باردار هستید؟ علائم زایمان و انقباضهای معروف کمکم خودشان را نشان میدهند؟ قبل از اینکه ساک زایمان را بردارید و به بیمارستان بروید، بد نیست که با علائم رایج زایمان بیشتر آشنا بشوید و در صورت لزوم با پزشک خود تماس بگیرید. حتی بسیاری از مادرانی که قبلا هم تجربهی زایمان داشتهاند، در دفعات بعدی نمیتوانند بهطور دقیق علائم زایمان را تشخیص بدهند. علت این است که بسیاری از این علائم گُنگ هستند و میتوان از آنها تفاسیر مختلفی داشت. مثلا مشخص نیست که انقباضاتی که به سراغتان میآید، از همان انقباضات معمول همیشگی است یا نشانهای برای زایمان بهشمار میرود. شاید هم غذایی که دیشب خوردهاید باعث بروز چنین حالتی شده است. مایعی که ترشح میشود، نتیجهی پاره شدن کیسهی آب است یا کمی ادرار است که بهواسطهی لمیدن نوزاد دلبندتان روی مثانه از بدن خارج شده؟ برای آشنایی با علائم زایمان تا انتها با ما همراه باشید:
۱. پاره شدن کیسهی آب
حتما شما هم دلهرههای فراوانی بابت پاره شدن کیسهی آب در مکانهایی مثل محلکار، سینما و… دارید. اما تنها عدهی اندکی از زنان هستند که بدون انقباضات قبلی دچار این حالت میشوند.
پس نگران نباشید. براساس نتایج تحقیقی تنها ۸ درصد زنان چنین موضوعی را تجربه میکنند. حتی اگر دچار پارگی کیسهی آب بشوید، باز هم چیز وحشتناکی در انتظارتان نخواهد بود و تنها شاهد نَشت اندکی آب خواهید بود و با سیلی خروشان روبهرو نخواهید شد، زیرا موقعیت سر نوزاد درون شکم مانع از ریختن آب زیاد از بدن میشود.
پاره شدن کیسهی آب، یکی از علائم زایمان است. ترشحاتی که خارج میشوند فاقد رنگ و بو هستند. بیشتر زنان یعنی حدود ۸۰ درصد آنها بعد از مشاهدهی این نشانه در طول ۱۲ ساعت بعد، زایمان میکنند.
بعد از اینکه کیسهی آمنیوتیک مادر (کیسهای که نوزاد در آن است) پاره شد، زنانی که آمادهی زایمان نیستند هم باید برای ادامه فرایند آماده بشوند و برای زایمان تلاش کنند، زیرا در غیر این صورت، امکان بروز خطر عفونت وجود دارد.
۲. احساس انقاباضات شدید و منظم
یکی دیگر از علائم زایمان، انقباض است. انقباضات یکی از اصلیترین نشانههای آمادگی برای زایمان است، اما بیشتر زنان نمیتوانند انقباضهای عادی را که زیاد تجربه میکنند، از انقباض نهایی در هفتههای آخر برای زایمان تشخیص بدهند.
انقباضات بهندرت حالت مرتب و شدید به خود میگیرند و معولا سریعا رفع میشوند. انقباضات عادی بهدلایلی نظیر گرسنگی و کمبود آب در بدن هم رخ میدهند؛ بههمینخاطر بهسادگی رفع میشوند، اما انقباضی که از علائم زایمان است، بهسادگی رفع نمیشود و تا زمان تولد نوزاد با مادر همراه است.
به عبارت دیگر، این نوع از انقباضها شدید و متداوم هستند. بهعنوان نمونه، انقباضی که به زایمان منجر میشود، در قالب بازههایی زمانی متفاوت بروز مییابد.
مثلا انقباضی ۱۰ دقیقه، سپس ۸ دقیقه، بعد ۵ دقیقه و در نهایت ۳ دقیقه به طول میانجامد. یعنی انقباضها بهطور مداوم و با مدتهایی متفاوت بروز مییابند. در بیشتر اوقات، این انقباضها بهشکل نوار باریکی از کمر شروع و به جلوی شکم منتقل میشوند.
