لوکونیشیا یا سفید شدن ناخن به حالتی گفته می‌شود که خطوط یا لکه های سفید روی ناخن انگشتان دست یا پا ظاهر می‌شوند. این حالت بسیار رایج و البته بدون ضرر و خطر برای سلامتی بدن است. حتی گاهی‌اوقات بسیاری از افراد سالم نیز در بزرگسالی این مورد را تجربه می‌کنند. در این مقاله با علت لکه سفید روی ناخن و درمان آن آشنا می‌شوید.
پس سفید شدن ناخن نشان از مشکل پزشکی خاصی نیست. در بعضی از افراد لکه سفید روی ناخن به‌شکل لکه هایی بسیار کوچک در میان ناخن ایجاد می‌شود. در بعضی دیگر نیز ممکن است لکه سفید بزرگ‌تر باشد و در تمام سطح ناخن پخش شود. لکه ها می‌توانند روی یک یا چند ناخن پراکنده و ظاهر بشوند. رایج‌ترین علت ایجاد لوکونیشیا، آسیب‌دیدگی بستر و جایگاه ناخن است. این آسیب‌دیدگی‌ها ممکن است در خلال ضربه زدن به ناخن یا حتی کارهایی مانند پانچ و فرنچ و… که با هدف زیبایی روی ناخن انجام می‌شود، اتفاق بیفتد. مانیکور، پدیکور، استفاده از ژل‌ها یا آکریلیک برای ناخن نیز می‌تواند باعث آسیب‌دیدگی شود. عوامل متعدد دیگری نیز می‌توانند باعث ایجاد آسیب و ایجاد لکه سفید روی ناخن بشوند.
سفیدی روی ناخن به چه علت است؟
همان‌طور که گفته شد، وجود لکه سفید روی ناخن بسیار متداول است و دلایل متعددی دارد. برای نمونه:
- واکنش آلرژیک؛
- عفونت قارچی؛
- زخم و آسیب‌دیدگی ناخن؛
- کمبود مواد معدنی.
۱. واکنش آلرژیک
حساسیت به لاک ناخن، براق‌کننده ناخن (برق ناخن)، مواد محکم‌کننده ناخن مانند مواد کاشت آن و لاک‌پاک‌کن‌ها می‌توانند موجب تشکیل لکه سفید روی ناخن بشوند. استفاده از ژل‌ها و مواد آکریلیک روی ناخن نیز این امکان را افزایش می‌دهد.
۲. قارچ
اونیکومایکوزیس سطحی سفید، نام قارچ رایجی است که روی ناخن انگشتان پا ایجاد می‌شود. علائم اولیه این عفونت به‌شکل لکه‌های سفید کوچک روی ناخن بروز می‌یابد. این عفونت می‌تواند رشد کند و تمام بستر و سطح ناخن را بپوشاند. با وجود این مشکل ممکن است، ناخن‌ها در ابتدا ورقه‌ورقه شوند و سپس به حالت خشک و شکننده درآیند.
۳. آسیب‌دیدگی و زخم ناخن‌ها
زخم و آسیب در قسمت پایینی ناخن می‌تواند در خلال رشد ناخن، باعث ایجاد لکه سفید یا نقطه‌هایی روی آن بشود. اما از آنجایی که رشد ناخن‌ها کمی زمان می‌برد ممکن است زخم را فراموش کنید و متوجه آن نشوید. برخی از زخم‌ها نیز تا ۴ هفته یا حتی بیشتر نمود بیرونی پیدا نمی‌کنند.
از جمله زخم‌ها و آسیب‌های متداول ناخن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ماندن انگشتان بین در؛
- اصابت ضربه چکش به انگشت؛
- برخورد ناخن با سطح میز یا پیشخوان یا ایجاد اصطکاک از تماس و کشیده شدن ناخن بر سطح میز.
