سردرد یک اصطلاح کلی است که به هر نوع ناراحتی و درد در ناحیه‌ی پیشانی، جمجمه، پشت سر، گردن و … اطلاق می‌شود اما اگر بخواهیم دقیق‌تر صحبت کنیم، باید توجه داشته باشیم که انواع مختلفی از سردرد وجود دارد که هر کدام علائم و علل خاص خود را دارند. شاید فکر کنید میگرن، دردناک‌ترین سردردی است که یک فرد می‌تواند تجربه کند اما این‌طور نیست. در این مطلب قصد داریم شما را با یکی از انواع سردرد آشنا کنیم که بیشترین درد را به فرد تحمیل می‌کند اما خوشبختانه به‌اندازه‌ی سردردهای دیگر شایع نیست. این سردرد نادر اما به‌شدت طاقت‌فرسا، سردرد خوشه ای نام دارد. همراه ما باشید.
سردرد خوشه ای چیست؟
سردرد خوشه ای که در الگوهای دوره‌ای یا خوشه‌ای اتفاق می‌افتد، از دردناک‌ترین انواع سردرد است. سردرد خوشه ای معمولا با یک درد شدید در داخل یا اطراف چشم در یک طرف سر، شما را نصفه‌شب از خواب بیدار می‌کند.
دوره‌های حملات مکرر که به دوره‌های خوشه‌ای معروفند، ممکن است از چند هفته تا چند ماه طول بکشد و معمولا پس از آنها یک دوره‌ی بهبودی موقت وجود خواهد داشت که طی آن، سردرد متوقف می‌شود. در طول دوره‌ی بهبودی، به مدت چند ماه و گاهی اوقات حتی چند سال، هیچ سردردی اتفاق نمی‌افتد.
خوشبختانه سردرد خوشه ای نادر است و جان فرد را تهدید نمی‌کند. اقدامات درمانی حملات سردرد خوشه ای را کوتاه‌تر و کم‌شدت‌تر می‌کنند و تعداد سردردهای خوشه ای را نیز کاهش می‌دهند.
متداول‌ترین علائم سردرد خوشه ای
سردرد خوشه ای به‌سرعت و معمولا بدون مقدمه آغاز می‌شود، هرچند شما ممکن است در ابتدا اورا (اختلال حس بینایی) و حالت تهوع داشته باشید. علائم و نشانه‌های شایع در طول یک سردرد خوشه ای عبارتند از:
- درد شدید معمولا در داخل یا اطراف یک چشم اما ممکن است به سایر قسمت‌های صورت، سر، گردن و شانه‌ها نیز گسترش بیابد؛
- درد یک‌طرفه؛
- بی‌قراری؛
- ریزش شدید اشک؛
- قرمزشدن چشم در سمت دردناک؛
- گرفتگی یا آبریزش بینی در سمت دردناک؛
- تعریق پیشانی یا صورت؛
- رنگ‌پریدگی (زردرنگی) یا برافروختگی صورت؛
- ورم اطراف چشم در سمت دردناک؛
- افتادگی پلک چشم.
افراد مبتلا به سردرد خوشه ای برخلاف آنهایی که به میگرن دچارند، معمولا به‌خاطر بی‌قراری قدم می‌زنند یا می‌نشینند و دائم خود را به عقب و جلو تکان می‌دهند. برخی از علائم سردردهای میگرنی ازجمله حساسیت به نور و صدا نیز ممکن است در سردرد خوشه ای اتفاق بیفتد که البته به‌صورت یک‌طرفه خواهد بود.
دوره‌ی خوشه‌ای
یک دوره‌ی خوشه‌ای به‌طورکلی از ۶ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد. تاریخ شروع و مدت هر دوره‌ی خوشه‌ای ممکن است مانند سایر دوره‌ها باشد. به‌عنوان مثال دوره‌های خوشه‌ای می‌توانند به‌صورت فصلی مثلا هر بهار یا پاییز اتفاق بیفتند.
