علائم اوتیسم در بزرگسالان؛ ۱۰ نشانه تشخیص و ۵ روش درمان آن

مبتلایان به اوتیسم دچار چالش‌های اجتماعی و رفتاری هستند. رایج‌ترین علائم را در ادامه می‌خوانید. البته احتمال دارد که فقط تعدادی از آنها در فرد مبتلا به اوتیسم بروز کنند. اوتیسم شامل طیف وسیعی از حالت‌ها و علائم می‌شود و وضعیت همه مبتلایان مانند هم نیست.

هیچ دو فرد مبتلا به اوتیسمی نیستند که نشانه‌هایی کاملا مشابه داشته باشند. برای همین کارشناسان ترجیح می‌دهند اختلال اوتیسم را طیف اختلال اوتیسم بنامند.

۱. علاقه به فعالیت‌های انفرادی

افراد مبتلا به اوتیسم ترجیح می‌دهند که اوقات فراغتشان را با فعالیت‌های انفرادی پُر کنند، مثلا بازی‌هایی مانند گلف برای این افراد خوشایندترند. آنها دوست دارند به کار و فعالیتی مشغول شوند که نیاز به همکاری با اعضای دیگر تیم نداشته باشد. در واقع دوست دارند سرشان به کار خودشان گرم باشد و نمی‌خواهند با سایر اعضای تیم برای هدفی مشترک بجنگند.

۲. درک اندک ضرب‌المثل‌ها، بازی‌های کلامی و استعاره‌ها

درک بازی‌های کلامی و استعاری برای مبتلایان به اوتیسم کار ساده‌ای نیست. آنها نمی‌توانند کنایه‌های کلامی را به‌خوبی درک کنند. در زمینه گفت‌وگو، نکته جالب‌توجه دیگری هم وجود دارد؛ این افراد هنگام صحبت‌کردن از اصطلاحات و واژه‌های خودساخته هم استفاده می‌کنند، یعنی خودشان واژه یا عبارتی جدید می‌سازند.

۳. رفتارهای عجیب و متفاوت در محیط کار

رفتار و واکنش‌های مبتلایان به اوتیسم در محل کار هم با آدم‌های دیگر تفاوت‌هایی دارد. مثلا در مواجهه با مدیران خود یا افراد دیگر از تماس چشمی گریزان‌اند. این افراد هنگام صحبت‌کردن با دیگران نگاه خود را می‌دزدند. همکاران این افراد می‌گویند که کلام و لحن صحبت‌کردن آنها شبیه ربات است.

میز کار بعضی از مبتلایان به اوتیسم هم نظمی عجیب دارد. هر وسیله‌ای جای مخصوصی دارد که نباید عوض شود. همان‌طور که پیش‌تر هم گفته شد، افراد دچار این اختلال گاهی در برخی از زمینه‌های تخصصی به‌شدت قوی‌اند. همین باعث می‌شود که در کارشان خاص و درجه‌یک باشند، مثلا برخی از آنها در حوزه برنامه‌نویسی عالی عمل می‌کنند.

در طول جلسات یا در هنگام انجام کار هم واکنش‌هایی غیرمعمول از این افراد سر می‌زند، مثلا گلویشان را بیش‌ از حد و بدون وجود مشکلی واقعی مدام صاف می‌کنند.

نشانه‌های مبتلایان به اوتیسم با عملکرد بالا چیست؟

برخی از مبتلایان به اوتیسم در دسته مبتلایان با عملکرد بالا قرار می‌گیرند. این افراد از کودکی با دیگران تفاوت‌هایی دارند و انگار چیزی غیرعادی درباره‌شان وجود دارد که دلیلش مشخص نیست. البته خودشان متوجه تفاوت احساسات و رفتارهایشان نیستند و تفاوت آنها را دیگران و اطرافیان درک و کشف می‌کنند.

اوتیسم بیشتر در کودکان دیده می‌شود، اما گاهی نشانه‌هایی از آن در بزرگ‌سالان هم وجود دارد. به‌ عبارت دیگر این اختلال در کودکی خود را نشان می‌دهد، اما گاهی هم در بزرگ‌سالی افراد به آن پی برده می‌شود. این حالت مخصوص کسانی است که به اوتیسم با عملکرد بالا دچارند. نشانه‌های این افراد متفاوت با دیگر مبتلایان به اوتیسم است، بنابراین گاهی تشخیص اختلال تا بزرگ‌سالی‌شان طول می‌کشد.

