سندروم زیبای خفته؛ علائم، علل و درمان این اختلال خواب

زیادشدن اشتها و پرخوری هم از نشانه‌های دیگر سندروم زیبای خفته است. این افراد معمولا زیاد غذا می‌خورند و میلشان به غذاهای شیرین بیشتر است. حتی گاهی ۶ تا ۸ وعده هم غذا می‌خورند.

۴. افزایش افراطی میل جنسی

افزایش زیاد میل جنسی هم در مبتلایان به سندروم دیده می‌شود. این علامت در پسران بیشتر از دختران بروز می‌کند. در این حالت، تمرکز افراد به مسائل جنسی زیادتر می‌شود و میل به فعالیت‌های جنسی در آنها قوت می‌گیرد.

۵. اضطراب و افسردگی

در دوران ابتلا به سندرم زیبای خفته معاشرت فرد با دیگران کم می‌شود و انزوا روی زندگی‌اش سایه می‌اندازد. همین عاملی برای شکل‌گیری اضطراب و افسردگی است. در بعضی از افراد حتی فکر خودکشی‌ هم جان می‌گیرد.

خوابیدن زیاد باعث می‌شود گردش خون در بخش‌هایی از مغز کاهش پیدا کند. متأسفانه وضعیتی که این سندروم به‌ وجود می‌آورد قابل‌پیش‌بینی نیست. وقوع دوباره آن هم ناگهانی است و مشخص نمی‌شود که در هفته‌ها، ماه‌ها و سال‌های بعد در چه زمانی رخ خواهد داد.

بیشتر افراد پس از پایان دوره‌ای از اختلال زیبای خفته به زندگی معمولی بازمی‌گردند و هیچ مشکل جسمی یا رفتاری برایشان پیش نمی‌آید. پس از تمام‌شدن هر دوره از اختلال، فرد اتفاقات پیش‌آمده را چندان به یاد نخواهد آورد.

علت اختلال سندروم زیبای خفته چیست و چه کسانی در خطر ابتلا هستند؟

علت دقیق سندرم زیبای خفته ناشناخته است، اما برخی از پزشکان معتقدند که عوامل مشخصی خطر ابتلا به آن را افزایش می‌دهند. مثلا آسیب‌دیدن هیپوتالاموس می‌تواند در دچارشدن به سندروم نقش داشته باشد. این بخش از مغز مسئول کنترل خواب، اشتها و دمای بدن است.

ضربه‌خوردن به سر یا سقوط و آسیب‌دیدن سر از جمله علل محتمل سندروم زیبای خفته هستند. برخی از افراد هم پس از عفونت‌هایی مانند آنفلونزا دچار سندروم مذکور می‌شوند.

همین مسئله باعث شده دانشمندان احتمال بدهند سندرم زیبای خفته نوعی اختلال خودایمنی باشد. منظور از اختلال خودایمنی چیست؟ به نوعی بیماری گفته می‌شود که سیستم ایمنی بدن به بافت‌های سالم بدن حمله‌ می‌کند.

در بعضی از خانواده‌ها بیش از یک عضو به این سندروم مبتلا هستند، بنابراین شاید پای جنبه‌های وراثتی هم در میان باشد. عوامل دیگری که احتمال ابتلا به این سندروم را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:

• کم‌خوابی؛
• استرس شدید؛
• مسافرت‌کردن زیاد؛
• فعالیت‌های بدنی؛
• قاعدگی؛
• واکسن‌زدن؛
• مصرف الکل یا مخدری مانند ماری‌جوانا.

تشخیص سندرم زیبای خفته چگونه است؟

تشخیص این سندروم کار ساده‌ای نیست. تشابه نشانه‌های آن با برخی از مشکلات روانی دیگر می‌تواند متخصصان را در تشخیص به اشتباه بیندازد. گاهی دست‌کم چهار سال طول می‌کشد تا این اختلال در یک فرد قاطعانه تشخیص داده شود.

بیمار و اطرافیانش دوست دارند سریع بفهمند علت مشکلشان چیست. با این حال، متخصصان برای تشخیص سندروم زیبای خفته به زمان نیاز دارند و باید مجموعه‌ای از آزمایش‌ها را انجام بدهند و با حذف گزینه‌های محتملِ مختلف به نتیجه نهایی برسند و مطمئن شوند که اختلال نادر زیبای خفته رخ داده است.

آزمایش‌های مختلف برای تشخیص این اختلال عبارت‌اند از:

• آزمایش خون؛
• تصویربرداری‌های مختلف؛
• بررسی وضعیت خواب فرد.

