلاستی برای بیشتر افراد آن‌قدرها هم دردناک نیست. اغلب افراد میزان دردشان را در ویزیت بعد از عمل بین ۰ تا ۴ از ۱۰ ارزیابی می‌کنند.
۱۰. آیا بینی را می‌بندند؟
ممکن است بسته به نوع عملی که داشته‌اید، جراح برای‌تان در داخل بینی اِسپلینت‌های سوراخ‌دار کار بگذارد تا بتوانید نفس بکشید. شاید لازم باشد که این اسپلینت‌ها را چند روزی نگه دارید، اما در ویزیت هفته‌ی اول، پزشک به‌راحتی آن را برمی‌دارد.
۱۱. کبودیِ بعد از عمل چقدر طول می‌کشد؟
کبودیِ زیاد خیلی شایع نیست. اگر مقداری کبودی جزئی داشته باشید، بعد از تقریبا یک هفته یا همین حدودها رفع خواهد شد.
۱۲. کدام جراح را انتخاب کنیم؟
جراحی بینی معمولا توسط جراح پلاستیک، جراح پلاستیک صورت یا متخصص گوش و حلق بینی انجام می‌شود. کسی را برای انجام عمل بینی انتخاب کنید که دارای تخصص و مدارک حرفه‌ای است و مکررا این عمل را انجام می‌دهد. همچنین جراحی را انتخاب کنید که تجربه و اعتبارش در میان بیماران و سایر پزشکان زبانزد باشد و نیز اطمینان حاصل کنید که جراح کارتان را در بیمارستانی با امکانات مجهز انجام دهد. با رعایت این موارد می‌توانید عوارض عمل بینی‌تان را به کمترین مقدار برسانید. ضمنا لازم است که جراح روند عمل را به زبان ساده برای‌تان توضیح بدهد تا از آنچه قرار است روی بینی‌تان انجام بگیرد آگاه باشید.
