سفالکسین (Cefalexin) با نام تجاری کِفلِکس (Keflex) نوعی آنتی بیوتیک است که به گروهی از آنتی‌بیوتیک‌ها به‌نام سفالوسپورین‌ها تعلق دارد. این دارو برای سرماخوردگی، آنفولانزا و سایر عفونت‌های ویروسی مناسب نیست و فقط برای درمان عفونت‌های باکتریایی مانند ذات‌الریه و سایر عفونت‌های قفسه‌سینه، عفونت‌های پوستی و عفونت‌های دستگاه ادراری در بزرگ‌سالان و کودکان بالای ۱ سال تجویز می‌شود. در ادامه، بیشتر با سفالکسین، موارد و نحوۀ مصرف و همچنین عوارض جانبی آن آشنا می‌شوید. در انتها به سؤالات رایج مربوط به این دارو نیز پاسخ می‌دهیم.
قرص سفالکسین برای چه بیماری تجویز می‌شود؟
آنتی بیوتیک سفالکسین برای درمان عفونت‌های باکتریایی از جمله موارد زیر تجویز می‌شود:
- عفونت گوش؛
- عفونت دندان؛
- عفونت پوست؛
- عفونت استخوان؛
- عفونت مجاری ادراری؛
- عفونت‌های قفسه سینه؛
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی.
نکات مهم قبل از مصرف دارو
در صورت حساسیت به سفالکسین و سایر آنتی‌بیوتیک‌های گروه سفالوسپورین، نباید از این دارو استفاده کنید. تعدادی از این آنتی‌بیوتیک‌ها در زیر آورده شده است:
- سفادروکسیل؛
- سفپودوکسیم؛
- سفپروزیل (سفزیل)؛
- سفدینیر (اومنیسف)؛
- سفتی‌بوتن (سِداکس)؛
- سفدیتورن (اِسپکتراسف)؛
- سفاکلور (سِکلور، رانیکلور)؛
- سفوروکسیم (سفتین) و سایرین.
همچنین، برای اینکه مطمئن شوید این دارو برای شما بی‌خطر است، این موارد را با پزشک خود مطرح کنید:
- سابقه بیماری کبد یا کلیه؛
- سابقه بیماری‌های روده مثل کولیت؛
- حساسیت به هر دارویی (به‌ویژه پنی‌سیلین).
نحوه مصرف آنتی بیوتیک سفالکسین
سفالکسین به‌صورت کپسول سفالکسین (۲۵۰، ۵۰۰ و ۷۵۰ میلی‌گرم)، قرص سفالکسین (۲۵۰ و ۵۰۰ میلی‌گرم) و شربت (۱۲۵ و ۲۵۰ میلی‌گرم در ۵ میلی‌لیتر) موجود است.
برای مصرف به این توصیه‌ها توجه کنید:
- همیشه از توصیه پزشک و دستورالعمل روی دارو پیروی کنید؛
- می‌توانید آنتی بیوتیک سفالکسین را همراه یا بدون غذا مصرف کنید؛
- کپسول یا قرص را همراه ۱ لیوان آب قورت دهید و از جویدن یا شکستن دارو خودداری کنید؛
- اگر از شربت استفاده می‌کنید، معمولا داروساز آن را برای شما تهیه می‌کند و همراه سرنگ یا پیمانه تحویلتان می‌دهد تا مقدار دارو را درست اندازه‌گیری کنید. از قاشق چای‌خوری برای اندازه‌گیری دارو استفاده نکنید.
دوز مصرفی سفالکسین
دوز مصرفی این دارو بسیار متفاوت است؛ اما برای بیشتر عفونت‌ها سفالکسین ۵۰۰ میلی‌گرم به‌صورت ۲ تا ۳ بار در روز استفاده می‌شود. البته ممکن است این مقدار برای عفونت‌های شدید بیشتر شود یا برای کودکان کمتر تجویز شود. سعی کنید بین دوزهای مصرفی در روز فاصله بیندازید؛ برای مثال، اگر ۳ بار در روز از دارو استفاده می‌کنید، سعی کنید یک دوز را صبح، یکی را بعدازظهر، و دیگری را قبل از خواب مصرف کنید.
