سیری زودرس چیست؛ نشانه‌ها، دلایل و روش‌های درمان آن

سندرم روده تحریک‌پذیر (Irritable Bowel Syndrome/ IBS) کارکرد روده بزرگ را مختل می‌کند و باعث درد در ناحیه شکم می‌شود. این بیماری نیز ممکن است علت سیری زودهنگام باشد. بیمار مبتلا به آن ممکن است حالات زیر را نیز تجربه کند:

• نفخ؛
• اسهال؛
• یبوست؛
• گاز معده؛
• گرفتگی شکم.

۴. سایر دلایل احتمالی سیری زودرس

علاوه بر بیماری‌هایی که راجع‌بهشان خواندید، مواردی که در ادامه مطرح می‌شوند نیز ممکن است از دلایل احتمالی سیری زودرس باشند:

• یبوست؛
• بزرگ‌شدن کبد؛
• رفلاکس/ بازگشت اسید معده به مری (Gastroesophageal Reflux Disease/ GERD)؛
• انسداد مجرای خروجی معده (در پی ابتلا به این عارضه راه انتقال غذا از معده به روده کوچک مسدود می‌شود)؛
• زخم معده (در پی ابتلا به این بیماری اسید معده بخشی از پوشش معده یا روده کوچک را از بین می‌برد و روی آن زخم ایجاد می‌کند)؛
• آب‌آوردن شکم (آسیت/ Ascites): تجمع مایعات در شکم که سبب ورم‌کردن آن خواهد شد.

چه زمانی مراجعه به پزشک ضروری می‌شود؟

اگر مدتی است پس از خوردن اندکی غذا فورا احساس سیری می‌کنید و بهبودی در وضعیت‌تان حاصل نشده است، حتما به پزشک مراجعه کنید؛ حتی اگر هیچ نشانه و علائم دیگری نداشته باشید. اگر همراه با سیری زودهنگام نشانه‌ها و علائم زیر را تجربه کردید، بدون فوت وقت به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنید:

• تب و لرز؛
• درد در ناحیه شکم؛
• مدفوع سیاه و قیرمانند؛
• استفراغ یا استفراغ خونی.

تشخیص سیری زودرس

سیری زودرس با عارضه‌های دیگری مثل نفخ یا ازدست‌دادن اشتها در برخی علائم و نشانه‌ها مشترک است. به همین دلیل، برای تشخیص اینکه دقیقا چه علتی باعث تحت‌تأثیر قرارگرفتن سلامت بیمار شده است به انجام آزمایش‌های بخصوصی نیاز خواهد بود.

پزشک متخصص ابتدا سوابق بیماری مراجعه‌کننده را بررسی می‌کند و آزمایش‌های ابتدایی مثل آزمایش خون را تجویز می‌کند. اگر علائم و نشانه‌ها جدی‌تر باشند، برای تشخیص علت دقیق بیماری و ناراحتی، تجویز هریک از موارد زیر محتمل خواهد بود:

• آزمایش مدفوع: برای بررسی احتمال خون‌ریزی روده؛
• سونوگرافی شکم: در این آزمایش از اندام‌های ناحیه شکم عکس‌برداری می‌شود؛
• آندوسکوپی فوقانی: در آن با استفاده از دوربینی کوچک مجرای گوارشی به‌دقت معاینه می‌شود؛
• آزمایش تنفسی تخلیه شکمی (Gastric Emptying Breath Test): در آن سرعت تخلیه معده سنجیده می‌شود.
• بلعیدن کپسول الکترونیکی هوشمند (SmartPill): با کمک این آزمایش سرعت حرکت غذا در مجرای گوارشی سنجیده می‌شود؛
• مجموعه آزمایش‌های دستگاه گوارش فوقانی (UGI): در این آزمایش با کمک اشعه‌های ایکس‌ری احتمال ابتلا به فلج معده بررسی می‌شود؛
• جرقه‌نگاری (سینتی‌گرافی) تخلیه شکمی (Gastric Emptying Scintigraphy): نوعی روش تصویربرداری است که در پزشکی هسته‌ای کاربرد دارد و با کمک آن سرعت تخلیه غذا از معده به روده سنجیده می‌شود.

