بارداری دورانی است با هزارویک تغییر و چالش! همه ما حالت تهوع را اولین نشانه بارداری می‌دانیم؛ بله معمولا بارداری خودش را با حالت تهوع نشان می‌دهد، اما در طول این دوران زیبا و در عین حال چالش‌برانگیز، اتفاقات دیگری هم می‌افتند. یکی از این اتفاقات ناخوشایند خارش است. تقریبا هیچ‌چیز آزاردهنده‌تر از احساس خارش نیست. ممکن است خارش در سراسر بدن اتفاق بیفتد یا محدود به چند ناحیه مانند دست و پا باشد. در این مقاله درباره علائم، علل و درمان خارش دست و پا در دوران بارداری صحبت می‌کنیم. با ما همراه باشید.
علل خارش دست و پا در بارداری
خارش دست و پا در دوران بارداری علل مختلفی دارد که برخی از آنها نیازمند توجه بیشتر و درمان زودهنگام هستند. در ادامه، این علل را بررسی می‌کنیم.
۱. کلستاز بارداری
گاهی اوقات خارش در دوران بارداری ناشی از وضعیتی به‌نام کلستاز بارداری است. در این حالت، هورمون‌های بارداری باعث اختلال در عملکرد کبد و تجمع اسیدهای صفراوی در کبد و جریان خون می‌شوند. این وضعیت می‌تواند منجر به خارش شدید پا و دست شود. پزشک کلستاز را با آزمایش خون تشخیص می‌دهد و معمولا سابقه پزشکی فرد را نیز می‌پرسد، زیرا کلستاز می‌تواند ارثی باشد. اگر مادر یا خواهر شما نیز در یکی از بارداری‌های خود دچار این عارضه شده باشند، شما نیز مستعد ابتلا به آن خواهید بود.
کلستاز فقط علائم آزاردهنده و نگران‌کننده ایجاد نمی‌کند، بلکه وضعیتی جدی است که در صورت درمان‌نشدن ممکن است به جنین در حال رشد آسیب برساند. کلستاز درمان‌نشده می‌تواند منجر به زایمان زودرس، مشکلات جنین، مشکلات تنفسی در نوزاد و مرده‌زایی شود. به همین دلیل مهم است که هرگونه خارش مداوم در بارداری را جدی بگیرید و علائم خود را به پزشک گزارش دهید.
علائم کلستاز
- یرقان (زردی پوست و ناحیه سفید چشم)؛
- ادرار تیره؛
- کمبود اشتها؛
- حالت تهوع؛
- افسردگی؛
- خارش شدید از جمله خارش پا.
۲. پاپول‌ها و پلاک‌های کهیری خارشدار بارداری (PUPPP)
پاپول‌ها و پلاک‌های کهیری نوعی بثورات پوستی خارش‌دارند که در اواخر بارداری خود را نشان می‌دهد. این عارضه برای جنین شما جدی یا مضر تلقی نمی‌شود، اما می‌تواند بسیار ناراحت‌کننده باشد.
علائم PUPPP
- تاول در اطراف بثورات؛
- احساس خارش بیشتر در شب.
معمولا پزشک این مشکل را از طریق معاینه پوست تشخیص می‌دهد. در موارد نادر، ممکن است بیوپسی پوست نیز تجویز شود. ممکن است برای رد هرگونه عفونت آزمایش خون نیز انجام شود.
۳. پروریگو
پروریگو برجستگی‌های خارشدار روی بازوها، پاها یا شکم است که ممکن است در هرکدام از سه‌‌ماهه‌های بارداری ظاهر شود. اگر در طول یک بارداری دچار خارش شده‌اید، این احتمال افزایش می‌یابد که در بارداری‌های بعدی هم دچارش شوید. پروریگو معمولا مدت کوتاهی پس از زایمان از بین می‌رود، اما متأسفانه ممکن است گاهی هفته‌ها یا حتی ماه‌ها پس از زایمان نیز ادامه داشته باشد.
اگر برای مدت طولانی در دوران بارداری خود احساس خارش شدید با علام پروریگو را دارید، بهتر است با پزشک یا مامای خود مشورت کنید. متخصصان می‌توانند داروهایی را برای تسکین شما تجویز کنند، بیماری‌های مختلف را رد کند و مطمئن شوند که شما و فرزند کوچکتان در امان هستید.
۴. علل دیگر
چنین عللی معمولا جدی تلقی نمی‌شوند و می‌توانند با اقدامات ساده در خانه یا با مصرف داروهای تأییدشده توسط پزشک مهار شوند.
- کشش پوست: معمولا در بارداری اول و بارداری چندقلو بیشتر از بارداری‌های دیگر پوست کشیده می‌شود و همین کشش پوست می‌تواند عاملی برای خارش دست و پا در بارداری باشد.
- خشکی پوست: تغییرات هورمونی ناشی از بارداری می‌تواند باعث خشکشدن و سپس خارش و پوسته‌پوسته‌شدن پوست شود.
- عطر یا پارچه: مواد شیمیایی مختلف نیز می‌توانند دلیل دیگری برای خارش پوست باشند.
- هورمون‌ها: ممکن است تغییرات هورمونی دوران بارداری بر پایانه‌های عصبی تأثیر بگذارند و آنها را حساس‌تر و مستعد احساس خارش کنند.
درمان خارش دست و پا در دوران بارداری
۱. درمان خارش ناشی از کلستاز
اگر کلستاز علت خارش پوست باشد، بسیاری از داروهای ضدخارش مؤثر نخواهند بود و پزشک داروهای دیگری را تجویز خواهد کرد که می‌توانند به کاهش خارش و کاهش مقدار اسید صفراوی در بدن کمک کنند. در نهایت، درمان کلستاز زایمان است و خارش معمولا چند روز پس از زایمان برطرف می‌شود.
۲. درمان خارش ناشی از PUPPP
بثورات پوستی ناشی از PUPPP معمولا چند هفته پس از زایمان از بین می‌روند. مرطوب‌کننده‌ها، کرم‌های استروئیدی و آنتی‌هیستامین‌های تجویزشده توسط پزشک می‌توانند به کاهش موقت خارش تا زمان زایمان کمک کنند.
۳. درمان خارش ناشی از پروریگو
ممکن است مرطوب‌کننده‌ها هم به رفع خارش ناشی از پروریگو کمک کنند، اما درمان معمولا شامل استروئیدهای موضعی و آنتی‌هیستامین‌های خوراکی است.
خارشی که ناشی از عوامل مذکور نباشد، معمولا با درمان‌های خانگی و داروهای بدون نسخه رفع می‌شود. می‌توانید این کارها را امتحان کنید:
- عطر یا مواد شوینده‌تان را عوض کنید. مواد شیمیایی موجود در عطرها و مواد شوینده یکی از عوامل خارش پوست محسوب می‌شوند. گاهی ممکن است فرد به این مواد حساسیت داشته باشد. در این شرایط بهتر است عطر یا مواد شوینده حساسیت‌زا را عوض کنید.
- لباس‌های گشاد از جنس پارچه‌های طبیعی بپوشید. الیاف طبیعی معمولا پوست را دچار حساسیت نمی‌کنند و حتی از هرگونه جوش ناشی از گرما جلوگیری می‌کنند.
- برای رفع خشکی پوست از مرطوب‌کننده استفاده کنید. روغن زیتون و روغن نارگیل هر دو مرطوب‌کننده‌های مناسبی هستند که می‌توانند خارش دست و پا را درمان کنند.
- مقداری لوسیون کالامین بزنید. این مایع صورتی فقط برای درمان گزیدگی نیش حشرات و پیچک سمی نیست، بلکه برای درمان خارش بارداری هم مفید است.
- بیشتر آب بخورید. نوشیدن آب از کم‌آبی بدن جلوگیری می‌کند. اگر دلیل خارش پوست کم‌آبی بدن باشد، با مصرف آب بیشتر هم کم‌آبی بدنتان رفع می‌شود و هم خارش پوست‌تان کاهش می‌یابد.
- رطوبت‌ساز را روشن کنید. مرطوب و خنک نگه‌داشتن هوا از خشکشدن پوست و بثورات خارشدار ناشی از گرما جلوگیری می‌کند.
سخن پایانی
به‌طور کلی خارش پوست از نشانه‌های اولیه بارداری نیست. بسیاری از انواع بثورات معمولا در اواخر بارداری ظاهر می‌شوند و برخی ممکن است تا پس از تولد نوزاد برطرف نشوند. هر وقت در طول بارداری دچار خارش شدید یا طولانی شدید، باید به پزشک مراجعه و آن را درمان کنید.
شما بگویید
شما هم در طول بارداری‌تان دچار خارش پوست شده‌اید؟ از چه شیوه‌ای برای درمان خارش دست و پا در بارداری استفاده کردید؟ لطفا تجربیات ارزشمندتان را با ما و کاربران عزیزمان در میان بگذارید.
