افسردگی نوعی اختلال روانی است که ممکن است هرکسی را در هر سن و موقعیتی گرفتار کند؛ چه زن و چه مرد. اما این وضعیت معمولا در زنان زودتر تشخیص داده میشود، چون آنها راحتتر از مردان در مورد احساسات و افکارشان با بقیه صحبت میکنند. متأسفانه اکثر مردان فکر میکنند که حرف زدن در مورد حال روحیشان، عملی خلاف مردانگی است و بنابراین احساسات منفی خود را سرکوب میکنند و علائم آزاردهندهشان را نادیده میگیرند. به همین دلیل معمولا افسردگی مردان دیرتر و در مراحل جدیتر تشخیص داده میشود. اما هرچه افسردگی شدیدتر شود، درمان آن نیز سختتر و طولانیتر خواهد بود. علاوه بر این، درمان نکردن افسردگی میتواند عواقب جبرانناپذیری از جمله خودکشی در پی داشته باشد بنابراین لطفا آن را جدی بگیرید. همراه ما باشید، در این مطلب قصد داریم شما را با شایعترین علائم افسردگی در مردان آشنا کنیم.
اگر بخواهید یک بیماری ناتوانکننده را مجسم کنید، ممکن است در وهلهی اول سرطان، بیماری قلبی یا حتی آلزایمر به ذهنتان خطور کند. اما بهنظر میرسد که علت اصلی ناتوانی و بیماری جسمی در سراسر جهان، وضعیتی است که هنوز هم چندان مورد توجه قرار نمیگیرد: افسردگی.
بهگفتهی سازمان بهداشت جهانی (WHO)، بیش از ۳۰۰ میلیون نفر از افسردگی رنج میبرند؛ رقمی که بین سالهای ۲۰۰۵ و ۲۰۱۵ به میزان ۱۸ درصد افزایش یافته است. علاوه بر این تقریبا نیمی از این افراد درمان نمیشوند؛ عمدتا بهدلیل تفکرات و نگرشهای منفی (انگ یا استیگما) که دربارهی بیماریهای روانی وجود دارد.
دلیل دیگر؟ علائم افسردگی در بسیاری از اوقات نادیده گرفته میشوند و بدیهی است که اگر افسردگی شما تشخیص داده نشود، نمیتوانید درمان شوید.
دکتر جان گریدن، مدیر اجرایی مرکز جامع افسردگی در دانشگاه میشیگان میگوید که این مسئله در مورد مردان پیچیدهتر است، چون آنها معمولا علائمی دارند که ما اغلب آنها را با افسردگی مرتبط نمیدانیم و این مشکلی جدی است، زیرا دریافت درمان مناسب، بسیار مهم است: بدون درمان مناسب، افسردگی میتواند توانایی شما برای اداره کردن یک زندگی سالم و عادی را مختل کند. ممکن است شغلتان را از دست بدهید، زندگی مشترکتان را خراب کنید یا به رفتارهای ناسالمی مانند زیادهروی در مصرف الکل یا سیگار کشیدن روی بیاورید که میتوانند در نهایت کُشنده باشند.
بنابراین در راستای تلاشهای WHO در آگاهیبخشی درباره افسردگی در روز جهانی بهداشت، ما برخی از مهمترین علائم افسردگی در مردان را گردآوری کردهایم. اگر متوجه شدید که چند مورد از این علائم را دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید. این کار ممکن است زندگی شما را نجات دهد.
علائم افسردگی در مردان
۱. روحیهی خوب و باانگیزهی شما بهشدت اُفت میکند
اُفت روحیهی خوب و با انگیزه، یکی از شایعترین علائم افسردگی در مردان است. تا به حال در چنین موقعیتی قرار گرفتهاید: صبح روزی که قرار است در محل کارتان یک پروژهی مهم ارائه دهید، ناگهان ماشینتان پنچر میشود! این از همان روزهای بدی است که برای همه پیش میآید و طبیعی است که در چنین مواقعی، ناراحت و افسرده شوید.
اما دکتر گریدن میگوید که اگر افسردگی بالینی داشته باشید، ناراحتی و غم شما بسیار متفاوت خواهد بود.
اول اینکه غم و اندوه شما شدیدتر میشود، چون با سایر علائم ناتوانکننده همراه است یا میتواند باعث بروز آنها شود؛ علائمی از قبیل تحریکپذیری، خستگی، ازدست دادن اشتها و حتی درد جسمی.
علاوه بر این، احساس افسردگی و غمگینی شما بیشتر از یک روز طول میکشد. در حالت عادی وقتی یک شب با همسرتان مشاجره کنید، احتمالا در بقیهی شب احساس غم و اندوه خواهید کرد اما وقتی صبح از خواب بیدار میشوید، حالتان بهتر است و کمتر ناراحت خواهید بود. درنهایت با همسرتان صحبت میکنید و پس از حل کردن مشکل احساس بهتری پیدا خواهید کرد.
اما وقتی افسرده هستید، بهخاطر روحیهی منفیتان ممکن است تا هفتهها یا حتی ماهها احساس بسیار بدی داشته باشید و این مسئله میتواند در همهی کارها و برنامههایتان اختلال ایجاد کند.
بهگفتهی دانشکدهی پزشکی هاروارد، افسردگی نمیتواند یکشبه رفع شود، چون این وضعیت روی بسیاری از نواحی پیچیدهی مغزتان ازجمله آمیگدال، تالاموس و هیپوکامپ تأثیر میگذارد. این بخشهای مهم مغز بهوسیلهی کنترل احساسات، عواطف و حافظه یک نقش توأم (ترکیبی) در باثبات نگهداشتن روحیهی شما ایفا میکنند.
۲. بهطور ناگهانی خشمگین میشوید
خشم ناگهانی، یکی دیگر از شایعترین علائم افسردگی در مردان است. دکتر گریدن میگوید افسردگی اغلب از طریق یک «کُد یا قانون مردانه» که آسیبپذیری را ننگ و عار میداند، ظاهر میشود. بسیاری از مردان بهعلت این نوع تفکر، علائم افسردگی را بهعنوان نشانههای ضعف درنظر میگیرند و به آنها توجهی نمیکنند.
بنابراین شما با عصبانیت نسبت به آن واکنش نشان میدهید: وسایل را پرتاب میکنید، فریاد میزنید، سعی میکنید از نظر جسمی و احساسی به دیگران صدمه بزنید. شما از تمام این رفتارها بهعنوان ابزارهایی برای مقابله با حس منفیتان استفاده میکنید.
اما این نوع خشم شدید و ناگهانی، حالت عصبانیت معمول شما نیست. در حالت عادی هنگامی که از کوره درمیروید، معمولا میتوانید تشخیص دهید که چه چیزی باعث خشمتان شده است، اما هنگامی که افسرده هستید، ممکن است ناگهان خشمتان فوران کند و معمولا نمیتوانید هیچ دلیلی برای توجیه این حالتتان پیدا کنید؛ شما فقط میدانید که عصبانی هستید.
دکتر گریدن میگوید: «اگر هیچ دلیل منطقی برای برانگیخته شدن شما وجود ندارد – مثلا هنگام شام در حال گفتوگو با خانوادهتان هستید اما ناگهان از کوره درمیروید، ظرفها را پرتاب میکنید و دشنام میدهید – باید بدانید که این فقط یک واکنش احساسی نسبت به یک موقعیت یا مسئله نیست بلکه در مشکل درونی شما ریشه دارد.»
بسیاری از مردان احساس میکنند که اگر بپذیرند افسرده هستند، ابهت و مردانگیشان را از دست میدهند، اما دکتر گریدن میگوید: «قدرت واقعی آن است که بتوانید بگویید حالم خوب نیست و به کمک نیاز دارم.»
