تست بارداری و سونوگرافی تنها روش‌های قطعی تشخیص بارداری هستند. اما نشانه‌هایی وجود دارند که باید نسبت به آنها هشیار باشید. در این مطلب ۱۵ نشانه احتمالی را معرفی می‌کنیم که ممکن است علائم بارداری باشند.
برخی علائم بارداری در مراحل آغازین و حتی از همان نخستین روزها خود را نشان می‌دهند؛ تنها علامت مشکوک، عقب افتادن عادت ماهیانه نیست. باید علائمی مانند تهوع صبحگاهی، حساسیت زیاد به بو و خستگی را نیز جدی گرفت. البته همان‌طور که گفتیم تنها را تشخیص قطعی، تست بارداری یا سونوگرافی است. این نشانه‌ها علامت هشدارند، به‌ویژه اگر احتمال بارداربودنتان را می‌دهید.
نشانه های بارداری چه موقع خود را نشان می‌دهند؟
شاید تا به حال این موضوع را نشنیده باشید ولی پزشک اولین هفته‌ی بارداری را بر اساس آخرین عادت ماهیانه حساب می‌کند. با اینکه در آخرین قاعدگی باردار نبوده‌اید ولی آن دوره، جزو هفته‌ی اول بارداری محسوب می‌شود. روز زایمان را هم از اولین روز عادت ماهیانه محاسبه می‌کنند. به همین خاطر اولین هفته‌های بارداری، حتی اگر بدون علامت باشد و متوجه آن نشوید، باز هم جزو ۴۰ هفته‌ی بارداری شماست.
نشانه‌هایی که ممکن است علائم بارداری باشند
۱. درد شکم و لکه‌بینی
از هفته‌ی اول تا چهارم بارداری همه‌ی تغییرات در سطح سلولی رخ می‌دهند. تخمک بارور، توده‌ی پرسلول سیالی به نام بلاستوسیت می‌سازد که در مراحل بعدی به اندام‌های داخلی و اجزای بدن کودک تبدیل می‌شود. حدود ده تا چهارده روز پس از لقاح (هفته‌ی چهارم بارداری) بلاستوسیت به غشای درونی رحم می‌چسبد. در این مرحله که به آن لانه‌گزینی می‌گویند خونریزی خفیفی رخ می‌دهد که اغلب آن را با لکه‌بینی عادت ماهیانه اشتباه می‌گیرند.
در ادامه چند نشانه برای شناختن خونریزی لانه‌گزینی آورده‌ایم:
رنگ: در هر مرحله رنگ لکه خون، صورتی، قرمز یا قهوه‌ای است.
خونریزی: معمولا خونریزی این مرحله را با قاعدگی مقایسه می‌کنند. لکه‌بینی نسبت به این خونریزی بسیار کمتر است.
احساس درد: دردی که فرد در اوایل بارداری حس می‌کند ممکن است کم، متوسط یا شدید باشد. در بررسی که پژوهشگران روی ۴۵۳۹ زن انجام دادند به این نتیجه رسیدند که ۲۸ درصد آنها لکه‌بینی و خونریزی را همراه با درد تجربه کردند.
زمان: خونریزی لانه‌گزینی کمتر از سه روز طول می‌کشد و به درمان نیاز ندارد.
۲. عقب‌افتادن عادت ماهیانه
با کامل شدن عمل لانه‌گزینی، بدن، هورمون گنادوتروپین غشای کوریون انسانی (hCG) می‌سازد. این هورمون به بدن کمک می‌کند تا شرایط مناسب را برای بارداری مهیا کند و به تخمدان‌ها فرمان می‌دهد تا زمان وضع‌حمل، تخمک‌گذاری ماهیانه را متوقف کنند.
احتمالا در هفته‌ی چهارم بعد از لقاح دیگر پریود نخواهید شد. اگر چرخه‌ی عادت ماهیانه‌تان نامنظم است، یک تست بارداری بگیرید تا بفهمید باردار شده‌اید یا خیر. بیشتر تست‌ها هشت روز پس از به تأخیر افتادن عادت ماهیانه، وجود هورمون گنادوتروپین را تشخیص می‌دهند. تست بارداری وجود این هورمون در بدن را از طریق ادرار مشخص می‌کند.