اکثر افراد سردردهای خوشه ای اپیزودیک دارند. این نوع سردردها از یک هفته تا یک سال طول می‌کشند و بعد از آن یک دوره‌ی بهبودی موقت بدون درد وجود خواهد داشت که می‌تواند تا ۱۲ ماه قبل از آغاز سردرد خوشه ای بعدی به طول بینجامد.
دوره‌های خوشه‌ای مزمن ممکن است بیش از یک سال ادامه داشته باشد و دوره‌ی بدون درد می‌تواند کمتر از یک ماه طول بکشد.
در طول یک دوره‌ی خوشه‌ای:
- سردردها معمولا هر روز و گاهی اوقات روزی چند بار اتفاق می‌افتند؛
- یک حمله‌ی سردرد می‌تواند از ۱۵ دقیقه تا ۳ ساعت طول بکشد؛
- حملات اغلب هر روز در یک زمان خاص اتفاق می‌افتند؛
- اکثر حملات در شب و معمولا یک تا دو ساعت بعد از رفتن به رختخواب رخ می‌دهند.
درد ناشی از حملات خوشه‌ای معمولا به‌طور ناگهانی پایان می‌یابد و شدت آن به‌سرعت کم می‌شود. اکثر افراد پس از حملات سردرد خوشه ای هیچ دردی ندارند اما دچار خستگی شدید هستند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر به‌تازگی دچار سردردهای خوشه ای شده‌اید، برای ردکردن احتمال سایر اختلالات و پیداکردن مؤثرترین روش درمانی به پزشک مراجعه کنید.
سردرد حتی هنگامی که بسیار شدید باشد، معمولا ناشی از یک بیماری زمینه‌ای نیست اما گاهی اوقات سردردها می‌توانند نشان‌دهنده‌ی یک وضعیت پزشکی جدی مانند تومور مغزی یا پارگی یک رگ خونی ضعیف‌شده (آنوریسم) باشند.
به‌علاوه اگر سابقه‌ی سردرد دارید، در صورت تغییر در الگوی سردرد یا داشتن یک حس جدید در هنگام سردرد به پزشک مراجعه کنید.
درصورت داشتن هریک از این علائم و نشانه‌ها به اورژانس مراجعه کنید:
- سردرد شدید و ناگهانی، اغلب مانند صاعقه؛
- سردرد به همراه تب، تهوع یا استفراغ، سفت‌شدن گردن، سردرگمی ذهنی، تشنج، بی‌حسی یا مشکلات گفتاری که می‌تواند نشان‌دهنده‌ی چندین مشکل ازجمله سکته مغزی، مننژیت، آنسفالیت یا تومور مغزی باشد؛
- سردرد پس از واردآمدن آسیب به سر – حتی اگر سقوط یا ضربه‌‌ای جزئی باشد – به‌خصوص اگر بدتر شود؛
- سردرد شدید و ناگهانی که با سردردهای قبلی‌تان فرق دارد؛
- سردردی که در طی چند روز بدتر شود و الگویش تغییر کند.
علل سردرد خوشه ای چیست؟
علت دقیق سردردهای خوشه‌ای مشخص نیست اما الگوهای سردرد خوشه ای نشان می‌دهد که اختلال در ساعت بیولوژیک بدن (هیپوتالاموس) می‌تواند در وقوع آن نقش داشته باشد.
سردرد خوشه ای برخلاف سردردهای هورمونی، میگرنی و سردرد تنشی معمولا با عوامل تحریک‌کننده مانند غذاها، تغییرات هورمونی یا استرس مرتبط نیست. بااین‌حال هنگامی که سردرد خوشه ای آغاز می‌شود، نوشیدن الکل ممکن است باعث تشدید آن شود.
سایر محرک‌های احتمالی عبارتند از داروهایی مانند نیتروگلیسرین که برای درمان بیماری قلبی به‌کار می‌رود.