۳. به کارهای احمقانه و خطرناک دست میزنید
دکتر گریدن میگوید که بیپروایی در مردان افسرده، بسیار شایعتر از زنان افسرده است. درواقع مردان بهطور کلی، بیشتر از زنان به کارهای خطرناک و احمقانه دست میزنند.
او میگوید این مسئله نیز ممکن است محصول جانبی «کُد مردانه» باشد. وقتی شما حس کنید که نمیتوانید احساسات خود را بیان کنید، درنهایت به روشی با افسردگیتان مقابله میکنید که میتواند برای شما یا سایر افراد خطرناک باشد؛ چون ممکن است در آن لحظه در مورد عواقب کارتان فکر نکنید.
بهعنوان مثال ممکن است ناگهان حس کنید که باید با سرعت بسیار بالا در یک خیابان مسکونی رانندگی کنید تا ثابت کنید که از پسش برمیآیید، با یک فرد بسیار قویهیکلتر از خودتان دعوا کنید، محض شوخی به ۱۱۰ زنگ بزنید، پس از مصرف الکل پشت فرمان بنشینید، شرطبندیهای احمقانه انجام دهید یا در یک موقعیت کاملا نامناسب با رئیستان بحث کنید و… .
دکتر گریدن میگوید که اگر دائما تصمیمات ذهنی غلطی مانند موارد بالا میگیرید، نشانهی آن است که یک جای کار میلنگد. بهعلاوه این رفتارها ممکن است نشاندهندهی نوع خاصی از افسردگی معروف به اختلال دوقطبی باشد؛ یک مشکل ذهنی که توسط تغییرات شدید خلقوخو – دورههای متناوب حالتهای خُلقی بالا (مانیا) و پایین (بیحوصلگی) – مشخص میشود.
۴. به الکل یا سایر مواد وابستگی پیدا میکنید
دکتر گریدن میگوید حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد از مردانی که دچار افسردگی هستند، به الکل وابستگی پیدا میکنند. این رقم در صورتی که شما اختلال دوقطبی داشته باشید، سه برابر میشود.
همانطور که میدانید، مصرف مشروبات الکلی باعث میشود که موقتا احساس بهتری داشته باشید: الکل، مسیرهای دوپامین را در مغز شما مشتعل (فعال) میکند. دوپامین یکی از هورمون های شادی و یک انتقالدهندهی عصبی است که به کنترل مراکز پاداش و لذت مغز شما کمک میکند. این سیگنال در هنگام افسردگی، بهخوبی عمل نمیکند.
هنگامی که شما به احساس خوب ناشی از مصرف الکل عادت کردید، متوقف کردن آن چرخهی خوددرمانی بسیار دشوار خواهد شد. اما الکل یک مادهی ضدافسردگی بسیار مضر است. گریدن میگوید که الکل در اغلب اوقات، بسیاری از علائم افسردگی شما – مانند مشکلات خواب و عصبانیت – را افزایش میدهد. بهعلاوه مصرف بیش از حد آن میتواند به عضلات، قلب و سایر بخشهای بدنتان آسیب برساند.
اما الکل تنها مادهای نیست که ممکن است به آن وابستگی پیدا کنید.
گریدن توضیح میدهد: «در حال حاضر کشور ما درگیر بحران مصرف داروهای مُسکن است؛ وضعیتی که اغلب با افسردگی مرتبط میباشد.»
افراد مبتلا به افسردگی معمولا درد جسمی بیشتری را احساس میکنند. دلیلش این است که انتقالدهندههای عصبی که بر خلقوخو و روحیهی شما تأثیر میگذارند – مانند سروتونین و نوراپینفرین – در تنظیم میزان درد نیز نقش دارند. عدم تنظیم آن انتقالدهندههای عصبی میتواند باعث درد مفصل، درد پشت و سردرد شود.