درمان سیری زودرس چگونه است؟

درمان سیری زودرس بسته به اینکه علت آن چه باشد متفاوت خواهد بود. پزشک متخصص ممکن است یک یا چند مورد از راهکارهای درمانی زیر را پیشنهاد کند:

• مصرف محرک‌های اشتها؛
• مصرف غذا به شکل پوره و مایعات؛
• خوردن وعده‌های غذایی بیشتر با حجم کمتر در طول روز؛
• کاهش چربی و فیبر مصرفی (این دو روند هضم غذا را کند می‌کنند)؛
• مصرف داروهایی مثل متوکلوپرامید، آنتی‌متیک‌ها (Antiemetics) یا اریترومایسین که ناراحتی معده را تسکین می‌دهند.

اگر وضعیت سیری زودهنگام وخیم شود، ممکن است به استفاده از یک یا چند مورد از روش‌های درمانی زیر نیاز شود (در برخی از این روش‌ها یک عمل جراحی جزئی انجام می‌گیرد):

• تحریک الکتریکی شکمی: در این روش، برای کنترل حالت تهوع و استفراغ، به شکم پالس (ضربان) الکتریکی وارد می‌کنند؛
• واردکردن لوله تغذیه بینی به معده: با استفاده از این روش لوله‌ای را وارد بینی می‌کنند و از طریق آن، محلول حاوی مغذی مایع به معده فرستاده می‌شود؛
• تغذیه وریدی (Total Parental Nutrition/ TPN): در این روش، درمان سیری زودهنگام لوله‌ای نازک به‌نام کاتتر (Catheter) را داخل یکی از رگ‌های قفسه سینه می‌کنند و از طریق آن، محلول حاوی مواد مغذی به معده فرستاده می‌شود؛
• ژژنوستومی (Jejunostomy): ژژنوستومی مخصوص بیمارانی است که اوضاع وخیم‌تری دارند. در این روش با انجام عمل جراحی لوله نازکی را از کنار معده عبور می‌دهند و وارد قسمتی از روده کوچک می‌کنند که ژژنوم (Jejunum) نام دارد. سپس محلول حاوی مواد مغذی را مستقیما به این قسمت از روده کوچک تزریق می‌کنند.

سخن پایانی

اگر سیری زودهنگام تداوم پیدا کند و در بلندمدت فکری به حال درمان آن نشود، ممکن است خطرهایی در پی داشته باشد؛ چراکه به‌خاطر ابتلا به آن مواد مغذی (پروتئین، آهن، ویتامین، و…) و کالری موردنیاز روزانه به بدن نمی‌رسد. در این شرایط، ابتلا به بیماری‌هایی چون کم خونی و پوکی استخوان محتمل خواهد بود. کاهش وزن ناخواسته، ضعف عضلانی، خستگی مفرط، کمبود انرژی و نقص در کارکرد مغز و اندام‌ها، از دیگر پیامدهای سیری زودرس در بلندمدت هستند.

پس اگر به هر نحوی با این عارضه سروکار پیدا کرده‌اید، پیش از آنکه وضعیت وخیم‌تر شود، برای درمان آن اقدام کنید. مهم‌ترین کاری که برای درمان این عارضه باید انجام داد، پی‌بردن به‌علت اصلی وقوع آن است. دانستن اینکه علت سیری زودرس چیست صرفا با کمک متخصص و انجام آزمایش‌های لازم و ضروری شدنی است.

شما بگویید

نظر شما چیست؟ آیا تجربه سیری زودرس را داشته‌اید؟ کسی را می‌شناسید که دچار این عارضه شده باشد؟ شما برای بهبود وضعیت این ناراحتی انجام چه‌کارهایی را پیشنهاد می‌کنید؟ به‌نظرتان چه‌کارهایی وضعیت بیمار مبتلا به سیری زودرس را وخیم‌تر خواهد کرد؟

در قسمت «ارسال دیدگاه» می‌توانید با ما و مخاطبان از نظرات و تجربه‌های خود بگویید.