همهی خانمها در طول عمرشان باید حواسشان به علائم بیماریهای زنان (مثلا کیست تخمدان، سینه فیبروکیستیک و …) باشد. درحالیکه اکثر این بیماریها بهراحتی قابلدرمان هستند و مشکل خاصی ایجاد نمیکنند اما برخی دیگر میتوانند باعث بروز عوارض جدیتری شوند و حتی روی قابلیت باروری زنان تأثیر منفی بگذارند. یکی از این بیماریها، اندومتریوز است؛ بیماری مزمن و خوشخیمی که با رشد سلولهای طبیعی رحم در خارج از حفرهی رحم بهوجود میآید. مطلب زیر، شما را با علائم اندومتریوز، روشهای درمان و مشکلات ناشی از آن آشنا میکند.
بررسی اجمالی
اندومتریوز بیماریای شایع است که در آن، بافتی شبیه پوشش داخلی رحم (اندومتر) در بخشهای دیگری از بدن رشد میکند. این بافت میتواند در جاهای بسیار مختلفی ظاهر شود، از جمله تخمدانها، لولههای فالوپ، داخل شکم و داخل یا اطراف مثانه یا روده.
اندومتریوز عمدتا در دختران و زنانی که در سنین باروری هستند، دیده میشود. این بیماری در زنانی که دوره یائسگی را سپری کردهاند، شیوع کمتری دارد. اندومتریوز، بیماریای مزمن و طولانیمدت است که میتواند تأثیر زیادی روی زندگی فرد بگذارد اما درمانهایی وجود دارند که میتوانند به آن کمک کنند.
علائم اندومتریوز
علائم اندومتریوز میتوانند متفاوت باشند. برخی از زنان علائم شدیدی را تجربه میکنند، درحالیکه ممکن است بقیه هیچگونه علائم قابلتوجهی نداشته باشند.
علائم اندومتریوز عبارتاند از:
- درد شدید پریود که با مصرف مُسکن نیز تسکین نمیيابد.
- پریودهای سنگین؛ بهعنوان مثال ممکن است شما مجبور باشید از تعداد زیادی تامپون یا پد استفاده کنید یا آنها را باهم بهکار ببرید یا ممکن است خون قاعدگی شما لباسهایتان را کثیف کند.
- درد لگن؛ این درد ممکن است فقط حوالی دورهی پریود شما اتفاق بیفتد یا در تمامی اوقات درد لگن داشته باشید.
- احساس درد در حین و پس از رابطهی جنسی.
- احساس درد یا ناراحتی هنگام دستشوییرفتن.
- خونریزی از مقعد یا وجود خون در مدفوع.
- احساس خستگی در تمامی اوقات.
اندومتریوز در برخی از زنان میتواند آنها را از انجام فعالیتهای عادیشان بازدارد و گاهی اوقات ممکن است به احساس افسردگی منجر شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید
اگر علائم بالا را دارید، بهخصوص اگر این علائم تأثیر زیادی روی زندگیتان گذاشتهاند، به پزشک مراجعه کنید.
بهتر است قبل از مراجعه به پزشک علائمتان را یادداشت کنید تا راحتتر آنها را مطرح نمایید.
تشخیص اندومتریوز میتواند دشوار باشد، چون علائم بسیار متفاوتی دارد و خیلی از بیماریهای دیگر نیز میتوانند باعث بروز چنین علائمی شوند. اگر پزشک نتواند علت علائم شما را تشخیص دهد، ممکن است برای بررسیهای بیشتر شما را نزد متخصص زنان بفرستد.
برای تأیید اندومتریوز معمولا لازم است که یک لاپاروسکوپی انجام شود. لاپاروسکوپی، عملی است که در آن یک لولهی نازک ازطریق برش کوچکی در پوست شکمتان وارد بدن شما میشود تا پزشک زنان بتواند هرگونه بافت اندومتریوز را در بدن تشخیص دهد.
