فیبروم رحم توده‌ای غیرعادی است که در رحم رشد می‌کند. گاهی‌اوقات این توده‌ها بسیار بزرگ میشوند و باعث درد در ناحیه شکمی میشوند. همچنین باعث میشوند که عادت ماهیانه بسیار دردناک باشد. در مواردی که توده‌ها خیلی بزرگ نباشند، درد و نشانه خاصی ندارند. علت ایجاد فیبروم رحم نامشخص است و اغلب اوقات این توده‌ها سرطانی نیستند. فیبروم رحم در زنان شایع است و معمولا هیچ‌گونه درد و نشانه خاصی ندارد. همراه ما باشید تا با جزئیات بیشتر این بیماری آشنا شوید.
انواع فیبروم رحم
فیبروم‌ها می‌توانند درون یا روی رحم قرار بگیرند:
۱. فیبروم داخلی
این نوع فیبروم شایع‌ترین حالت فیبروم رحم است و در دیواره ماهیچه‌ای رحم به‌وجود می‌آید. فیبروم داخلی می‌تواند بزرگ شود و باعث کشیدگی و بزرگ شدن رحم بشود.
۲. فیبروم ساب‌سِروز
این دسته از فیبروم رحم نیز در خارج از آن شکل می‌گیرند و رشد فیبروم باعث می‌شود، یک سمت رحم بزرگ‌تر به‌نظر بیاید.
۳. فیبروم ساقه‌دار (پدانکولیت)
وقتی فیبروم ساب‌سروز، قاعده‌ای باریک و دراز پیدا می‌کند، به فیبروم ساقه‌دار تبدیل می‌شود.
۴. فیبروم ساب‌موکوزال
فیبروم ساب‌موکوزال نیز در سطح میانی ماهیچه رحم (میومتریوم) رشد می‌کند. این دسته از فیبروم‌ها به‌ندرت ایجاد میشوند، اما درصورت به‌وجود آمدن باعث دردهای عادت ماهیانه و خون‌ریزی زیادی میشوند. همچنین مشکلاتی نیز در بارداری فرد به‌وجود می‌آورند.
علت ایجاد فیبروم رحم چیست؟
علت ایجاد فیبروم رحم چندان مشخص نیست، اما دلایلی وجود دارد که احتمال وقوع آن به شرح زیر است:
- هورمون‌ها: استروژن و پروژسترون هورمون‌هایی هستند که از تخمدان‌ها تولید و ترشح میشوند. این هورمون‌ها کمک می‌کنند تا بعد از هر عادت ماهیانه پوشش رحمی از نو ایجاد شود که احتمال وجود فیبروم را در رحم را بالا می‌برد.
- سابقه خانوادگی: اگر مادر، خواهر یا مادربزرگ شما دچار فیبروم رحم باشد، احتمال وقوع فیبروم رحم در شما نیز وجود خواهد داشت.
- بارداری: بچه‌دار شدن و بارداری باعث افزایش میزان استروژن و پروژسترون در بدن می‌شود. فیبروم رحم در خلال بارداری امکان تولید و بزرگ شدن دارد.
چه کسانی درمعرض ابتلا به فیبروم رحم هستند؟
- خانم‌های باردار؛
- افراد با سابقه خانوادگی در این زمینه؛
- افراد بالای ۳۰ سال؛
- افراد با نژاد آمریکایی-آفریقایی؛
- افراد دچار اضافه‌وزن.
علائم و نشانه‌های فیبروم رحم
علائمی که فیبروم رحم در بدن ایجاد می‌کند، تا حدود زیادی به اندازه و موقعیت قرار گرفتن آن در بدن وابسته است. اگر فیبروم خیلی کوچک باشد یا فرد در دوران یائسگی به‌سر ببرد، احتمالا وجود فیبروم رحم با هیچ نشانه‌ای همراه نخواهد بود. فیبروم‌ها در خلال یائسگی یا بعد از آن کوچک و منقبض میشوند.
نشانه‌های کلی وجود فیبروم رحم به این صورت است:
- خون‌ریزی شدید با وجود لخته‌های خون در فواصل یا هنگام عادت ماهیانه؛
- کمر درد یا ناراحتی و درد در ناحیه لگن؛
- افزایش درد در هنگام عادت ماهیانه؛
- درد در هنگام آمیزش جسمی؛
- عادت ماهیانه‌ای که طول بکشد؛
- احساس فشار در شکم؛
- تورم و بزرگ شدن شکم.
