مطمئنا همه‌ی شما حداقل یک‌بار گرفتگی گوش را تجربه کرده‌اید و می‌دانید که چقدر ناراحت‌کننده است؛ ممکن است دچار وزوز گوش شوید، میزان شنوایی‌تان کاهش یابد، صداها در سرتان بپیچند و … . این وضعیت ممکن است برای هرکسی اتفاق بیفتد اما معمولا در کودکان، شناگران و مسافران هواپیما شایع‌تر است. خوشبختانه راه‌های متعددی برای رفع گرفتگی گوش وجود دارد اما مسئله‌ی مهم‌تر آن است که علت گرفتگی گوش را پیدا کنید تا دائما به این وضعیت دچار نشوید. همراه ما باشید، در این مطلب به بررسی علت گرفتگی گوش و درمان گرفتگی گوش می‌پردازیم.
حتی اگر گرفتگی گوش باعث درد و ناراحتی نشود، صداهای مبهم و تقلا برای شنیدن می‌تواند واقعا آزاردهنده باشد. گوش شما ممکن است به‌خودی‌خود در عرض چند ساعت یا چند روز باز شود اما چندین دارو و درمان خانگی نیز می‌توانند گرفتگی گوش را فورا تسکین بدهند.
علاوه‌بر درمان گرفتگی گوش، بد نیست که علت گرفتگی گوش را نیز شناسایی کنید. با انجام این کار، شما و پزشک‌تان می‌توانید بهترین راه را برای درمان گرفتگی گوش و جلوگیری از مشکلات بعدی پیدا کنید.
۴ علت گرفتگی گوش
۱. انسداد شیپور استاش
انسداد شیپور استاش، یکی از علل احتمالی گرفتگی گوش است. شیپور استاش، لوله‌ای است که گوش میانی را به حلق وصل می‌کند. مخاط و مایع از طریق این لوله از گوش به‌سمت پشت حلق حرکت می‌کنند و در آنجا بلعیده می‌شوند.
اما گاهی‌اوقات مایع و موکوس به‌جای پایین‌رفتن از حلق، در گوش میانی گیر می‌کنند و باعث گرفتگی گوش می‌شوند. این گرفتگی معمولا با یک نوع عفونت مانند سرماخوردگی، آنفولانزا یا سینوزیت همراه است. رینیت آلرژیک (التهاب مخاط بینی) نیز می‌تواند باعث گرفتگی لوله‌ی استاش شود.
سایر علائم گرفتگی ناشی از عفونت یا آلرژی عبارتند از:
- آبریزش بینی؛
- سرفه؛
- عطسه؛
- گلودرد.
رفع گرفتگی شیپور استاش، بسیار مهم است زیرا مایع گیرافتاده می‌تواند باعث عفونت گوش شود؛ عفونت گوش هنگامی اتفاق می‌افتد که یک باکتری یا عفونت ویروسی وارد گوش میانی شود.
شنا کردن نیز می‌تواند باعث عفونت گوش شود. این وضعیت هنگامی اتفاق می‌افتد که آب پس از شناکردن در گوش باقی می‌ماند. به‌دلیل آنکه این عفونت بیشتر در شناگران دیده می‌شود، به گوش شناگر (swimmer’s ear) معروف است؛ این محیط مرطوب باعث رشد باکتری‌ها یا قارچ‌ها می‌شود. علائم یک عفونت گوش عبارتند از:
- گوش درد؛
- قرمزی؛
- ترشح مایع؛
- تب.
۲. ارتفاع بالا
برخی از افراد در حین غواصی اسکوبا (نوعی غواصی که در آن غواص می‌تواند زیر آب نفس بکشد)، رانندگی در جاده‌های کوهستانی یا پرواز کردن با هواپیما به‌طور موقت دچار گرفتگی گوش می‌شوند. یک تغییر سریع در فشار هوای بیرون بدن باعث این گرفتگی می‌شود.
لوله‌ی استاش مسئول یکسان‌سازی فشار در گوش میانی است. اما این لوله در ارتفاع‌های بالاتر نمی‌تواند همیشه فشار را به‌درستی متعادل کند. درنتیجه، تغییر فشار هوا در گوش‌ها احساس می‌شود. گاهی‌اوقات گرفتگی گوش، تنها اثر جانبی تغییر ارتفاع است. اگر دچار ارتفاع‌زدگی (بیماری ارتفاع بالا) شوید، ممکن است سردرد، حالت تهوع یا تنگی نفس نیز داشته باشید.
۳. جرم گوش
جرم گوش با پاکسازی کانال گوش و جلوگیری از ورود آلودگی و آشغال به داخل گوش از آن محافظت می‌کند. جرم معمولا نرم است اما می‌تواند سفت و باعث گرفتگی گوش شود. اگر جرم گوش باعث گرفتگی گوش شود، سایر علائم ممکن است از این قرار باشند:
- گوش‌درد؛
- زنگ زدن گوش‌ها؛
- سرگیجه.
گاهی‌اوقات استفاده از گوش‌پاک‌کن برای تمیزکردن داخل گوش، علت این گرفتگی‌هاست. گوش‌پاک‌کن‌ها نباید در داخل گوش وارد شوند. این روش تمیزکاری می‌تواند جرم گوش را فشرده کند، آن را در قسمت‌های عمیق‌تر گوش جمع کند و باعث انسداد شود.
