اگر همکارتان ایده یا محصول جدیدی پیشنهاد بدهد و شما بخواهید پیشنهادش را بهتر متوجه شوید، کاری که میکنید احتمالا این است که با انبوهی از سوال، طرف را بمباران کنید: این محصول چه ویژگیهایی دارد؟ خرجش چقدر است؟ کجا میشود برایش بازاریابی کرد؟ خریدارش چه کسی است؟ و….الی آخر.
برای بهتر فهمیدن ایدههای جدید، اینطور سوال پرسیدن راه ارزشمندی است. علاوه بر این، با پرسیدن سوال، ایده را به چالش میکشیم و قبل از اینکه شروع کنیم به عملی کردن ایده، مطمئن میشویم که جنبههای مختلف مسئله قبلا کامل سنجیده شدهاند. برای این که بتوان از این روش بیشترین بهره را برد، بهتر است سوالها را طوری بپرسیم که هم نظاممند بوده و هم جامع و کامل باشد.
به همین دلیل، هروقت که بخواهید ایدهی جدیدی را بررسی و واکاوی کنید، ارزشش را دارد که یک تمرین جامع، کامل و نظاممند برای طرح سوالات احتمالی انجام دهید. اینکار را ستارهافشانی مینامند.
ستارهافشانی نوعی از طوفان فکری است؛ اما با این تفاوت که به جای جواب و راه حل، با طرح سوال سر و کار دارد. از ستارهافشانی میشود در یک مسئله چندبار استفاده کرد؛ به این شکل که وقتی سری اول سوالها را جواب دادید، در مورد جواب سوالات اول هم دوباره ستارهافشانی کرده و برای موشکافی آنها سوالات جدیدی مطرح کنید. مثلا فرض کنید که یکی از همکارانتان طراحی جدیدی برای کفش اسکیت پیشنهاد داده است. یکی از سوالاتی که میتوانید در مورد این طرح بپرسید این است که مشتری این کفشها چه کسانیاند؟ جواب چیست؟ اسکیتبازها. اما برای اینکه مطمئن شوید که مخاطب تبلیغاتتان را درست هدف میگیرید، باید از این جواب گنگ یک قدم فراتر بروید. «کدام دسته از اسکیتبازها؟» جواب: «آنهایی که زیاد پرش انجام میدهند و بنابراین کفشی لازم دارند که تحملش بیشتر باشد.» به همین شکل میشود سوالها را تا هرجا که لازم است ادامه داد. این کار باعث میشود برای فعالیتهای بازاریابی روی یک قشر خاص متمرکز شویم. در مورد اسکیتها، پرسیدن سوالات جدید باعث شد در تبلیغات آن اسکیتبازهایی را هدف بگیریم که برای مسابقات نمایشی کار میکنند، نه کسانی که صرفا یک زمین اسکیت دارند و فقط میخواهند برای اجاره دادن به مردم چند جفت کفش اسکیت آماده داشته باشند.
نحوهی استفاده
برای اینکه متوجه شوید این تکنیک ساده اما موثر تا چه حد قدرتمند و تاثیرگذار است، مسئله و مشکلی را انتخاب کنید و یا یک محصول ویژه را مد نظر بگیرید. سپس مراحل زیر را اجرا کنید:
مرحلهی اول
یک ورق کاغذ بردارید و یک ستاره بزرگ ششپر وسط آن بکشید. ایده، مسئله یا محصول مورد نظرتان را وسط این ستاره بنویسید.
مرحلهی دوم
در هر پر ستاره، یکی از کلمات زیر را بنویسید: «چه کسی؟» «چه چیزی؟» «کجا؟» «چرا؟» «چه زمانی؟» و «چگونه؟»
مرحلهی سوم
برای درآوردن سوالهایی که میشود در مورد محصول یا ایده پرسید، طوفان فکری انجام بدهید؛ به این شکل که ببینید با هر کدام از کلماتی که در نوکهای ستاره نوشته شده، چه سوالاتی میتوان پرسید. این سوالها مانند اشعههایی هستند که از ستارهی وسط کاغذ به اطراف میتابند. دنبال این نباشید که جواب سوالها را همانجا پیدا کنید. به جای آن سعی کنید تا میتوانید سوال طرح کنید.
مرحلهی چهارم
بسته به اندازهی مسئله، ممکن است لازم باشد برای کاویدن جواب سوالات طرح شده هم یک ستارهافشانی دیگر انجام بدهید. با این کار، چند ستارهی دیگر هم اطراف ستارهی اصلی ساخته و یک انفجار ستارهای تمام عیار راه بیاندازید!
شکل زیر نتیجه یک جلسهی ستارهافشانی کوتاه در مورد کفشهای اسکیتی است که بالا در موردشان صحبت کردیم. این شکل تعدادی از سوالاتی که میشود مطرح کرد را نشان میدهد: