حتما با مضرات سیگار آشنایید. بهتر است بدانید که قرارگرفتن در معرض دود دست‌دوم سیگار (وقتی دود سیگار شخص دیگری را استشمام می‌کنید)، حتی اگر سیگاری نباشید نیز برای‌تان مضر است. وقتی کسی سیگار می‌کشد، تمام دود سیگار وارد ریه نمی‌شود و بخشی از آن وارد هوایی می‌شود که دیگران در آن نفس می‌کشند. اما می‌دانید این دود سیگار چه عوارضی دارد؟ با ما همراه باشید تا با این عوارض آشنا شوید.
عوارض دود سیگار برای اطرافیان
کشیدن سیگار در اماکن عمومی ممنوع است. اما افراد بسیاری، به‌ویژه فرزندان افراد سیگاری، همواره در معرض دود دست‌دوم سیگار (دود سیگار پدر و مادرشان) قرار دارند. افراد سیگاری حتی اگر نگران اطرافیان خود باشند، باز هم نمی‌توانند کاملا آنها را از دود سیگار خود دور نگه دارند.
دود دست‌دوم سیگار
شاید این سؤال برای‌تان پیش آمده باشد که «دود دست‌دوم سیگار، چه نوع دودی است؟» دود دست‌دوم سیگار، درواقع دودی است که اطرافیان فرد سیگاری آن را استنشاق می‌کنند. این دود ممکن است از سیگار معمولی، سیگار برگ یا پیپ تولید شود. دود تنباکو حاوی بیش از ۴هزار ترکیب متفاوت شیمیایی است که حداقل ۲۵۰ نوع آن بیماری‌زا هستند.
همچنین در برخی از بررسی‌ها مشخص شده است که دود دست‌دوم سیگار حاوی بیش از ۷هزار مادهٔ شیمیایی است که صدها مورد از آنها سمی هستند و حدود ۷۰ مورد موجب ابتلای فرد به سرطان می‌شوند.
از سال ۱۹۶۴ تاکنون، ۲٫۵میلیون بزرگسال غیرسیگاری براثر تنفس هوای آغشته به دود دست‌دوم سیگار جان خود را از دست داده‌اند.
قرارگرفتن در معرض دود دست‌دوم سیگار، خطر ابتلا به انواع بیماری‌ها را تا ۳۰درصد افزایش می‌دهد. این موضوع می‌تواند موجب بروز سرطان ریه و دیگر انواع سرطان شود. همچنین این دود می‌تواند فرد را به آمفیزم مبتلا کند و برای سلامت قلب نیز مضر است.
آمفیزم یا نابودی پارانشیم ریوی، اختلالی است که باعث ازبین‌رفتن ویژگی ارتجاعی ریه و دیوارهٔ کیسه‌های هوایی آن می‌شود.
دود سیگار چسبندگی خون را افزایش می‌دهد و با افزایش کلسترول لیپوپروتئين کم‌چگالی «LDL» یا همان کلسترول بد، به پوشش رگ‌های خونی صدمه می‌زند. این تغییرات درنهایت فرد را در معرض سکته قلبی یا سکته مغزی قرار می‌دهند.
خطر دود سیگار برای کودکان
کودکان به‌دلیل قرارداشتن در فرایند رشد، نرخ تنفس بالاتری نسبت به بزرگسالان دارند و به همین دلیل بیش از سایرین در معرض خطرات مرتبط با دود سیگار قرار می‌گیرند. ازجمله عوارضی تهدیدکنندهٔ کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سندرم مرگ ناگهانی نوزادان
- عفونت‌های تنفسی (مانند برونشیت و ذات‌الریه)
- حملات شدید و مکرر آسم
- عفونت گوش
- سرفه مزمن
مصرف سیگار در دوران بارداری برای جنین درحال‌رشد هم خطرناک است و می‌تواند احتمال زایمان زودرس، تولد جنین کم‌وزن، ناتوانی ذهنی، مشکل یادگیری، سندرم مرگ ناگهانی نوزادان و ابتلا به اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی را افزایش دهد. هرچه مصرف سیگار در زنان باردار بیشتر باشد، این خطرات نیز بیشتر نوزاد را تهدید خواهند کرد.
