پسوریازیس ناخن، نوعی بیماری مربوط به ناخن‌های دست و پاست که باعث اثرات فیزیکی و احساسات ناخوشایند روی فرد مبتلا می‌شود. این بیماری درمان دارد، اما دورهٔ درمان آن کمی طولانی است.
پسوریازیس ناخن چیست؟
پسوریازیس ناخن نوعی بیماری مزمن سیستم ایمنی بدن است. علائم این بیماری از خفیف تا شدید متغیرند. پسوریازیس ابتدا موجب تغییراتی در زیر پوست می‌شود؛ به‌طوری‌که به نظر یک مشکل پوستی می‌آيد و سپس به ناخن‌ها صدمه می‌زند.
سلول‌های پوستی معمولا هر ۲۸-۳۰ روزی بازسازی می‌شوند. وقتی فرد به پسوریازیس پلاکی مبتلا می‌شود، سیستم ایمنی بدن او بیش از حد فعال شده و باعث می‌شود سلول‌های پوستی هر ۳ یا ۴ روز یک‌بار بازسازی شوند. در نتیجه، برخی از بخش‌های پوست، کلفت، قرمز می‌شود و فرد احساس خارش می‌کند.
پسوریازیس ناخن نوعی بیماری پوستی است، زیرا ناخن‌ها بخشی از پوست به حساب می‌آيند. آنها از ریشه ناخن و جایی که کوتیکول قرار دارد، رشد می‌کنند. به همین دلیل این بیماری می‌تواند ریشه ناخن را درگیر کند.
بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد ۸۰ تا ۹۰ درصد افرادی که به پسوریازیس پلاکی مبتلا هستند، به پسوریازیس ناخن هم مبتلا می‌شوند. همچنین ۷۰ تا ۸۰ درصد افراد مبتلا به آرتریت پسوریاتیک، پسوریازیس ناخن هم دارند. درحالی‌که فقط ۵ درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس ناخن، به انواع دیگر این بیماری مبتلا می‌شوند.
علائم پسوریازیس ناخن
از علائم پسوریازیس ناخن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دندانه‌دار شدن ناخن یا ایجاد سوراخ‌هایی در آن؛
- نقاط سفید رنگ روی ناخن؛
- ایجاد شیارهایی باریک روی ناخن؛
- تغییر شکل یا اندازه ناخن؛
- کلفت شدن ناخن؛
- جدا شدن ناخن از بستر ناخن؛
- شکستن ناخن؛
- تغییر رنگ ناخن، به‌طور مثال ممکن است رنگ ناخن زرد یا قهوه‌ای شود؛
- وجود خون زیر ناخن.
همچنین ممکن است شکاف‌هایی روی ناخن به وجود آید. این وضعیت انجام برخی از کارها، مانند خیاطی را سخت می‌کند.
از دیگر تغییرات ناخن در اثر ابتلا به پسوریازیس، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اونیکولیز
اگر ناخن از بستر ناخن جدا شود، فضای بین ناخن و بستر آن ممکن است عفونی شود. در این صورت، یک لکهٔ زرد رنگ روی نوک ناخن تا کوتیکول تشکیل می‌شود.
- هیپرکراتوز زیرناخنی (Subungual hyperkeratosis)
نوعی ماده گچ‌مانند است که زیر ناخن شکل می‌گیرد و بین ناخن و بستر آن، فاصله‌ای ایجاد می‌کند. وقتی فرد روی ناخن خود فشار می‌آورد ممکن است کمی احساس درد کند یا ناخن او بدون فشار هم دردناک باشد. موقع پوشیدن کفش هم احتمال دارد نوک انگشتان پا صدمه ببینند.
علائم پسوریازیس ناخن بسیار متغیرند و هر کدام از آنها ممکن است نشان‌دهنده بیماری دیگری باشند. به طور مثال، علائم پسوریازیس ناخن می‌تواند شبیه نوعی عفونت قارچی ناخن، مانند اونیکومایکوز باشد. این عفونت هم باعث کلفت شدن ناخن‌ها می‌شود. علاوه‌برآن، اونیکومایکوز معمولا به همراه پسوریازیس ناخن به وجود می‌آید و می‌تواند این مشکل را شدت بخشد.
در این‌گونه مواقع تشخیص درست خیلی مهم است، زیرا روش درمان عفونت‌های قارچی با پسوریازیس متفاوت است. افرادی که به پسوریازیس و در نتیجه تغییرات ناشی از این مشکل در ناخن‌هایشان مبتلا هستند، باید پزشک‌شان را از ابتلا به بیماری پسوریازیس ناخن مطلع کنند.
روش‌های درمان پسوریازیس ناخن
پسوریازیس ناخن همیشه با درد همراه نیست، اما برخی از افراد این وضعیت را ناخوشایند می‌بینند و ممکن است احساس خجالت کنند. درمان به موقع، جلوی وخیم شدن این بیماری را می‌گیرد. از روش‌های درمان این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- داروهای موضعی، مانند کرم‌هایی که مستقیما به روی ناخن‌ها مالیده می‌شود؛
- استفاده از داروهای سیستمیک (این نوع داروها روی کل بدن اثر می‌گذارند)؛
- روش درمان با تزریق دارو به ضایعه که در این روش، پزشک دارویی به بستر ناخن تزریق می‌کند.
