علائم سرطان حنجره و راه های درمان آن

علائم و نشانه‌های سرطان حنجره در افراد مختلف متفاوت است و معمولا نشانه‌ی ویژه‌ای برای آن وجود ندارد. درصورتی‌که تومور سرطانی بسیار کوچک باشد و به‌سرعت پیشرفت نکند، احتمالا علائمی نخواهد داشت. بعضی‌ اوقات کمی التهاب یا تغییر رنگ مختصری در ناحیه‌ی گلو تنها نشانه‌ی غیرمعمول وجود سرطان است. درصورتی‌که سرطان به‌سرعت گسترش پیدا کند علائمی ایجاد می‌شود که هر فرد مبتلا، حداقل یک یا دو مورد از آن‌ها را خواهد داشت:

• تغییر یا خشونت در صدا؛
• سرفه (معمولا شدید است)؛
• گلودرد (معمولا شدید است)؛
• ناراحتی در ناحیه‌ی گلو (فرد احساس می‌کند که چیزی در گلویش گیر کرده است)؛
• تورم در ناحیه‌ی گلو؛
• بلع دردناک یا مشکل در بلع؛
• احساس وجود توده در گردن؛
• کاهش وزن بدون دلیل؛
• بزرگ‌شدن غدد لنفاوی؛
• تولید دائمی خلط؛
• مشکل تنفسی؛
• سختی در تکلم؛
• گوش درد؛
• سردرد.

البته وجود این عوامل نشانه‌ی قطعی برای وجود سرطان حنجره نیست، اما هرقدر تعداد این علائم در فردی بیشتر باشد احتمال ابتلا به سرطان حنجره بیشتر می‌شود و بهتر است هرچه سریع‌تر به پزشک خود مراجعه کند.

چه عواملی باعث ایجاد سرطان حنجره می‌شود؟

هرچند علت اصلی ایجاد سرطان حنجره مشخص نیست، اما بعضی جهش‌های ژنتیکی سبب می‌شوند تا سلول‌ها به‌صورت غیرمعمول رشد کنند و به تومور تبدیل شوند. این سلول‌های سرطانی می‌توانند گسترش یابند و به مناطق دیگر مهاجرت کنند. سیگار کشیدن، عفونت پاپیلومای انسانی (HPV) و تماس با مواد سمی مثل آزبست یا مصرف مقدار زیاد الکل می‌تواند ازجمله عوامل ایجادکننده‌ی این جهش‌های ژنتیکی باشد.

عوامل خطر برای ایجاد سرطان حنجره چیست؟

بعضی از عوامل خطر برای ایجاد سرطان حنجره با سبک زندگی افراد ارتباط مستقیمی دارد. برای مثال سیگار کشیدن یا مصرف سایر محصولات دارای تنباکو، مصرف بیش‌ازحد الکل و کمبود ویتامین A می‌تواند خطر ابتلا به سرطان حنجره را افزایش دهد. قرارگیری در معرض آزبست، رعایت‌نکردن بهداشت دهان و دندان و به‌ویژه ابتلا به HPV که نوعی ویروس انسانی است، از عوامل خطرناک است.

انواع سرطان حنجره

• سرطان سلول سنگ‌فرشی (‌رایج‌ترین نوع سرطان حنجره)
• آدنوکارسینوما (Adenocarcinoma) یا سرطان سلول‌های غده‌ای که مخاط ترشح می‌کنند. این نوع به‌ندرت اتفاق می‌افتد.
• لیمفواپی‌تلیوما (Lymphoepithelioma)؛
• سرطان سلول‌های دوکی‌شکل؛
• سرطان زگیل مانند؛
• سرطان با علت نامشخص؛
• سارکوم؛
• ملانوما.

متخصصان از چه روش‌هایی برای تشخیص سرطان حنجره استفاده می‌کنند؟

بررسی سوابق زندگی فرد (به‌خصوص درصورت وجود عوامل خطر) و آزمایشات بالینی به پزشک کمک می‌کند تا احتمال وجود سرطان را بهتر تشخیص دهد. همچنین انجام آزمایشات اضافی می‌تواند به تشخیص بهتر کمک کند که از جمله‌ی آن می‌توان به تصویربرداری مثل سی‌تی اسکن، ام‌آرآی (MRI)، پِت اسکن‌، عکس‌برداری از قفسه‌ی سینه، لارینگوسکوپی و بلع باریوم اشاره کرد که همه‌ی این روش‌ها می‌تواند اطلاعات مفیدی از موقعیت و میزان گسترش سرطان به پزشک بدهد، نمونه‌برداری یا بیوپسی از تومور هم به تشخیص نهایی سرطان حنجره کمک می‌کند. نمونه‌برداری می‌تواند از طریق جراحی در ناحیه‌ی گلو و فروکردن سوزن به داخل تومور یا با استفاده از اندوسکوپی انجام شود.