بنا بر بررسی‌ها، مصرف سیگار در دوران بارداری باعث مرگ بیش از هزار نوزاد در سال می‌شود.
عوارض دود دست دوم سیگار برای کودکان
دود دست‌دوم سیگار، سلامت کودک را شدیدا به خطر می‌اندازد.
- بررسی‌ها نشان می‌دهند که فرزندان والدین سیگاری، بیشتر از سایر کودکان مریض می‌شوند. ریه‌های آنها کمتر از کودکان دیگر رشد می‌کند و بیشتر به بیماری‌های برونشیت و ذات‌الریه مبتلا می‌شوند.
- خس خس سینه یا سرفه در این کودکان رایج‌تر است.
- دود دست‌دوم سیگار موجب حملات آسم در کودک می‌شود. همچنین شدت بیماری تنگی نفس در کودکانی که در معرض دود سیگار قرار دارند، افزایش می‌یابد و آنها را گرفتار حملات مکرر آسم می‌کند.
- کودکانی که در معرض دود سیگار والدین خود قرار دارند، بیشتر به عفونت گوش مبتلا می‌شوند. همچنین در بیشتر مواقع، درون گوش آنها مایع جمع می‌شود و برای خشک کردن این مایع مجبور به مراجعهٔ مکرر به پزشک هستند.
راه‌هایی برای دور نگه داشتن کودکان از دود دست‌دوم سیگار
- والدین نباید اجازه بدهند کسی در خانه سیگار مصرف کند.
- والدین نباید اجازه بدهند کسی در خودرو، حتی با پنجرهٔ باز، سیگار مصرف کند.
- والدین باید مطمئن شوند که در مراکز نگهداری روزانهٔ کودک و مدارس، تنباکو مصرف نمی‌شود.
اگر در محیطی زندگی می‌کنید که هنوز مصرف سیگار در اماکن عمومی آن ممنوع اعلام نشده است، به رستوران‌ها یا مکان‌هایی بروید که کشیدن سیگار در آن مکان‌ها ممنوع است. یادتان باشد که وجود اتاق‌های مجزا برای مصرف سیگار هم نمی‌تواند از شما و خانواده‌تان دربرابر دود دست‌دوم سیگار محافظت کند.
دود سیگار و بیماری‌های قلبی-عروقی
۱. قرارگرفتن در معرض دود دست‌دوم سیگار فورا روی سیستم قلبی-عروقی افراد اثر می‌گذارد و می‌تواند موجب بیماری‌های عروق کرونری و سکتهٔ قلبی شود.
- دود سیگار سالانه موجب مرگ زودرس ۳۴هزار آمریکایی غیرسیگاری براثر بیماری قلبی می‌شود.
- ۲۵ تا ۳۰درصد از غیرسیگاری‌هایی که در خانه یا محل کار در معرض دود دست‌دوم سیگار قرار دارند، به بیماری های قلبی مبتلا می‌شوند.
- دود دست‌دوم سیگار خطر سکتهٔ قلبی را ۲۰ تا ۳۰درصد افزایش می‌دهد.
- دود دست‌دوم سیگار، سالانه جان ۸هزار نفر را براثر سکتهٔ قلبی می‌گیرد.
۲. قرارگرفتن در معرض دود دست‌دوم سیگار بلافاصله روی خون و رگ‌های خونی فرد اثر می‌گذارد و خطر حمله قلبی را افزایش می‌دهد.
- استنشاق دود دست‌دوم سیگار در عملکرد نرمال قلب، خون و سیستم عروقی تداخل ایجاد می‌کند و خطر ابتلا به سکتهٔ قلبی را افزایش می‌دهد.