متخصصان سعی می‌کنند با بررسی نتایج آزمایش‌ها به این نتیجه برسند که مشکلات زیر وجود ندارند، چون نشانه‌های سندروم زیبای خفته مشابه علائم این مشکلات است:

• انواع دیابت؛
• وجود تومور در بدن؛
• التهاب؛
• کم‌کاری تیروئید؛
• عفونت‌ها؛
• اختلالات خواب دیگر؛
• بیماری‌های مغز و اعصاب مانند ام‌اس (M.S).

خواب‌آلودگی غیرعادی از نشانه‌های افسردگی هم هست. برای همین پزشک متخصص به‌احتمال زیاد ارزیابی سلامت روان را هم برای تشخیص در نظر می‌گیرد. با بررسی نشانه‌ها، پزشکان می‌توانند پی ببرند که وضعیت به‌خاطر افسردگی شدید است یا اختلالات خُلقی.

درمان اختلال زیبای خفته چیست؟

داروهای زیادی برای درمان اختلال زیبای خفته وجود دارد که مصرفشان به کوتاه‌شدن مدت درگیری فرد با سندروم و بازنگشتن این اختلال کمک شایانی می‌کند. قرص‌های محرک (Stimulant pills)، یعنی قرص‌هایی که باعث تحریک اعصاب می‌شوند از درمان‌های این اختلال‌اند.

با اینکه چنین قرص‌هایی می‌توانند موجب کج‌خلقی شوند، در افزایش بیداری و کاهش خواب‌آلودگی نقش دارند. مُدافینیل (Modafinil) و کنسرتا (Concerta) از این قرص‌ها هستند.

بعضی از داروهای رفع اختلالات خلقی مانند تگرتول (Tegretol) و لیتیوم (lithium) هم برای اختلال زیبای خفته کاربرد دارند. این داروها معمولا برای درمان اختلال دوقطبی استفاده می‌شوند.

چطور می‌توان با این اختلال زندگی کرد؟

سندروم زیبای خفته می‌تواند تا ۱۰سال هم با فرد بماند و زندگی‌اش را تحت‌تأثیر قرار بدهد. شغل، تحصیل و روابط فرد با وجود ابتلا به این اختلال آسیب می‌بینند و دستخوش تغییرات مختلفی می‌شوند.

این سندروم به‌طور ناگهانی ظهور می‌کند و دوره‌ای است، یعنی مثلا چند ماه نخست سال فرد را درگیر می‌کند و سپس تمام می‌شود و ناگهان دو ماه دیگر دوباره بروز می‌کند. اینها باعث می‌شود که مشکلات دیگری مانند افسردگی یا اضطراب هم دامن فرد مبتلا را بگیرد.

بعضی از مبتلایان هم هنگام بروز سندروم دچار پرخوری و گرسنگی شدید می‌شوند. چنین افرادی در معرض خطر چاقی و دچارشدن به اضافه‌وزن هم هستند. برای کاهش چنین مشکلاتی، لازم است فرد با متخصص صحبت کند و باید بداند که چطور نزدیک‌شدن دوره‌ای از سندروم را پیش‌بینی کند و دنبال چه نشانه‌هایی باشد تا مهار مشکل ممکن شود.

پیش‌بینی‌نکردن مشکل، خطراتی را در پی خواهد داشت. مثلا کارکردن با ماشین‌آلات و ابزارهای خطرناک هوشیاری کامل می‌طلبد. فردی که خواب‌آلود و گیج باشد، خودش و دیگران را به‌ خطر می‌اندازد.

وضعیت مبتلایان به سندرم زیبای خفته چگونه پیش می‌رود؟

وضعیت افراد مبتلا به سندروم، وابسته به شدت نشانه‌ها و علائم اختلال است. به‌طور کلی علائم با پایان هر دوره از اختلال، خفیف‌تر و کم‌بسامدتر می‌شوند. البته هیچ‌چیز درباره سندروم مذکور قطعی نیست.

گاهی فرد فقط یک روز دچار این اختلال می‌شود و دیگر هیچ‌وقت آن را تجربه نمی‌کند. گاهی هم دوره‌های اختلال با فاصله‌ای زیاد از هم در طی سالیان رخ می‌دهند. معمولا وقتی از وقوع یکی از دوره‌های سندروم حدود شش سال بگذرد، امکان بازگشت آن بسیار کم می‌شود.

در آخر

سندروم زیبای خفته نادر است و رواج زیادی ندارد. برخی علامت‌ها و عوارضش هم مشابه مشکلات دیگری مانند افسردگی یا اختلالات خواب هستند، پس تشخیص آن کمی دشوار می‌شود. شما یا اطرافیانتان تجربه مواجهه با چنین اختلالی را داشته‌اید؟