اقدامات احتیاطی
- اگر شک دارید باردار شده‌اید یا خیر، حتما از تست بارداری استفاده کنید.
- در صورتی که نتیجه‌ی تست مثبت بود، با پزشک‌تان تماس بگیرید تا نوبت ویزیت و معاینه را مشخص کند.
- در صورتی که تحت درمان دارویی هستید از پزشک خود بپرسید لازم است مصرف آن را قطع کنید یا خیر.
۳. افزایش دمای بدن
افزایش کلی دمای بدن می‌تواند از نشانه‌های بارداری باشد. اگر باردار باشید، دمای بدن با ورزش و قرار گرفتن در هوای گرم به سرعت بالا می‌رود. در این موارد آب بیشتری بنوشید و با احتیاط ورزش کنید.
۴. خستگی
هنگام بارداری، احساس خستگی وقت و بی‌وقت به سراغ‌تان می‌آید. خستگی، یکی از نشانه های رایج اوایل بارداری است که به خاطر افزایش هورمون پروژسترون خون پیش می‌آید و به شما حس خواب‌آلودگی می‌دهد.
اقدامات احتیاطی
- در نخستین هفته‌های بارداری به شدت خسته می‌شوید، پس به‌اندازه‌ی کافی بخوابید.
- خنک نگه‌داشتن تخت‌خواب و به طور کلی بسترتان، راه مفیدی برای کاهش دمای بدن است، به این ترتیب با افزایش دمای بدن مقابله کنید.
۵. افزایش ضربان قلب
حدود هفته‌ی هشتم تا دهم بارداری ممکن است سرعت پمپاژ خون بالا برود، پس بروز تپش و بی‌نظمی ضربان قلب امری طبیعی است. دلیل این اتفاق تغییرات هورمونی است. البته افزایش جریان خون که به دلیل وجود جنین در رحم پیش می آید متعلق به مراحل اولیه بارداری نیست. اگر مشکل قلبی دارید باید قبل از بارداری، تمهیداتی بیاندیشید ولی اگراز قبل مشکل قلبی داشته‌اید و تا زمان بارداری متوجه آن نشده‌اید پزشک می‌تواند درمان دارویی را با دُز پایین شروع کند.
۶. تغییرات اولیه‌ی سینه: احساس سوزن‌سوزن شدن، درد و بزرگ‌شدن سینه
بین هفته‌ی چهارم تا ششم بارداری شاهد تغییر در سینه‌ها و نوک‌سینه هستیم. به خاطر تغییرات هورمونی سینه‌ها حساس و متورم می‌شوند. این حالت بعد از گذشت چند هفته که بدن به هورمون‌های جدید و تغییرات هورمونی عادت‌کند، از بین می‌رود.
در هفته‌ی یازدهم تغییراتی در نوک و بافت سینه به وجود می‌آید. ترشح هورمون‌های جدید سینه‌های شما را بزرگ‌تر می‌کند. هاله‌ی سینه هم ممکن است تغییر کند، به این ترتیب رنگ آن تیره‌تر و اندازه‌ی آن بزرگ‌تر می‌شود. در صورتی که قبل از بارداری سابقه‌ی آکنه داشته‌اید احتمالا دوباره به آن مبتلا می‌شوید.
اقدامات احتیاطی
- می‌توانید برای تسکین حساسیت سینه‌ها سوتین بارداری بخرید و در این دوره از آن استفاده کنید. به شما سوتین کتان فنردار را پیشنهاد می‌کنیم.
- سگک سوتینی که می‌خرید باید قابل تغییر باشد تا در ماه‌های آتی همراه با رشد سینه‌هایتان بتوانید اندازه‌ی آن را تغییر بدهید و به مشکل برنخورید.
- برای کاهش تماس نوک سینه‌ها با سطح سفت سوتین از پد سینه‌بند استفاده کنید.
۷. تغییرات خلقی
در دوران بارداری میزان هورمون‌های استروژن و پروژسترون در بدن مدام تغییر می‌کند. افزایش این هورمون‌ها بر خلق‌و‌خوی شما اثر می‌گذارد و بیش از حالت عادی، احساساتی یا زودرنج می‌شوید. از دم‌دمی‌مزاج بودن خود در این دوره تعجب نکنید و منتظر بروز احساساتی از قبیل افسردگی، کج‌خلقی، اضطراب و خوشحالی بیش از حد هم باشید زیرا گاهی این علائم بارداری اجتناب ناپذیرند.