۱. استفاده از داروهای موضعی
انواع کرم، پماد یا لاک الکل که حاوی مواد زیر باشند به بهبود علائم پسوریازیس خفیف ناخن کمک می‌کنند:
- کورتیکواستروئیدها (corticosteroids)؛
- کلسیپوتریول (calcipotriol)؛
- تازاروتین (tazarotene)؛
- تاکرولیموس (tacrolimus)؛
ترکیباتی از این مواد، مانند نوعی استروئید با کلسیپوتریول هم می‌تواند در درمان مؤثر باشد.
۲. داروهای سیستمیک
اگر پسوریازیس ناخن موجب اشکال در راه رفتن فرد یا استفاده از دست‌هایش می‌شود، پزشک ممکن است داروهای سیستمیک تجویز کند. این نوع داروها علاوه بر ناخن‌ها، روی تمام بدن فرد اثر می‌گذارند.
از داروهای سیستمیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- متوتروکسات (methotrexate)؛
- سیکلوسپورین یا نئورال (cyclosporine، Neoral)؛
- رتینوئيد (retinoids)، مانند اسیترتین نئوتیگاسون (acitretin، Neotigason)؛
- اپرمیلاست یا اتزلا (apremilast، Otezla).
۳. داروهای بیولوژیکی
دسته جدیدی از داروها به نام داروهای بیولوژیکی وجود دارند که در درمان طیفی از بیماری‌ها از جمله انواع بیماری‌های پسوریازیس مفید هستند. تعدادی از این داروها در درمان پسوریازیس ناخن هم مفید هستند.
۴. داروهای تزریقی کورتیکواستروئید
گاهی‌اوقات پزشک با تجویز داروهای تزریقی کورتیکواستروئید که در بستر ناخن انجام می‌شود، پسوریازیس ناخن را درمان می‌کند. این داروها نتایج مثبتی برای برخی از بیماران دارند؛ به‌ویژه اگر در کنار این داروها، از درمان‌های موضعی هم استفاده کنند. پزشک، برای کاهش درد تزریق ممکن است از ماده‌ای بی‌حس‌کننده مانند داروهای بی‌حسی موضعی، استفاده کند.
۵. برداشتن ناخن
پزشک در صورت لزوم، ناخن را با یکی از روش‌های زیر برمی‌دارد:
- جراحی؛
- درمان با اشعهٔ ایکس؛
- استفاده از مقدار بسیاری اوره در محل صدمه‌دیده.
البته ممکن است ناخنی که دوباره رشد می‌کند، ظاهری غیرطبیعی داشته باشد.
اگر ناخن‌های عفونی‌شده دردناک باشند، پزشک برای کاهش درد، مسکن تجویز می‌کند.
درمان‌های غیردارویی پسوریازیس ناخن
برخی از افراد برای درمان پسوریازیس ناخن از نوردرمانی یا لیزردرمانی استفاده می‌کنند. البته شواهد کمی در خصوص مؤثربودن این نوع درمان‌ها وجود دارد و محققان این روش‌ها را برای شروع درمان توصیه نمی‌کنند.
درمان لیزری معمولا دردناک است و در درمان‌های نوری از اشعه ماوراء‌بنفش طول موج A استفاده می‌شود که ممکن است خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد.
درمان‌های هومیوپاتی پسوریازیس ناخن
کرم، ژل و پمادهای هومیوپاتی ضدقارچ در تمام داروخانه‌ها وجود دارد. اما باید به برند و کیفیت آن کاملا توجه کنید.
درمان‌های خانگی پسوریازیس ناخن
در برخی از درمان‌های خانگی، از سرکه یا سیر برای بهبود علائم عفونت قارچی استفاده می‌شود، اما شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد این روش‌ها مؤثر هستند.
بیشتر درمان‌های خانگی اثر درمانی خاصی روی پسوریازیس ناخن ندارند؛ حتی برخی از آنها شرایط بیماری را بدتر می‌کنند و عوارض جانبی ناخواسته‌ای به‌جای می‌گذارند. قبل از انجام دادن هر نوع درمان خانگی، حتما با پزشک مشورت کنید.
۱. تمیز کردن ناخن
مراقبت و اهمیت به بهداشت ناخن، از ابتلا به پسوریازیس ناخن پیشگیری نمی‌کند، اما می‌تواند جلوی عفونت را بگیرد.
- افراد مبتلا به این بیماری باید ناخن‌های خود را کوتاه نگه دارند تا از تجمع باکتری زیر ناخن‌هایشان پیشگیری کنند. ناخن‌ها باید تا بستر ناخن کوتاه و سپس سوهان کشیده شوند.