سوءمصرف سفالکسین
در صورت استفاده زیاد از دارو سریع با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید. علائم اوردوز با این دارو شامل موارد زیر است:
- اسهال؛
- استفراغ؛
- معده درد؛
- حالت تهوع؛
- وجود خون در ادرار.
فراموش‌کردن دوز مصرفی
در صورت فراموش‌کردن دوز مصرفی، به‌محض به‌خاطرآوردن، دوز فراموش‌شده را استفاده کنید. منتها اگر به دوز مصرفی بعدی نزدیک هستید، از مقدار فراموش‌شده صرف‌نظر کنید. در یک زمان و برای جبران مقدار فراموش‌شده از دوز ۲برابری دارو استفاده نکنید سعی کنید بین زمان‌های مصرف دارو حداقل ۴ ساعت فاصله را در نظر بگیرید. اگر اغلب دوز مصرفی را فراموش می‌کنید، زنگ هشدار موبایل خود را برای ساعت‌های مصرف دارو کوک کنید. اگر به‌طور تصادفی مقدار بیشتری از دارو را استفاده کردید، حتما با داروساز یا پزشک صحبت کنید.
عوارض قرص سفالکسین
درست مثل سایر داروها، سفالکسین نیز عوارض جانبی دارد؛ اما لزوما همه افراد این عوارض را تجربه نمی‌کنند. ممکن است از هر ۱۰۰ نفر ۱ نفر به این دارو واکنش حساسیت‌زا نشان دهد. معمولا این واکنش حساسیتی خفیف است. اگر بثورات پوستی برجسته و خارش‌دار دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
عوارض جانبی متداول سفالکسین
از هر ۱۰ نفری که از این دارو استفاده می‌کنند ممکن است ۱ نفر عوارض جانبی زیر را تجربه کند. اگر این عوارض شما را ناراحت کرد یا از بین نرفت، به مصرف دارو ادامه دهید اما با پزشک یا داروساز صحبت کنید:
- اسهال؛
- معده درد؛
- خارش یا ترشحات واژنی؛
- احساس مریضی (حالت تهوع).
عوارض جانبی جدی سفالکسین
بعضی از عوارض جانبی نادرند و از هر ۱۰۰۰ نفر ۱ نفر ممکن است آن را تجربه کند. اگر عوارض جانبی زیر را داشتید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
- تشنج؛
- کبودی پوست؛
- خس خس سینه؛
- سردی دست‌ها و پاها؛
- پوست زرد و ادرار تیره؛
- تنگی قفسه سینه یا گلو؛
- ورم دهان، صورت، لب‌ها، زبان و گلو؛
- خستگی، احساس سردرد یا سختی در تنفس؛
- درد در قسمت جانبی یا پایین کمر، ادرار دردناک؛
- بثورات پوستی (که با خارش، قرمزی، تورم، کبودی، رنگ‌پریدگی یا تب همراه است)؛
- درد معده و اسهال یا اسهال خونی (حتی اگر ماه‌ها بعد از مصرف دارو اتفاق بیفتد)؛
- مدفوع بی‌رنگ و ادرار تیره، زردی پوست یا سفیدشدن چشم‌ها (که علامتی از مشکلات کبدی است).
- در موارد نادر، سفالکسین می‌تواند موجب واکنش حساسیتی جدی (آنافلاکسی) شود.
این موارد فهرست کاملی از عوارض جانبی داروی سفالکسین نیست. برای مشاهده کامل عوارض جانبی، حتما اطلاعات بروشور دارو را مطالعه کنید.
نحوه مقابله با عوارض جانبی دارو
در ادامه چند روش ساده برای مواجهه با عوارض رایج این دارو آورده شده است:
- درد معده: قراردادن یک پد حرارتی یا کیسه آب گرم روی معده درد آن را کاهش می‌دهد.