۸. تکرر و بی‌اختیاری ادرار
بدن در زمان بارداری مقدار خونی را که قلب پمپاژ می‌کند، افزایش می‌دهد. به این ترتیب کلیه‌ها مایع بیشتری دفع می‌کنند و میزان ادرار در مثانه بیشتر می‌شود. همچنین هورمون‌های دوره‌ی بارداری به سلامت مثانه هم کمک می‌کنند. حین بارداری بیشتر وقت خود را در رفت‌و‌آمد به دستشویی می‌گذرانید و حتی گاهی قبل از رسیدن به آنجا بی‌اختیار ادرارتان می‌ریزد. اگر با این علائم بارداری مواجه شدید، می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید.
باید چه کرد
- مصرف روزانه‌ی آب را به مقدار ۳۰۰ میلی‌لیتر (کمی بیشتر از یک فنجان) افزایش دهید.
- کمی زودتر از این که احساس نیاز به دفع ادرار کنید به دستشویی بروید تا به بی‌اختیاری دچار نشوید.
۹. نفخ و یبوست
نفخ هم مانند عقب افتادن عادت ماهانه یکی از علایم حاملگی در مراحل اولیه است. تغییرات هورمونی بر دستگاه گوارش نیز تأثیر می‌گذارد، سرعت حرکت روده‌ها را کند می‌کند و درنتیجه دچار یبوست می‌شوید. یبوست درد شکمی ناشی از نفخ را شدیدتر می‌کند.
۱۰. تهوع صبحگاهی، دل‌به‌هم‌خوردگی و استفراغ
شایع ترین علائم بارداری حالت تهوع است. دل‌به‌هم‌خوردگی و حالت تهوع صبحگاهی معمولا از هفته‌ی چهارم تا ششم شروع می‌شود. برخلاف اسمش، ممکن است هر زمانی از روز و شب پیش بیاید. دلیل اصلی این حالت هنوز مشخص نیست ولی احتمالا هورمون‌ها در بروز آن بی‌تأثیر نیستند.
طبق گفته‌ی انجمن سلامت بارداری آمریکا، میزان تهوع در بسیاری از خانم‌ها با رسیدن به هفته‌ی دوازدهم کمتر و کمتر می‌شود.
اقدامات احتیاطی
- یک بسته بیسکویت نمکی مانند چوب شور کنار تخت‌تان داشته باشید و هر روز صبح به محض بیدار شدن اندکی از آن بخورید تا حالت تهوع صبحگاهی از بین برود.
- با نوشیدن مقدار زیادی مایعات، میزان آب بدن را بالا نگهدارید.
- اگر نمی‌توانید اشتهایتان را کنترل کنید، حتما این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.
۱۱. فشارخون و سرگیجه
ممکن است در اوایل دوران بارداری فشار خون بالا و پایین برود. یکی از علائم بروز این عارضه، سرگیجه ست، زیرا با نوسان فشار خون، رگ‌ها گشاد می‌شوند. این عارضه از علائم بارداری است که بسیاری از زنان با آن مواجه می‌شوند و باید جدی گرفته‌شود.
تشخیص فشار خون بالا در دوره‌ی بارداری دشوار است. تقریبا تمام زنانی که در بیست هفته‌ی اول بارداری به فشار خون مبتلا شده بودند از قبل هم مستعد ابتلا به آن بودند. فشارخون در این‌گونه موارد ممکن است خود را در بارداری یا حتی قبل از آن نشان بدهد. پزشک در اولین ویزیت بارداری، فشار خون‌تان را چک می‌کند و در صورتی که بالا باشد پرونده‌ای برای رسیدگی به آن تشکیل می‌دهد.
اقدامات احتیاطی
- اگر تاکنون به سراغ ورزش‌های مجاز در دوران باردای نرفته‌اید، وقت آن رسیده که شروع کنید.
- نحوه‌ی سنجش فشار خون را یاد بگیرید.
- از پزشک بخوهید غذا و خوراکی‌هایی که به کاهش فشار کمک می‌کنند، به شما معرفی کند.