عوامل خطرساز در سردرد خوشه ای
عوامل خطر برای سردردهای خوشه‌ای عبارتند از:
- جنسیت: احتمال بروز سردردهای خوشه ای در مردان بیشتر از زنان است؛
- سن: اکثر افرادی که به سردردهای خوشه ای دچار می‌شوند، بین ۲۰ تا ۵۰ سال دارند، هرچند این وضعیت در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد؛
- سیگارکشیدن: بسیاری از افرادی که به سردردهای خوشه‌ای دچار می‌شوند، سیگاری هستند. بااین‌حال ترک سیگار معمولا تأثیری بر رفع این سردردها ندارد؛
- مصرف الکل: اگر در معرض خطر دچار‌شدن به سردردهای خوشه ای باشید، مصرف الکل می‌تواند باعث شروع حمله‌ی سردرد شود؛
- سابقه‌ی خانوادگی: داشتن پدر، مادر، خواهر یا برادری که سردرد خوشه ای دارد، احتمال بروز این عارضه را در شما افزایش می‌دهد.
تشخیص سردرد خوشه ای
سردرد خوشه ای دارای نوع خاصی از درد و الگوی حملات است. تشخیص براساس توصیف شما از حملات ازجمله دردتان، محل و شدت سردردهایتان و علائم مرتبط با آن انجام می‌شود.
اینکه سردردهای شما هر چند وقت یک‌بار اتفاق می‌افتند و چه مدت طول می‌کشند نیز از عوامل مهم در تشخیص هستند. پزشک با استفاده از روش‌های خاصی سعی می‌کند نوع و علت سردرد شما را مشخص کند.
۱. معاینه‌ی عصبی
معاینه‌ی عصبی ممکن است به پزشک‌تان کمک کند که علائم فیزیکی سردرد خوشه ای را شناسایی کند. پزشک از یک‌سری روش‌ها برای ارزیابی عملکرد مغز شما استفاده می‌کند، ازجمله تست‌کردن حس‌ها، واکنش‌ها و اعصاب.
۲. آزمایش‌های تصویربرداری
اگر سردردهای غیرطبیعی یا پیچیده داشته باشید یا نتایج معاینه‌ی عصبی شما غیرعادی باشد، معمولا پزشک برای ردکردن احتمال سایر علل جدی سردرد مانند تومور یا آنوریسم، انجام آزمایشات دیگری را توصیه کند. تست‌های تصویربرداری متداول از مغز عبارتند از:
- سی‌تی‌اسکن: این روش از یک‌سری اشعه‌ی ایکس برای ایجاد تصاویر مقطعی دقیق از مغز شما استفاده می‌کند؛
- MRI: این روش از یک میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق از مغز و رگ‌های خونی شما استفاده می‌کند.
درمان سردرد خوشه ای
هیچ درمان قطعی‌ای برای سردردهای خوشه‌ای وجود ندارد. هدف درمان، کاهش شدت درد، کوتاه‌کردن دوره‌ی سردرد و پیشگیری از حملات است.
ازآنجاکه درد سردرد خوشه ای به‌طور ناگهانی آغاز می‌شود و ممکن است طی مدت کوتاهی فروکش کند، بنابراین ارزیابی و درمان سردرد خوشه ای اغلب دشوار است، چون به داروهای سریع‌الاثر نیاز دارد.
برخی از داروهای مورداستفاده برای دردهای حاد می‌توانند تسکین فوری فراهم کنند. درمان‌هایی که در زیر به آنها اشاره می‌شود، مؤثرترین روش‌های درمان و پیشگیری از سردرد خوشه ای هستند.
درمان‌های فوری
درمان‌های سریع‌الاثری که ممکن است پزشک‌تان برای شما به‌کار ببرد عبارتند از:
۱. اکسیژن
به‌طور خلاصه می‌توان گفت که استنشاق اکسیژن ۱۰۰ درصد خالص به میزان حداقل ۱۲ لیتر در دقیقه، درد را به‌طور چشمگیر تسکین می‌دهد. اثرات این روش بی‌خطر و کم‌هزینه، طی ۱۵ دقیقه احساس می‌شود.