درمانهای اندومتریوز
درحالحاضر هیچ درمانی برای اندومتریوز وجود ندارد اما روشهایی هستند که میتوانند به کاهش علائم کمک کنند. این روشها عبارتاند از:
- مُسکنهای ضدالتهابی، مانند ایبوپروفن.
- داروهای هورمونی و روشهای پیشگیری از بارداری از جمله قرص ترکیبی، چسب ضدبارداری، یک سیستم داخل رحمی (IUS) و داروهایی بهنام آنالوگهای هورمون آزادکنندهی گونادوتروپین (GnRH).
- جراحی برای برداشتن تکههای بافت اندومتریوز.
- یک عمل جراحی برای برداشتن یک بخش یا تمام ارگانهای مبتلابه اندومتریوز، مانند جراحی برداشتن رحم (هیسترکتومی).
پزشکتان گزینههای مختلف را با شما مطرح خواهد کرد. گاهی اوقات ممکن است پزشک بلافاصله درمان را شروع نکند تا ببیند که آیا علائم شما بهخودیخود بهبود میيابند یا نه.
سایر مشکلات ناشی از اندومتریوز
یکی از عوارض اصلی اندومتریوز، باردارشدن سخت یا ناتوانایی در بارداری است (ناباروری). انجام جراحی برای برداشتن بافت اندومتریوز میتواند به افزایش شانس بارداری شما کمک کند؛ اگرچه هیچ تضمینی وجود ندارد که پس از جراحی حتما باردار شوید.
جراحی اندومتریوز گاهی اوقات میتواند باعث بروز مشکلات دیگری مانند عفونت، خونریزی یا آسیب به اندامهای مبتلا شود. اگر به شما توصیه شده است که جراحی انجام دهید، در مورد خطرهای احتمالی آن با جراحتان صحبت کنید.
مقابله با اندومتریوز
مقابله با اندومتریوز میتواند کار دشواری باشد، هم از نظر جسمی و هم از نظر احساسی. علاوهبر حمایت و کمک پزشکتان، شاید برایتان مفید باشد که برای کسب اطلاعات و راهنماییهای بیشتر با یک گروه حمایتی مانند انجمن اندومتریوز تماس بگیرید. این انجمن علاوهبر ارائهی اطلاعات دقیق در مورد این بیماری میتواند فهرستی از گروههای حمایتی محلی و انجمنهای آنلاین را که از زنان مبتلا به اندومتریوز تشکیل شدهاند، در اختیار شما قرار دهد.
علل اندومتریوز
علت بروز این بیماری کاملا مشخص نیست و نظریههای متعددی دراینباره ارائه شدهاند، از جمله:
- ژنتیک؛ بهنظر میرسد که این بیماری جنبهی ارثی دارد و در برخی از گروهها و نژادهای قومی، بیشتر از سایرین دیده میشود.
- قاعدگی عقبرونده (معکوس)، هنگامیکه بخشی از پوشش داخلی رحم بهجای خارجشدن از بدن بهشکل پریود، از طریق لولههای فالوپ به سمت بالا حرکت میکند و روی اندامهای لگن جای میگیرد.
- وجود مشکل در سیستم ایمنی بدن (سیستم دفاعی بدن در مقابل بیماری و عفونت)
- انتشار سلولهای اندومتر در سراسر بدن از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی (مجموعهای از مجاری و غدد که بخشی از سیستم ایمنی بدن را تشکیل می دهند.)
اما هیچیک از این تئوریها بهطور کامل توضیح نمیدهند که چرا اندومتریوز اتفاق میافتد. احتمالا این بیماری بهدلیل ترکیبی از عوامل مختلف بهوجود میآید.
بد نیست بدانید زنانی که به اندومتریوز مبتلا هستند و نیز زنانی که به هورمونها حساساند، مثل افراد مبتلا به سرطان سینه، سرطان تخمدان، سرطان رحم و فیبروئیدهای رحمی، بههیچوجه نباید از آویشن استفاده کنند.