علت بوی بد دهان هرچه باشد، حضور در اجتماع را برای افراد دشوار می‌کند. حتی بسیاری مواقع بوی بد دهان عاملی اضطراب‌آور است که باعث خجالت افراد می‌شود. بنابراین اصلا عجیب نیست که قفسه‌های فروشگاه‌‌ها پر از انواع آدامس، خوشبوکننده‌‌ها و دیگر محصولات مشابه هستند، اما حتما می‌دانید که اکثر این محصولات تأثیر موقتی دارند. با ما همراه باشید تا درباره علت بوی بد دهان و روش‌های درمانش بیشتر بخوانید.
علت بوی بد دهان چیست؟
برخی افراد بیش از حد نگران‌اند که نکند دهانشان بوی بدی می‌دهد، در حالی که یا این بو خیلی خفیف است یا اصلا دهانشان بو نمی‌دهد. البته کسانی هم هستند که دهانشان بوی خیلی بدی می‌دهد، اما اصلا متوجهش نیستند. تشخیص بوی بد دهان برای خود فرد امکان‌پذیر نیست، بنابراین می‌توان از دوستی نزدیک پرسید دهان بوی بدی می‌دهد یا نه. وقتی فرد مطمئن شد دهانش واقعا بوی بدی می‌دهد، باید بفهمد علت بوی بد دهان چیست.
بوی بد دهان ممکن است علل مختلفی داشته باشد که در ادامه آنها را تک‌تک بررسی می‌کنیم.
۱. غذا
اگر ذرات غذا در محیط دهان مانده باشند، برای تجزیه آنها تعداد باکتری‌های دهان افزایش می‌یابد و باعث بوی بد دهان می‌شود. خوردن مواد غذایی خاص مثل سیر، پیاز، ادویه‌جات و ترشیجات هم باعث بوی بد دهان می‌شود.
۲. دخانیات
سیگارکشیدن به خودی خود باعث بوی ناخوشایند دهان می‌شود و معمولا نفس افراد سیگاری بوی بدی می‌دهد که موجب آزار دیگران می‌شود. سیگاری‌ها معمولا دچار بیماری لثه هم می‌شوند که خودش علت بوی بد دهان است.
۳. بهداشت نامناسب دهان و دندان
اگر مسواک نزنیم یا از نخ دندان استفاده نکنیم:
- ذرات غذای به‌جامانده در دهان بوی بدی ایجاد می‌کنند.
- جرم بی‌رنگ و چسبناکی (پلاک) روی دندان‌ها تشکیل می‌شود که لثه را تحریک می‌کند و به‌مرور بین دندان‌ها و لثه انباشته می‌شود.
- زبان هم محل تجمع باکتری‌هایی خواهد شد که بوی بدی ایجاد می‌کنند.
۴. خشکی دهان
بزاق دهان ذراتی را که علت بوی بد دهان هستند از بین می‌برد و باعث تمیزی محیط دهان می‌شود. بیماری خشکی دهان یا زروستومیا، تولید بزاق دهان را کم می‌کند و باعث بوی بد دهان می‌شود. البته خشکی دهان در طول شب و زمان خواب طبیعی است و نفس صبحگاهی بوی بدی می‌دهد که با شستن دهان برطرف می‌شود. این مسئله در افرادی که با دهان باز می‌خوابند شدیدتر است. خشکی دهان مزمن معمولا به دلیل مشکل غدد بزاقی یا برخی بیماری‌هاست.
۵. داروها
برخی از داروها باعث خشکی دهان می‌شوند، پس غیرمستقیم علت بوی بد دهان هستند. برخی از داروها هم باعث فعل و انفعالاتی شیمیایی در بدن می‌شوند که عارضه جانبی‌شان بوی بد نفس است.
۶. عفونت‌های دهانی
ممکن است آفت‌ها و زخم‌های دهانی ناشی از جراحی‌های لثه یا کشیدن دندان علت بوی بد دهان باشند یا بوی بد از پوسیدگی‌های دندانی نشئت بگیرد.