به‌طورکلی اکسیژن بی‌خطر و بدون عوارض جانبی است. اِشکال اصلی آن این است که باید مخزن استوانه‌‌ای اکسیژن و تنظیم‌کننده‌ی آن را با خودتان حمل کنید که می‌تواند این درمان را ناخوشایند و غیرقابل دسترس سازد. دستگاه‌های اکسیژن کوچک و قابل حمل نیز موجودند اما برخی از افراد همچنان استفاده از آنها را غیرعملی می‌دانند.
۲. تریپتان‌ها
شکل تزریقی داروی سوماتریپتان (ایمیترکس) که معمولا برای درمان میگرن به‌کار می‌رود، برای سردرد خوشه ای حاد نیز درمان مؤثری است.
اولین تزریق معمولا تحت مراقبت پزشکی انجام می‌شود. استفاده از داروی سوماتریپتان به‌شکل اسپری بینی نیز ممکن است در برخی افراد مفید باشد، اما برای اکثر افراد به‌اندازه‌ی شکل تزریقی مؤثر نیست و مدت بیشتری طول می‌کشد تا تأثیر بگذارد. اگر فشار خون بالای کنترل‌نشده یا بیماری قلبی دارید، استفاده از سوماتریپتان توصیه نمی‌شود.
داروی تریپتان دیگری به‌نام زولمیتریپتان (زومیگ)، به‌شکل قرص یا اسپری بینی نیز می‌تواند برای تسکین سردرد خوشه ای به‌کار برود. اگر نمی‌توانید سایر اَشکال درمان‌های سریع‌الاثر را تحمل کنید، این دارو گزینه‌ی مناسبی برای شماست.
۳. اُکتروتاید
اُکتروتاید (سندوستاتین)، شکل مصنوعی قابل تزریق از هورمون مغزی سوماتوستاتین است و در برخی از افراد درمان مؤثری برای سردرد خوشه ای است؛
۴. بی‌حس‌کننده‌های موضعی
اثر بی‌حس‌کننده‌ی داروهای بی‌حس‌کننده‌ی موضعی مانند لیدوکائین (زایلوکائین) در تسکین سردردهای خوشه ای برخی افراد مؤثر است. برای این منظور، دارو باید از طریق بینی استفاده شود.
۵. دی‌هیدروارگوتامین
فرم تزریقی دی‌هیدروارگوتامین (D.H.E. 45) تسکین‌دهنده‌ی مؤثر درد در برخی از افراد مبتلا به سردرد خوشه ای است. این دارو به‌شکل استنشاقی (داخل بینی) نیز موجود است که به آن میگرانال می‌گویند اما اثربخشی آن در تسکین سردرد خوشه ای هنوز به اثبات نرسیده است.
درمان‌های پیشگیرانه
درمان پیشگیرانه در شروع دوره‌های سردرد خوشه ای با هدف سرکوب حملات سردرد و جلوگیری از شدت‌گرفتن آنها آغاز می‌شود.
تعیین نوع دارو اغلب به طول و نظم دوره‌های سردرد بستگی دارد. با به پایان رسیدن مدت موردانتظار دوره‌ی سردرد خوشه ای می‌توان به‌تدریج مقدار دارو را تحت نظر پزشک کاهش داد.
۱. مسدودکننده‌های کانال کلسیم
وراپامیل (کالان، ورلان و غیره) عامل مسدودکننده‌ی کانال کلسیم و اغلب اولین انتخاب برای پیشگیری از سردرد خوشه ای است. وراپامیل می‌تواند به همراه سایر داروها به‌کار برود. گاهی اوقات برای کنترل سردرد خوشه ای مزمن به استفاده‌ی طولانی‌مدت از این دارو نیاز است.
عوارض جانبی آن ممکن است شامل یبوست، تهوع، خستگی، تورم مچ پاها و فشار خون پایین باشد.
۲. کورتیکواستروئیدها
داروهای ضدالتهاب مانند پردنیزون، داروهای پیشگیری‌کننده‌ی سریع‌الاثری هستند که برای بسیاری از افراد مبتلا به سردردهای خوشه ای مؤثر واقع می‌شوند.
