علت نفخ معده چست؟ اقرار بکنیم یا نه، همهٔ ما گاهوبیگاه گرفتار گاز معده میشویم. گاز معده بهخاطر بلع هوا و تقسیمشدن غذا در سیستم گوارش به وجود میآید. این گاز یا همان نفخ شکم یا نفخ معده، معمولا منجر به آروغ زدن، احساس بادکردنِ شکم یا خارج شدن باد شکم میشود. اگر شما هم دچار نفخ معده و باد شکم فراوانی هستید، باید تغییراتی در رژیم غذایی خود بدهید. در این مقاله، ۱۰ غذایی را که موجب نفخ معده میشوند، معرفی کردهایم.
گاز معده بهخودیخود مشکلی ایجاد نمیکند. بهطور میانگین، باد شکم هر فردی در طول روز ۱۴ بار خارج میشود. بعضیها گاز بیشتری از بقیه دارند و همین باعث ناراحتی یا حتی شرمندگیشان هم میشود. اما به خاطر داشته باشید که بدن افراد مختلف، واکنشهای متفاوتی به خوراکیها دارند، بنابراین اگر تغییری در رژیم غذایی خود میدهید، از خوراکیهایی که بیشترین واکنش را به آنها نشان میدهید و علت اصلی نفخ معده شما هستند، پرهیز کنید.
۱. لوبیا
لوبیا،اولین علت نفخ معده است. وقتی پای خوراکیهایی به میان میآید که باعث گاز معده میشوند، لوبیا در صدر فهرست قرار میگیرد. لوبیا، پرالترین (Raffinose) فراوانی دارد. پرالترین قندی است که بدن بهسختی آن را هضم میکند. پرالترین از رودهٔ کوچک به رودهٔ بزرگ میرود، که در آنجا باکتریها آن را تقسیم کرده و هیدروژن، دیاکسید کربن و گاز متان تولید میشود؛ این گاز متان که از طریق مقعد خارج میشود، همان باد شکم است.
اگر میخواهید بدون پرهیز از لوبیا، گاز معده را کاهش بدهید، میتوانید از محصولی بهنام بینو (Beano) استفاده کنید. اگر بتوانید بینو را در داروخانهها پیدا کنید، نیازی به نسخهٔ پزشک ندارد. تحقیقات نشان دادهاند که بینو در بعضی افراد برای کاهش گاز معده مفید است. از دارو که بگذریم، خیساندن لوبیا بهمدت یک شب هم میتواند در کاهش گاز مؤثر باشد.
۲. محصولات لبنی
لاکتوز (Lactose) قندی است که در شیر و بیشتر محصولات لبنی، از جمله پنیر و بستنی یافت میشود. افرادی که آنزیم لاکتوز کافی تولید نمیکنند، در هضم لاکتوز مشکل دارند؛ به چنین شرایطی، ناتوانی در هضم لاکتوز (Lactose Intolerance) یا نارسایی لاکتاز میگویند. افزایش گاز، یکی از عوارض ناتوانیِ هضم لاکتوز است. اگر احتمال میدهید دچار این وضعیت هستید، میتوانید از جایگزینهای غیرلبنی، مانند محصولات شیر بادام یا شیر سویا استفاده کنید. راه دیگر هم اینکه پیش از خوردن خوراکیهای حاوی لاکتوز، قرص لاکتاز مصرف کنید.
۳. غلات کامل
سومین غذایی که میتواند علت نفخ معده باشد، غلات کامل است. غلات کاملی مانند گندم و جو، حاوی فیبر، پرالترین و نشاسته هستند. باکتری همهٔ اینها را در رودهٔ بزرگ تقسیم میکند، که منجر به گاز معده میشود. برنج تنها غلهای است که باعث تولید گاز نمیشود.
۴. سبزیجات
بعضی سبزیجات، مانند کلم بروکسل، کلم بروکلی، کلم، مارچوبه و گل کلم، گاز معده تولید میکنند. این سبزیجات هم مانند لوبیا حاوی پرالترین هستند. اما اینها خوراکیهای بسیار سالمی محسوب میشوند، پس بهتر است پیش از پرهیز، با پزشک مشورت کنید.
۵. نوشیدنیهای گازدار
نوشابه، سودا یا سایر نوشیدنی های گازدار هم میتوانند مقدار زیادی به هوایی که میبلعید اضافه کنند. وقتی هوا وارد سیستم گوارش میشود، باید به طریقی خارج شود. همین است که باعث آروغ یا باد شکم میشود. اگر میخواهید گاز معده را کاهش بدهید، بهجای نوشیدنیهای گازدار، از آبمیوه، چای یا آب معمولی استفاده کنید.
۶. میوهها
میوههایی مانند سیب، هلو، گلابی و آلو، حاوی قند الکلی سوربیتول (Sorbitol) هستند، که بدن بهسختی هضم میکند. خیلی از میوهها حاوی فیبر حلشدنی (نوعی فیبر که در آب حل میشود) هم هستند. سوربیتول و فیبر حلشدنی، هر دو باید از رودهٔ بزرگ بگذرند؛ که در آنجا باکتریها آنها را تقسیم و هیدروژن، دیاکسید کربن و گاز متان تولید میکنند.
۷. آبنبات
مکیدن آبنبات هم مانند نوشیدنیهای گازدار، میتواند باعث بلع هوای اضافی بشود. خیلی از آبنباتها از سوربیتول هم بهعنوان شیرینکننده استفاده میکنند. این دو عامل میتوانند باعث بیشتر شدن گاز معده بشوند.
۸. پیاز
پیاز حاوی شکری طبیعی بهنام فروکتوز (Fructose) است. فروکتوز هم مانند سوربیتول و پرالترین، وقتی توسط باکتریها در رودهٔ بزرگ تقسیم میشود، گاز تولید میکند.
۹. آدامس
شاید تعجب کنید که آدامس باعث گاز معده میشود، اما واقعیت این است که جویدن آدامس، باعث بلع هوای بیشتری میشود. هضم خیلی از آدامسهای بدون قند و همینطور آدامسهایی که با قندهای الکلی، مانند سوربیتول، مانیتول (Mannitol) و زایلیتول (Xylitol) شیرین شدهاند، دشوار است. اگر خیلی آروغ میزنید، احتمالا پزشک توصیه میکند برای کاهش گاز معده، دیگر آدامس نجوید.
۱۰. غذاهای فراوریشده
منظور از غذاهای فراوریشده، همان خوراکیهای بستهبندیشده هستند؛ مانند نانها، غلات و هلههولهها. این خوراکیها حاوی مواد گوناگونی، از جمله فراکتوز و لاکتوز هستند. این ترکیب میتواند منجر به افزایش گاز معده بشود.