کولیت اولسراتیو (کولیت زخمی) یا کولیت روده نوعی بیماری التهابی روده است که علائمی شبیه بیماری کرون دارد. اما تفاوت این دو بیماری در این است که کولیت اولسراتیو فقط بر روده‌ی بزرگ و راست‌روده تأثیر می‌گذارد، اما کرون می‌تواند هر قسمت از دستگاه گوارش را درگیر کند. در این بیماری، دیواره‌ی داخلی روده‌ی بزرگ و رکتوم دچار التهاب و زخم می‌شود. کولیت اولسراتیو معمولا درمان نمی‌شود، اما می‌توان آن را کنترل کرد. این بیماری علاوه‌بر علائم ناخوشایندی که دارد، می‌تواند در سایر بخش‌های بدن نیز عوارضی مانند پوکی استخوان، بیماری کبد، آرتریت و… ایجاد کند که بعضی از آنها ممکن است بسیار خطرناک باشند. در مطلب زیر، شما را با علائم این بیماری، روش‌های تشخیص و کنترل آن آشنا می‌کنیم.
کولیت روده چیست
کولیت روده (کولیت اولسراتیو یا کولیت زخمی) بیماری است که باعث التهاب و زخم در پوشش داخلی (دیواره) روده‌ی بزرگ (کولون) می‌شود و معمولا بر بخش پایینی روده‌ی بزرگ (کولون سیگموئید) و راست‌روده (رکتوم) تأثیر می‌گذارد، اما می‌تواند کل روده‌ی بزرگ را نیز درگیر کند. به‌طور کلی هرچه قسمت بیشتری از کولون تحت‌تأثیر این بیماری قرار بگیرد، علائم آن شدیدتر خواهد بود. هر شخصی در هر سنی می‌تواند به کولیت روده مبتلا شود، اما اکثر افرادی که به آن مبتلا می‌شوند، تا قبل از ۳۰ سالگی بیماری‌شان تشخیص داده می‌شود.
چه چیزی باعث کولیت روده می‌شود؟
متخصصان هنوز مطمئن نیستند که چه چیزی باعث این بیماری می‌شود، اما حدس می‌زنند که ممکن است به‌خاطر واکنش بیش‌ازحد سیستم ایمنی به باکتری‌های طبیعی در دستگاه گوارش ایجاد شود یا شاید انواع دیگری از باکتری‌ها و ویروس‌ها باعث این بیماری شوند. همچنین اگر افراد دیگری در خانواده‌ی شما به کولیت روده (کولیت اولسراتیو) مبتلا باشند، احتمال ابتلای شما به این بیماری بیشتر خواهد بود.
علائم کولیت روده
علائم اصلی کولیت اولسراتیو عبارت‌اند از :
- گرفتگی یا درد شکم؛
- اسهال؛
- خونریزی از رکتوم (راست‌روده).
بعضی از افراد نیز ممکن است تب داشته باشند، اشتهایشان را ازدست بدهند یا وزن کم کنند. در موارد وخیم‌تر ممکن است افراد ۱۰ تا ۲۰ بار در روز اسهال داشته باشند.
همچنین این بیماری می‌تواند باعث مشکلات دیگری مانند درد مفصل، مشکلات چشم یا بیماری کبد شود.
در اکثر افراد، این علائم دائمی نیستند و می‌آیند و می‌روند. بعضی از افراد ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها هیچ‌گونه علائمی نداشته باشند و سپس علائم‌شان به‌طور ناگهانی عود کند. حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو در تمامی اوقات علائم این بیماری را دارند.
تشخیص کولیت اولسراتیو
پزشک درمورد علائم‌تان از شما سؤالاتی می‌کند، معاینه‌ی فیزیکی انجام می‌دهد و چندین آزمایش تجویز می‌کند. این آزمایش‌ها میتوانند در رد احتمال سایر بیماری‌هایی که علائم مشابهی دارند، ازجمله بیماری کرون، سندروم روده تحریک پذیر و دیورتیکولیت به پزشک کمک کنند.