اگر به‌تازگی دچار سردرد خوشه ای شده‌اید یا اگر الگوی کلی سردرد شما به‌صورت یک دوره‌ی کوتاه سردرد و سپس یک دوره‌ی بهبودی طولانی‌مدت است، پزشک‌تان ممکن است کورتیکواستروئیدها را برای شما تجویز کند.
اگرچه ممکن است کورتیکواستروئیدها گزینه‌ی خوبی برای استفاده‌ی کوتاه‌مدت باشند اما با توجه عوارض جانبی آنها مانند دیابت، فشار خون بالا و آب مروارید برای استفاده‌ی طولانی‌مدت مناسب نیستند.
۳. لیتیوم کربنات
اگر سایر داروها نتوانند سردردهای خوشه‌ای را متوقف کنند، لیتیوم کربنات که برای درمان اختلال دوقطبی به‌کار می‌رود، می‌تواند در پیشگیری از سردرد خوشه ای مزمن مؤثر باشد.
عوارض جانبی آن عبارتند از رعشه، افزایش تشنگی و اسهال. پزشک شما می‌تواند دُز مصرف دارو را طوری تنظیم کند که عوارض جانبی آن به حداقل برسد. در هنگام مصرف این دارو باید خون‌تان به‌طور منظم آزمایش شود تا احتمال بروز عوارض جانبی جدی‌تر مانند آسیب کلیوی بررسی شود.
۴. انسداد (بلوک) عصب
تزریق یک عامل بی‌حس‌کننده (داروی بی‌حسی) به‌همراه کورتیکواستروئید در ناحیه‌ی اطراف عصب اکسی‌پیتال که در پشت سر شما قرار دارد، به تسکین سردردهای خوشه‌ای مزمن کمک می‌کند.
انسداد عصب اکسی‌پیتال ممکن است برای تسکین موقت، تا زمانی که داروهای پیشگیرانه‌ی طولانی‌مدت اثر بگذارند، مفید باشد.
۵. ملاتونین
مطالعات انجام‌شده روی تعداد کمی از افراد نشان می‌دهد که مصرف ۱۰ میلی‌گرم ملاتونین در شب ممکن است تعداد دفعات بروز سردرد خوشه ای را کاهش بدهد.
سایر داروهایی که برای پیشگیری از سردرد خوشه ای به‌کار می‌روند عبارتند از داروهای ضدتشنج مانند توپیرامات (توپاماکس، Qudexy XR).
جراحی
در موارد نادر ممکن است پزشکان به افراد مبتلا به سردردهای خوشه ای مزمن که با درمان تهاجمی تسکین نمی‌یابند یا نمی‌توانند داروها یا عوارض جانبی آنها را تحمل کنند، عمل جراحی را توصیه کنند.
نتایج چندین مطالعهی کوچک نشان می‌دهند که تحریک عصب اکسی‌پیتال در یک یا هر دو طرف در رفع علائم سردرد خوشه ای مفید است. این شامل کاشت یک الکترود در کنار یک یا هر دو عصب اکسی‌پیتال می‌شود.
تحریک عمقی مغز نیز روش درمانی امیدبخش اما اثبات‌نشده‌ای برای سردردهای خوشه‌ای است که به سایر درمان‌ها پاسخ نمی‌دهند. ازآنجاکه این روش شامل قراردادن یک الکترود در داخل مغز است، خطرات قابل‌توجهی مانند عفونت یا خونریزی مغزی وجود دارد.
برخی از روش‌های جراحی برای درمان سردرد خوشه ای به مسیرهای عصبی‌ای که گمان می‌رود مسئول درد هستند – غالبا عصب سه‌قلو که در ناحیه‌ی پشت و اطراف چشم قرار دارد – آسیب می‌زنند.