- احساس مریضی: از وعده‌های غذایی ساده استفاده کنید و از غذاهای سنگین و تند بپرهیزید. همچنین، می‌توانید دارو را بعد از غذا یا میان‌وعده مصرف کنید.
- اسهال: از مایعات فراوان مثل آب استفاده کنید تا جلوی کم‌آبی را بگیرید. علائم کم‌آبی بدن شامل کاهش تعداد دفعات ادرارکردن، تیره‌شدن ادرار یا بوی بد ادرار است. بدون مشورت با پزشک یا داروساز از هیچ داروی دیگری برای درمان اسهال استفاده نکنید.
تداخل دارویی
مصرف هم‌زمان بعضی داروها با سفالکسین نتایج خوبی به همراه ندارد. اگر از هرکدام از داروهای زیر استفاده می‌کنید، قبل از مصرف این آنتی‌بیوتیک حتما با پزشک مشورت کنید.
- متفورمین (داروی درمان دیابت)؛
- پروبنسید/ Probenecid (داروی درمان نقرس)؛
- داروهای افزایش ادرار (مدر) مانند فوروزماید (Furosemide) و سایر آنتی‌بیوتیک‌ها.
ترکیب سفالکسین با داروهای گیاهی و مکمل‌ها
آنتی بیوتیک سفالکسین را هم‌زمان با مکمل زینک (روی) و سایر مواد حاوی زینک استفاده نکنید. زینک میزان سفالکسین موجود در بدن را کاهش می‌دهد و در نتیجه، دارو نمی‌تواند آن‌طور که باید عمل کند. می‌توانید ۳ ساعت قبل یا بعد از مصرف دارو از مکمل‌های حاوی زینک استفاده کنید. برای اطمینان درمورد سایر داروهای مصرفی، از جمله داروهای گیاهی و مکمل‌ها، با پزشک مشورت کنید.
استفاده در موارد خاص
بیشتر بزرگ‌سالان و کودکان بالای ۱ سال می‌توانند از این آنتی‌بیوتیک استفاده کنند. منتها این دارو برای بعضی از افراد مناسب نیست. حتما قبل از استفاده از دارو و در صورت بروز علائم زیر با پزشک مشورت کنید:
- مشکلات کبدی و کلیوی؛
- مشکلات روده مانند کولیت؛
- اسهال شدید یا خونی بعد از مصرف آنتی‌بیوتیک؛
- واکنش حساسیتی به این دارو و هر داروی دیگری در گذشته؛
- بثورات شدید پوستی، پوسته‌پوسته‌شدن، تاول‌زدن یا زخم‌های دهانی بعد از مصرف آنتی‌بیوتیک.
استفاده از سفالکسین در بارداری و شیردهی
به نظر می‌رسد مصرف سفالکسین در بارداری برای جنین خطری نداشته باشد. با این حال، اگر باردار هستید حتما این موضوع را با پزشک در میان بگذارید. این دارو می‌تواند وارد شیر مادر شود. اگر نوزاد شیرخوار دارید، حتما این موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
نکات مهم
- سفالکسین می‌تواند روی نتایج آزمایش‌های پزشکی خاص اثر بگذارد؛
- حتی اگر فردی علائم مشابه با شما را داشت، از داروی خودتان به او ندهید؛
- قرص و کپسول سفالکسین را در دمای اتاق، دور از رطوبت و حرارت و نور نگهداری کنید؛
- شربت سفالکسین را در یخچال نگهداری کنید و مقدار اضافی شربت را بعد از ۱۴ روز دور بریزید؛
- اگر به هر دارویی به‌خصوص به پنی‌سیلین و آنتی‌بیوتیک‌های دیگر حساسیت دارید، حتما پزشک را آگاه کنید؛
- این دارو فقط با تجویز پزشک قابل‌استفاده است و می‌توانید این دارو را به‌صورت کپسول سفالکسین، قرص سفالکسین و برای کودکان و افرادی که مشکل بلع دارند شربت آن را تهیه کنید.