۴. نوروم آکوستیک (تومور عصب شنوایی)
نوروم آکوستیک یک تومور خوش‌خیم است که بر روی عصب جمجمه که مغز را به گوش درونی متصل می‌کند، ایجاد می‌شود. این تومورها معمولا به آهستگی رشد می‌کنند و کوچک هستند. بااین‌حال هنگامی که بزرگ‌تر شوند، می‌توانند روی اعصاب موجود در گوش درونی فشار وارد کنند. این امر می‌تواند باعث گرفتگی گوش، کاهش شنوایی و زنگ‌زدن گوش شود.
برای درمان گرفتگی گوش چه کنیم؟
اگرچه گرفتگی گوش یک وضعیت آزاردهنده است اما معمولا می‌توان آن را با روش‌های خانگی درمان کرد.
۱. از مانور والسالوا (باد کردن لپ‌ها و بینی) استفاده کنید
این ترفند ساده به بازکردن لوله‌ی استاش شما کمک می‌کند. برای انجام این روش، یک نفس عمیق بکشید و نوک بینی‌تان را با دو انگشت محکم بگیرید. درحالی‌که دهان‌تان بسته است، سعی کنید هوا را به‌آرامی از طریق بینی بیرون بدهید. این کار باید فشار کافی برای رفع گرفتگی یا باز کردن گوش را ایجاد کند. برای جلوگیری از صدمه‌زدن به پرده‌ی گوش‌تان سعی کنید هوا را محکم بیرون ندهید. هنگامی که لوله‌ی استاش شما باز شد، بهتر است برای باز نگه داشتن آن آدامس بجوید یا آب‌نبات سفت بمکید.
۲. بخار استنشاق کنید
دوش آب داغ را باز کنید و ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در حمام بنشینید. بخار آب داغ به شُل‌کردن مخاط موجود در گوش کمک می‌کند. روش دیگر آن است که یک حوله‌ی کوچک گرم یا داغ را روی گوش‌تان قرار بدهید.
۳. مایع گیرافتاده را بیرون بیاورید
انگشت اشاره‌تان را در گوش موردنظر فرو کنید و آن را به‌آرامی بالا و پایین ببرید. این روش به بیرون آمدن مایع گیرافتاده کمک می‌کند. نگه‌داشتن یک سشوار با درجه‌ی حرارت پایین در فاصله‌ی چند سانتی‌متری از گوش‌تان نیز می‌تواند به خشک‌کردن مایع درون گوش کمک کند.
۴. از داروهای بدون نیاز به نسخه استفاده کنید
داروهای بدون نیاز به نسخه (OTC) می‌توانند گرفتگی گوش ناشی از تخلیه‌ی سینوس، سرماخوردگی یا آلرژی‌ها را برطرف کنند. از داروهای سینوس یا سرماخوردگی حاوی ترکیبات ضداحتقان یا یک آنتی‌هیستامین استفاده کنید. حتما دستورالعمل روی برچسب دارو را به‌دقت دنبال کنید.
۵. از قطره‌های گوش کمک بگیرید
یک کیت برطرف‌کننده‌ی جرم گوش (کیت حذف‌کننده‌ی جرم گوش دبراکس یا مورین) می‌تواند جرم گوش را نرم کند و باعث خروج آن از گوش شود. همچنین شما می‌توانید ۲ یا ۳ قطره از روغن معدنی گرم، روغن بچه یا هیدروژن پراکسید را با استفاده از یک قطره‌چکان درون گوش‌تان بریزید. پس از ریختن قطره، سرتان را چند ثانیه کج نگه دارید تا قطره از گوش‌تان خارج نشود و بتواند به‌خوبی روی جرم‌ها اثر بگذارد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر نتوانستید گرفتگی گوش‌تان را با درمان‌های خانگی برطرف کنید، لازم است به پزشک مراجعه نمایید. اگر علت مشکل‌تان تجمع بیش‌ازحد جرم گوش است، ممکن است لازم باشد یک متخصص گوش، حلق و بینی برای شما شستشوی گوش انجام بدهد. پزشک در این روش از ابزارهای مخصوصی برای ایجاد حالت مکش و جداکردن جرم از گوش استفاده می‌کند. اگر دچار انسداد لوله‌های استاش هستید، ممکن است داروهای نسخه‌ای زیر برای شما تجویز شوند:
- آنتی بیوتیک (عفونت گوش، عفونت سینوس)؛
- داروهای ضدقارچ (گوش شناگر)؛
- آنتی‌هیستامین.
گرفتگی گوش ممکن است با درد همراه باشد، به‌خصوص اگر عفونت گوش داشته باشید. در این صورت می‌توانید طبق دستور پزشک‌تان از داروهای مُسکن بدون نیاز به نسخه استفاده کنید، ازجمله:
- ایبوپروفن (موترین)؛
- استامینوفن (تیلنول)؛
- ناپروکسن سدیم (Aleve).
از آنجا که نوروم آکوستیک یک تومور غیرسرطانی و خوش‌خیم است، ممکن است پزشک‌تان فقط درصورتی‌که تومور بسیار بزرگ شده یا بر شنوایی شما تأثیر بگذارد، گزینه‌ی جراحی را پیشنهاد نماید.
ادامه‌دار شدن گرفتگی گوش
گرفتگی گوش معمولا یک وضعیت موقتی است و اکثر افراد قادرند این مشکل را با درمان‌های خانگی و داروهای بدون نیاز به نسخه برطرف کنند. اگر گرفتگی گوش شما پس از امتحان‌کردن درمان‌های مختلف خانگی همچنان ادامه داشت و به‌خصوص اگر با علائم دیگری مانند کاهش شنوایی، زنگ‌زدن گوش‌ها یا گوش‌درد همراه بود، با پزشک‌تان تماس بگیرید. ممکن است شما به قطره‌های گوش قوی و نسخه‌ای یا جرم‌گیری گوش نیاز داشته باشید.