بعضی نشانه‌های رفتاری افراد مبتلا به اوتیسم با عملکرد بالا عبارت‌اند از:

• مشارکت در گفت‌وگوها و بحث‌ها برایشان دشوار است.
• تغییر برای این افراد دشوار است و عوض‌شدن محیط و شرایط آزارشان می‌دهد.
• برنامه‌ها و الگوهای منظمی دارند که به‌شدت به آنها مقید می‌مانند.
• به بعضی بوها و صداهای عادی حساسیت بالایی دارند و از قرارگرفتن در معرضشان آزار می‌بینند.
• در برخی از موقعیت‌های زندگی احساس دستپاچگی دارند و نمی‌توانند فکرشان را متمرکز و امور را مدیریت کنند.
• علاقه و پیگیری موضوعی خاص (معمولا علمی) باعث می‌شود که در نظر دیگران بسیار دانشمند به نظر برسند.

زیرشاخه‌های اوتیسم

وقتی اوتیسم در افراد تشخیص داده می‌شود، اختلال در یکی از زیرشاخه‌های اوتیسم طبقه‌بندی می‌شود. ۵ زیرشاخه درباره‌ی این بیماری وجود دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم:

۱. سندروم آسپرگر

افراد مبتلا به «سندروم آسپرگر» دارای سطح بالایی از توانایی در زمینه‌ی مهارت‌های کلامی و عملکردهای مختلف هستند. مشکل اصلی این افراد در برقراری تعاملات اجتماعی و استفاده‌ی مؤثر از زبان است. متخصصان سلامت در تشخیص این سندروم کمی دچار تردید هستند؛ زیرا براساس DSM یا «دفترچه‌ی راهنمای آماری و تشخیصی بیماری‌های روانی»، نشانه‌های این سندروم می‌تواند حاکی از وجود نوع دیگری از اوتیسم موسوم به «اوتیسم با عملکرد بالا» در افراد باشد.

۲. اختلال اوتیستیک

افراد مبتلا به این اختلال نیز دارای علائم اوتیسم هستند و توانایی‌های عملکردی آنها در طیفی از بسیار ضعیف تا بسیار قوی متغیر است.

۳. اختلال‌های فراگیر رشد

کسانی که به این اختلال دچار هستند نیز، برخی از ویژگی‌های افراد مبتلا به اوتیسم کلاسیک را دارند. توانایی آنها در عملکردهای مختلف می‌تواند از سطح متوسط تا بالا متغیر باشد.

۴. سندروم رِت

زنان بیشتر از سایرین به سندروم رت دچار می‌شوند. سطح توانایی آنها در فعالیت‌های عملکردی مختلف معمولا متوسط و پایین است. اگر کودکی دچار این سندروم باشد، تا بزرگسالی نیز به این مشکل مبتلا خواهد ماند.

۵. اختلال انسجام‌گسیختگی کودکی

همان‌طور که از نام این اختلال هم مشخص است، کودکان در سنین قبل از مدرسه و کودکان نوپا به آن دچار می‌شوند. افراد مبتلا معمولا مهارت‌های اجتماعی و زبانی خود را از دست می‌دهند و توانایی عملکردی آنها در سطح ضعیف و متوسط است.

تشخیص اوتیسم در بزرگ‌سالان چگونه است؟

هنوز دانشمندان موفق به کشف راهی قطعی برای تشخیص اوتیسم نشده‌اند، اما در این مسیر پیشرفت‌های خوبی حاصل شده است. متخصصان با بررسی مجموعه‌ای از رفتارها و مشاهدات خود اوتیسم را تشخیص می‌دهند.

متخصصان برای بررسی وضعیت هر فرد، تمام نشانه‌هایش را بررسی می‌کنند. در روند تشخیص بیماری اوتیسم باید از روان‌پزشکان و روان‌شناسان کمک گرفت. برای تشخیص این اختلال، موارد زیر در فرد مشکوک بررسی می‌شوند:

• طیف علایق فرد؛
• بررسی مشکلات فرد در برقرارکردن ارتباط با دیگران؛
• مشاهده و ارزیابی الگوهای رفتاری و احساسات فرد؛
• مطرح‌شدن پرسش‌هایی درباره کودکی فرد؛
• صحبت‌کردن با اعضای خانواده و نزدیکان فرد؛
• معمولا از والدین و خواهر/برادرهای بزرگ‌تر فرد درباره رفتارهای او در خلال زندگی سؤالاتی پرسیده می‌شود.

