بیماری کرون یک بیماری مزمن و نوعی بیماری التهاب روده است که باعث می‌شود لوله‌ی گوارشی متورم شود. این بیماری ممکن است دردناک باشد، زندگی فرد را مختل کند یا حتی جان او را به خطر بیندازد. بیماری کرون «ایلئیت» یا «انتریتیس» نیز نامیده می‌شود. این بیماری می‌تواند هر بخشی از دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار بدهد؛ از دهان گرفته تا مقعد. اما در اکثر موارد بخش پایینی روده‌ی کوچک یا ایلئوم تحت تأثیر این بیماری قرار می‌گیرد. نشانه‌های این بیماری به شدت ناخوشایند هستند. همراه ما باشید می‌خواهیم اطلاعات مفیدی درباره‌ی بیماری کرون در اختیارتان بگذاریم.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها اعلام کرده‌است از هر صدهزار نفر ۲۶-۱۹۹ نفر به بیماری کرون مبتلا هستند. بیماری کرون معمولا بین سنین ۱۵ تا ۴۰ آغاز می‌شود، ولی سنین دیگر هم ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.
علائم بیماری کرون
نشانه‌های بیماری کرون خیلی متنوع هستند. این نشانه‌ها به این بستگی دارند که کدام بخش از دستگاه گوارش تحت تأثیر قرار گرفته است. این نشانه‌ها شامل این موارد می‌شوند:
- درد: سطح درد برای هرکسی متفاوت است. درد به این بستگی دارد که کدام بخش دچار التهاب شده‌است. معمولا درد در بخش پایینی سمت راست شکم احساس می‌شود؛
- زخم شکم: زخم بخش‌های صدمه‌دیده‌ای در شکم است که ممکن است خونریزی کند. اگر این زخم‌های خونریزی کنند بیمار ممکن است در مدفوع خود خون ببیند؛
- زخم دهان: زخم دهان یکی از نشانه‌های معمول بیماری کرون است؛
- اسهال: این نشانه ممکن است خفیف یا شدید باشد. گاهی‌اوقات اسهال ممکن است حاوی مخاط، خون یا چرک باشد. بیمار ممکن است حس کند باید به دستشویی برود ولی نمی‌تواند؛
- خستگی: افراد مبتلا به بیماری کرون ممکن است خیلی احساس خستگی کنند. این خستگی ممکن است با تب هم همراه باشد؛
- بی اشتهایی: گاهی‌اوقات بیمار ممکن است اصلا اشتها نداشته باشد؛
- کاهش وزن: این نشانه ممکن است به خاطر کاهش اشتها باشد؛
- کم‌خونی: خونریزی ممکن است به کم خونی بینجامد؛
- خونریزی یا درد مقعد: پوست مقعد ممکن است، ترک بخورد (ترک پوستی). این مسئله ممکن است به درد و خونریزی منجر شود؛
- آرتروز؛
- التهاب چشم؛
- التهاب کبد یا مجرای صفراوی؛
- رشد کم یا تأخیر در رشد جنسی در کودکان.
تفاوت بین زخم کولیت و بیماری کرون
زخم کولیت روده باعث التهاب و زخم در لایه‌های بالایی روده‌ی بزرگ می‌شود، ولی بیماری کرون باعث التهاب و زخم در تمام لایه‌های روده می‌شود.
به‌علاوه التهاب بیماری کرون ممکن است هر جایی از لوله‌ی گوارشی نمود پیدا کند. ولی در زخم کولیت التهاب فقط در روده‌ی بزرگ و مقعد اتفاق می‌افتد.
روده‌ی بیماران مبتلا به بیماری کرون ممکن است، بخش‌های سالمی هم در میان بخش‌های بیمار داشته باشد. در زخم کولیت آسیب روده سرتاسری است.
رژیم غذایی بیماری کرون
کودکانی که به بیماری کرون مبتلا هستند به مایعات زیادی نیازدارند. مخصوصا اگر رشد آنها به خاطر بیماری کم شده باشد.
اکثر بیماران مبتلا به بیماری کرون می‌گویند این غذاها می‌توانند باعث اسهال و درد آنها شوند.
- غلات درشت؛
- لبنیات؛
- غذاهای تند؛
- الکل.
برخی افراد اشتهای زیادی ندارند. در برخی موارد بیمار ممکن است برای مدت کوتاهی از طریق سرم تغذیه کند.