سؤالات رایج
– چه مدت باید از سفالکسین استفاده کرد؟
مدت استفاده از این دارو به نوع بیماری شما بستگی دارد. معمولا آنتی بیوتیک سفالکسین در دوره‌های کوتاه برای درمان عفونت تجویز می‌شود. همچنین، می‌تواند برای طولانی‌مدت به‌منظور جلوگیری از بازگشت عفونت استفاده شود. به‌علاوه، درمورد بعضی از عفونت‌ها لازم است حداقل ۱۰ روز از این دارو استفاده کنید. اگر احساس بهبودی کردید، دارو را زودتر از موعد مقرر قطع نکنید. این کار شاید موجب برگشت عفونت و مقاومت دارویی شود.
– اگر با مصرف سفالکسین بهتر نشدم چه‌کاری باید انجام دهم؟
اگر بعد از گذشت ۲ تا ۳ روز از مصرف دارو بهتر نشدید یا حتی بدتر شدید، این موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
– آیا در زمان استفاده از سفالکسین باید از غذا یا نوشیدنی خاصی پرهیز کرد؟
خیر. می‌توانید هر غذا یا نوشیدنی متداولی را مصرف کنید.
– آیا سفالکسین روی قرص‌های پیشگیری از بارداری یا قدرت باروری اثر می‌گذارد؟
خیر. این دارو روی عملکرد قرص‌های ضدبارداری مثل قرص‌های ترکیبی و قرص‌های اورژانسی ضدبارداری اثری ندارد. با این حال، اگر بیش از ۲۴ ساعت استفراغ یا حالت تهوع شدید داشتید، ممکن است قرص پیشگیری از بارداری‌تان از بارداری شما جلوگیری نکند. هیچ مدرکی در تأیید اثر سفالکسین بر باروری مردان و زنان وجود ندارد. با این حال اگر قصد باردارشدن دارید، قبل از مصرف آن با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
– آیا قرص سفالکسین برای عفونت دندان مناسب است؟
بله. آنتی‌بیوتیک‌های مختلفی هستند که باکتری‌های معمول دهانی عامل عفونت دندان را می‌کشند و سفالکسین یکی از این موارد است.
– آیا می‌توانم بعد از مصرف سفالکسین رانندگی کنم؟
بله. سفالکسین روی توانایی رانندگی شما اثری ندارد.
اسامی تجاری داروی سفالکسین در ایران
برخی از اسامی تجاری داروی سفالکسین در ایران در ادامه آورده شده است:
- کپسول سفالکسین لقمان ۵۰۰ میلی‌گرم از داروسازی لقمان؛
- کپسول کفالکس ۵۰۰ و ۲۵۰ میلی‌گرم از داروسازی جابر ابن حیان؛
- کپسول سفالکسین فارابی ۵۰۰ و ۲۵۰ میلی‌گرم از داروسازی فارابی؛
- کپسول سفالکسین مهبان دارو ۵۰۰ میلی‌گرم از داروسازی مهبان دارو؛
- سوسپانسیون پارس دارو ۲۵۰ میلی‌گرم/ ۵ میلی‌لیتر از داروسازی پارس دارو؛
- سوسپانسیون فار ـ سفالکسین ۱۲۵ میلی‌گرم/ ۵ میلی‌لیتر از داروسازی فارابی؛
- سوسپانسیون سفال ـ ایکس ۱۲۵ میلی‌گرم/ ۵ میلی‌لیتر ۱۰۰ میلی‌لیتر از داروسازی دانا.
شما بگویید
شما چقدر با داروی سفالکسین آشنایی دارید و برای چه موردی از آن استفاده کرده و می‌کنید؟ آیا در زمان استفاده از سفالکسین، عوارض جانبی خاصی داشتید؟ در صورت تمایل، می‌توانید در قسمت «ارسال دیدگاه» تجربه و نظراتتان را با ما در میان بگذارید.