شیوه تشخیص فیبروم رحم
برای انجام آزمایش‌های لازم در ناحیه لگن باید به پزشک متخصص زنان مراجعه بشود. این آزمایش موقعیت، اندازه و شکل رحم را ارزیابی و معاینه می‌کند. ممکن است انجام آزمایش‌های دیگری نیز لازم باشد:
۱. سونوگرافی
در سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده می‌شود تا تصویر درون رحم روی صفحه نمایش‌گر ظاهر شود. این تصویر به پزشک کمک می‌کند تا موقعیت درونی رحم را به‌خوبی ببیند و وجود فیبروم را بررسی کند. سونوگرافی واژینال نیز نوعی از سونوگرافی است که مبدل سونوگرافی در درون واژن قرار می‌گیرد و می‌تواند تصاویر دقیق‌تری از درون رحم نشان بدهد.
۲. ام‌آرآی از ناحیه لگن
به کمک تصویرسازی مغناطیسی (M.R.I) می‌توان از تمامی نقاط تخمدان، لگن و رحم تصویربرداری کرد.
درمان فیبروم رحم
درمانی که پزشکان متخصص برای فیبروم رحم تجویز می‌کنند، به سن، وضعیت سلامت عمومی فرد و اندازه فیبروم بستگی دارد. ممکن است در برخی از موارد از درمان‌های ترکیبی استفاده شود.
۱. داروها
برای کوچک کردن فیبروم و تنظیم میزان هورمون‌های ترشح‌شده می‌توان از برخی داروها در روند درمان فیبروم کمک گرفت. آگونیست‌های هورمون آزادکننده در گنادوتروپین‌ها، مانند لوپرون، باعث افت سطح استروژن و پروژسترون می‌شود. درنهایت نیز به قطع قاعدگی و کوچک شدن فیبروم می‌انجامد. برخی دیگر از روش‌های درمانی نیز به کنترل خون‌ریزی و کاهش درد ناشی از فیبروم رحم کمک می‌کنند، ولی موجب کوچک شدن آن نخواهند شد. به مثال‌های زیر توجه کنید:
- وسیله درون‌رحمیِ آی یو دی که باعث ترشح هورمون پروژستین می‌شود؛ پروژستین نوعی پروژسترون ساختگی است؛
- داروهای آرام‌بخش ضددرد و ضدالتهابی مانند ایبوپروفن که به نسخه نیاز ندارند؛
- قرص های ضدبارداری.
۲. جراحی
درصورت وجود چندین فیبروم در رحم یا فیبرومی که بزرگ شده است، از جراحی موسوم به میومکتومی استفاده می‌شود. این جراحی نیازمند ایجاد برشی بزرگ روی شکم است تا به‌واسطه آن فیبروم را خارج کنند. این جراحی می‌تواند از طریق لاپاراسکوپی نیز انجام بشود.
در بعضی موارد وقتی هیچ‌یک از روش‌های درمانی پاسخ‌گو نیستند، عمل هیسترکتومی انجام می‌شود. در این عمل، رحم به‌طورکلی خارج می‌شود و دیگر امکان بارداری وجود نخواهد داشت.
۳. روش‌های کم‌تهاجمی جراحی
در این روش‌های جراحی به انجام برش‌های کمتری نیاز است و از اشعه‌ها برای درمان و فرایند جراحی استفاده می‌شود. در این روش، فرد مبتلا به فیبروم درون دستگاه ام‌آرآی دراز می‌کشد و خیلی ساده، پزشک درون رحم را معاینه و مشاهده می‌کند. سپس به کمک اشعه‌هایی با فرکانس بالا، فیبروم شکسته می‌شود و ازبین می‌رود.
از سایر روش‌های کم‌تهاجمی می‌توان به میولیسیس اشاره کرد. در این روش جریان یا لیزر الکتریکی باعث کوچک شدن فیبروم می‌شود. کریومیولیز نیز روش دیگری است که به‌واسطه آن فیبروم منجمد و ثابت می‌شود. در شیوه جراحی انقباض آندومتر نیز وسیله مخصوصی در رحم قرار می‌گیرد که دیواره رحم را با جریان الکتریکی، آب داغ، ریزامواج و گرما ازبین می‌برد.
انتظارات در بلندمدت
درمان و مدارا با فیبروم رحم به اندازه، موقعیت و شرایط جسمانی هر فرد بستگی دارد. گاهی‌اوقات برخی در دوران بارداری دچار فیبروم میشوند و برخی نیز با وجود فیبروم باردار میشوند. درهرحال با مراجعه‌ی به‌موقع و درمان صحیح می‌توان از عوارض و مشکلات ناشی از فیبروم رها شد.