درمان بیماری کرون
درمان بیماری کرون ممکن است شامل درمان، جراحی و مکمل‌های درمانی شود.
هدف درمان این است که التهاب را کنترل کنیم. مشکلات تغذیه‌ای و نشانه‌های بیماری را برطرف کنیم.
هیچ درمانی برای بیماری کرون وجود ندارد. برخی درمان‌ها می‌تواند کمک کنند بیماری کمتر عود کند.
درمان بیماری کرون به این مسائل بستگی دارد:
- التهاب در کدام قسمت واقع شده؛
- بیماری چقدر شدید است؛
- چه مشکلاتی وجود دارند؛
- واکنش بیمار به درمان‌های قبلی چطور بوده و اینکه نشانه‌ها دوباره عود کرده‌اند یا نه.
برخی افراد ماه‌ها یا حتی سال‌ها نشانه‌هایی را تجربه نکرده‌اند. این اتفاق بهبود نام دارد. اما بیماری معمولا عود می‌کند.
دوره‌های بهبود متفاوت هستند. به همین خاطر هم سخت می‌توان تصمیم گرفت که درمان موفق بوده یا نه. نمی‌توان پیش‌بینی کرد که دوره‌ی بهبود چقدر طول می‌کشد.
داروهای مورد استفاده برای بیماری کرون
- داروهای ضدالتهاب – پزشک احتمالا با مسالیمین (سولفاسالازین) شروع می‌کند که به کنترل التهاب کمک می‌کند.
- کورتیزون یا استروئیدها – کورتیکواستروئیدها داروهایی هستند که حاوی کورتیزون و استروئیدها هستند.
- داروهای فرو‌نشان سیستم ایمنی – این داروها واکنش سیستم ایمنی بیمار را کاهش می‌دهند. پزشک ممکن است مرکاپتوپورین-۶ یا داروی مشابه آن آزاتیوپرین را تجویز کند. عوارض جانبی شامل استفراغ، حالت تهوع و مقاومت کمتر به عفونت‌ها می‌شوند.
- اینفیلیکسیماب (ریمیکاد) – این دارو واکنش بدن را به التهاب قطع می‌کند.
- آنتی بیوتیک ها – فیستول‌ها یا جراحی قبلی ممکن است باعث رشد باکتری‌ها شود. پزشکان معمولا این عفونت را با تجویز آمپی‌سیلین، سولفونامید، سفالوسپورین، تتراسایکلین یا قرص مترونیدازول درمان می‌کند.
- ضد-اسهال‌ها و مایعات جایگزین– وقتی التهاب کاهش پیدا می‌کند، اسهال معمولا کمتر می‌شود. اما گاهی‌اوقات بیمار ممکن است به دارویی برای اسهال و درد شکمی نیاز داشته باشد.
جراحی
اکثر بیماران مبتلا به بیماری کرون ممکن است در مقطعی به جراحی نیاز داشته باشند. وقتی دارو دیگر نمی‌تواند نشانه‌ها را کنترل کند، جراحی لازم می‌شود.
جراح می‌تواند علائمی را از بین ببرد که به دارو پاسخ نمی‌دهند یا اینکه مشکلاتی مانند آبسه، پارگی، خونریزی و گرفتگی را برطرف می‌کند.
برداشتن بخشی از روده می‌تواند مفید باشد، ولی این کار بیماری کرون را درمان نمی‌کند. التهاب معمولا به نقطه‌ای کنار بخشی که برداشته شده، باز می‌گردد. برخی بیماران مبتلا به بیماری کرون در طول زندگی خود به بیشتر از یک جراحی نیاز دارند.
در برخی موارد جراحی برداشتن روده‌ی بزرگ لازم می‌شود. در این جراحی تمام روده‌ی بزرگ برداشته می‌شود. جراح سوراخ کوچکی در جلوی دیواره‌ی شکمی ایجاد می‌کند. بعد نوک ایلئوم را از آن سوراخ که استوما نام دارد به سطح پوست می‌آورد. مدفوع از طریق استوما از بدن خارج می‌شود. مدفوع وارد یک کیسه می‌شود.
پزشکان می‌گویند کسی که استوما دارد، می‌تواند زندگی طبیعی و فعالی را داشته باشد.
اگر پزشک بتواند بخشی از روده را که بیمار است، بردارد و بخش‌های باقیمانده را دوباره به هم وصل کند، استوما لازم نیست.