بااین‌حال مزایای درازمدت جراحی، بحث‌برانگیز است. همچنین به‌علت عوارض احتمالی ازجمله ضعف عضلانی در فک یا بی‌حسی در نواحی خاصی از صورت و سر، جراحی به‌ندرت توصیه می‌شود.
درمان‌های آتی بالقوه
محققان در حال بررسی درمان بالقوه‌ای به‌نام تحریک عصب اکسی‌پیتال هستند. در این روش جراح چند الکترود در پشت سر بیمار می‌کارد و سپس آنها را به دستگاهی شبیه ضربان‌ساز (ژنراتور) وصل می‌کند. این الکترودها، پالس‌هایی برای تحریک ناحیه‌ی عصب اکسی‌پیتال می‌فرستند که سیگنال های درد را مسدود می‌کنند یا کاهش می‌دهند.
نتایج چندین مطالعهی مختصر در مورد تحریک عصب اکسی‌پیتال نشان داده است که این روش درد را در برخی افراد مبتلا به سردردهای خوشه ای مزمن کاهش می‌دهد.
پژوهش‌های مشابهی در مورد تحریک عمقی مغز در جریان است. در این روش پزشکان یک الکترود در هیپوتالاموس می‌کارند؛ هیپوتالاموس ناحیه‌ای از مغز شماست که با زمان‌بندی دوره‌های خوشه‌ای مرتبط است. جراح، الکترود را به یک ژنراتور وصل می‌کند. این ژنراتور پالس‌های الکتریکی مغز را تغییر می‌دهد و به کاهش درد کمک می‌کند.
تحریک عمقی مغز از طریق هیپوتالاموس ممکن است سردردهای خوشه‌ای مزمن و شدید را در افرادی که روند درمان‌شان با دارو موفقیت‌آمیز نبوده است، تسکین بدهد.
درمان‌های خانگی و سبک زندگی
اقدامات زیر ممکن است به پیشگیری از حمله‌ی خوشه‌ای در طول دوره‌ی خوشه‌ای کمک کنند:
- تنظیم ساعت خواب: دوره‌های سردرد خوشه ای می‌توانند با تغییر در برنامه‌ی خواب نرمال شما آغاز شوند. در طول یک دوره‌ی خوشه‌ای، روال خواب معمول‌تان را دنبال کنید.
- اجتناب از مصرف الکل: مصرف الکل ازجمله آبجو و شراب، به‌سرعت باعث بروز سردرد در طول یک دوره‌ی خوشه‌ای می‌شود.
طب جایگزین
ازآنجاکه سردردهای خوشه‌ای می‌توانند بسیار دردناک باشند، ممکن است بخواهید برای تسکین دردتان، درمان‌های جایگزین یا مکمل را امتحان کنید.
ملاتونین، اثربخشی متوسطی را در درمان حملات شبانه‌ی سردرد نشان داده است. همچنین شواهدی وجود دارد که استفاده از کپسایسین در داخل بینی تعداد دفعات و شدت حملات سردرد خوشه ای را کاهش می‌دهد.
زندگی با سردرد خوشه ای
زندگی با سردرد خوشه ای می‌تواند ترسناک و دشوار باشد. حملات ممکن است غیرقابل تحمل به‌نظر برسند و شما را دچار اضطراب و افسردگی کنند و درنهایت می‌توانند روابط، کار و کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار بدهند.
صحبت‌کردن با یک مشاور یا درمانگر به مقابله با اثرات سردردهای خوشه ای کمک می‌کند. پیوستن به یک گروه حمایتی، شما را با سایر افرادی که تجربیات مشابهی دارند، مرتبط می‌سازد و اطلاعات مفیدی در اختیارتان قرار می‌دهد. پزشک‌تان می‌تواند شما را به یک درمانگر یا گروه پشتیبانی در محل زندگی‌تان معرفی کند.
آماده‌شدن برای ملاقات با پزشک
به احتمال زیاد شما در ابتدا نزد پزشک خانوادگی‌تان می‌روید اما ممکن است به پزشکی که در زمینه‌ی درمان درد و اختلالات سیستم عصبی آموزش دیده است (متخصص مغز و اعصاب) ارجاع داده شوید.