- حتی قرارگرفتن در معرض دود سیگار به‌‌مدت کم هم می‌تواند به پوشش رگ‌های خونی صدمه بزند و پلاکت‌های خون فرد را چسبنده‌تر کند. این تغییرات می‌توانند موجب حملات قلبی مرگبار شوند.
- افرادی که سابقهٔ بیماری قلبی دارند، بیش از هر شخص دیگری گرفتار عوارض بد ناشی از دود دست‌دوم سیگار می‌شوند و به همین دلیل، باید برای دوری از هر نوع دود سیگار، اقدامات خاصی انجام دهند.
خطر دود سیگار و سرطان ریه
۱. دود دست‌دوم سیگار موجب بروز سرطان ریه در بزرگسالانی شده است که هرگز سیگار نکشیده‌اند.
- خطر ابتلا به سرطان ریه در غیرسیگاری‌هایی که در خانه یا محل کار در معرض دود سیگار قرار دارند، ۲۰ تا ۳۰درصد است.
- هرساله در آمریکا بیش از ۷۳۰۰ غیرسیگاری براثر سرطان ریه جان خود را از دست می‌دهند.
- غیرسیگاری‌هایی که در معرض دود دست‌دوم سیگار قرار دارند، به‌اندازهٔ سیگاری‌ها، مواد سرطان‌زا را استنشاق می‌کنند.
- قرارگرفتن در معرض دود دست‌دوم سیگار، حتی به‌مقدار کم، چنان به سلول‌های بدن صدمه می‌زند که فرایند ابتلا به سرطان را فعال می‌کند.
- هرچه مدت قرارگیری در معرض دود دست‌دوم سیگار بیشتر باشد، خطر ابتلا به سرطان ریه در غیرسیگاری‌ها افزایش پیدا می‌کند.
دود سیگار و سندرم مرگ ناگهانی نوزادان
سندرم مرگ ناگهانی نوزادان، همان‌طور که از اسمش پیداست، بسیار ناگهانی، بدون‌توضیح و غیرمنتظره رخ می‌دهد و جان نوزاد را در سال اول زندگی می‌گیرد. سندرم مرگ ناگهانی نوزادان یکی از اصلی‌ترین دلایل مرگ نوزاد، به‌خصوص نوزاد سالم است. دود دست‌دوم سیگار این خطر را افزایش می‌دهد.
- مصرف سیگار در دوران بارداری، خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزادان را افزایش می‌دهد.
- نوزادانی که در معرض دود دست‌دوم سیگار هستند، بیشتر در خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی قرار دارند.
- مواد شیمیایی موجود در دود دست‌دوم سیگار، به‌گونه‌ای روی مغز نوزادان اثر می‌گذارد که وضعیت تنفس آنها را دچار اختلال می‌کند.
- در ریهٔ نوزادانی که براثر سندرم مرگ ناگهانی نوزادان فوت کرده بودند، بیش از نوزادانی که به‌دلایل دیگر جان خود را از دست داده بودند، نیکوتین و کوتینین دیده می‌شد. کوتینین یکی از مواد شیمیایی است که در دود دست‌دوم سیگار وجود دارد.
والدین با سه روش زیر می‌توانند از سندرم مرگ ناگهانی نوزادان پیشگیری کنند:
- در زمان بارداری از مصرف سیگاری خودداری کنید.
- در خانه یا اطراف نوزاد سیگار نکشید.
- نوزادان را به پشت بخوابانید.
کلام آخر
برای پیشگیری از استنشاق دود دست‌دوم سیگار، تا جایی که می‌توانید از افراد سیگاری دور بمانید و درعین‌حال سیگاری‌ها را به ترک سیگار تشویق کنید. اگر کسی قصد سیگار کشیدن داشت، از او بخواهید از محیطی که در آن هستید دور شود تا صدمات کار اشتباه او گریبان شما را نگیرد.