پزشک و بیمار باید به دقت به عواقب جراحی فکر کنند. جراحی برای هرکسی مناسب نیست. بیمار باید به خاطر داشته باشد که بعد از جراحی بیماری ممکن است، دوباره عود کند.
بیشتر افراد مبتلا به بیماری کرون زندگی طبیعی و فعالی دارند. آنها شغل پیدا می‌کنند، خانواده تشکیل می‌دهند و می‌توانند موفق شوند.
علت ابتلا به بیماری کرون چیست؟
علت دقیق بیمار کرون روشن نیست. برخی پزشکان معتقد‌ند این بیماری از عکس‌العمل نامناسب سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌شود.
نظریه‌ی این پزشکان این است که سیستم ایمنی به باکتری‌ها و مواد مفید بدن حمله می‌کند. درواقع سیستم ایمنی فکر می‌کند اینها مواد ناخواسته هستند.
در این حمله گلبول‌های سفید خون در لایه‌ی دور شکم جمع می‌شوند. این جمع‌شدن باعث التهاب می‌شود. التهاب منجربه زخم و آسیب روده می‌شود.
اما مشخص نیست که سیستم ایمنی غیرطبیعی باعث بیماری کرون می‌شود یا بیماری کرون باعث غیرطبیعی‌شدن سیستم ایمنی.
عواملی که خطر التهاب را افزایش می‌دهند شامل این موارد می‌شوند:
- عوامل ژنیتک؛
- سیستم ایمنی بدن فرد؛
- عوامل محیطی.
از هر ۲۰ نفر مبتلا به بیماری کرون ۳ نفر آنها سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به این بیماری را دارند. اگر یکی از خواهر و برادرهای دوقلو به بیماری کرون مبتلا باشد، ۷۰درصد احتمال ابتلای آن یکی وجود دارد.
باکتری و ویروس هم ممکن است در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشد. برای مثال باکتری ای-کولای به ابتلا به بیماری کرون ربط دارد.
سیگارکشیدن یکی دیگر از عوامل خطرزاست.
تشخیص بیماری کرون
پزشک در مورد علائم و نشانه‌های بیماری از بیمار سؤال می‌پرسد. او ممکن است در معاینه‌ی فیزیکی برآمدگی‌ای را در شکم احساس کند. این برآمدگی وقتی به وجود می‌آيد که حلقه‌های ملتهب روده به هم گیر می‌کنند.
این آزمایشات می‌توانند به تشخیص بیماری کمک کنند:
- آزمایش خون و مدفوع؛
- نمونه‌برداری؛
- سیگموئیدوسکوپی: در این آزمایش لوله‌ی بلند و انعطاف‌پذیری برای معاینه‌ی بخش پایینی روده مورد استفاده قرارمی‌گیرد. این لوله سیگموئیدوسکوپ نامیده می‌شود؛
- کولونوسکوپی: در این آزمایش لوله‌ی بلند و انعطاف‌پذیری برای معاینه‌ی روده‌ی بزرگ استفاده می‌شود. این لوله کولونوسکوپ نامیده می‌شود؛
- آندوسکوپی: اگر علائم در بخش بالایی شکم به وجود بیایند، این آزمایش انجام می‌شود. یک تلسکوپ بلند، باریک و انعطاف‌پذیر از نای وارد معده می‌شود. این تلسکوپ آندوسکوپ نام دارد؛
- سی‌تی‌اسکن یا عکس‌برداری باریوم انما. این معاینه تغییرات داخل روده را نشان می‌دهد.
مشکلات
اگر علائم شدید و مدام باشند مشکلات زیادی برای بیمار به وجود می‌آید. این مشکلات ممکن است به جراحی نیاز داشته باشند:
- خونریزی داخلی؛
- تنگی، بخشی از روده‌ی باریک می‌شود. این باعث می‌شود بافت زخم به وجود بیاید و روده به صورت جزئی یا کلی بسته شود؛
- سوراخ‌شدگی، وقتی سوراخی در دیواره‌ی شکم به وجود می‌آید. محتویات شکم از این سوراخ به بیرون تراوش می‌کنند. این تراوشات باعث آبسه و عفونت می‌شود؛
- فیستول‌ها، وقتی کانالی بین دو بخش از روده به وجود می‌آید.
این مشکلات هم ممکن است به وجود بیایند:
- کمبود آهن مزمن؛
- مشکلاتی در جذب موادغذایی؛
- افزایش خطر ابتلا به سرطان روده.