در ادامه برخی از اطلاعاتی را که به شما کمک می‌کنند برای ملاقات با پزشک آماده شوید، می‌خوانید.
آنچه می‌توانید انجام بدهید
هنگام نوبت‌گرفتن بپرسید که آیا لازم است از قبل کار به‌خصوصی انجام بدهید- مانند ناشتا بودن برای یک آزمایش خاص- یا خیر.
یکی از مفیدترین کارهایی که می‌توانید انجام بدهید، داشتن یک دفترچه برای ثبت سردردهایتان است. هر بار که دچار سردرد شدید، جزئیاتی را که ممکن است به پزشک‌تان در تشخیص نوع سردرد و کشف محرک‌های احتمالی آن کمک کند، یادداشت کنید.
- تاریخ: ترسیم تاریخ و زمان هر سردرد بر روی نمودار به شما کمک می‌کند الگوی سردردتان را شناسایی کنید.
- مدت: هر سردرد چه مدت طول می‌کشد؟
- شدت: در مقیاسی از ۱ تا ۱۰ به میزان سردردتان امتیاز بدهید (۱۰ بیشترین شدت درد است).
- محرک‌ها: محرک‌های احتمالی سردرد را که ممکن است باعث سردردتان شده باشند، یادداشت کنید مانند غذاهای خاص، صداها، عطرها، فعالیت بدنی یا خوابیدن بیش‌ازحد.
- علائم: آیا قبل از سردرد هیچ‌گونه علامتی مانند اورا داشته‌اید؟
- داروها: تمام داروها، ویتامین‌ها و مکمل های غذایی ازجمله دُز مصرف آنها را یادداشت کنید؛ حتی اگر فکر می‌کنید ارتباطی به سردردتان ندارند.
- تسکین: آیا تابه‌حال تجربه‌ای از تسکین درد داشته‌اید، یعنی از سردرد شدید تا بهبودی کامل؟
درصورت امکان یکی از اعضای خانواده یا یکی از دوستان‌تان را همراه خود ببرید تا در یادآوری اطلاعاتی که از پزشک دریافت می‌کنید، به شما کمک کنند.
سؤالاتی که بهتر است از پزشک‌تان بپرسید
- چه چیزی باعث بروز علائم من می‌شود؟
- سایر علل احتمالی چه هستند؟
- چه آزمایش‌هایی باید انجام بدهم؟
- آیا عارضه‌ی من موقتی است یا مزمن؟
- شما چه درمانی را توصیه می‌کنید؟
- چه درمان‌های دیگری وجود دارند؟
- من مشکلات سلامتی دیگری نیز دارم. چگونه می‌توانم آنها را به بهترین شکل ممکن با هم مدیریت کنم؟
- آیا محدودیت‌هایی وجود دارد که لازم باشد رعایت کنم؟
- آیا باید به یک متخصص مراجعه کنم؟
- آیا دفترچه‌ی راهنما، بروشور و چیزهایی از این قبیل دارید که در اختیار من قرار بدهید؟ چه وب‌سایت‌هایی را توصیه می‌کنید؟
در ملاقات با پزشک، خجالت کشیدن را کنار بگذارید و حتما سؤالات‌تان را مطرح کنید.
پزشک چه سؤالاتی از شما می‌پرسد؟
پزشک‌تان احتمالا سؤالاتی از این قبیل از شما خواهد پرسید:
- علائم شما از چه زمانی شروع شدند؟
- آیا این علائم مداوم هستند یا گاه‌به‌گاه؟
- آیا علائم شما معمولا در یک زمان خاص از روز اتفاق می‌افتند؟ آیا هر سال در فصل خاصی رخ می‌دهند؟
- آیا ممکن است الکل علت بروز علائم شما باشد؟
- شدت علائم چقدر است؟
- آیا چیزی وجود دارد که باعث بهبود علائم‌تان شود؟
- آیا چیزی هست که علائم‌تان را شدیدتر کند؟