دکتر گریدن میگوید بنابراین پزشکتان ممکن است برای کاهش ناراحتی شما، داروهای مُسکن تجویز نماید. اما وقتی بهطور مداوم از این داروها استفاده کنید، دیگر نمیتوانید آنها را بهراحتی کنار بگذارید، چون بدن شما بهسرعت به مواد شیمیایی که آنها در مغزتان تولید میکنند، وابسته میشود.
همچنین ممکن است از نظر روحی نیز به آنها وابستگی پیدا کنید و بهعنوان راهی برای خوددرمانی حالت خلقی پایینتان به آنها متوسل شوید؛ چون با توجه به مراکز اعتیاد آمریکا، داروهای مُسکن نوعی احساس سرخوشی در شما ایجاد میکنند.
۵. بهشدت احساس خستگی میکنید
نمیتوانید به خواب بروید؟ در بیدار ماندن در روز بعد مشکل دارید؟ دکتر گریدن میگوید که اختلالات خواب یکی از اولین و رایجترین علائم افسردگی در مردان هستند. با توجه به یک نظرسنجی که در Dialogues in Clinical Neuroscience منتشر شد، در واقع سهچهارم بیماران افسرده دارای نشانههای بی خوابی هستند.
گریدن میگوید که ممکن است شما در بهخواب رفتن مشکل داشته باشید، در وسط شب از خواب بپرید یا در صبح خیلی زود قبل از بهصدا درآمدن زنگ ساعتتان از خواب بیدار شوید.
خواه نشخوار فکری را سرزنش کنید یا تمایل ذاتی به فکر کردن عمیق در مورد چیزها را علت آن بدانید، باید از این موضوع آگاه باشید که وقتی نمیتوانید بخوابید، معمولا به فکر تمام چیزهای بدی میافتید که در زندگیتان دارید. این مسئله بهخصوص در افرادی متداول است که صبح خیلی زود از خواب میپرند و دیگر خوابشان نمیبرد.
هنگامی که شما میلیونها فکر وحشتناک در ذهنتان داشته باشید، مغزتان شما را بیدار نگه میدارد که میتواند به خستگی بیش از حد در طول روز منجر شود. این مسئله ممکن است سایر نشانه های افسردگی مانند تحریکپذیری و نداشتن اشتها را بدتر کند.
گریدن میگوید که آن افکار معمولا بهسرعت بزرگتر و شدیدتر میشوند. وقتی شروع به فکر کردن در مورد تمام چیزهای وحشتناک زندگیتان میکنید، ممکن است درنهایت هدفتان از زندگی را زیر سؤال ببرید و اوضاع وقتی خطرناک میشود که افکار مربوط به خودکشی به سرتان بزند.
۶. مردم را از خودتان میرانید
دکتر گریدن میگوید که افراد افسرده نسبت به خود، جهان و آیندهشان نگاهی منفی دارند. اگر افسرده باشید، حس میکنید برای هیچ چیزی اشتیاق ندارید و تمایل دارید تمام بخشهای مثبت زندگی مانند روابطتان با سایر افراد را نادیده بگیرید.
این بدان معناست که ممکن است خودتان را منزوی کنید و از دوستان و خانوادهتان فاصله بگیرید. شما خودتان را درون یک حباب کوچک حبس میکنید و سعی میکنید از دنیای اطرافتان دوری کنید. چون وقتی افسرده هستید، درواقع نمیتوانید هیچگونه لذت و شادی را احساس و درک کنید.
اما عزیزانتان اولین افرادی خواهند بود که متوجهی تغییر در خلقوخوی شما میشوند. از آنجا که بسیاری از مردان در وهلهی اول حاضر نیستند بپذیرند که به کمک نیاز دارند، دیواری دور خودشان میکشند و بهجای گوش دادن به نگرانیهای عزیزانشان، آنها را از خودشان میرانند. حتی ممکن است بهواسطهی خشمی که احساس میکنند، آنها را بهخاطر مشکلاتشان سرزنش کنند.