مانیکور پی‌درپی ناخن‌ها نیز امکان بروز لکه سفید روی ناخن را افزایش می‌دهد زیرا فشاری که از سوی ناخن‌کار به دست شما وارد می‌شود، موجب آسیب‌دیدگی بستر ناخن خواهد شد.
۴. کمبود مواد معدنی
کمبود برخی از ویتامین‌ها یا مواد معدنی نیز باعث به وجود آمدن لکه سفید روی ناخن می‌شود. برای نمونه کمبود روی (زینک) و کلسیم در بدن چنین مشکلاتی را به‌همراه خواهد داشت.
۵. سایر دلایل
این دلایل نیز با احتمال کمتر باعث ایجاد لکه روی ناخن‌ها می‌شوند:
- بیماری‌های قلبی؛
- وضع نامناسب سلامت؛
- نارسایی‌های کلیوی؛
- پسوریازیس (صدفک) یا اگزما؛
- سینه پهلو؛
- مسمومیت با آرسنیک.
ممکن است لکه سفید ناخن بر اثر این موارد ایجاد بشود اما امکان آن بسیار کم است. پزشکان نیز قبل از توجه به این موارد جدی، معمولا علت‌ها و دلایل دیگر را برای تشخیص عامل لکه‌های روی ناخن بررسی می‌کنند.
نشانه های لکه سفید روی ناخن چیست؟
لکه‌های سفید می‌توانند به شکل‌های گوناگونی ظاهر بشوند. مثلا:
- نقطه سفید روی ناخن: در اندازه بسیار کوچک مانند نقطه‌ای که با مداد گذاشته می‌شود؛
- خط سفید روی ناخن: خطوط بزرگ‌تر در میان ناخن؛
- نقاط سفید بزرگ تر روی ناخن: نقاط بزرگ‌تر پراکنده در سطح ناخن.
دلایل سفیدی ناخن می‌تواند در شکل بروز و ظاهر شدن آن اثرگذار باشد. بنا به دلیل وجود چنین لکه‌هایی، ممکن است علائم و نشانه‌های جانبی دیگری را هم ببینید. برای مثال، وجود زخم در ناخن ها می‌تواند باعث ایجاد لکه سفید و بزرگی در وسط ناخن بشود یا واکنش‌های آلرژيک لکه های متعدد بر سطح ناخن ایجاد کنند. ظاهر نقاط و خطوط سفید روی هر ناخن می‌تواند متفاوت باشد.
تشخیص لکه سفید روی ناخن چگونه است؟
اگر گاهی لکه های سفید روی ناخن‌تان همیشگی و متداول نیستند و فکر می‌کنید که علت ظهورشان، زخم ناخن بوده است، نیازی به مراجعه به پزشک نخواهید داشت. فقط باید حواس‌تان باشد که از آسیب دیدن و زخم شدن ناخن‌ها جلوگیری کنید یا رفتاری را که باعث ایجاد زخم و آسیب می‌شود کنترل کنید.
اما اگر احساس می‌کنید که لکه‌ها به‌شکل متداوم روی ناخن‌تان حضور دارند و در حال بدتر شدن هستند، شاید لازم است به پزشک مراجعه کنید. بیشتر مواردی که موجب تشکیل لکه ها می‌شوند، بعد از تشخیص به‌سادگی درمان می‌شوند.
در ملاقاتی که با پزشک دارید، احتمالا ناخن ها، دست‌ها یا پاهای شما را معاینه خواهد کرد. پزشک نیز بر اساس مشاهدات خود دست به تشخیص و تجویز خواهد زد. برای کنار گذاشتن دلایل مختلف و رسیدن به تشخیص درست آزمایش‌های متعددی نیز انجام می‌شود. در صورتی که پزشک احساس کند علت لکه سفید ناشی از کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی است، این آزمایش‌ها بیشتر اهمیت پیدا می‌کنند.
برای از بین بردن لکه های سفید روی ناخن باید چه‌کار کنیم؟
با توجه به علت شکل‌گیری لکه ها، شیوه درمان متفاوت است.
واکنش آلرژيک
اگر فکر می‌کنید به لاک‌های ناخن، برق ناخن‌ها یا سایر محصولات آرایشی ناخن حساسیت دارید، استفاده از آنها را کنار بگذارید. اما اگر با استفاده نکردن از این مواد و محصولات همچنان مشکل‌تان رفع نشد، باید به پزشک مراجعه کنید.
قارچ
برای درمان لکه ناخن ناشی از قارچ‌ها معمولا از داروهای ضدقارچ خوردنی مانند قرص‌ها استفاده می‌شود. درمان‌های موضعی نیز معمول هستند. متوسط زمان درمان ۳ ماه است و باید حتما درمان را در طول مدت تجویزشده پیگیری کنید. در غیر این صورت کاملا بهبودی حاصل نخواهد شد.
آسیب و زخم در ناخن‌ها
بیشتر لکه‌های سفید با گذشت زمان بهبود پیدا می‌کنند. با رشد ناخن‌ها زخم و آسیب‌دیدگی نیز از بستر ناخن خارج می‌شود؛ به همین خاطر لکه‌های سفید نیز از بین خواهند رفت.
درمان‌های آرایشی
اگر تغییر رنگ ناخن‌ها برای‌تان مشکل‌زا شده است و به‌طور موقتی می‌خواهید آنها را بپوشانید باید از لاک ناخن کمک بگیرید. استفاده از لاک‌هایی با رنگ طبیعی ناخن راه‌حل خوبی است که می‌تواند لکه‌ها را پنهان کند. رنگ‌های دیگر و البته طیف‌های شاد نیز جالب هستند و جذابیت و گیرایی خاص خودشان را دارند.
چشم‌انداز
برای بیشتر افراد، لکه سفید روی ناخن چیزی نیست جز اشکالی آزاردهنده روی ناخن ها که وجودشان احساس ناخوشایندی به ظاهر دست‌ها می‌دهد. این لکه‌ها به‌ندرت ناشی از مشکلات جدی هستند و بیشتر آنها بدون درمان، خودبه‌خود بهبود می‌یابند. اگر روی ناخن‌هایتان لکه سفید ایجاد شده و عصبی و ناراحت هستید، اصلا نگران نباشید. با مراجعه به پزشک، مشکل‌تان تشخیص داده می‌شود و پاسخ تمام پرسش‌هایتان را در این باره دریافت می‌کنید. بیشتر درمان‌ها بسیار مؤثر هستند و زود اثرات خود را نشان می‌دهند.
گام‌های بعدی
اگر روی ناخن ها لکه سفید دیده‌اید و نمی‌دانید چه باید کرد، از راهکارهای مختصر زیر کمک بگیرید:
- فکر کنید و ببینید علت چیست و از ناخن‌ها مراقبت کنید. آیا اخیرا انگشتان‌تان ضربه دیده‌اند یا آسیبی به آنها وارد شده است؟ آیا تعداد لکه ها از الگوی خاصی پیروی می‌کند؟ از ناخن‌ها در برابر آسیب، ضربه، زخمی‌شدن و… محافظت کنید.
- نشانه‌ها و علائمی را که می‌بینید، به‌خاطر بسپارید. آیا علاوه بر وجود لکه سفید روی ناخن تغییرات دیگری مانند تغییر رنگ و بافت ناخن می‌بینید؟ آیا ناخن‌هایتان زرد و شکننده شده‌اند؟ در این صورت لازم است به پزشک مراجعه کنید.
- با پزشک‌تان صحبت کنید. اگر فکر می‌کنید که لکه‌ها به‌خاطر ضربه و زخم ایجاد نشده‌اند، باید پزشک‌تان دلیل آن را تشخیص بدهد و برای‌تان دارو تجویز کند.
- تغذیه خود را بهبود ببخشید. سعی کنید از مواد مغذی و لازم برای تقویت ناخن ها استفاده کنید؛ مثلا مصرف ویتامین‌ها را فراموش نکنید.