- برای تمیز کردن آلودگی زیر ناخن‌ها هم باید انگشتان را درون آب حاوی صابون ضدباکتری فرو برد. ناخن‌ها را هرگز با اجسام نوک‌تیز تمیز نکنید.
- با استفاده از مرطوب کننده، ناخن‌ها را نرم نگه دارید.
- اگر انگشتان پا، هنگام پوشیدن کفش به پنجه کفش برخورد کرده و آزاردهنده است، بهتر است کفش‌های بزرگ‌تر و جادارتر بپوشید.
۲. استفاده از لوازم آرایشی
بیماری پسوریازیس ناخن، ظاهر ناخن‌ها را ناخوشایند می‌کند و برخی از افراد از این وضعیت خجالت‌زده می‌شوند. در این مواقع، آنها به سراغ لوازم آرایشی می‌روند. البته سوهان و شکل دادن ناخن‌ها می‌تواند ظاهر آنها را بهتر کند. بااین‌حال توصیه‌های زیر را فراموش نکنید:
- جسم تیز به ناخن و کوتیکول آن نزنید. این کار ممکن است موجب عفونت شود و بیماری پسوریازیس ناخن را بدتر کند.
- از ناخن‌های مصنوعی استفاده نکنید. مواد شیمیایی مانند چسب‌ها می‌توانند به بستر ناخن صدمه بزنند و موجب سوزش آن شوند.
گاهی‌اوقات ناخن از پوست زیر آن جدا می‌شود که به این حالت، اونیکولیز می‌گویند.
۳. مراقبت از ناخن‌ها
چند راهنمایی زیر می‌تواند به شما در مراقبت از ناخن‌هایتان کمک کند:
- کوتاه‌نگه‌داشتن ناخن‌ها
این کار باعث می‌شود که ناخن‌هایتان همیشه تمیز بمانند و از خطر ابتلا به عفونت کم شود. همچنین ناخن‌ها کمتر در معرض خطر شکستن و خرد شدن قرار می‌گیرند.
- مراقبت از دست‌ها
هنگام کار با شوینده‌ها، با استفاده از دستکش، از ناخن‌هایتان مراقبت کنید. این موضوع برای افرادی که از داروهای موضعی برای ناخن‌هایشان استفاده می‌کنند، بسیار مهم است. همچنین از دستکش‌های لاتکس استفاده نکنید، زیرا دستکش‌های لاتکس موجب سوزش و خارش پوست‌های حساس می‌شوند.
- استفاده از مرطوب‌کننده
متخصصان همیشه توصیه می‌کنند که با استفاده از محصولات مناسب، دست‌ها، پاها و ناخن‌های خود را مرطوب نگه دارید و مراقب باشید آنها خشک نشوند. البته استفاده از مرطوب‌کننده‌های بدون بو بهتر است.
- صدمه نزدن به ناخن‌ها
گزیدن و جویدن ناخن‌ها موجب عفونت یا پسوریازیس ناخن می‌شود.
عفونت قارچی ناخن
بنابر نظر انجمن پسوریازیس ملی آمریکا، حدود یک‌سوم افراد مبتلا به پسوریازیس ناخن، به عفونت قارچی هم مبتلا هستند. پزشک می‌تواند داروهایی تجویز کند که هم‌زمان به درمان هر دو بیماری بپردازد.
اگر فردی به عفونت قارچی مبتلا باشد، پزشک ممکن است یکی از داروهای زیر را برای او تجویز کند:
- تربینافین با نام تجاری لامیسیل (terbinafine- Lamisil)
- ایتراکونازول با نام تجاری اسپورانوکس (itraconazole- Sporanox)
البته این داروها عوارض جانبی شدیدی، از جوش‌های پوستی گرفته تا صدمات کبدی، دارند.
عفونت قارچی معمولا بخشی از ناخن را که از قبل رشد کرده، گرفتار می‌کند، اما پسوریازیس ناخن می‌تواند به ناخن‌های در حال رشد هم صدمه بزند. داروهای موضعی درمانی پسوریازیس هرگز نمی‌توانند به این ناحیه از ناخن برسند و به همین دلیل پزشک مجبور به تجویز داروهای خوراکی می‌شود.
زمان مراجعه به پزشک
خوشبختانه بیماری پسوریازیس ناخن، مسری نیست و با درمان مناسب، علائم این بیماری کنترل یا کاملا برطرف می‌شود. به‌محضِ مشاهده این بیماری یا عفونت قارچی، به پزشک مراجعه کنید. این موضوع برای افرادی که سابقه پسوریازیس ناخن دارند، مهم است.
کلام آخر
درمان‌های متعددی برای این بیماری وجود دارد که برای برخی افراد تأثیرگذار نیست. بهبود علائم زمان می‌برد و حتی ممکن است تا یک سال طول بکشد. علت این موضوع رشد بسیار آهسته ناخن است.
این روزها داروهای جدیدی برای درمان پسوریازیس ناخن وارد بازار شده است و درمان‌های مؤثرتر دیگری در راه هستند.