۳. احساس خروج ترشحات
در دوران بارداری دهانهی رحم بسته میماند و بهخاطر وجود مخاط مسدود میشود. این قضیه، روشی طبیعی برای حفظ جنین از عفونت است. اما هر چقدر که زمان زایمان نزدیکتر میشود، دهانهی رحم بازتر میگردد و مخاطی که در آنجا جمع شدهاند، کمکم تخلیه میشوند.
این مخاط که اندازهای در حد یک قاشق چایخوری دارد، بهشکل ترشحی حبابمانند از بدن مادر تخلیه میشوند. ممکن است با گشاد شدن دهانهی رحم، رگهای خونی هم پاره بشوند.
در نتیجه، شاید ترشحات همراه با اندکی خون باشند. مشاهدهی چنین ترشحاتی نشان از این دارد که زایمان در ظرف چند ساعت آینده، روزها و شاید هفتههای آتی بهوقوع خواهد پیوست. در هر حال، چنین علامتی حاکی از باز شدن دهانهی رحم است.
۴. دچار شدن به اسهال
در آستانهی زایمان، بدن شروع به ترشح پروستاگلاندینها (prostaglandins) میکند. این مواد مانند هورمونها هستند و باعث انقباض رحم میشوند. در نتیجه، به نرم شدن حرکت و باز شدن دهانهی رحم کمک میکنند. البته این مواد باعث تحریک رودهها، احساس و عمل دفع و بعضا اسهال هم میشوند.
۵. کمر درد شدید
بیشتر زنان باردار در طی ماههای متوالی کمر درد دارند. اما اگر این درد خیلی شدید شود، نشانهای این است که صورت بچه در رحم، روبهروی شکم مادر قرار دارد. این موضوع تقریبا در یکسوم از زنان باردار دیده میشود.
معمولا موقعیت بچه در شکم مادر به این شکل است که صورت بچه رو به ستون فقرات مادر قرار دارد؛ بههمینجهت نیز از کانال تولد خارج میشود، اما در مواردی هم صورت کودک رو به شکم مادر است و در وضعیتی از کانال تولد خارج میشود که سرش به سمت ستون فقرات مادر قرار گرفته است.
در این حالت، دردی پیوسته در شکم میپیچد و کمر را نیز تحتتأثیر قرار میدهد. در هر حال، چه وضعیت کودک بهصورت عادی باشد، چه غیرعادی، درد شدید کمر از علائم زایمان است.
۶. احساس داشتن انرژی زیاد
با وجود اینکه دوران بارداری همراه با خستگی زیادی است، اما در هفتههای قبل از زایمان، خیلی از زنان انرژی زیادی پیدا میکنند و به فعالیت تمایل دارند. زنان در این شرایط احساس فوریت در سروسامان دادن و نظمبخشی به کارهای مختلف ازجمله کارهای مربوط به فرزند و زایمان را دارند.
۷. نازک شدن دهانهی رحم
علاوهبر گشاد شدن دهانهی رحم، این قسمت از بدن مادر در هفتههای قبل از زایمان، نازک هم میشود. علت این است که نازک شدن دهانه رحم به باز شدن آن برای انجام زایمان کمک بیشتری میکند. این علامت باید ازطریق معاینهی پزشک در این ناحیه تأیید شود.
۸. افزایش احساس دفع ادرار
افتادن سر بچه در قسمت لگن مادر باعث میشود که مادر بیشتر از مواقع عادی احساس دفع ادرار داشته باشد. درواقع موقعیت سر بچه باعث فشار به مثانه و ایجاد احساس دفع ادرار میشود. این موضوع در زمان نزدیک شدن به زایمان دیده میشود. زمانی که سر بچه بیشتر در قسمت لگن قرار میگیرد، تنفس برای مادر آسانتر میشود، زیرا فشار کمتری روی دیافراگم وارد میشود.
۹. سبک شدن جنین درون رحم
یکی دیگر از علائم زایمان سبک شدن جنین درون رحم یا پایین آمدن آن در لگن است؛ یعنی زمانی که سر بچه متمایل به قسمت لگن مادر میشود. برای برخی از زنان این اتفاق تا ۲ هفته مانده به زمان زایمان رخ میدهد و برخی دیگر حتی چنین چیزی را احساس هم نمیکنند.