آکادمی سوئد که برگزارکننده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات هم هست لوئیز گلوک، شاعر آمریکایی را به‌عنوان برنده‌ی نوبل ادبیات معرفی کرد. لوییز گلوک، شاعر آمریکایی است و پیش از دریافت نوبل ادبیات، موفق به کسب جوایز متعدد و معتبری مثل جایزه‌ی والاس استیونس (معتبرترین جایزه‌ی روزنامه‌نگاری در آمریکا) شده بود.
بنا بر اعلام آکادمی نوبل، جایزه‌ی نوبل ادبیات امسال به دلیل «صدای شاعرانه‌ی متمایز لوئیز گلوک که با زیبایی ساده، تجربه‌های شخصی را جهانی کرده است» به این شاعر زن آمریکایی اعطا شده است. جایزه‌ی نوبل ادبیات یکی از پنج جایزه‌ی نوبل است که هر سال به نویسنده‌ای داده می‌شود که به گفته‌ی آلفرد نوبل (بنیان‌گذار نوبل)، برجسته‌ترین اثر با گرایش آرمان‌خواهانه را نوشته باشد.
گفتنی است پاداش نقدی جایزه‌ی نوبل ۱۰ میلیون کرون معادل یک میلیون و ۱۰۰ هزار دلار است که معمولا همراه با یک مدال و دیپلم افتخار طی مراسمی در استکهلم و اسلو به برندگان هر شاخه اعطا می‌شود؛ اما امسال به دلیل شیوع کرونا مراسم اهدای جوایز به صورت مجازی برگزار شد و مدال و لوح از طریق سفارت به دست برنده خواهد رسید.
لوئیز گلیک کیست و چطور برنده‌ی نوبل ادبیات ۲۰۲۰ شد؟
لوئیز گلوک، شانزدهمین زن برنده‌ی نوبل ادبیات و اولین زن آمریکایی است که پس از ۲۷ سال جایزه‌ی نوبل ادبیات را می‌برد. خانم گلوک با شنیدن این خبر گفته است: «واقعا غافلگیرانه بود، اما غافلگیری خوبی بود.»
لوئیز گلوک، با نام کامل لوییز الیزابت گلوک (Louise Elizabeth Gluck (Glick متولد ۲۲ آوریل ۱۹۴۳ در شهر نیویورک و در یک خانواده‌ی اتریشی و مجارستانی یهودی‌الاصل متولد شد و در لانگ‌آیلند بزرگ شد. او در دوران دبیرستان دچار بی‌اشتهایی عصبی شد اما بعدها توانست بر بیماری خود غلبه کند. وی در کالج سارا لارنس و دانشگاه کلمبیا تحصیل کرد اما مدرکی نگرفت.
گلوک را اغلب به‌عنوان یک شاعر زندگینامه‌ای می‌شناسند. شعر این شاعر آمریکایی، بسیار عمیق و پربار با ریشه‌هایی در اساطیر، تاریخ و روان‌شناسی اما در قالب کلماتی ساده و همه‌فهم است. وی علاوه بر نویسندگی، در چندین مؤسسه‌ی شعر هم تدریس کرده است. در سال ۱۹۶۸، گلوک نخستین مجموعه‌ی شعر خود را به نام Firstborn منتشر کرد که توجه مثبت منتقدان را به همراه داشت. تاکنون ۱۲ اثر از او منتشر و روانه‌ی کتابفروشی‌ها شده است. او سابقه‌ی تدریس در دانشگاه ییل و نیوهون در رشته‌ی زبان انگلیسی را دارد.
وی در سال ۱۹۶۷ با چارلز هرتز جونیور ازدواج کرد. اما این ازدواج به طلاق انجامید. لوئیز گلوک، در حال حاضر استادیار و نویسنده در دانشگاه بیل است. وی همچنین عضو انجمن فیلسوفان آمریکا است.
نمونه‌ای از شعر لوییز گلوک:
اعتراف
راست نیست اگر بگویم
هیچ واهمه‌ای ندارم از چیزی.
می‌هراسم از بیماری، خواری.
مثل همه، رویاهایی دارم.
اما آموخته‌ام پنهان‌شان کنم
برای مصون ماندن از گزند خوشبختی:
شادی‌ها، خشم سرنوشت را برمی‌انگیزند
خواهرانی را ماننده‌اند شریر
که در نهایت
هیچ احساسی به یکدیگر ندارند جز حسد.
