بسیاری از افراد، از بیمیلیشان به غذا خوردن شکایت دارند. برخی حتی زمانی هم که گرسنه هستند، نمیتوانند بهدرستی غذا بخورند. در برخی افراد، این مشکل با حالت تهوع قبل یا بعد از غذا همراه است. از دست دادن اشتها از لحاظ علمی بی اشتهایی نام دارد و معمولا یک یا دو روز به طول میانجامد. اگر بی اشتهایی بیشتر از دو یا سه روز طول بکشد، به مشکلی نگرانکننده تبدیل میشود. بی اشتهایی میتواند ناشی از دلایل مختلفی باشد و منجر به حالت تهوع، سردرد و تشنگی مفرط شود. با ادامهی این مطلب همراه شوید تا با چند علت بی اشتهایی آشنا شوید.
علت بی اشتهایی چیست؟
عوارض بی اشتهایی به شدت و مدت زمانی که این مشکل به طول میانجامد، بستگی دارد. حالت تهوع، استفراغ، کاهش وزن، اسهال، سردرد و عدم ثُبات رفتاری از عوارض بی اشتهایی هستند. ممکن است بی اشتهایی فرد ناشی از عدم علاقهی او به بعضی از غذاها باشد. علاوه بر این، دلایل دیگری نیز میتوانند علت بی اشتهایی فرد باشند. پزشک با معاینهی بیمار و بررسی آسیبهای جسمی یا ذهنی، ریشهی بی اشتهایی فرد را پیدا میکند تا بتواند او را مورد درمان قرار بدهد. شایعترین علل بی اشتهایی عبارتند از:
۱. استرس و فشارهای احساسی
استرس و وضعیت روحی تأثیر زیادی بر اشتهای فرد دارند. به همین دلیل شرایط استرسزایی مانند از دست دادن شغل، از دست دادن عزیزان، امتحانات خیلی مهم و افسردگی، بر اشتهای فرد تأثیر منفی میگذارند. همچنین شادی و هیجان زیاد مانند ازدواج، پیدا کردن شغل جدید و ترفیع شغلی نیز میتوانند بهطور موقت اشتها را کاهش بدهند. باید علت بی اشتهایی را شناسایی و با کمک پزشک آن را درمان کنید.
۲. بارداری
بسیاری از زنان از بی اشتهایی در دوران بارداری شکایت دارند. این اتفاق بیشتر در سه ماههی اول بارداری اتفاق میافتد. بی اشتهایی در دوران بارداری معمولا با علائمی مانند استفراغ و حالت تهوع همراه است و در آن زنان دوست دارند فقط غذاهای خاصی را مصرف کنند. ممکن است در مراحل انتهایی بارداری، فشار رحم بر روده نیز باعث یبوست و بی اشتهایی فرد شود. مصرف آب فراوان، صرف تعداد وعدههای غذایی بیشتر ولی سبکتر در طول روز و اجتناب از مصرف غذاهای چرب، بهترین اقداماتی هستند که زنان باردار و بی اشتها میتوانند انجام بدهند. اگر پس از مدتی این علائم برطرف نشدند، بهتر است با پزشک زنان مشورت کنید.
۳. عفونتها
برخی از عفونتهای ویروسی، باکتریایی و قارچی نیز میتوانند موجب بی اشتهایی فرد شوند. عفونتهایی مانند آنفولانزا، سینهپهلو، عفونتهای کبدی مانند هپاتیت A و B، التهابات کبد، عفونتهای ریه مانند سل، عفونتهای کلیه مانند پیلونفریت، ایدز و کولیت زخمی میتوانند عامل بی اشتهایی در کودکان و بزرگسالان باشند. البته این بیماریها علائم دیگری نیز دارند که باعث میشود تشخیصشان کار آسانی شود. برخی از علائم رایج عفونتها عبارتند از: درد، تب، سرماخوردگی، گرفتگی عضلات شکمی، اسهال و استفراغ.
۴. بیماریهای جدی
بی اشتهایی میتواند از علائم بیماریهای سختی مانند نارساییهای کلیوی، کبدی، قلبی و نارسایی مزمن غدد فوقکلیوی باشد. همچنین بیماریهای قلبی، کلیوی، کبدی، سیروز، پانکراتیت (التهاب لوزالمعده)، آپاندیسیت و سندروم رودهی تحریکپذیر نیز میتوانند موجب بی اشتهایی شوند. انواع سرطانها مانند سرطان روده بزرگ، سرطان خون، سرطان کلیه، سرطان ریه و سرطان معده نیز میتوانند دلیل بی اشتهایی فرد باشند. این بیماریها بهندرت اتفاق میافتند ولی علائمی دارند که نباید از آنها چشمپوشی کرد. به همین دلیل توصیه میشود بی اشتهایی مداوم را نادیده نگیرید و به پزشک مراجعه کنید.
۵. اختلالات خودایمنی
اختلالات خودایمنی مختلف مانند دیابت، بیماریهای خودایمنی، اسکلرودرمی (نوعی بیماری رماتیسمی) و انواع التهابات مفصلی مانند رماتیسم مفصلی نیز میتوانند علت بی اشتهایی افراد باشد. بی اشتهایی ممکن است به دو شکل تدریجی یا ناگهانی اتفاق بیفتد. اختلالات خودایمنی علاوه بر بی اشتهایی ممکن است علائمی مانند کاهش وزن، کاهش قند خون، استفراغ و درد مفاصل را نیز در فرد بهوجود بیاورد. اگر بی اشتهاییتان طولانی شد و در خانوادهتان سابقهی اختلالات خودایمنی وجود دارد، بهتر است زودتر به پزشک مراجعه کنید.
۶. سایر دلایل بی اشتهایی
علاوه بر دلایلی که ذکر شد، مشکلات روانی مانند اسکیزوفرنی، اضطراب، افسردگی، زوال عقل، بیماری آلزایمر، اختلالات غذا خوردن مانند پرخوری، اختلال غذایی بینگ، بی اشتهایی عصبی و نیز داروهای افسردگی، داروهای فشار خون، آنتیبیوتیکها، متفورمین و … نیز میتوانند باعث بی اشتهایی شوند. همچنین روشهای درمانی مانند شیمیدرمانی و پرتودرمانی هم میتوانند موجب بی اشتهایی، استفراغ و سایر علائم روانی شوند.
بی اشتهایی مداوم، دلیل محکمی بر بیمار بودن شما نیست، اما ممکن است بی اشتهاییتان نشانهی یک بیماری دیگر باشد بنابراین بهتر است آن را جدی بگیرید.