۷. مشکلات مربوط به حلق و بینی
شاید توده‌های سنگ‌مانند کوچک که محل تجمع باکتری هستند و در منافذ لوزه‌ها تشکیل می‌شوند علت بوی بد دهان باشند. عفونت یا التهابات مزمن در بینی، سینوس‌ها و گلو که موجب ترشحات پشت حلق می‌شود هم یکی از عوامل بوی بد هستند.
۸. علل دیگر
بیماری‌هایی مانند بعضی سرطان‌ها و اختلالات متابولیک ممکن است بوی نفس فرد را به خاطر مصرف داروهای شیمیایی تغییر دهد. رفلکس مزمن اسید معده (ریفلاکس) هم می‌تواند باعث بوی بد شود.
علت بوی بد دهان کودکان ممکن است جاماندن جسمی خارجی مانند تکه‌ای غذا در سوراخ بینی کودک باشد.
تشخیص علت بوی بد دهان
معمولا انتهای زبان منشأ اصلی ایجاد بوست و دکتر با برداشتن جرم روی انتهای زبان و انجام آزمایش به علت بوی بد دهان پی می‌برد.
این آزمایش پیچیده شیمیایی، علت بوی بد دهان را مشخص می‌کند، اما ممکن است هر مرکزی امکانات لازم برای انجام این آزمایش را نداشته باشد.
درمان بوی بد دهان
برای کاهش بوی بد دهان، جلوگیری از ایجاد حفره‌های دهانی که غذا در آنها می‌ماند و کم‌کردن احتمال بروز بیماری‌های لثه بهترین راه این است که بهداشت دهان و دندان را به‌خوبی رعایت کنید.
با توجه به علت بروز مشکل، راه‌های درمان متفاوتی وجود دارد. اگر دندانپزشک احتمال بدهد علت بوی بد دهان عارضه یا بیماری دیگری است، حتما شما را به پزشک دیگری معرفی خواهد کرد.
اگر علت بوی بد دهان مربوط به محیط دهان یا بیماری‌های دهان و دندان باشد، دندانپزشک اقداماتی را برای کمک به رفع مشکل انجام خواهد داد.
۱. دهان‌شویه‌ها و خمیردندان‌ها
اگر علت بوی بد دهان تجمع باکتری و وجود پلاک‌های دندانی باشد، دنداپزشک حتما دهان‌شویه‌ای مناسب برای ازبین‌بردن باکتری‌ها تجویز خواهد کرد. احتمالا خمیردندان‌های ضدباکتری را هم توصیه می‌کند که باکتری‌های ایجادکننده‌ی پلاک دندان را از بین می‌برند.
۲. درمان بیماری‌های دهان و دندان
اگر مبتلا به نوعی بیماری لثه باشید، باید به متخصص بیماری‌های لثه (پریودنتیست) مراجعه کنید. بیماری‌های لثه ممکن است باعث جداشدن لثه از دندان‌ها یا تحلیل‌رفتن لثه شود. این بیماری‌ها باعث می‌شوند لابه‌لای فضاهای خالی پر از باکتری‌های ایجادکننده بوی بد شود و بعضی اوقات فقط فرد متخصص می‌تواند این باکتری‌ها را از بین ببرد. گاهی هم ممکن است دندانپزشک توصیه کند دندانی خراب را که عامل تجمع باکتری‌ها و ایجاد بو شده بکشید یا آن را ترمیم کنید.
روش‌های خانگی برای از بین بردن بوی بد دهان چیست؟
۱. مسواک‌زدن بعد از هر وعده غذا
حتما بعد از تمام وعده‌های غذا، دندان‌ها را با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید (حداقل ۲ یا ۳ بار در روز). حتی می‌توانید یک مسواک برای محل کارتان تهیه کنید که بتوانید پس از وعده ناهار هم حتما مسواک بزنید. خمیردندان‌هایی که خواص ضدباکتریایی دارند بوی نامطبوع دهان را کاهش می‌دهند.
۲. حداقل یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنید
نخ دندان باعث می‌شود ذرات غذا و پلاک‌های به‌جامانده لابه‌لای دندان‌ها از بین بروند و بوی دهان کمتر شود.