تعیین مرحله‌ی پیشرفت سرطان توسط متخصصان بهداشت و درمان

مراحل سرطان حنجره با سیستم تی‌ان‌ام (TNM) تعیین می‌شود.

• مرحله‌ی تی (T) نشان می‌دهد که تومور چه مقدار در حنجره، حلق و بافت‌های اطراف گسترش پیدا کرده است؛
• مرحله‌ی اِن (N) نشان می‌دهد که آیا تومور در نزدیکی گره‌های لنفاوی گسترش پیدا کرده است یا خیر؛
• مرحله‌ی اِم (M) نشان‌دهنده‌ی مهاجرت تومور است، یعنی سرطان به اندام‌های دورتر هم منتقل شده است.

تمام این مراحل در کنار یکدیگر میزان پیشرفت بیماری را نشان می‌دهند. بعد از مرحله‌ی صفر (که تومور در یک منطقه قرار دارد و هنوز به سلول‌های اطراف منتقل نشده است)، سایر مراحل با حروف یونانی به صورت مرحله‌ی ۱ تا ۴ (I تا IV ) نشان داده می‌شود. هرچه اعداد کوچک‌تر باشند به این معنی است که سرطان در مراحل ابتدایی‌تر قرار دارد و کمتر گسترش پیدا کرده است و اعداد بزرگ‌تر، مثل مرحله‌ی ۴ (IV) نشان‌دهنده‌ی پیشرفت و گسترش بیماری است.

گروه تخصصی درمان سرطان حنجره از چه افرادی تشکیل می‌شود؟

معمولا برای معالجه‌ی سرطان حنجره یک گروه درمانی برای فرد بیمار تشکیل می‌شود و متخصصان زیر در آن حضور دارند:

• متخصص غدد؛
• گروه جراحی؛
• جراح پلاستیک؛
• گروه رادیولوژی؛
• متخصص گوارش؛
• دندان‌پزشک؛
• آسیب‌شناس گفتار؛
• متخصص تغذیه؛
• فیزیوتراپ.

این گروه متخصص بهترین روش را برای درمان یا کنترل بیماری و کاهش علائم آن انتخاب می‌کنند و به بیمار و خانواده‌ی او کمک می‌کنند که با کمی تغییر در سبک زندگی و با وجود بیماری، بهتر زندگی کنند.

درمان سرطان حنجره چیست؟

درمان سرطان حنجره به‌میزان گسترش و پیشرفت بیماری وابسته است. معمولا درمان‌ها به‌شکلی طراحی می‌شود که هر فرد بتواند شانس بهبودی بیشتری داشته باشد و توانایی خوردن، صحبت‌کردن و داشتن یک زندگی سالم و معمول برای هر فرد درنظر گرفته می‌شود. برای این منظور ممکن است که از یک یا چند روش استفاده شود. از میان این روش‌ها می‌توان به جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی، پروتون‌درمانی، درمان‌های هدفمند و آزمایشات بالینی مشترک برای درمان سرطان اشاره کرد که دررابطه با هرکدام توضیح مختصری آورده شده است:

• جراحی: انواع مختلفی از جراحی‌ برای درمان سرطان حنجره وجود دارد که شامل انواع کم‌تهاجم، جراحی‌های کوچک لیزری از راه دهان، اندوسکوپی، لیزر، رباتیک و جراحی‌های برداشت تومور است که کمک می‌کند تا بدون ایجاد شکاف، فعالیت‌های معمولی مثل بلع و صحبت‌کردن انجام شود (در این جراحی‌ها یک شکاف در گردن ایجاد می‌شد تا تنفس انجام شود).
• شیمی‌درمانی: بعد از جراحی یا پرتو‌درمانی داروهای مخصوصی برای ازبین‌بردن تومور و کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. شیمی‌درمانی (برای مثال داروی ستوکسیماب (Cetoximab) معمولا همراه با درمان‌های دیگر استفاده می‌شود.
• پرتودرمانی: براکی‌تراپی یا نزدیک‌درمانی (Brachytherapy) روشی است که در آن پرتو به نزدیکی تومور وارد می‌شود. روش پرتودرمانی سه بعدی برای انواع مخصوصی از تومور طراحی می‌شود.
• پروتون‌درمانی: در این روش درمانی پرتوهای مورداستفاده با یک قلم مخصوص به تومور وارد می‌شوند، در نتیجه بافت‌های سالم از آسیب در امان خواهند بود.
• درمان‌های هدفمند: این داروها با تداخل در پروتئین‌ها و سایر گیرنده‌های موجود در سلول‌های سرطانی از رشد این سلول جلوگیری می‌کنند.
• آزمایشات بالینی مشترک برای درمان سرطان: در این روش از داروهای تجربی و روش‌های دیگر برای کاهش علائم بالینی سرطان استفاده می‌شود.