تشخیص اوتیسم در بزرگ‌سالی به فرد و اطرافیان او کمک می‌کند که درک بهتری از وضعیت داشته باشند. تشخیص این اختلال باعث می‌شود که فرد واکنش‌ها و رفتارهای خود را بهتر بشناسد و آنها را راحت‌تر مدیریت کند. اطرافیان هم با آگاهی به ابتلای فرد به اوتیسم، رفتارهای مناسب‌تری با او خواهند کرد. این‌طوری هم آنها و هم خود فرد مبتلا کمتر دچار مشکل می‌شوند.

درمان اوتیسم در بزرگسالان

درمان‌هایی برای توسعه‌ی رفتارها و عملکردهای عادی در افراد «اوتیستیک» وجود دارد. این درمان‌ها به کاهش رفتارهای غیرعادی کمک می‌کنند:

۱. آموزش‌های ویژه

آموزش محدود به زمان خاصی نیست و همه افراد می‌توانند پیوسته تحت آموزش‌های مختلف قرار بگیرند. مبتلایان به اوتیسم هم باید تحت آموزش‌هایی قرار داشته باشند که به آنها در رفع نیازهایشان کمک می‌کند.

۲. اصلاح رفتاری

استراتژی‌های مختلفی برای کاهش رفتارهای غیرعادی و ناخوشایند و بهبود رفتارهای مثبت برای افراد «اوتیستیک» وجود دارد.

۳. درمان‌های کلامی، فیزیکی و حرفه‌ای

این ۳ نوع درمان به فرد کمک می‌کنند تا مهارت‌های عملکردی خود را تقویت کند.

۴. درمان مهارت‌های اجتماعی

این نوع درمان هم برای رفع مشکلات زبانی و عملکردی مطرح می‌شود و به افراد مبتلا به اوتیسم در رفع مشکلات زبانی و ارتباطی کمک می‌کند.

۵. دارو درمانی

هنوز داروی ویژه‌ای برای درمان اوتیسم در بزرگسالی شناخته نشده است، اما برخی از داروها به کاهش علائم این اختلال کمک می‌کنند. برای مثال داروهایی برای رفع مشکلات خواب، اضطراب، بیش فعالی و سایر داروهایی که برای رفع مشکلات رفتاری مورد استفاده هستند. در کاهش برخی از علائم اوتیسم کاربرد دارند. برخی از این داروها ممکن است موجب صدمه‌زدن به بیمار «اوتیستیک» بشوند.

پیشنهادهایی برای بزرگ‌سالان مبتلا به اوتیسم

معمولا حمایت از کودکان مبتلا به اوتیسم بیشتر از بزرگ‌سالان است. گاهی‌ اوقات این افراد نیاز به پیگیری درمان‌هایی مانند رفتاردرمانی، درمان‌های شناختی و شفاهی دارند. گاهی هم روند درمان بنا به چالش‌هایی مشخص می‌شود که فرد با آنها روبه‌روست. مثلا درمان با درنظرگرفتن اضطراب، انزوا، مشکلات کاری یا روابط شخصی فرد مشخص می‌شود.

پیشنهادها برای بزرگ‌سالان مبتلا به اوتیسم عبارت‌اند از:

• مراجعه به روان‌پزشک برای ارزیابی وضعیت پزشکی فرد؛
• مشاوره با مددکار اجتماعی یا روان‌شناس برای پیگیری درمان‌ فردی یا گروهی؛
• شرکت در جلسات مشاوره منظم و برنامه‌ریزی‌شده؛
• شرکت در برنامه‌های توانبخشی که به افراد مبتلا برای کنترل و مدیریت واکنش‌ها و رفتارهایشان در موقعیت‌هایی مانند محل کار کمک می‌کنند؛
• استفاده از داروهای مناسبی که متخصصان برای رفع مشکلات مرتبط با اوتیسم مانند اضطراب و درمان افسردگی تجویز می‌کنند.

منابع دیگر: healthline