۳. زبان را هم مسواک بزنید
زبان محل تجمع باکتری‌هاست، بنابراین مسواک‌زدن زبان می‌تواند بوی دهان را کم کند. افرادی که اصطلاحا زبانشان بار دارد، مثل سیگاری‌ها یا کسانی که دچار بیماری خشکی دهان هستند، تجمع باکتری‌ها روی زبانشان شدیدتر است و باید از اسکراپر (لایه‌بردار) زبان برای تمیزکردن زبانشان استفاده کنند. همچنین می‌توان از مسواک‌هایی استفاده کرد که قسمت مخصوص تمیزکردن زبان دارند.
۴. دندان مصنوعی یا اجسام خارجی را که در دهان قرار می‌گیرند تمیز کنید
اگر از دندان مصنوعی یا پلاک‌های اصلاح فک و دندان استفاده می‌کنید یا مجبور به استفاده از گاردهای مخصوص دندان هستید، حتما قبل از گذاشتن آنها خوب تمیزشان کنید و بعد از غذاخوردن هم آنها را خوب بشویید.
۵. جلوگیری از خشکی دهان
برای آنکه دهان به‌اندازه کافی مرطوب باشد، از سیگارکشیدن اجتناب کنید. به‌جای قهوه، نوشیدنی‌های غیرالکلی و الکل که سبب خشک‌شدن دهان می‌شوند، آب بنوشید. برای تحریک ترشح بزاق، آدامس بدون قند بجوید یا آب‌نبات‌های رژیمی بمکید. اگر خشکی دهانتان مزمن یا شدید است، به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید تا با دارو یا آماده‌سازی بزاق مصنوعی به شما کمک کنند.
۶. رژیم غذایی
همان‌طور که پیش از این هم گفتیم، مواد غذایی در ایجاد بوی دهان مؤثر هستند، پس اگر می‌خواهید دهانتان بوی بدی ندهد از خوردن سیر و پیاز اجتناب کنید. حواستان باشد خوردن زیاد خوراکی‌های شیرین هم می‌تواند علت بوی بد دهان باشد.
۷. مرتب مسواک خود را عوض کنید
وقتی مسواکتان تغییر حالت داد یا ساییده شد، آن را دور بیندازید. تقریبا هر ۳ ماه یک بار مسواک جدیدی بگیرید که موهایی با زبری ملایم دارد.
سؤالات رایج درباره علت بوی بد دهان
۱. تشخیص علت بوی بد دهان چطور انجام می‌شود؟
معمولا انتهای زبان منشأ اصلی ایجاد بوست و دکتر با برداشتن جرم روی انتهای زبان و انجام آزمایش به علت بوی بد دهان پی می‌برد.
۲. علت بوی بد دهان کودکان چیست؟
اگر دهان کودکان بوی بدی می‌دهد، علاوه بر بیماری‌های دهان و دندان، ممکن است به علت گیرکردن جسمی خارجی مثل غذا در بینی باشد.
۳. علت بوی بد دهان از نظر طب سنتی چیست؟
علت بوی بد دهان از نظر طب سنتی علاوه بر بیماری‌های دهان و دندان، افزایش رطوب معده و مشکلات گوارشی است. اگر به دندانپزشک مراجعه کرده‌اید و مطمئن شده‌اید که بوی دهان به‌علت مشکلات دهان و دندان نیست، شاید متخصص طب سنتی بتواند مشکل را حل کند.
۴. برای بوی بد دهان به چه دکتری مراجعه کنیم؟
دندانپزشک می‌تواند با بررسی و انجام آزمایش به علت بوی بد دهان پی ببرد. اگر مشکل ناشی از بیماری‌های دهان و دندان باشد، خود دندانپزشک رفعش خواهد کرد و در غیر این‌صورت شما را به متخصصی دیگر مانند متخصص دستگاه گوارش ارجاع می‌دهد.
۵. اسم قرص برای رفع بوی بد دهان چیست؟
گاهی قرص مترونیدازول برای رفع بوی بد دهان تجویز می‌شود که نوعی آنتی‌بیوتیک است. البته نباید خودسرانه این قرص را مصرف کرد، چون ممکن است عوارضی داشته باشد یا اصلا مشکل را حل نکند. بنابراین دارو را فقط با تجویز پزشک مصرف کنید.
