سرطان پروستات در بعضی از آقایان به‌صورت پنهان پیشرفت می‌کند و زمانی علائم خود را نشان می‌دهد که بیماری وارد مراحل پیشرفته شده است. بنابراین شناخت این بیماری و نشانه‌های آن و انجام تست‌های سرطان در تشخیص به‌موقع بیماری اهمیت دارد. پزشک متخصص بهترین کسی است که شما را در مورد لزوم و نحوه‌ی انجام تست‌ها راهنمایی می‌کند. در حال حاضر روش‌های درمانی متفاوتی برای غلبه بر این بیماری وجود دارد و بدون شک روش‌های موجود برای درمان سرطان پروستات همگام با پیشرفت علم در حال پیشرفت است.
در این مقاله به بررسی نشانه‌ها، روش‌های تشخیص و درمان‌های موجود برای سرطان پروستات می‌پردازیم.
سرطان پروستات چیست؟
پروستات غده‌ی کوچکی در بدن آقایان است که دقیقا در زیر مثانه قرار دارد. تمام سلول‌های بدن ما با سرعت مشخصی رشد می‌کنند و تقسیم می‌شوند و بعد از مدتی از بین می‌روند. سرطان پروستات زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های پروستات با سرعت غیرعادی رشد کنند و برخلاف سلول‌های عادی بعد از پایان عمر خود از بین نروند و تجمع سلول‌ها باعث به‌وجود آمدن تومور در پروستات شود. تومور به‌وجود آمده با گذشت زمان می‌تواند به سایر بافت‌ها، غدد لنفاوی و در نهایت به استخوان‌ها سرایت کند.
سرطان پروستات دومین سرطان رایج در آمریکا و دومین دلیل مرگ‌های ناشی از سرطان در میان مردان است. در آمریکا از هر ۷ مرد ۱ نفر به سرطان پروستات مبتلاست. حدود ۲,۵ میلیون نفر در آمریکا درگیر این بیماری هستند. طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا سالانه ۳۰۰۰۰ مرد بر اثر سرطان پروستات جان خود را از دست می‌دهند.
علائم سرطان پروستات
رایج‌ترین نشانه‌های سرطان پروستات عبارتند از:
- مشکل در دفع ادرار؛
- تکرر ادرار؛
- ادرار با فشار کم؛
- مشاهده‌ی خون در ادرار یا منی؛
- تورم پاها؛
- درد و ناراحتی در لگن یا مقعد؛
- درد به هنگام انزال؛
- ناتوانی‌های جنسی.
توجه کنید که گاهی ممکن است سرطان به‌صورت پنهان و بدون هیچ نشانه‌ای پیشرفت کند و ماه‌ها یا حتی سال‌ها بعد نشانه‌های خود را بروز دهد، بنابراین انجام آزمایش‌های منظم در پیشگیری و درمان به موقع سرطان پروستات نقش مهمی دارد.
آزمایش‌های تشخیص سرطان پروستات
آزمایش آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA): در این آزمایش میزان PSA خون اندازه‌گیری می‌شود. PSA نوعی پروتئین است که توسط غده‌ی پروستات تولید می‌شود و با یک آزمایش خون ساده می‌توان میزان این ماده را در خون اندازه‌گیری کرد. مشکلاتی از قبیل التهاب، بزرگی پروستات یا سرطان باعث می‌شوند مقدار این ماده در خون از حد نرمال آن بیشتر شود.
در برخی موارد به تشخیص پزشک، آقایان بالای ۵۰ سال یا جوان‌تر که احتمال ابتلا به سرطان پروستات در آنها وجود دارد مورد معاینه‌ی دیجیتال مقعد (DRE) قرار می‌گیرند. همچنین ممکن است از سونوگرافی برای بررسی وجود تومور استفاده شود. چنانچه در معاینات اولیه مورد مشکوکی مشاهده شود، در مرحله‌‌ی بعد برای معاینه‌ی دقیق‌تر، بیوپسی یا همان نمونه‌برداری تجویز می‌شود. در نمونه‌برداری قسمتی از بافت پروستات توسط سوزن مخصوص نمونه‌گیری و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود.
معیار گلیسون
پزشک بعد از نمونه‌برداری و بررسی سلول‌های نمونه، نمره‌ای به نمونه‌‌ی موردنظر می‌دهد که معیار گلیسون (Gleason score) نام دارد. هرچه عدد این معیار بزرگ‌تر باشد، توده‌ی موردنظر بدخیم‌تر است. پاتالوژیست به کمک این معیار و آزمایش‌ها و معاینات انجام شده، تشخیص می‌دهد که سرطان در چه مرحله‌ای است و تا چه حد به بافت‌ها و ارگان‌های اطراف خود سرایت کرده است.