عوارض جانبی استفاده از روش‌های درمانی مختلف چیست؟

عوارض جانبی استفاده از روش‌های درمانی برای افراد مختلف متفاوت است. اما از عوارض معمول می‌توان به التهاب غشای مخاطی، خشکی دهان، تغییر پوست (به‌خصوص بعد از پرتودرمانی)، حالت تهوع و استفراغ ( به‌خصوص بعد از شیمی‌درمانی)، خستگی، گلودرد، سختی در بلع، افزایش مخاط چسبنده، کم اشتهایی، ازدست‌دادن چشایی، ریزش مو و سختی تنفس اشاره کرد. در بسیاری از بیماران، عوارض جانبی بعد از چند هفته یا چند ماه از بین می‌رود اما در تعداد کمی از بیماران این عوارض برای همیشه باقی خواهند ماند.

آیا درمان خانگی برای سرطان حنجره وجود دارد؟

هرچند روش خانگی برای درمان قطعی سرطان حنجره وجود ندارد، اما استفاده از بعضی روش‌ها می‌تواند به کاهش علائم سرطان در بعضی از بیماران کمک کند. در زیر به تعدادی از این روش‌ها اشاره می‌شود:

• استفاده از گیاهان (برای مثال استفاده از چای سبز و سیر)؛
• استفاده از مکمل های غذایی مثل انواع ویتامین‌ ها و مصرف غذاهای سرشار از ویتامین سی (C) و فولات؛
• آب‌درمانی (داغ یا سرد)؛
• طب سوزنی؛
• فیزیوتراپی؛
• تغییر سبک زندگی، مثل ورزش کردن، استفاده از رژیم غذایی مناسب و ترک سیگار.

بیماران باید قبل از انجام این روش‌ها حتما با پزشک خود مشورت کنند.

افراد مبتلا به سرطان حنجره به چه حمایت‌هایی نیاز دارند؟

بیشتر روش‌های درمانی برای افراد مبتلا به سرطان حنجره ادامه‌دار است. افراد مبتلا به حمایت‌های توان‌بخشی مثل گفتار درمانی یا درمان‌های جسمی و حرفه‌ای نیاز دارند. تعداد کمی از بیماران به جراحی‌های اضافی مثل جراحی ترمیمی و کاشت دندان نیازمند هستند. علاوه‌براین آسیب‌شناسی گفتاری، شنوایی‌سنجی و توان‌بخشی در بلع ممکن است موردنیاز باشد.

چه آینده‌ای در انتظار افراد مبتلا به سرطان حنجره است؟

پیش‌بینی‌ها برای بیماران مبتلا به سرطان حنجره بسته‌به مرحله‌ی سرطان و محل قرارگیری آن متفاوت است. بیشتر پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که بسته‌به نوع سرطان و مرحله‌ی آن، تا پنج سال احتمال زنده‌ماندن افراد وجود دارد. بیشترین شانس زنده‌ماندن مربوط به سرطان چاکنای (گلوتی) با احتمال ۹۰ درصد و بدترین نوع مربوط به سرطان هایپوفارنکس (Hypopharenx) با حدود ۵۳ درصد شانس زنده‌ماندن است. البته در هر دو مورد، بیماری در مرحله‌ی ابتدایی یعنی مرحله‌ی یک (I) است. تا جایی که مربوط به علم است تمام توان خود را برای درمان این بیماری به کار خواهد گرفت اما بخش مهم‌تر روحیه بیمار، اشتیاق و امید به زندگی است که گاهی می‌تواند به طرز حیرت‌آوری با هر رنج و دردی مقابله کند و دست آخر پیروز میدان باشد.