- همیشه به میزان کافی آب بنوشید و میان‌وعده بخورید تا سرگیجه نگیرید. اگر از روی زمین یا صندلی به آهستگی بلند شوید سرتان کمتر گیج می‌رود.
۱۲. حساسیت به بو و تنفر از غذا
این مورد را بیشتر خود خانم‌های باردار گزارش داده‌اند. تاکنون دلایل علمی کمی برای اثبات حساسیت به بو در سه ماهه‌ی اول بارداری ارائه شده است. البته حساسیت قوه‌ی بویایی نشانه‌ی مهمی است، زیرا موجب حالت تهوع و استفراغ، و بیزاری فرد از غذا می‌شود.
محققان بین سالهای ۱۹۲۲ تا ۲۰۱۴ گزارشی از وضعیت زنان باردار جمع‌آوری کرده‌‌اند و به بررسی رابطه‌ی بین بو و بارداری پرداخته‌اند. به گفته‌ی آنها، زنان باردار درسه ماهه‌ی اول بارداری،انواع بوها را با شدت بیشتری احساس می‌کنند.
۱۳. افزایش وزن
با پایان یافتن سه ماهه‌ی اول بارداری، افزایش وزن بیشتر خود را نشان می‌دهد. در ماه‌های اول شاهد افزایش وزن از پانصد گرم تا دو کیلو هستیم. اوایل کالری مصرفی وعده‌های غذایی‌تان تغییر چندانی نخواهد کرد ولی در ادامه‌ی بارداری میزان آن زیاد می‌شود.
در مراحل بعدی وزن بخش‌ها و اعضای بدن ازجمله وزن سینه (حدود پانصد گرم تا یک کیلو و نیم)، رحم (حدود یک کیلو)، جفت (پانصد تا هفتصد و پنجاه گرم)، مایع آمنیون (حدود یک کیلو)، خون و مایعات بدن (حدود دو کیلو و نیم تا سه کیلو و نیم) و چربی (سه تا چهار کیلو) افزایش می‌یابد.
۱۴. ترش کردن معده
یکی از عوارض جانبی هورمون‌های بارداری، شل شدن دریچه‌ی بین معده و مری است. به این ترتیب اسید معده به مری وارد می‌شود و احساس می‌کنیم سرمعده‌مان می‌سوزد.
چه باید کرد
- به جای وعده‌های غذایی پرحجم، وعده‌های کوچکتری در دفعات بیشتر بخورید تا سوزش معده برطرف شود.
- دست‌کم یک ساعت بعد از خوردن غذا، صاف بنشینید تا معده زمان بیشتری برای هضم غذا در اختیار داشته باشد.
- اگر به داروی ضد اسید معده نیاز دارید، قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید تا مطمئن شوید برای جنین بی‌ضرر است.
۱۵. قرمز شدن صورت و آکنه
ممکن است خیلی‌ها به شما بگویند به خاطر بارداری صورت‌تان سرخ و برافروخته شده است. در اینجا هم پای هورمون‌ها در میان است که جریان خون افزایش‌یافته را به طرف صورت می‌رانند. در اثر این عمل غده‌های چربی‌ساز هم دست به کار شده و بیش از حد معمول چربی تولید می‌کنند. در نتیجه پوست صورت براق به نظر می‌رسد و احتمال ابتلا به آکنه بالا می‌رود.
علائم بارداری که در سه‌ماهه‌ی اول به ندرت خود را نشان می‌دهند
- سه ماهه‌ی اول بارداری تقریبا بدون هیچ نشانه‌ی بارزی آغاز می‌شود.
- تا هفته‌ی چهارم متوجه‌ی علائم بارداری نمی‌شوید. در این زمان است که عادت ماهیانه عقب می‌افتد، کمی درد شکمی دارید و لکه می‌بینید.
- حالت تهوع صبحگاهی حدود هفته‌ی پنجم یا ششم شروع می‌شود و دل به‌هم خوردگی و استفراغ در تمام ساعات روز همراه شماست.
- هنگامی که پا به سه ماهه‌ی دوم می‌گذارید، بیشتر تغییراتی که نشانه‌های بارداری هستند از بین می‌روند. هر نشانه‌ای که در روند زندگی روزمره‌تان اختلال ایجاد می‌کند با پزشک در میان بگذارید. به کمک او می‌توانید بارداری راحت و کم‌دردسری داشته باشید.