درجدول زیر مفهوم هریک از مقادیر معیار گلیسون را می‌بینیم:
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات قرار دارند؟
عوامل زیر احتمال ابتلا به سرطان پروستات را در آقایان افزایش می‌دهد:
- سن: ریسک ابتلا به سرطان پروستات از سن ۵۰ سالگی به بعد افزایش می‌یابد و معمولا در آقایان بالاتر از ۶۵ سال شایع‌تر است؛
- نژاد: سیاه‌پوستان آمریکایی بیشتر از سایرین به این بیماری مبتلا می‌شوند و احتمال بروز این بیماری در مردان آسیایی نسبت به سایر نژادها کمتر است؛
- سابقه‌ی خانوادگی: در صورتی که اقوام نزدیک فرد، مبتلا به سرطان پروستات بوده باشند ریسک ابتلا بالا می‌رود؛
- وزن: شیوع این بیماری در آقایان دارای اضافه وزن بیشتر است.
چه کسانی باید مورد بررسی قرار بگیرند؟
در پاسخ به این سؤال باید بدانید که با توجه به نتایج آزمایش‌ها پزشک‌تان تصمیم می‌گیرد که شما به بررسی بیشتر و درمان نیاز دارید یا خیر. فراموش نکنید که سطح بالای PSA همیشه نشانه‌ی ابتلا به سرطان پروستات نیست. مشکلاتی مانند التهاب، عفونت و بزرگی پروستات هم ممکن است علت افزایش سطح این ماده در خون باشند. بنابراین بهتر است پیش از انجام این آزمایش با پزشک خود مشورت کنید.
روش‌های درمان سرطان پروستات
برای درمان سرطان پروستات از روش‌های زیر استفاده می‌شود:
- پروستاتکتومی رادیکال که طی آن غده‌ی پروستات از بدن خارج می‌شود؛
- پرتودرمانی که با کمک اشعه‌های قوی سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد؛
- شیمی‌درمانی که از داروهای شیمیایی برای غلبه بر سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند؛
- هورمون‌درمانی که طی آن جلوی تولید هورمون تستوسترون گرفته می‌شود، زیرا این هورمون به رشد تومورهای پروستات کمک می‌کند؛
- براکی‌تراپی که در آن برای از بین بردن تومور، ذرات رادیواکتیو در مجاورت تومور قرار داده می‌شود؛
- سرمادرمانی که با انجماد بافت‌های منطقه‌ی موردنظر تومور را از بین می‌برد؛
- روش اولتراسوندتراپی که با گرم کردن بافت پروستات تومور را هدف قرار می‌دهد.
پیشرفت در روش‌های درمانی
سازمان غذا و داروی آمریکا در سال ۲۰۱۰ اولین واکسن درمان سرطان را تأیید کرد. این واکسن پروونج (Provenge) نام دارد و با استفاده از سلول‌های بنیادی به بیمارانی که در مرحله پیشرفته‌ی سرطان پروستات قرار دارند، کمک می‌کند.
دانشمندان در حال ابداع روش‌های جدید برای درمان سرطان پروستات هستند. روش اولتراسوند متمرکز با شدت بالا جهت نابود کردن سلول‌های سرطانی و درمان‌های دارویی هدفمند برای متوقف کردن رشد این سلول‌ها جزو روش‌های جدید درمان سرطان به حساب می‌آیند. RFA نیز روش نوینی است که از فرکانس‌های رادیویی برای کاهش درد در مردان مبتلا به سرطان از آن استفاده می‌کنند.
در آخر اینکه…
سرطان پروستات هرچه زودتر تشخیص داده شود شانس بیشتری برای درمان خواهد داشت. در اغلب موارد این بیماری در مراحل اولیه قابل درمان است. چنانچه بیماری وارد مراحل بالاتر شود، درمان آن نیز دشوارتر خواهد بود. علاوه بر این، روش‌های درمانی که در مراحل پیشرفته‌ی سرطان پروستات مورد استفاده قرار می‌گیرند گاهی عوارضی از قبیل بی‌اختیاری ادرار و مشکل در نعوظ را به همراه دارند.
پزشک متخصص با توجه به شرایط فرد، سبک زندگی و سن شخص تصمیم می‌گیرد که آزمایش‌های مربوط به سرطان پروستات از چه سنی و به چه صورت باید انجام شود.