این مسئله بر نحوهی ارتباط شما با عزیزان و افراد موردعلاقهتان تأثیر منفی میگذارد. مطالعهای در سال ۲۰۱۱ دریافت افرادی که در سنین نوجوانی از افسردگی رنج میبرند، نسبت به نوجوانانی که به چنین اختلالی دچار نیستند، در سنین بالاتر کشمکشهای بیشتری را در روابط عاشقانهشان تجربه میکنند.
۷. میل جنسی شما کاهش مییابد
شاید فکر کنید که رابطهی جنسی، خلقوخوی شما را بهتر میکند اما دکتر گریدن میگوید وقتی افسرده باشید، همیشه هم اینطور نخواهد بود. با توجه به تحقیقات دانشگاه استنفورد، مطالعات نشان میدهند که تا ۷۵ درصد از بیماران افسرده دارای میل جنسی پایین هستند.
کاهش میل جنسی یکی از اولین علائم افسردگی در مردان است؛ بهخصوص در مردان جوان. دکتر گریدن میگوید در بسیاری از اوقات ممکن است مردان با این تصور که به یک بیماری جدی مانند سرطان مبتلا هستند، به پزشک مراجعه کنند – بدون آنکه فکر کنند ممکن است مشکلشان از یک اختلال روانی نشئت بگیرد.
او میگوید دلیلش این است که افسردگی میتواند به بخشهایی از سیستم لیمبیک شما آسیب برساند؛ ناحیهای از مغزتان که اشتها، خواب، انرژی و میل جنسی شما را کنترل میکند.
علاوه بر این، مصرف برخی از داروهای ضدافسردگی برای درمان افسردگیتان نیز میتواند میل جنسی شما را کاهش دهد؛ بازدارندههای بازجذب سروتونین (SSRIs) که شامل پروزاک و لکساپرو هستند، میتوانند انزال را به تأخیر بیندازند و ممکن است حتی سطوح تستوسترون شما را کاهش دهند. تحقیقات نشان میدهد که این امر باعث اختلال عملکرد جنسی در حدود سهچهارم از افرادی میشود که از این داروها استفاده میکنند.
اگر فکر میکنید که افسردگی دارید، باید چه کار کنید
حال که با علائم افسردگی در مردان آشنا شدید، بهتر است بدانید عوارض جانبی افسردگی در صورت ترکیب شدن با یکدیگر میتوانند کُشنده باشند. با توجه به بنیاد آمریکایی پیشگیری از خودکشی، مردان ۳٫۵ برابر بیشتر از زنان احتمال دارد که بهخاطر خودکشی فوت کنند و خودکشی هفتمین عامل مرگومیر مردان محسوب میشود. متأسفانه اکثر افرادی که به خودکشی دست زدهاند، در زمان ارتکاب آن بهنوعی به افسردگی مبتلا بودند.
اما بهبودی افسردگی با درمان مناسب امکانپذیر است. اکثر افراد برای درمان افسردگیشان به سراغ تراپی یا مصرف دارو میروند اما تحقیقات نشان میدهد که ترکیبی از هر دو، بهترین راه برای درمان افسردگی اکثر افراد است.
اما هر فردی با بقیه متفاوت است، بنابراین در مورد بهترین روش برای درمان افسردگیتان حتما با پزشک مشورت کنید. در صورتی که پزشکان میتوانند در صورت لزوم داروهای ضدافسردگی تجویز کنند، اما اکثر مردان ترجیح میدهند که اول فقط تراپی را امتحان کنند. پیوستن به یک گروه حمایتی مردان نیز میتواند برای شما مفید باشد. شاید این کار در ابتدا ایدهی خوبی بهنظر نرسد، اما باعث میشود با مردانی در ارتباط باشید که با مشکلی مشابه شما دستوپنجه نرم میکنند و میتواند در مواقعی که احساس میکنید کسی را برای درددل و صحبت کردن ندارید، به شما کمک کند.