آزمایش‌هایی که ممکن است انجام شوند، عبارت‌اند از:
- کولونوسکوپی. در این آزمایش، پزشک از ابزاری باریک که در سر آن یک منبع نور تعبیه شده است، برای معاینه و بررسی داخل روده‌ی بزرگ شما استفاده می‌کند. همچنین پزشک می‌تواند در حین انجام کولونوسکوپی، در صورت نیاز از دیواره‌ی روده‌ی بزرگ نمونه‌برداری کند.
- انواع آزمایش خون که وجود عفونت یا التهاب را بررسی می‌کنند.
- آزمایش مدفوع که وجود خون، عفونت یا گلبول‌های سفید خون را در مدفوع بررسی می‌کند.
بیماری کولیت روده چگونه درمان می‌شود؟
کولیت اولسراتیو روی هرکس به‌طور متفاوتی اثر می‌گذارد. پزشک‌تان به شما کمک خواهد کرد، درمان‌هایی پیدا کنید که علائم‌تان را کاهش می‌دهد و از وخیم‌ترشدن آنها جلوگیری می‌کند.
اگر علائم شما خفیف هستند، ممکن است لازم باشد فقط از داروهای بدون نسخه‌ی اسهال (مانند ایمیدیوم) استفاده کنید. قبل از مصرف این داروها حتما با پزشک‌تان مشورت کنید.
اما بسیاری از مردم به داروهای نسخه‌ای مانند آمینوسالیسیلات‌ها، داروهای استروئیدی یا سایر داروهایی نیاز دارند که پاسخ ایمنی بدن را کاهش می‌دهند. این داروها میتوانند باعث قطع یا کاهش علائم شوند و از وخامت بیماری جلوگیری کنند.
بعضی از افراد پس از مدتی متوجه می‌شوند که مواد غذایی خاصی، علائم‌شان را بدتر می‌کند. اگر شما هم متوجه‌ی چنین مسئله‌ای شدید، بهتر است از مصرف آن مواد غذایی اجتناب کنید، اما برای داشتن وزنی مناسب و حفظ قوای بدنی‌تان حتما یک رژیم غذایی سالم و متنوع داشته باشید.
اگر علائم شدیدی دارید و داروها کمکی به شما نمی‌کنند، شاید لازم باشد برای برداشتن روده‌ی بزرگ‌تان، عمل جراحی انجام دهید. برداشتن روده‌ی بزرگ می‌تواند کولیت اولسراتیو را درمان و از سرطان روده بزرگ نیز جلوگیری کند.
بیماری کولیت روده چگونه بر زندگی شما تأثیر می‌گذارد؟
افرادی که به‌مدت ۸ سال یا بیشتر به بیماری کولیت اولسراتیو مبتلا باشند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان کولون (روده‌ی بزرگ) قرار دارند. هرچه مدت بیشتری به کولیت اولسراتیو مبتلا باشید، احتمال سرطان کولون نیز بیشتر خواهد شد. در این موارد بهتر است درباره‌ی انجام آزمایش‌های غربالگری سرطان روده‌ی بزرگ با پزشک‌تان صحبت کنید. این آزمایش‌ها به تشخیص زودهنگام سرطان کمک می‌کنند؛ همان‌طور که می‌دانید، تشخیص به‌موقع می‌تواند درمان سرطان را راحت‌تر و کم‌هزینه‌تر کند.
زندگی کردن با کولیت اولسراتیو می‌تواند دشوار باشد. ممکن است شما هنگام وخامت این بیماری مجبور شوید دائما به دستشویی بروید؛ این وضعیت شاید برای‌تان خجالت‌آور باشد و حس بدی در مورد خودتان پیدا کنید.
اگر به‌خاطر این بیماری تحت فشار هستید و اوقات سختی را سپری می‌کنید، سعی کنید از حمایت اعضای خانواده، دوستان یا یک مشاور استفاده کنید. صحبت کردن با سایر افرادی که با این بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کنند، می‌تواند کمک بزرگی به شما کند.