نگاهی به تاریخچه‌ی جایزه‌ی نوبل
جایزه‌ی نوبل، ارزشمندترین جایزه در حوزه‌های علمی است که به دانشمندان در حوزه‌های مختلف تعلق می‌گیرد. جایزه‌ی نوبل در سال ۱۸۹۵، به وصیت کارخانه‌دار و شیمی‌دان سوئدی، آلفرد نوبل که بیشتر او را به دلیل ابداع دینامیت می‌شناسند پایه‌گذاری شد. طبق وصیت آلفرد نوبل، پنج جایزه به‌طور سالانه در رشته‌های فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات، اقتصاد و صلح؛ به افرادی تعلق می‌گیرد که بیشترین خدمت را به مردم کرده باشند. اگرچه وصیت‌نامه نوبل، بنیان‌گذار این جوایز بود اما طرح او کامل نبود و به دلیل پاره‌ای موانع ۵ سال طول کشید تا بنیاد نوبل تأسیس شود و در ۱۰ دسامبر سال ۱۹۰۱ نخستین جوایز نوبل اهدا شد.
آلفرد برنهارد نوبل، متولد ۲۱ اکتبر ۱۸۳۳ در استکهلم، سوئد و درگذشته‌ی ۱۰ دسامبر ۱۸۹۶ در سانرمو، ایتالیا است. او شیمی‌دان، مهندس، مبتکر و اسلحه‌ساز سوئدی است که به‌عنوان مخترع دینامیت شناخته می‌شود. او از سال ۱۸۹۴ تا روز مرگش صاحب اسلحه‌سازی بوفورس بود و در تغییر آن از یک کارخانه ذوب آهن به یک توپخانه‌سازی مدرن و یک کارخانه تولید مواد شیمیایی نقشی اساسی داشت. نوبل در آخرین وصیت‌نامه خود سرمایه‌ی حیرت‌انگیزش را برای تأمین هزینه‌های جایزه‌ی نوبل اختصاص داد. عنصر شیمیایی نوبلیم به احترام او نام‌گذاری شده است.
جایزه‌ی نوبل ادبیات یکی از پنج جایزه‌ی نوبل است که هر ساله در اوایل ماه اکتبر به نویسنده‌ای داده می‌شود که بر اساس وصیت‌نامه‌ی آلفرد نوبل، جایزه هر سال باید به کسی اعطا شود که در حوزه‌ی ادبیات، برجسته‌ترین مجموعه آثار را در جهتی آرمانی یا ایدئال خلق کرده باشد.
نکاتی جالب درباره‌ی جایزه نوبل
- جایزه‌ی صلح نوبل فقط به افرادی که در قید حیات هستند اهدا می‌شود.
- چهره‌ی آلفرد نوبل بر روی مدال‌های نوبل حک شده است.
- بر روی مدال صلح نوبل جمله‌ی Pro pace et braternitate gentium نوشته شده که به معنی صلح و برادری مردم است.
- مدال نوبل تا قبل از سال ۱۹۸۰ از طلای ۲۳ عیار ساخته می‌شد اما از آن به بعد از طلای سبز ۱۸ عیار ساخته شده و بر روی آن یک روکش طلای سفید ۲۴ عیار اضافه می‌شود.
- پیرترین برنده‌ی جایزه‌ی نوبل لئونید هورویچ بود که در سن ۹۰ سالگی برنده‌ی جایزه‌ی اقتصاد نوبل شد.
- جوان‌ترین برنده‌ی جایزه‌ی نوبل مالالا یوسفزی است که در سن ۱۷ سالگی برنده‌ی جایزه‌ی صلح نوبل شد.
- ماری کوری دو بار برنده‌ی جایزه‌ی نوبل فیزیک و شیمی شده است.
- جورج برنارد شاو از ایرلند برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات و جایزه‌ی اسکار شده است.
- وینستون چرچیل سیاستمدار و نویسنده بریتانیایی در سال ۱۹۵۳ برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات شد.
- در سال ۱۹۳۷ یکی از نامزدهای جایزه‌ی صلح نوبل آدولف هیتلر بود.
